Για πρώτη φορά στην ιστορία του, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) προβλέπει μείωση της παγκόσμιας ζήτησης άνθρακα
Η έρευνα βασίζεται σε μια σειρά ενεργειών από το 2023 για την απελευθέρωση επενδυτικών σχεδίων για τη μετάβαση στον άνθρακα.
Αυτό αφορά την Ινδονησία, το Βιετνάμ και τις Φιλιππίνες έως την εφαρμογή της εν λόγω στη Νοτιοανατολική Ασία, την Ωκεανία, τη Βόρεια Αμερική, τη Νότια Αμερική, και Ευρώπη (ΓΡΑΦΗΜΑ 1).
Παρότι πέρυσι σημειώθηκε στροφή προς την έγκαιρη εφαρμογή της μετάβασης, λήφθηκαν μερικές αξιοσημείωτες δεσμεύσεις.
Υπήρξε μια ανακοίνωση για την απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα στην COP28 και δεσμεύσεις από διάφορες χώρες (συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και του Μαρόκου) να μην αναπτύξουν νέο άνθρακα και να καταργήσουν σταδιακά την υπάρχουσα αμείωτη ενέργεια άνθρακα.
Παρά την πραγματική δυναμική σε αυτή τη μετάβαση, οι εκπομπές ενέργειας άνθρακα έφθασαν το ιστορικό υψηλό των 9,5 GtCO2 πέρυσι (ΓΡΑΦΗΜΑ 2).
Η αύξηση των εκπομπών μπορεί σε κάποιο βαθμό να θεωρηθεί ως μια απόκλιση από την άνοδο της ζήτησης άνθρακα το 2022 λόγω των εξαιρετικά υψηλών τιμών του φυσικού αερίου, των ανησυχιών για την ενεργειακή ασφάλεια (ιδιαίτερα στην Κίνα), της οικονομικής ανάκαμψης μετά την πανδημία και των υψηλών επιτοκίων που επιβράδυνε τη χρηματοδότηση της καθαρής ενέργειας.
Αυτές οι φαινομενικά αντιφατικές τάσεις αντικατοπτρίζουν την πολυπλοκότητα της μετάβασης από άνθρακα σε καθαρό.
Παρακάτω, παρουσιάζονται 5 προτάσεις που θα βοηθήσουν στην επιτάχυνση αυτής της μετάβασης, ενημερωμένες από τη βαθιά δέσμευση της RMI (οργανισμός στις ΗΠA αφιερωμένος στην έρευνα) στη Νοτιοανατολική Ασία και από συνεργάτες που εργάζονται σε όλο τον κόσμο.
Αναλυτικά:
1. Επανεξέταση των πρακτικών σχεδιασμού και αποζημίωσης στην ενέργεια
Η φιλόδοξη δράση για το κλίμα και η ισχυρή οικονομική ανάπτυξη είναι 2 επιταγές για τον σύγχρονο κόσμο που αλληλοσυμπλέκονται όλο και περισσότερο.
Είναι ανάγκη για πολύπλευρη προσέγγιση στον σχεδιασμό της μετάβασης που να επιτρέπει όχι μόνο μειώσεις των εκπομπών, αλλά και χαμηλότερο κόστος, περισσότερες οικονομικές ευκαιρίες και μεγαλύτερη σταθερότητα σε βασικούς θεσμούς (ΓΡΑΦΗΜΑ 3).
Αυτό απαιτεί επανεξέταση του τρόπου με τον οποίο σχεδιάζονται, αντισταθμίζονται και λειτουργούν οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής ως εξής:
Α) Ενσωμάτωση της χρηματοδότησης στον προγραμματισμό πόρων:
Β) Επιβράβευση νέων τρόπων απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές του δικτύου (Ως έσχατη λύση, θα μπορούσε να εξεταστεί η ευέλικτη χρήση της ενέργειας από άνθρακα για περιορισμένο χρονικό διάστημα, όταν δεν υπάρχουν φθηνότερες και καθαρότερες εναλλακτικές λύσεις).
2. Οι πλατφόρμες χωρών θα συνεχίσουν να παίζουν ρόλο
Οι συνεργασίες Just Energy Transition Partnerships (JETPs) είναι μια πρόσφατη και καινοτόμος προσέγγιση στις προσπάθειες μετάβασης που καθοδηγούνται από τη χώρα, με 48 δισεκατομμύρια δολάρια που έχουν δεσμευτεί για την υποστήριξη των προσπαθειών στη Νότια Αφρική, την Ινδονησία, το Βιετνάμ και τη Σενεγάλη.
Αυτός ο σχεδιασμός δημιουργεί μια κοινή αντίληψη γύρω από
1ον) τις χρηματοδοτικές ανάγκες,
2ον) τη διαθεσιμότητα χρηματοδότησης και
3ον) τη μορφή της μετάβασης στον τομέα της ενέργειας, δεδομένων των φυσικών ορίων του δικτύου.
Η σταθερή πολιτική δυναμική είναι κεντρικό στοιχείο της επιτυχίας
Οι πλατφόρμες χωρών όπως τα JETP υπόκεινται σε αλλαγές γεωπολιτικής και η συνέχιση της οικοδόμησης συναίνεσης και της διατήρησης της πολιτικής δυναμικής στις χώρες αποδέκτες είναι απαραίτητη για την επιτυχία.
Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί ως εξής:
Α) Επικεντρώνοντας τις αναπτυξιακές προτεραιότητες των χωρών και εμπλέκοντας τοπικούς ενδιαφερόμενους φορείς έγκαιρα και συχνά στον προγραμματισμό.
Β) Υλοποίηση τοπικών έργων, σε συνδυασμό με διαδικασίες σχεδιασμού που βελτιώνουν την οικονομική προσιτότητα και αναπτύσσουν την τοπική οικονομία.
3. Σημαντική πρόοδος στη μετάβαση στον άνθρακα σημειώθηκε μέσω περισσότερων διαύλων από ποτέ - αυτό πρέπει να συνεχιστεί
Πέρυσι σημειώθηκε σημαντική διαφοροποίηση στις προσπάθειες μετάβασης στον άνθρακα παγκοσμίως.
Αυτό βοηθά στη διατήρηση της ορμής για τη μετάβαση και πρέπει να συνεχιστεί για τους ακόλουθους λόγους:
Α) Κάθε μοντέλο χρηματοδότησης φέρει τους δικούς του κινδύνους.
Β) Κάθε χώρα θα έχει μια μοναδική μετάβαση.
Γ) Διάφοροι παράγοντες - οικονομικά της καθαρής ενέργειας, πρόσβαση σε κεφαλαιαγορές, νομοθεσία για το κλίμα, γεωπολιτική - πληροφορούν την προσέγγιση μιας χώρας στη μετάβαση και η πολυμερής χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους μπορεί να μην είναι κατάλληλη για όλους.
Οι ποικίλες και καινοτόμες προσπάθειες μπορούν να επιταχύνουν τον μετασχηματισμό του δικτύου.
Η αντιμετώπιση της μετάβασης σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές, σε επίπεδο εργοστασίου και συστήματος, και σε διαφορετικά παραδείγματα του τομέα της ενέργειας, επιτρέπει στους επαγγελματίες να κατανοήσουν και να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της εφαρμογής μιας τέτοιας πολύπλευρης μετάβασης πιο αποτελεσματικά.
4. Η φιλόδοξη χάραξη πολιτικής και η χρηματοδότηση της μετάβασης είναι απαραίτητες
Το κατάλληλο περιβάλλον ευνοϊκής λειτουργίας και η απαραίτητη χρηματοδότηση (ειδικά για τις αναδυόμενες οικονομίες), χρειάζονται και μπορούν να αλληλοενισχύονται σε έναν ενάρετο κύκλο.
Πρέπει να αξιολογηθεί η βιωσιμότητα των αλλαγών πολιτικής και των χρηματοοικονομικών μηχανισμών (μηχανισμοί μετάβασης άνθρακα [CTM]) για την αντιμετώπιση αυτών των φραγμών (Γραφημα 4)
5. Η αξιοπιστία και η πρόσβαση στη χρηματοδότηση της μετάβασης από άνθρακα είναι ουσιαστικής σημασίας
Η αύξηση της κλίμακας της μετάβασης στον άνθρακα απαιτεί αύξηση των επενδύσεων. Η εξέταση της χρηματοδότησης της μετάβασης ως μέρος ενός ευρύτερου χαρτοφυλακίου του τομέα της ενέργειας μπορεί να ενισχύσει τη χρηματοοικονομική υποστήριξη για επενδύσεις.
Ωστόσο, ένας άλλος λόγος για τον οποίο η χρηματοδότηση της μετάβασης έχει κεφαλαιοποιηθεί ανεπαρκώς είναι ο κίνδυνος φήμης.
Οι χρηματοδότες είναι αβέβαιοι σχετικά με αυτές τις συμφωνίες που θα επιτύχουν πραγματικές μειώσεις εκπομπών και την επακόλουθη ανάκαμψη εάν δεν το πράξουν.
Αυτός ο κίνδυνος μπορεί να μετριαστεί με:
Α) Ισχυρές μεθοδολογίες και προσεγγίσεις τυποποίησης.
Β) Η χρηματοδότηση της μετάβασης (μέχρι πρόσφατα έλειπε από τις ταξινομήσεις επενδύσεων).
Γ) Χρηματοοικονομικές πολιτικές με επίκεντρο τη δέσμευση. Απαιτείται ενεργός δέσμευση από τους μετόχους και τους επενδυτές για τη μετάβαση της υπάρχουσας ενέργειας από άνθρακα. Η επικράτηση των πολιτικών αποκλεισμού άνθρακα και οι στόχοι χρηματοδοτούμενων εκπομπών, ειδικότερα, αποθαρρύνουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να το κάνουν.
Με το βλέμμα στο μέλλον
Η παγκόσμια ενεργειακή μετάβαση και η ισχυρή οικονομική ανάπτυξη μπορούν και πρέπει να συμβαδίσουν.
Σε συνεργασία με άλλους, η RMI θα ενσωματώσει και τις δύο προτεραιότητες στην επιτόπια υποστήριξή της φέτος η οποία θα επικεντρωθεί στη μετάβαση από άνθρακα σε καθαρό στη Νοτιοανατολική Ασία, τη Νότια Αμερική κλπ.
www.worldenergynews.gr
