Συνέντευξη στην Πηνελόπη Μητρούλια
Αποφασισμένος να προχωρήσει σε περαιτέρω κινήσεις με στόχο τη μείωση των τιμολογίων ηλεκτρισμού είναι ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης, ο οποίος θεωρεί ότι τα τιμολόγια του Ιανουαρίου θα είναι φθηνότερα από αυτά του Νοεμβρίου, αφού ήδη λειτουργεί ο ανταγωνισμός.
Εκτιμά ότι το «πράσινο» τιμολόγιο δεν άρεσε σε κάποιους από τους παρόχους διότι αποκαλύπτει ποιος είναι πραγματικά φθηνότερος, ενώ αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο πρόσθετων παρεμβάσεων με γνώμονα την καλύτερη πληροφόρηση των καταναλωτών και την καλύτερη λειτουργία της αγοράς.
Εκτιμά ότι το επόμενο διάστημα οι τιμές του φυσικού αερίου θα πάνε καλύτερα απ΄ ότι αναμενόταν και ότι τα επόμενα χρόνια θα υπάρξει μονιμότερη πτώση τιμών ως αποτέλεσμα των επενδύσεων που έγιναν με αφορμή την κρίση.
Με μια συνέντευξη εφ΄ όλης της ύλης στο World Energy News ο κ. Σκυλακάκης προαναγγέλλει ότι πολύ σύντομα θα αναλάβει μια πολύ μεγάλη πρωτοβουλία για τη διεύρυνση του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου ώστε να επιταχυνθεί η είσοδος των ΑΠΕ και των μπαταριών, εκτιμώντας ότι ο συνδυασμός αυτός θα αρχίσει να επηρεάζει τις πολύ ακριβές τιμές στην Αγορά Εξισορρόπησης και άρα στη χονδρική ρεύματος.
Χαρακτηρίζει την προώθηση των υπεράκτιων αιολικών ως εθνικό στόχο που θα συμβάλλει στη βιομηχανική ανάπτυξη δημιουργώντας μια νέα αλυσίδα αξίας και θα οδηγήσει σε εξαιρετικά θετικό περιβαλλοντικό ισοζύγιο αφού θα παράγεται καθαρή ενέργεια αναγκαία για την υποστήριξη του εξηλεκτρισμού των μεταφορών.
Ξεκαθαρίζει ότι τα πλωτά πιλοτικά έργα θα γίνουν μετά από διαγωνισμό και θα συμβάλλουν σε μια ομαλή ροή ανάπτυξης που θα επιτρέπει στις αντίστοιχες βιομηχανίες να επενδύσουν. Και σημειώνει ότι είναι καλό να συνηθίσουν οι παίκτες της αγοράς στην έννοια του διαγωνισμού διότι αυτή θα διέπει όλες τις ενέργειες του υπουργείου από εδώ και στο εξής.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του κ. Σκυλακάκη.
Δέχεστε πολλές επικρίσεις για το ζήτημα των τιμολογίων. Τι απαντάτε και τι ελπίζετε ότι θα συμβεί από την αρχή του χρόνου;
Επικρίσεις είχαμε από δυο κατευθύνσεις. Από τη μια πλευρά ήταν η αντιπολίτευση που απλώς αναφέρθηκε στο ότι υπάρχει σύγχυση. Το ανακάλυψε τώρα με την κατηγοριοποίηση των τιμολογίων. Δεν το είχε ανακαλύψει όταν είχαμε 130 τιμολόγια και προφανώς ήταν εξαιρετικά δύσκολο στον καταναλωτή να διαλέξει.
Από την άλλη πλευρά είχαμε τους παρόχους, ή κάποιους από τους παρόχους για να είμαι ακριβής, που δεν τους άρεσε το «πράσινο» τιμολόγιο. Δεν τους άρεσε για έναν πολύ απλό λόγο, διότι στο πράσινο τιμολόγιο θα φανεί ποιος είναι ο φθηνότερος και ποιος είναι ο ακριβότερος. Αν πίστευε κανείς τις διαφημίσεις όλοι ήταν φθηνότεροι από όλους. Αυτό εμπεριέχει ένα λογικό παράδοξο. Δεν γίνεται να είναι όλοι φθηνότεροι από όλους τους υπόλοιπους. Ούτε είχαν βέβαια όλοι τις ίδιες τιμές.
