Εκτενές αφιέρωμα των Victor Jack and Gabriel Gavin στο politico.eu
Τον περασμένο μήνα, η Σόφια έπληξε τη Ρωσία με νέο φόρο στις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), που αποτελεί προσπάθεια της νέας, μεταρρυθμιστικής κυβέρνησης της χώρας να στείλει τα μηνύματά προς τη Δύση και το Κρεμλίνο.
Ωστόσο, η συγκεκριμένη κίνηση έχει εξοργίσει τους γείτονες της Βουλγαρίας και τον φιλορώσο πρόεδρο της χώρας ο οποίος ζήτησε από το Ανώτατο Δικαστήριο να επανεξετάσει τη νομιμότητά του.
Η Βουλγαρία κατηγορείται ότι τιμωρεί τη Ρωσία για να κερδίσει την εύνοια των Βρυξελλών, ενώ σιωπηλά βοηθά τη Μόσχα να ανακτήσει τον έλεγχο των ενεργειακών προμηθειών της Ευρώπης.
Σύμφωνα με τους αρθρογράφους του POLITICO, όταν πρόκειται για την ενεργειακή αυτοκρατορία της Ρωσίας, η Βουλγαρία δίνει με το ένα χέρι και παίρνει με το άλλο, τακτική που δεν αρέσει στην Ευρώπη.
Μπορεί να είναι υπέρ της Ρωσίας η συμφωνία Βουλγαρίας - Τουρκίας για το φυσικό αέριο
Η συμφωνία της χώρας με την Τουρκία για το φυσικό αέριο θα συμβάλει (σύμφωνα με ειδικούς) στην ενίσχυση του ρόλου της Ρωσίας ως κυρίαρχου προμηθευτή ενέργειας στη νοτιοανατολική Ευρώπη και είναι πιθανό να πυροδοτήσει γκρίνιες στην Ευρώπη για τις προθέσεις της Σόφιας.
Η ΕΕ προσπαθεί να καταργήσει πλήρως την εξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα της Μόσχας έως το 2027, κάτι που το προαναφερόμενο σύμφωνο θα μπορούσε να καταστήσει δυσκολότερο στο να εφαρμοστεί.
Οι ειδικοί λένε επίσης ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η χώρα γίνεται πραγματικά σκληρή με τη Ρωσία.
Νωρίτερα αυτό το έτος, η χώρα έκλεισε μια συμφωνία φυσικού αερίου με την Τουρκία που θα μπορούσε να βοηθήσει τη Μόσχα να ανακτήσει τον ασφυκτικό της έλεγχο σχετικά με τον ενεργειακό εφοδιασμό της ΕΕ.
Η βαλκανική χώρα επιθυμεί να αποτινάξει τη φήμη ότι είναι παράρτημα της Μόσχας στην ΕΕ μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Ωστόσο, ακόμη και τα πιο φιλοδυτικά βουλγαρικά κόμματα εξακολουθούν να αγωνίζονται να ξεριζώσουν τη βαθιά επιρροή της Μόσχας στη χώρα, από τον ενεργειακό της τομέα έως τις υπηρεσίες ασφαλείας της.
«Η βουλγαρική κυβέρνηση προσπαθεί να στείλει ένα σαφές μήνυμα στους συμμάχους της στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη ότι εμμένει στην ευρωατλαντική ατζέντα για την υπονόμευση της ρωσικής επιρροής. Αλλά την ίδια στιγμή προσπαθεί να διατηρήσει βασικά οικονομικά συμφέροντα που συνδέονται με αυτή τη ρωσική επιρροή όχι μόνο στη Βουλγαρία, αλλά και στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης», δήλωσε ο Μάρτιν Βλαντιμίροφ (ανώτερος αναλυτής στο Κέντρο Μελέτης της Δημοκρατίας).
