Πώς η Ευρώπη θα ενισχύσει τη Δίκαιη Μετάβαση και την Κυκλικοί Οικονομία
Οι κλιματικοί κίνδυνοι και ο τρόπος που η Ευρώπη πρέπει να αυξήσει την κοινωνική και οικονομική ανθεκτικότητα ενόψει της κλιματικής κρίσης, οι νέοι κλιματικοί στόχοι της Ευρώπης προς το 2040, οι προκλήσεις και η ανάγκη για μια δίκαιη μετάβαση αλλά και τα μέτρα και τα κίνητρα που πρέπει να δημιουργηθούν για την προώθηση της κυκλικής οικονομίας συζητήθηκαν στο χθεσινό άτυπου Συμβούλιο υπουργών Ενέργειας στις Βρυξέλλες.
Η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε στην άτυπη Σύνοδο υπουργών Περιβάλλοντος από τον υπουργό Θεόδωρο Σκυλακάκη και το Γενικό Γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, κ. Πέτρο Βερελίδη.
Η σοβαρότητα, η διάρκεια και η συχνότητα των επιπτώσεων που σχετίζονται με το κλίμα απαιτούν να αναληφθούν ισχυρότερες δεσμεύσεις και δράσεις που πρέπει να αναληφθούν σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και σε όλους τους τομείς πολιτικής.
Τα κράτη μέλη συζήτησαν πώς μπορεί να αυξηθεί η κοινωνική και οικονομική ανθεκτικότητα ενόψει της κλιματικής αλλαγής και εντόπισε τους τομείς στους οποίους μπορούν να ληφθούν περαιτέρω μέτρα τα επόμενα χρόνια προκειμένου να ενισχυθεί η ετοιμότητα της ΕΕ.
Αυτή η συζήτηση προηγείται της δημοσίευσης τριών αναλύσεων που θα δημοσιευτούν κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024:
- Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τους κλιματικούς κινδύνους (εκτιμώμενη ημερομηνία δημοσίευσης: Μάρτιος2024);
- Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανθεκτικότητα στο νερό (εκτιμώμενη ημερομηνία δημοσίευσης: Μάρτιος2024);
- Η πρώτη Ευρωπαϊκή Αξιολόγηση Κλιματικού Κινδύνου (EUCRA) που εκπονείται επί του παρόντος από τον ΕΟΧ (εκτιμώμενη ημερομηνία δημοσίευσης: Απρίλιος 2024).
Έμφαση στη Δίκαιη Μετάβαση
Για τη Βελγική Προεδρία οι προκλήσεις μιας δίκαιης μετάβασης παραμένουν ψηλά στην πολιτική ατζέντα και ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) να συντάξει γνωμοδότηση σχετικά με τα βήματα που η ΕΕ θα πρέπει να αναλάβει για τη θέσπιση ενός πλαισίου πολιτικής δίκαιης μετάβασης (ΚΦΤΜ). Αυτή η διερευνητική γνωμοδότηση ορίζει έξι βασικά στοιχεία, συνοδευόμενα από συγκεκριμένα μέτρα για το επόμενο νομοθετικό σώμα της ΕΕ, όπως η προετοιμασία και υιοθέτηση «Ατζέντα ΕΕ 2050», διορισμός Επιτρόπου για τη δίκαιη μετάβαση και δημιουργία Παρατηρητηρίου Just Transition.
Αυτή η γνωμοδότηση θα παίξει κεντρικό ρόλο στη συζήτηση που θα γίνει στην επερχόμενη Άτυπη Σύνοδο των Υπουργών Περιβάλλοντος και της Ευρωπαϊκής Διάσκεψης για έναν Δίκαιο Μετάβαση, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 4 και 5 Μαρτίου 2024.
Κατά την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η δίκαιη μετάβαση ήδη προσδιορίζεται ως βασικός πυλώνας της νέας στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ήδη η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει λάβει πολλά σημαντικά βήματα, όπως η εφαρμογή τα του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης 2020 ή τη δημιουργία του μελλοντικού Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα για την αντιμετώπιση των κοινωνικών επιπτώσεων που προκύπτουν από το νέο σύστημα εμπορίας εκπομπών για τους τομείς των οδικών μεταφορών και των κτιρίων.