Στην πραγματικότητα πουλούσαν δωροεπιταγές, εκπτώσεις κλπ αλλά μόνο στην αρχική φάση του τιμολογίου. Προσέγγιζαν τον πελάτη και τον έβαζαν σε ένα τιμολόγιο που όταν τελείωναν οι εκπτώσεις ήταν πιο ακριβό από το μέσο όρο. Αυτό ήταν καλή επένδυση για τον πάροχο και κακή επένδυση για τον καταναλωτή. Έτσι κάθε μήνα οι πάροχοι θεωρούσαν ότι είναι οι φθηνότεροι, αλλά η μάζα των καταναλωτών ήταν στο ακριβότερο τιμολόγιο. Και επειδή ο καταναλωτής δεν ήξερε ποια είναι η πραγματική τιμή (είναι αδύνατο να καταλάβεις στα 130 τιμολόγια με τα ψηλά γράμματα και τις διαφορετικές εκπτώσεις ποιος είναι φθηνότερος), κατέληγε να παραμένει στον πάροχο που αρχικά είχε επιλέξει .
Με το «πράσινο» τιμολόγιο αποκαλύπτουμε ποιος είναι ο φθηνότερος. Από κει και πέρα θα είναι πάρα πολύ εύκολο για τον καταναλωτή εάν θέλει να μείνει στο «πράσινο», ή να πάει σε κάποιο άλλο τιμολόγιο. Θα έχει μια βάση για να κρίνει. Ήδη βλέπουμε το αποτέλεσμα. Ο ανταγωνισμός έχει ξεκινήσει και θα δούμε φθηνότερες τιμές σε σχέση με τον Νοέμβριο, παρά το γεγονός ότι έχουμε απόσυρση των επιδοτήσεων.
Το πρόβλημα των καταναλωτών που περιγράφετε, ενδεχομένως θα γίνει εντονότερο τα επόμενο χρόνια. Σχεδιάζετε άλλες παρεμβάσεις πέραν του «πράσινου» τιμολογίου ώστε να διευκολύνεται η σύγκριση των τελικών τιμών και στα άλλα τιμολόγια;
Πρώτα απ΄όλα θα δούμε πως θα λειτουργήσει η αγορά. Θα δούμε πως θα αντιδράσουν οι πάροχοι, τι είδους προϊόντα θα προσφέρουν, κατά πόσο θα γίνουν πιο διαφανείς οι προσφορές τους και θα αντιδράσουμε αναλόγως. Γενικώς δεν με ενθουσιάζει να κάνουμε μεγάλες παρεμβάσεις στον τρόπο λειτουργίας της αγοράς, αλλά θα πρέπει να καταλάβουν οι πάροχοι ότι ο ρόλος του υπουργείου είναι να προστατεύει τον καταναλωτή και την καλή λειτουργία της αγοράς.
Οποιαδήποτε αγορά απέχει από τον ιδεατό τρόπο λειτουργίας διότι δεν υπάρχει η τέλεια πληροφόρηση. Υπάρχει ασυμμετρία πληροφόρησης μεταξύ του παρόχου και του καταναλωτή. Εξ ορισμού ο καταναλωτής είναι το αδύναμο μέρος σε αυτή τη σχέση και η δική μας δουλειά είναι να παρεμβαίνουμε βελτιώνοντας τη λειτουργία των αγορών ώστε ο καταναλωτής να γίνεται πιο δυνατός σε αυτή τη σχέση.
Άρα, θα δούμε πως θα λειτουργήσει η αγορά και δεν αποκλείουμε πρόσθετες παρεμβάσεις, πάντα με γνώμονα το να λειτουργεί καλύτερα, με καλύτερη πληροφόρηση. Για παράδειγμα, η δυνατότητα σύγκρισης τελικών τιμών, αν δουλέψει στο «πράσινο» τιμολόγιο είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα πτυχή. Μια άλλη ενδιαφέρουσα πτυχή είναι η μείωση του κόστους συναλλαγών όπως η αλλαγή τιμολογίου. Αυτά είναι τα σημεία που μας απασχολούν.
Με την πολιτική μας σε σχέση με τους λογαριασμούς απομονώνουμε κάθε μικρό κομμάτι του λογαριασμού και αναλύουμε τι ισχύει και πως μπορεί να βελτιωθεί. Στη λιανική είχαμε τρία φαινόμενα: Την αδυναμία σύγκρισης, τις ρευματοκλοπές και τους κακοπληρωτές. Παρεμβήκαμε και στα τρία. Στο πρώτο θα φανούν τα αποτελέσματα άμεσα. Στα άλλα δυο θα φανούν το επόμενο εξάμηνο ή τον επόμενο χρόνο.
