Η ιβηρική χώρα κάλυψε τις ανάγκες των πελατών για ενέργεια (αιολική, υδροηλεκτρική και ηλιακή) μέσω μιας δοκιμαστικής μεθόδου για τη λειτουργία του δικτύου χωρίς ορυκτά καύσιμα
Η Πορτογαλία παρήγαγε αρκετή ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ) για να εξυπηρετήσει όλους τους πελάτες της για 6 συνεχόμενες ημέρες (από τις 31 Οκτωβρίου έως τις 6 Νοεμβρίου) σύμφωνα με δημοσίευμα της ιστοσελίδας canarymedia.com.
Παρόλα αυτά η πρόσφατη παραίτηση του Πορτογάλου Πρωθυπουργού ίσως επιβραδύνει το στόχο που έχει τεθεί για την ενεργειακή μετάβαση.
«Τα εργοστάσια φυσικού αερίου ήταν εκεί, περιμένοντας να στείλουν ενέργεια, αν χρειαστεί. Παρήγαμε με θετικό αντίκτυπο στους καταναλωτές επειδή οι τιμές έχουν πέσει δραματικά, σχεδόν στο μηδέν», είπε ο Hugo Costa, ο οποίος επιβλέπει την Πορτογαλία για την EDP Renewables (κλάδος ΑΠΕ της κρατικής κοινής ωφέλειας, η οποία ιδιωτικοποιήθηκε το 2012).
Για να επιτύχουν τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα έως το 2050, τα έθνη πρέπει να λειτουργούν τα δίκτυά τους χωρίς εκπομπές άνθρακα για όλο το χρόνο, κάτι που μερικές χώρες το κάνουν ήδη.
Έναρξη προσπάθειας για απεξάρτηση της Πορτογαλίας από τον άνθρακα
Η Πορτογαλία ξεκίνησε την απεξάρτησή της από τις ανθρακούχες εκπομπές με κάποια παλιά υδροηλεκτρική ενέργεια. Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να βρει τρόπο για να μειώσει τη χρήση ορυκτών καυσίμων μεγιστοποιώντας τις νέες ΑΠΕ.
Το 2016 δεσμεύτηκε να δημιουργήσει ΑΠΕ με προθεσμία το 2050 για καθαρές μηδενικές εκπομπές άνθρακα, αρκετά χρόνια πριν η Ευρωπαϊκή Ένωση (στο σύνολό) αποφασίσει να κάνει αυτό το βήμα. Τα τελευταία εργοστάσια άνθρακα της Πορτογαλίας έκλεισαν το 2022.
«Για μένα το βασικό συμπέρασμα είναι ότι το πορτογαλικό δίκτυο έχει προετοιμαστεί για πολύ υψηλά μερίδια ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ.
Για την αναμενόμενη διακύμανσή του μπορέσαμε να διαχειριστούμε τόσο την απότομη αύξηση της παραγωγής ενέργειας (υδροηλεκτρικής και αιολικής), όσο και την επιστροφή σε χαμηλότερο μερίδιο ΑΠΕ, όταν ζητήθηκε ξανά από σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής φυσικού αερίου να καλύψουν μέρος της ζήτησης της χώρας», δήλωσε ο Miguel Prado (ρεπόρτερ ενέργειας για την εφημερίδα Expresso της Πορτογαλίας).
Στόχους που πρέπει να πετύχει η Πορτογαλία
Το έργο που έχει μπροστά της η απεξάρτηση από το δίκτυο της Πορτογαλίας είναι να μειώσει και τελικά να εξαλείψει τον αριθμό των ωρών που η χώρα χρειάζεται να καίει φυσικό αέριο για να κρατήσει τα φώτα αναμμένα. Πρέπει η παραγωγή φυσικού αερίου (αποτελούσε το 21% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο), να σταματήσει εντελώς έως το 2040.
Για να επιτύχει τους κλιματικούς στόχους της, η Πορτογαλία έχει επικεντρωθεί στη διαφοροποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αντί να εξαρτάται κυρίως από τον άνεμο, το νερό ή τον ήλιο, εντάσσεται το καθένα στο χαρτοφυλάκιο και βρίσκει τρόπους να τα κάνει πιο συμπληρωματικά.
Οι εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας κυνηγούν τώρα σημαντικές πρόσθετες ευκαιρίες υπεράκτιας αιολικής ενέργειας, επεκτείνοντας τις ηλιακές εγκαταστάσεις και ανανεώνοντας τα παλαιότερα χερσαία αιολικά έργα για να αξιοποιήσουν περισσότερο τις καλύτερες τοποθεσίες.
Τη δεκαετία του 1990 έγιναν τα πρώτα χερσαία αιολικά έργα της Πορτογαλίας
Μετά την ανατροπή της αυταρχικής δικτατορίας Estado Novo το 1974, η νεοσύστατη κρατική εταιρεία κοινής ωφέλειας Energias de Portugal κατασκεύασε μια σειρά από υδροηλεκτρικά φράγματα στα κάποτε άγρια ποτάμια που ορμούσαν από τα ανατολικά βουνά στη δυτική ακτή. Η εταιρεία κατασκεύασε τα πρώτα της χερσαία αιολικά έργα τη δεκαετία του 1990, όταν η ηλιακή ενέργεια απλά δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί οικονομικά και οι ηλιακές εγκαταστάσεις μόλις πρόσφατα άρχισαν να καλύψουν τη διαφορά.