Μεταξύ 2022 και 2023, το Βέλγιο συγκάλεσε εκτεταμένο εθνικό κοινωνικό διάλογο με θέμα τη δίκαιη μετάβαση. Για σχεδόν δύο χρόνια, οργανώθηκε έγινε ανταλλαγή απόψεων από ομάδες με επιστήμονες, εργοδότες, συνδικαλιστικές οργανώσεις, ΜΚΟ, ενώσεις, εμπειρογνώμονες από την ομοσπονδιακή διοίκηση και πολίτες.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχουν ήδη ξεκινήσει διάφορες σημαντικές πρωτοβουλίες με στόχο την οικοδόμηση τη δίκαιης μετάβασης
Κυκλική Οικονομία
Η επιτάχυνση της μετάβασης σε μια κυκλική οικονομία είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνία. Το Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία (CEAP) οδήγησε σε ένα ευρύ φάσμα πρωτοβουλιών σε επίπεδο Ένωσης με επίκεντρο τη βιώσιμη διαχείριση απορριμμάτων και υλικών και την κυκλικότητα των καταναλωτικών προϊόντων.
Όμως παρά τον μεγάλο αριθμό πρωτοβουλιών πολιτικής της ΕΕ τα τελευταία χρόνια, η αύξηση της κυκλικότητας στην ευρωπαϊκή οικονομία είναι αργή, ήταν 11,5% το 2022 και παραμένει στάσιμη τα τελευταία 5 χρόνια. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν ανακυκλώνουμε λιγότερο από το ήμισυ των 2,4 δισεκατομμυρίων τόνων συνολικών αποβλήτων που παράγονται στην Ευρώπη και καμία αύξηση στο μερίδιο των αποβλήτων ανακυκλώνεται έχει καταγραφεί από το 2014.
Η κατανάλωση υλικών ανέρχεται σχεδόν στα 6,6 δις τόνους, σημαντικά υψηλότερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο και πολύ μεγαλύτερο από εκείνο των χωρών εκτός ΕΕ χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, αν και η κατανάλωση παρέμεινε σταθερή από το 2010.
Στόχος της Ε.Ε είναι να επενδύσει στην κυκλική οικονομία γιατί αυτό μπορεί να αλλάξει πραγματικά το παιχνίδι στην πράσινη μετάβαση και με τη μείωση της χρήσης πρώτων υλών να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2030. Αυτό το μοντέλο μπορεί επίσης να έχει επιτυχία στη δημιουργία πάνω από 700.000 θέσεων εργασίας στην ΕΕ.
Σε αυτό το πλαίσιο και με βάση τα ευρήματα από τις αναλύσεις «Global Resources Outlook» και «State and Outlook Report on Circular Economy, οι Υπουργοί συζήτησαν πώς η κυκλική οικονομία μπορεί να συμβάλει στην κλιματική ουδετερότητα, στην αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και στη μηδενική ρύπανση.
Στο επίκεντρο τέθηκε το πώς το θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ μπορεί να επιταχύνει και να ενισχύσει τη μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία και τη βιώσιμη χρήση των πόρων.
Ενίσχυση της Πράσινης Συμφωνίας
Η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ έχει γίνει το ολιστικό μας πλαίσιο για όλους τους τομείς πολιτικής που στοχεύουν στο μετασχηματισμό της ΕΕ σε μια κλιματικά ουδέτερη, περιβαλλοντικά βιώσιμη, μη τοξική και πλήρως κυκλική κοινωνία και οικονομία το 2050.
Οι υπουργοί τω κρατών μελών αντάλλαξαν απόψεις για τον τρόπο που η Πράσινη Συμφωνία μπορεί να ενισχυθεί περαιτέρω κατά τον επόμενο νομοθετικό κύκλο, προκειμένου να προωθηθεί στην ΕΕ η πολιτική για το κλίμα με τον πιο οικονομικό τρόπο. Οι υπουργοί συζήτησαν επίσης τη διευκόλυνση των συνθηκών τη συζήτηση για τον κλιματικό στόχο της ΕΕ για το 2040, τη χρηματοδότηση και του και πώς θα επιτευχθεί. κοινωνική προστασία.
Υπενθυμίζεται ότι η Ε.Ε μέσω του πακέτου Fit for 55, ενέκρινε το νομοθετικό πλαίσιο για την επίτευξη καθαρών εκπομπών μειώσεις τουλάχιστον 55% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία για το κλίμα απαιτεί η Κομισιόν να υποβάλει τους επόμενους μήνες την πρόταση της για έναν στόχο για το κλίμα για το 2040, βάσει λεπτομερούς εκτίμησης επιπτώσεων.