Σε ότι αφορά τις ρευματοκλοπές έχετε δηλώσει ότι από τον Απρίλιο θα γίνονται μηνιαίες καταμετρήσεις. Είναι εφικτό να επιτευχθεί κάτι τέτοιο;
Και βέβαια. Ο ΔΕΔΔΗΕ είπε ότι έχει ένα πολύ μικρό επιπλέον κόστος το οποίο ζήτησα να αναλάβει άμεσα. Μια μείωση κατά 10% των ρευματοκλοπών, που κατ΄ελάχιστο θα πετύχουμε με τη μηνιαία καταμέτρηση, μας κάνει τέσσερις φορές το κόστος του ΔΕΔΔΗΕ και χωρίς όλα τα άλλα πλεονεκτήματα της καλύτερης λειτουργίας της αγοράς. Σας θυμίζω ότι οι ρευματοκλοπές ανέρχονται περίπου στο 4,8% της συνολικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και ζημιώνουν τους συνεπείς καταναλωτές κατά σχεδόν 400 εκατ. ετησίως.
Πως εκτιμάτε ότι θα διαμορφωθούν οι τιμές του φυσικού αερίου και κατ’ επέκταση του ηλεκτρισμού, εν όψει της μετάβασης στο νέο καθεστώς από την αρχή του έτους;
Η τιμή του φυσικού αερίου κατά τη γνώμη μου θα πάει πολύ καλύτερα απ΄ότι λογαριάζαμε. Έχει συμβεί μια στροφή όλων, ακόμη και των Ρώσων στο LNG και έχουν γίνει μεγάλες επενδύσεις στην μεταφορά, την υποδοχή, αλλά και την παραγωγή του υγροποιημένου αερίου. Οι επενδύσεις αυτές θα αρχίσουν να «μπαίνουν» στην αγορά και να αποδίδουν το 2025 και το 2026.
Σε ότι αφορά το 2024, πρέπει να πούμε κατ΄αρχήν ότι οι αποθήκες φυσικού αερίου είναι γεμάτες σε ποσοστό περίπου 87%. Αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ άλλοτε στα μέσα Δεκεμβρίου. Έτσι η τιμή του LNG είναι στα 36 ευρώ/MWh και το ερώτημα είναι εάν θα επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη των μετεωρολόγων πως ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος θα είναι ζεστοί μήνες. Αν είναι έτσι το αέριο θα πέσει και θα είναι πολύ μικρότερο το ποσοστό αναπλήρωσης των αποθηκών που θα χρειαστεί. Έχουμε λοιπόν πιθανότητα να πάμε σε καλή εξέλιξη. Αυτή είναι η εκτίμηση μου. Θεωρώ ότι τα επόμενα χρόνια θα δούμε μονιμότερη πτώση των τιμών ως αποτέλεσμα των επενδύσεων που θα βάλουν ταβάνι στις τιμές και θα τις κάνουν λιγότερο ευάλωτες σε αναταράξεις.
Άρα και στον ηλεκτρισμό θα είμαστε σε καλύτερη φάση. Επιπλέον στον ηλεκτρισμό προσθέτουμε συνεχώς καινούργιες ΑΠΕ. Οι καινούργιες ΑΠΕ (διότι στο παρελθόν είχαμε κάνει διάφορες υπερβολές τις οποίες πληρώνουμε τώρα) είναι πάρα πολύ φθηνές και αυτό περιλαμβάνει πλέον και τις μπαταρίες.
Με δεδομένο ότι η παραγωγή από ΑΠΕ όπως λέτε αυξάνεται συνεχώς, έχει ανακύψει μείζον ζήτημα χωρητικότητας των δικτύων. Τι μέτρα σχεδιάζετε για την αντιμετώπιση της κατάστασης;
Σχεδιάζουμε μια πολύ μεγάλη πρωτοβουλία που θα την δείτε τις επόμενες ημέρες για τη διεύρυνση του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου ώστε να επιταχύνουμε την είσοδο των ΑΠΕ. Ταυτόχρονα θα επιταχύνουμε την είσοδο των μπαταριών με πολλούς τρόπους όχι μόνο με τον νέο διαγωνισμό. Ο συνδυασμός αυτών των δυο θα μας φέρει περισσότερες ΑΠΕ και ταυτόχρονα θα αρχίσει να επηρεάζει τις πολύ ακριβές τιμές που πληρώνουμε τις ώρες αιχμής στην Αγορά Εξισορρόπησης. Έτσι θα αρχίσουμε να παρεμβαίνουμε και σε άλλα κομμάτια του λογαριασμού μειώνοντας το κόστος της χονδρικής.