Τα ρεκόρ της Πορτογαλίας
Το ρεκόρ 6 ημερών αναφέρεται στις 149 συνεχόμενες ώρες κατά τις οποίες "η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές υπερέβη τις βιομηχανικές και οικιακές ανάγκες κατανάλωσης σε ολόκληρη τη χώρα."
Το προηγούμενο ρεκόρ της χώρας για αυτή τη μέτρηση ήταν 131 ώρες (λίγο περισσότερες από πέντε ημέρες), που επιτεύχθηκε το 2019. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι μονάδες ορυκτών καυσίμων δεν λειτουργούσαν — απλώς ότι η συνολική παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κάλυπτε περισσότερο τις ανάγκες των πελατών.
Αλλά η Πορτογαλία μόλις έθεσε ένα εθνικό ρεκόρ για την κάλυψη των αναγκών ολόκληρου του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς να καταφύγει στη συμβατική παραγωγή θερμικής ενέργειας. Αυτό το τμήμα χωρίς φυσικό αέριο ξεκίνησε τη νύχτα του Halloween και έτρεξε για 131 συνεχόμενες ώρες, περίπου 5 ημέρες, σχεδόν τριπλασιάζοντας το προηγούμενο ρεκόρ της Πορτογαλίας των 56 ωρών συνεχόμενα το 2021. Για 95 από αυτές τις συνεχόμενες ώρες, η Πορτογαλία εξήγαγε καθαρή ηλεκτρική ενέργεια στην Ισπανία, επειδή είχε σταθερά περισσότερο από όσο χρειαζόταν (πάλι χωρίς καύση αερίου).
Την τελευταία φορά που η Πορτογαλία είχε ιδανικές συνθήκες για ρεκόρ ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, διήρκεσε μόνο το 1/3 του χρόνου χωρίς να καίει φυσικό αέριο. Καθώς όλο και περισσότερη αιολική και ηλιακή δυναμικότητα έρχεται στο δίκτυο, η Πορτογαλία μεγαλώνει το «οπλοστάσιό» της για να λειτουργεί αποκλειστικά με ΑΠΕ.
Εκείνη η εβδομάδα ξεχώρισε, αλλά αποτελεί παράδειγμα μιας ιστορικής αλλαγής στις πηγές ενέργειας. Η χρήση φυσικού αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας της Πορτογαλίας μειώθηκε κατά 39% από έτος σε έτος για την περίοδο από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο, σύμφωνα με τη REN. Αυτό έφερε τη συνολική χρήση φυσικού αερίου στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2006.
Επόμενα βήματα για την απανθρακοποίηση πλέγματος
Τα επιτεύγματα της Πορτογαλίας στην καθαρή ενέργεια σήμερα βασίζονται σε πολλές αποφάσεις που ελήφθησαν στο παρελθόν: Η χώρα επέλεξε να επενδύσει σε νέα χωρητικότητα υδροηλεκτρικής ενέργειας και πριν από 18 χρόνια διεξήγαγε μια μεγάλης κλίμακας δημοπρασία αιολικής ενέργειας, σημείωσε ο Prado.
Στη συνέχεια ανέφερε ότι «Ήταν σημαντικό που η χώρα δεν έκανε μια τεράστια επένδυση σε ηλιακή δυναμικότητα όταν η τεχνολογία ήταν ακόμα ακριβή. Τώρα η Πορτογαλία αντιμετωπίζει μια τεράστια ζήτηση για την κατασκευή νέων εγκαταστάσεων φωτοβολταϊκής κλίμακας, καθώς και μεγάλη ζήτηση για αποκεντρωμένα ηλιακά έργα, εκμεταλλευόμενη μια τεχνολογία χαμηλού κόστους για να αυξήσει το μερίδιο της ανανεώσιμης ενέργειας».
Η χώρα έχει ακόμη ένα δύσκολο έργο μπροστά για να πετύχει τον εθνικό της στόχο για 85% ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως το 2030, πρόσθεσε ο Prado. Οι κύριες προκλήσεις περιλαμβάνουν τις αργές διαδικασίες αδειοδότησης και την πολυπλοκότητα της εξισορρόπησης των οικολογικών επιπτώσεων με την ανάγκη για καθαρότερη ενέργεια.
Ένας τρόπος για να μετριαστούν οι καθυστερήσεις στην αδειοδότηση νέων εγκαταστάσεων είναι η ανακαίνιση των παλαιών.
Η Πορτογαλία έχει περιορισμένη στεριά για να εργαστεί και οι καλύτερες χερσαίες αιολικές τοποθεσίες έχουν ήδη ληφθεί, είπε ο Costa. Ωστόσο, τα πρώτα έργα εξακολουθούν να λειτουργούν με τουρμπίνες 500 κιλοβάτ, ενώ οι νέες τουρμπίνες μπορούν να παράγουν 6,2 μεγαβάτ. Έτσι, η αντικατάσταση μιας παλιάς τουρμπίνας με μια νέα θα μπορούσε να απελευθερώσει 12 φορές την υπάρχουσα χωρητικότητα.