Τι είπε ο κ. Σκυλακάκης
Τα κόστη της προσαρμογής στην κλιματική κρίση δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς αλληλεγγύη, διαμήνυσε ( ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, κατά τη συμμετοχή του στην Άτυπη Σύνοδο Υπουργών Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο Υπουργός επισήμανε πως τα κόστη της προσαρμογής στις περισσότερο ευάλωτες περιοχές θα είναι πολύ μεγάλα και δεν προέρχονται από φυσικά φαινόμενα, είναι ανθρωπογενή, δημιουργώντας αυξημένες ευθύνες αλληλεγγύης (εθνικής και ευρωπαϊκής) στις λιγότερο ευάλωτες περιοχές.
Μόνο τον τελευταίο χρόνο -όπως σημείωσε ο Υπουργός- το κόστος για να ανταπεξέλθουμε στις ζημίες που προκάλεσαν οι πλημμύρες αντιστοιχεί στο 1,5% του ΑΕΠ. Επιπλέον, θα πρέπει σε κάποιες περιπτώσεις να γίνει μετεγκατάσταση ολόκληρων χωριών και να υπάρξει μέριμνα για τους αγρότες των παρακάρλιων χωριών, που η γη τους έχει μετατραπεί σε λίμνη, καθώς 180.000 στρέμματα είναι πλημμυρισμένα. Γι’ αυτό, δεν είναι μόνο αναγκαίο να συμμετέχει και ο ιδιωτικός τομέας -ιδίως μεγαλύτερες επιχειρήσεις- μέσω της ασφάλισης για κλιματικούς κινδύνους, αλλά απαιτείται να ευρεθούν πανευρωπαϊκά λύσεις, ώστε να μπορεί να λειτουργεί η ασφαλιστική αγορά και στις ευάλωτες περιοχές, όπου το υψηλό κόστος μπορεί να την καθιστά απαγορευτική.
Ο κ. Σκυλακάκης υπογράμμισε, πως υπάρχει σοβαρός κίνδυνος (αν όχι βεβαιότητα) τα διαθέσιμα κονδύλια (ευρωπαϊκοί και εθνικοί πόροι) για προσαρμογή στα νέα κλιματικά δεδομένα, τα οποία αφορούν σε περισσότερο ευάλωτες περιοχές, να είναι ανεπαρκή. «Γι’ αυτό το λόγο, θα απαιτηθεί δραστική επαναξιολόγηση των κοινοτικών και των εθνικών προϋπολογισμών και κατά συνέπεια των δημοσιονομικών στόχων», τόνισε, για να προσθέσει: «Είμαστε, ήδη, στο νέο κλίμα. Δεν θα έχουμε κλιματική αλλαγή. Το κλίμα έχει, ήδη, αλλάξει». Χαρακτηριστικά αναφέρθηκε στις κακοκαιρίες «Daniel» και «Elias», που έπληξαν τη χώρα μας το φθινόπωρο του 2023. Επισήμανε πως συνέβη μία πλημμύρα, η οποία με βάση το παλιό κλίμα, θα συνέβαινε μία φορά στα 1.000 χρόνια και την ακολούθησε -τον ίδιο μήνα στην ίδια περιοχή- ακόμη μία κακοκαιρία, που θα συνέβαινε μία φορά στα 200 χρόνια.
Ο Υπουργός σημείωσε πως οι Χάρτες Επικινδυνότητας Πλημμύρας -βασισμένοι σε όσα συνέβησαν τα τελευταία 30 χρόνια- ήταν και είναι ανεπαρκείς για να μας προετοιμάσουν απέναντι σε φαινόμενα όπως η κακοκαιρία «Daniel».
Τέλος, δήλωσε πως, δυστυχώς, δεν μπορεί κανείς να κάνει αξιόπιστες προβλέψεις, σε σχέση με τις επιπτώσεις του νέου κλίματος και γι’ αυτό είναι αναγκαίο να αναπτυχθούν ακριβέστερα κλιματικά προγνωστικά μοντέλα, με βελτιωμένη χωρική ανάλυση. «Δεν ξέρουμε αν θα έρθει μέσα στον επόμενο χρόνο ή σε 5 χρόνια ή σε 10 χρόνια μία ακόμη πλημμύρα, η οποία με βάση το παλιό κλίμα θα συνέβαινε 1 φορά στα 1.000 χρόνια» εξήγησε.
www.worldenergynews.gr