Σε ποιο σημείο βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις με την Gazprom; Σχεδιάζετε την πλήρη απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο; Ποιο θα είναι το μέλλον της ΔΕΠΑ;
Δεν θέλω να μιλήσω για το συγκεκριμένο θέμα πριν τελειώσει η υπόθεση. Όλα όσα ρωτάτε συνδέονται με το συμβόλαιο με την Gazprom το οποίο προέβλεπε ότι οι ρωσική πλευρά θα πουλά το αέριο σε ανταγωνιστικές τιμές στη χώρα σε σχέση με οποιεσδήποτε άλλες πηγές εισόδου αερίου. Θα τελειώσει η διαπραγμάτευση και θα πούμε περισσότερα.
Πότε το βλέπετε;
Πρέπει να τελειώσει με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο.
Το ενεργειακό κόστος απασχολεί έντονα τόσο τα νοικοκυριά όσο και τις επιχειρήσεις, εξετάζετε μέτρα μείωσης για τις επιχειρήσεις;
Ναι έχουμε ήδη συζητήσει για μια άνοδο στα έσοδα από την αντιστάθμιση και εξετάζουμε να δούμε πως θα διευκολύνουμε και τα PPAs της βιομηχανίας τα οποία είναι ο μεσοπρόθεσμος ορθός τρόπος για τη μείωση των τιμών.
Έχετε παρουσιάσει ένα μεγάλο πρόγραμμα ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών. Μήπως πρόκειται για ένα εξαιρετικά φιλόδοξο πρόγραμμα που θα είναι δύσκολο να υλοποιηθεί;
Όχι, δεν είναι, για δυο λόγους: Πρώτον διότι τα ελληνικά υπεράκτια αιολικά έχουν καταπληκτικό συντελεστή απόδοσης πάνω από 50%. Στην ουσία με τα υπεράκτια αιολικά υποκαθίσταται σε πολύ μεγάλο βαθμό η παραγωγή μονάδων βάσης.
Πέραν αυτού πρόκειται για έργα που θα αρχίσουν να μπαίνουν στο σύστημα από το 2029-2030. Συνεπώς θα έρχονται μαζί με τις πρόσθετες διασυνδέσεις που θα γίνουν στη χώρα, ενώ παράλληλα θα καλύπτουν τις επιπλέον ενεργειακές ανάγκες που δημιουργεί ο σταδιακός εξηλεκτρισμός των μεταφορών μετά το 2030. Η κάλυψη των μεταφορών από ηλεκτρική ενέργεια είναι κάτι που δεν σκεφτόμαστε σήμερα.
Τα επιβατικά αυτοκίνητα θα φορτίζονται κατά κύριο λόγο τη νύχτα και εκεί έχει αξία να έχεις αιολική ενέργεια. Πέραν αυτού όταν θα μπουν τα υπεράκτια αιολικά θα έχουμε πολύ πιο φθηνές μπαταρίες διότι καθώς θα μαζικοποιείται η ηλεκτροκίνηση σε όλο τον κόσμο, οι μπαταρίες των αυτοκινήτων όταν θα τελειώνουν τον πρώτο κύκλο ζωής τους θα περνάνε σε ένα δεύτερο κύκλο ζωής για να υποστηρίζου τις ΑΠΕ. Θα έχουμε λοιπόν μια δραματική μείωση του κόστους των μπαταριών αφού θα υπάρχουν κατά εκατοντάδες χιλιάδες και μπαταρίες από δεύτερο χέρι.
Όλα αυτά θα πρέπει να τα σκεφτούμε για να δούμε πως θα λειτουργήσει το σύστημα. Αυτή είναι και η δική μας δουλειά ως υπουργείο. Να σχεδιάζουμε το μέλλον προβλέποντας τις εξελίξεις στις διάφορες τεχνολογίες και όχι να φέρνουμε μια σκηνή του μέλλοντος στο παρελθόν.
Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις που σχεδιάζετε για την προώθηση των υπεράκτιων αιολικών;
Κατ αρχήν θα βγάλουμε το νομοθετικό πλαίσιο για να μπορεί η ΕΔΕΥΕΠ να κάνει τις έρευνες και θα δώσουμε από το Ταμείο των Ρύπων τα χρήματα για να μπορέσουν να γίνουν οι έρευνες. Τα χρήματα αυτά που δεν είναι πάρα πολλά, στη συνέχεια θα επιστραφούν από τους επενδυτές.
Τι απαντάτε στην κριτική που δέχεστε για το δεύτερο πακέτο των πλωτών πιλοτικών υπεράκτιων αιολικών;
Τα πλωτά πιλοτικά θα βγουν με διαγωνισμό. Συνεπώς δεν υπάρχει θέμα. Για να γίνει αυτός ο διαγωνισμός θα πρέπει να έχουν γίνουν οι πρώτες έρευνες. Έτσι οι πρώτες περιοχές που θα τελειώσουν από ερευνητικής πλευράς θα είναι αυτές που θα βγουν σε διαγωνισμό.