Η βουλγαρική κυβέρνηση διαφωνεί. «Δεν προσπαθούμε να κερδίσουμε πολιτικούς πόντους με κανέναν», δήλωσε στο POLITICO ο υπουργός Οικονομικών της Βουλγαρίας, Ασέν Βασίλεφ.
Κατά τη γνώμη του, ο φόρος θα μείωνε δραστικά τα κέρδη της Ρωσίας στο φυσικό αέριο.
Ο φόρος που εξόργισε τις χώρες - εισαγωγείς φυσικού αερίου της Ρωσίας
Σύμφωνα με τον Βασίλεφ ο φόρος των 10 ευρώ ανά μεγαβατώρα στο ρωσικό φυσικό αέριο που διέρχεται στη χώρα από την Τουρκία τον οποίο η Βουλγαρία επέβαλε τον περασμένο μήνα, θα συμβάλει στη συγκέντρωση 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ σε μετρητά (ποσό που χρειαζόταν), πλήττοντας παράλληλα τα στρατιωτικά έσοδα της Μόσχας.
Ο Βούλγαρος υπουργός επέμεινε ότι η Βουλγαρία μπορεί να επιβάλει όποια τέλη θέλει και η Gazprom. «Είναι ελεύθερη να χρησιμοποιήσει εναλλακτικές διαδρομές για παράδοση αν δεν θέλει να πληρώσει βουλγαρικούς εθνικούς φόρους», είπε χαρακτηριστικά. Επέμεινε ότι οι γειτονικές χώρες δεν έχουν λόγο να ανησυχούν γιατί οι ροές δεν σταματούν και δεν θεωρεί ότι θα είχαν πρόβλημα με το φόρο.
Ωστόσο, το μέτρο προκάλεσε αμέσως οργή από τους εισαγωγείς φυσικού αερίου της Ρωσίας στη "γειτονιά".
Χώρες όπως η Σερβία και η Ουγγαρία (αμφότερες αντιστάθηκαν στις εκκλήσεις για εκχώρηση από το ρωσικό φυσικό αέριο), ανησυχούν επίσης ότι η κίνηση θα σημαίνει αύξηση των λογαριασμών για τους καταναλωτές τους. Οι δυο τους επικρίνουν την κίνηση σε κοινή τους δήλωση, υποστηρίζοντας ότι ο φόρος θα μπορούσε να απειλήσει τον ενεργειακό τους εφοδιασμό.
Καταγγελία στις Βρυξέλλες θα κάνει o ΣΕΒ
Εν τω μεταξύ, ο ΣΕΒ, που οποία αντιπροσωπεύει το ήμισυ της επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Βουλγαρία, γνωστοποίησε την περασμένη εβδομάδα ότι θα μεταφέρει το θέμα στις Βρυξέλλες, υποστηρίζοντας ότι ο φόρος «παραβιάζει τη νομοθεσία της ΕΕ και θα επιβάλει πρόσθετες επιβαρύνσεις σε όλους τους τομείς, τις επιχειρήσεις, καθώς και τους καταναλωτές».
Η Ουγγαρία θεωρεί ότι κινδυνεύει το 55% των εισαγωγών φυσικού αερίου που διέρχονται από τη Βουλγαρία
Ο András Gyürk (ευρωβουλευτής του κυβερνώντος κόμματος Fidesz της Ουγγαρίας), δήλωσε ότι «η βουλγαρική απόφαση υπονομεύει την ασφάλεια εφοδιασμού των κρατών μελών της ΕΕ», προειδοποιώντας ότι θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο το 55% των εισαγωγών φυσικού αερίου που διέρχονται από τη Βουλγαρία στη νοτιοανατολική Ευρώπη και να προκαλέσει άλμα των τιμών πριν από τον χειμώνα..
