Προχωρήστε σε άρση των θεσμικών φραγμών λέει η Ευρωπαϊκή Ρυθμιστική Αρχή
Την αξιοποίηση της απόκρισης στη ζήτηση (demand response) για να μειωθούν οι περιπτώσεις εμφάνισης αρνητικών τιμών ή αντιστρόφως απότομης ανόδου των τιμών στις αγορές ηλεκτρισμού, προτείνει ο Ευρωπαίος Ρυθμιστής ACER σε μελέτη του για την ευελιξία του συστήματος εν όψει της ραγδαίας αύξησης της συμμετοχής των ΑΠΕ.
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι αρνητικές τιμές καταγράφονται σε περιόδους υψηλής παραγωγής από ΑΠΕ και περιορισμένης ζήτησης, κατάσταση που έχει ήδη καταγραφεί και στο ελληνικό ηλεκτρικό σύστημα αφού οι ΑΠΕ αντιπροσωπεύουν το 50% της εγκατεστημένης ισχύος και η ζήτηση παραμένει χαμηλή.
Ανταπόκριση στις αυξομειώσεις της κατανάλωσης
«Οι αρνητικές τιμές στη χονδρική αγορά ηλεκτρισμού στέλνουν σαφές μήνυμα για την ενεργοποίηση της απόκρισης της ζήτησης», τονίζει ο ΑCER στην έκθεση του προσθέτοντας ότι οι αρνητικές τιμές ενέργειας γίνονται όλο και συχνότερες στην ΕΕ, αποδεικνύοντας ότι τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να γίνουν πιο ευέλικτα και να ανταποκρίνονται στις αυξομειώσεις της κατανάλωσης.
Έτσι ο ACER καλεί τα κράτη μέλη να άρουν τους διάφορους θεσμικούς φραγμούς που εμποδίζουν την ανάπτυξη του demand, για να περιοριστεί το φαινόμενο, σημειώνοντας ότι η ευελιξία στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ θα πρέπει σχεδόν να διπλασιαστεί ως το 2030, σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα, προκειμένου να συμβαδίσει με την ανάπτυξη της μεταβλητής ενέργειας των ΑΠΕ.
Σε ότι αφορά την ελληνική αγορά πρέπει να σημειωθεί ότι η απόκριση στη ζήτηση επί του παρόντος δεν λειτουργεί ενώ πρόσφατα ολοκληρώθηκε διαβούλευση επί της σχετικής πρότασης του ΕΧΕ η οποία πάντως δεν προσέλκυσε κανένα ενδιαφέρον.
Ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας
Με βάση τις προτάσεις του ACER τα κράτη-μέλη θα πρέπει να εκμεταλλευτούν τις συνέργειες του συστήματος για να ξεκλειδώσουν την ευελιξία και να ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην επίτευξη του στόχου για κλιματική ουδετερότητας ως το 2050.
Οι πιο απαραίτητες βελτιώσεις περιλαμβάνουν καλύτερες διασυνοριακές διασυνδέσεις, σχεδιασμό και πρόβλεψη, ενισχυμένη χρήση γραμμών διασύνδεσης καθώς και οικονομικά κίνητρα και αξιόπιστες πληροφορίες για τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου να προσαρμόζουν τη ζήτηση όταν χρειάζεται.
Τα τρέχοντα επίπεδα διείσδυσης των ΑΠΕ στο ηλεκτρικό σύστημα, ήδη έχουν αυξήσει σημαντικά τη μεταβλητότητα των τιμών και την εμφάνιση αρνητικών τιμών. Επιπλέον, ορισμένες μονάδες παραγωγής δεν λειτουργούν ευέλικτα λόγω έλλειψης κινήτρων για απόκριση ζήτησης, ενώ ούτε η πλευρά της ζήτησης ανταποκρίνεται επαρκώς στις τιμές και ταυτόχρονα δεν υπάρχει αρκετός αποθηκευτικός χώρος για τη διεξαγωγή ενεργειακού αρμπιτράζ.
Αυξημένη η αστάθεια των τιμών
Σύμφωνα με τη μελέτη κατά την περίοδο 2019-2022, η ετήσια αστάθεια των τιμών στις Αγορές Επόμενης Ημέρας της ΕΕ αυξήθηκε σημαντικά σε όλες τις ζώνες προσφορών της Ευρώπης, με μόνη εξαίρεση στην Ισπανία και την Πορτογαλία, όπου η αστάθεια μειώθηκε το 2022, εξ αιτίας ενός μηχανισμού συγκράτησης των τιμών στη χονδρική αγορά που εφάρμοσαν οι δύο χώρες κατά την περίοδο της ενεργειακής κρίσης, τη λεγόμενη «Ιβηρική εξαίρεση», δηλαδή τον καθορισμό ενός ανώτατου ορίου τιμής για το φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρισμού.
Η ανταπόκριση του συστήματος μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους, αναφέρει ο ACER, όπως επενδύσεις και ανάπτυξη νέων υποδομών αλλά και μέσω αποφάσεων για τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος.
Πάντως σύμφωνα με τον Ευρωπαίο Ρυθμιστή οι αρμόδιες αρχές πριν εξετάσουν την όποια παρέμβαση θα πρέπει πρώτα να ελέγξουν αν έχουν καταργηθεί όλα τα εμπόδια για την απόκριση της ζήτησης και τη για τη σωστή λειτουργία της αγοράς.