Κατά συνέπεια θα χρειαστεί αρκετός χρόνος.
Πράγματι, θα χρειαστεί αρκετός χρόνος. Όμως η πολιτική μας είναι σχεδιασμένη στην εξής βάση: Έχουμε τα πρώτα πιλοτικά που ερευνούν ιδιώτες επενδυτές και στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να αρχίσουν να λειτουργούν περί το τέλος της δεκαετίας.
Οι διαγωνισμοί για τη μεγάλη μάζα των υπεράκτιων θα έρθουν γύρω στο 2027. Για να εγκατασταθούν αυτά θα χρειαστούν 3-5 χρόνια γιατί είναι βαριές και δύσκολες επενδύσεις.Τα ενδιάμεσα πιλοτικά που μπορεί να έρθουν 1-1,5 χρόνο νωρίτερα, θα δώσουν αντικείμενο στη βιομηχανία θαλάσσιων αιολικών που προσπαθούμε να χτίσουμε στη χώρα, ώστε να αυξήσουμε την προστιθέμενη αξία των υπεράκτιων αιολικών.
Η λειτουργία τους θα έχει περισσότερο ως στόχο να πετύχει το βιομηχανικό κομμάτι της πολιτικής των υπεράκτιων αιολικών όχι μόνο το ενεργειακό. Συνεπώς ο στόχος του δεύτερου πιλοτικού είναι να υπάρχει μια ομαλή ροή ανάπτυξης που θα επιτρέπει και στις αντίστοιχες βιομηχανίες να επενδύσουν. Και πάντως είναι καλό να συνηθίσουν οι παίκτες της αγοράς στην έννοια του διαγωνισμού διότι αυτή θα διέπει όλες μας τις ενέργειες από εδώ και στο εξής.
Γύρω από την ανάπτυξη των υπεράκτιων αιολικών εγείρονται εθνικά και περιβαλλοντικά θέματα. Πόσο ανησυχείτε;
Για τα εθνικά δεν μπορώ να σκεφτώ κανένα θέμα διότι είναι όλα εντός χωρικών υδάτων ή σε καθιερωμένες και συμφωνημένες με τους γείτονες Οικονομικές Ζώνες.
Σε ότι αφορά τα περιβαλλοντικά μου προκαλεί μεγάλη εντύπωση η συζήτηση. Δηλαδή το να έχουμε την ενέργεια των νησιών με «βρώμικα» εργοστάσια μαζούτ είναι περιβαλλοντικά αποδεκτό και μας ενοχλούν υπεράκτια αιολικά που στην πραγματικότητα είναι καράβια με άγκυρα, κάπου μακριά όπου δεν υπάρχει τουριστική ανάπτυξη γιατί φυσάει δαιμονισμένα; Και μάλιστα δεν έχουμε καν την ήπια παρέμβαση που έχει ένα αιολικό στη στεριά με τη μορφή δρόμων; Και που στο συγκεκριμένο σημείο δεν θα επιτρέπεται το ψάρεμα και άρα περιορίζεται η υπεραλίευση;
Στην πράξη το περιβαλλοντικό ισοζύγιο είναι εξαιρετικά θετικό. Μάλιστα αν κοιτάξουμε την ενέργεια που υποκαθίσταται είναι ακόμη θετικότερο.
Δεν μας ενοχλεί να γδέρνουμε τη γη σε δεκάδες χιλιάδες στρέμματα για να βγάζουμε λιγνίτη; Αυτό είναι ωραίο περιβαλλοντικά; Αρέσει στους περιβαλλοντολόγους αυτής της χώρας;
Έχουμε ένα τεράστιο εθνικό στόχο με εξαιρετικά θετικό περιβαλλοντικό ισοζύγιο. Η ενέργεια που θα παράγεται θα είναι καθαρή και θα υποκαθιστά και τη βενζίνη στις πόλεις μας. Συνεπώς για να καταλάβουμε το πραγματικό περιβαλλοντικό ισοζύγιο θα πρέπει να συγκρίνουμε τη λειτουργία εκατομμυρίων μηχανών εσωτερικής καύσης στην καρδιά των πόλεων με την ηλεκτροκίνηση, που όπως είπα, θα βασιστεί στην ενέργεια από τα υπεράκτια αιολικά. Το ισοζύγιο είναι συντριπτικά υπέρ του περιβάλλοντος.