Η EDP Renewables το κάνει στρατηγικά για να αυξήσει την παραγωγή σε περιόδους που τα έργα δεν φτάνουν τα πλήρη επίπεδα εξαγωγών τους. Επί πρόσθετα ερευνά υβριδικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, οι οποίοι συνδυάζουν αιολική και ηλιακή ενέργεια στην ίδια τοποθεσία.
Οι κατασκευαστές μπορούν να εξοικονομήσουν χρήματα σε σύγκριση με την κατασκευή των ίδιων πόρων σε ξεχωριστές τοποθεσίες.
Έλλειψη αυτόνομων εγκαταστάσεων αποθήκευσης μπαταριών στην Πορτογαλία
Η χώρα της Ιβηρικής χερσονήσου δεν έχει επί του παρόντος μεγάλες αυτόνομες εγκαταστάσεις αποθήκευσης μπαταριών, παρότι ορισμένες μπαταρίες βρίσκονται δίπλα σε ηλιακά ή αιολικά έργα. Η ενσωματωμένη αποθήκευση στα υδροηλεκτρικά δίκτυα αρκούσε μέχρι τώρα για να εξισορροπήσει τις αλλαγές σε άλλες μορφές παραγωγής. Ωστόσο, «καθώς οι ΑΠΕ αυξάνουν το μερίδιό τους στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, η ανάγκη ταχείας αποθήκευσης και εκφόρτισης ενέργειας θα απαιτήσει περισσότερες μπαταρίες», είπε ο Κόστα.
Το πιο φιλόδοξο μέρος της επέκτασης της καθαρής ενέργειας της Πορτογαλίας δεν συμβαίνει εντός των επίγειων συνόρων της. Έχοντας αξιοποιήσει τις καλύτερες χερσαίες τοποθεσίες, ο τομέας ηλεκτρικής ενέργειας θα αναπτύξει αιολικές εγκαταστάσεις κοιτώντας ανοιχτά, σε νερά τόσο βαθιά που απαιτούν πλωτούς στρόβιλους. Μερικά πρωτοποριακά έργα παγκοσμίως έχουν αποδείξει ότι αυτό είναι δυνατό, αλλά παραμένει πολύ λιγότερο ώριμο από τους υπεράκτιους στρόβιλους που είναι τοποθετημένοι σε πιο ρηχούς βυθούς.
Η πρώτη επιτυχής εγκατάσταση πλωτού στροβίλου στην Πορτογαλία
Το 2011, η EDP Renewables δοκίμασε έναν πλωτό στρόβιλο 2 μεγαβάτ στα ανοιχτά της βόρειας Πορτογαλίας τον οποίο προμήθευε η αμερικανική εταιρεία Principle Power. Το συγκεκριμένο έργο άντεξε παρά τα χτυπήματα που δέχτηκε από κύματα 17 μέτρων. Η εταιρεία ακολούθησε με 3 πλωτούς στρόβιλους 8,4 μεγαβάτ και κατάφερε μάλιστα να εξασφαλίσει χρηματοδότηση έργου από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Η παραίτηση του Πορτογάλου Πρωθυπουργού ίσως επιβραδύνει το στόχο
Ο στόχος της Πορτογαλίας είναι να κατασκευάσει 10 γιγαβάτ υπεράκτιου ανέμου, ο οποίος θα πρέπει να είναι πλωτός. Αυτά τα έργα έχουν ακόμη πολλή δουλειά να γίνουν, οπότε ο Κόστα είπε να μην τα περιμένει μέχρι τη δεκαετία του 2030. Όμως η κυβέρνηση πρόκειται να πραγματοποιήσει δημοπρασία για 2 γιγαβάτ υπεράκτιας ανάπτυξης τον Δεκέμβριο.
Αυτό το χρονοδιάγραμμα είναι λιγότερο βέβαιο ως αποτέλεσμα της παραίτησης του Πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα την περασμένη εβδομάδα λόγω έρευνας διαφθοράς που επικεντρώθηκε στα συμφέροντα του πράσινου υδρογόνου και του λιθίου.
«Αυτή η κυβέρνηση δεν θα είναι σε θέση να λάβει σχετικές αποφάσεις τους επόμενους μήνες, μέχρι τις εκλογές του Μαρτίου, οι οποίες θα καθυστερούσαν την έναρξη και την ολοκλήρωση της πρώτης δημοπρασίας υπεράκτιων αιολικών αιολικών εγκαταστάσεων», είπε ο Πράδο.
Επίσης άλλοι πλειστηριασμοί για το πράσινο υδρογόνο, τα ανανεώσιμα καύσιμα και την αποθήκευση ενέργειας είναι πιθανό να αναβληθούν.
Αυτή η απροσδόκητη διακοπή δεν αλλάζει μια ευρεία πολιτική συναίνεση σχετικά με την ανάγκη για περισσότερη καθαρή ενέργεια.
www.worldenergynews.gr