Αυτή είναι «μια εχθρική και απαράδεκτη κίνηση» είπε στο POLITICO μετά την υποβολή καταγγελίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
ΕΕ υπέρ Βουλγαρίας (προσωρινά)
Προς το παρόν, η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ στήριξε τη Βουλγαρία. Ο φόρος είναι «ένα εθνικό μέτρο, και ως εκ τούτου, εναπόκειται στη Βουλγαρία να αποφασίσει πού θα διατεθούν τα έσοδα», δήλωσε τον περασμένο μήνα ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Τιμ ΜακΦί.
Ο φόρος δεν έχει «μηχανισμό επιβολής και χαμηλό τέλος μη συμμόρφωσης έως και 50.000 ευρώ», επεσήμανε ο Βλαντιμίροφ, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση γνωρίζει ότι η ρωσική κρατική εταιρεία φυσικού αερίου Gazprom μπορεί «να κινήσει μια υπόθεση διαιτησίας κατά της Βουλγαρίας» και ότι θα μπορούσε να δικαιωθεί.
Συμφωνίες προμήθειας φυσικού αερίου της Βουλγαρίας με χώρες του πρώην «ανατολικού μπλοκ»
Είτε η Βουλγαρία είναι σοβαρή είτε όχι για τη φορολόγηση της Ρωσίας, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι ανοίγει αθόρυβα την πόρτα στη Μόσχα για να ενισχύσει τον ρόλο της ως κυρίαρχου προμηθευτή φυσικού αερίου στη νοτιοανατολική Ευρώπη.
Ως μέρος μιας ευρύτερης συμφωνίας που υπογράφηκε μεταξύ της κρατικής εταιρείας φυσικού αερίου της Βουλγαρίας (Bulgargaz) και της αντίστοιχης τουρκικής (Botaş) τον Ιανουάριο, η πρώτη συμφώνησε να παραχωρήσει στην τουρκική εταιρεία πρόσβαση σε βουλγαρικούς αγωγούς για την πώληση φυσικού αερίου για εσωτερική κατανάλωση μέσω του συνοριακού σημείου Strandzha-Malkoclar επίσης ως προς τις γειτονικές χώρες.
Σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε από αυτό το σύμφωνο, η Botaş ανακοίνωσε μια σειρά από συμφωνίες προμήθειας φυσικού αερίου, με την ουγγρική MVM, τη Ρουμανική OMV Petrom και την East Energy Gas Trading της Μολδαβίας, όλες τις συμφωνίες προμήθειας μελάνης τους τελευταίους μήνες.
Το πρόβλημα είναι ότι το αέριο προέρχεται σχεδόν σίγουρα από τη Ρωσία, η οποία προμηθεύει την Τουρκία μέσω των υποθαλάσσιων αγωγών Turkstream, σύμφωνα με την Aura Săbăduș, ανώτερη αναλύτρια στην εταιρεία πληροφοριών αγοράς ICIS.
Αν και οι εισαγωγές θα μπορούσαν να προέρχονται από το Ιράν, το Αζερμπαϊτζάν ή το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) που φτάνει στα λιμάνια του, δεν υπάρχει άλλος παραγωγός εκτός από τη Μόσχα που θα μπορούσε να πουλήσει στις χαμηλές τιμές που παρατηρούνται σήμερα στο χρηματιστήριο φυσικού αερίου της Βουλγαρίας (έχουν μεγάλη έκπτωση σε σύγκριση με τις ευρωπαϊκές τιμές αναφοράς).
«Επειδή δεν μπορούμε να ελέγξουμε αν πρόκειται για ρωσικό αέριο, η Botaş θα μπορούσε να αγοράζει περισσότερο ρωσικό αέριο, να το στέλνει στη Βουλγαρία και να της δίνει έγγραφα προέλευσης κάποιου άλλου αερίου επειδή έχουν ένα μείγμα διαφορετικών αερίων στην Τουρκία», είπε ο Ντελιάν Ντόμπρεφ (Βούλγαρος βουλευτής που προεδρεύει της επιτροπής ενέργειας του κοινοβουλίου).
Διευκολύνει την Ρωσία το σύμφωνο Βουλγάρων - Τούρκων
Ο Săbăduș θεωρεί ότι με τον τουρκοβουλγαρικό αγωγό να μπορεί να επεξεργάζεται (με κάποιες τεχνικές προσαρμογές) έως και 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, η Μόσχα θα μπορούσε να παρέχει όλη την επιπλέον ζήτηση στη νοτιοανατολική Ευρώπη και τα Δυτικά Βαλκάνια.
«Το αποτέλεσμα είναι ότι η Ρωσία ανακτά την επιρροή της στην περιοχή», είπε.
Η Bulgargaz υποστηρίζει ότι η συμφωνία της με την τουρκική Botaş θα δώσει πρόσβαση στους αγωγούς της για προμήθειες από «χώρες χωρίς κυρώσεις ή εμπορικούς περιορισμούς», ενώ υποστηρίζει ότι δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στις συμφωνίες της Botaş στην ευρύτερη περιοχή.
Μολδαβία και Ρουμανία δεν ανησυχούν για τη συμφωνία Βουλγαρίας - Τουρκίας
Ο Vitalii Septefrat και ο Βίκτορ Παρλίκοφ, τεχνικός διευθυντής στην East Energy Gas Trading και υπουργός Ενέργειας της Μολδαβίας αντιστοίχως, δήλωσαν ότι δεν υπάρχουν κίνδυνοι στην καθαρά επιχειρηματική συμφωνία που στοχεύει να βοηθήσει τη Μολδαβία να σταματήσει την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο.
Το υπουργείο Ενέργειας της Ρουμανίας ανακοίνωσε ότι η OMV Petrom «διαβεβαίωσε επίσημα την κυβέρνηση ότι το αέριο από τη Botaş δεν είναι ρωσικής προέλευσης», προσθέτοντας ότι η χώρα μπορεί «ουσιαστικά να καλύψει το 100% των αναγκών της από εσωτερική παραγωγή και αποθήκευση».
Η MVM, η Gazprom, η Botaş, η OMV Petrom και τα υπουργεία ενέργειας της Ουγγαρίας και της Βουλγαρίας δεν απάντησαν σε ερωτήσεις του POLITICO.
Η Βουλγαρία θα πληρώνει 2 δισ. ευρώ ετησίως εάν καταργήσει τη συμφωνία με την Τουρκία
Η Επιτροπή άνοιξε μια αντιμονοπωλιακή έρευνα για τη συμφωνία, σύμφωνα με επιστολή που είδε το POLITICO, εν μέσω φόβων ότι ευνοεί τις βουλγαρικές και τουρκικές εταιρείες φυσικού αερίου σε βάρος των ανταγωνιστών τους.
Η κίνηση έχει επίσης προκαλέσει ανησυχία σε ορισμένες πρωτεύουσες της ΕΕ.
Η κυβέρνηση της Βουλγαρίας παραδέχτηκε τώρα ότι η συμφωνία δεν έπρεπε να είχε υπογραφεί από την προηγούμενη προσωρινή κυβέρνηση και ξεκίνησε έρευνα. Ο Βασίλεφ είπε ότι εξετάζει εάν η συμφωνία έχει νόημα (από εμπορικής πλευράς), αλλά επέμεινε ότι υπάρχουν μέτρα για τη Βουλγαρία για την παρακολούθηση της χώρας προέλευσης του φυσικού αερίου.
Ωστόσο, τα χέρια της Σόφιας στη συμφωνία είναι δεμένα, είπε ο Βλαντιμίροφ διότι θα αναγκαστεί να πληρώνει 2 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως εάν καταργήσει τη συμφωνία.
«Είτε τους αρέσει είτε όχι, η κυβέρνηση είναι τώρα κολλημένη στη συμφωνία και προσπαθούν να αποσπάσουν την προσοχή από αυτήν», όπως υποστήριξε.
www.worldenergynews.gr
