Στην Ευρωπαϊκή Ένωση φέτος το χειμώνα, οι φόβοι για κυλιόμενες διακοπές ρεύματος υποχώρησαν χάρη στην καλή τύχη, τον καλό καιρό και την έγκαιρη δράση, μεταδίδει το Oilprice.
Η θερμή περίοδος το χρονικό διάστημα μεταξύ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου έδωσε την ευκαιρία στην ΕΕ να μειώσει την κατανάλωση φυσικού αερίου και να αποθηκεύσει περισσότερα καύσιμα για τους χειμερινούς μήνες. Εν τω μεταξύ, η πτώση της κινεζικής ζήτησης λόγω των περιορισμών λόγω COVID επέτρεψε στα δεξαμενόπλοια υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) που προορίζονταν για την Ασία να ανακατευθυνθούν προς το μπλοκ.
Παράλληλα, οι αξιωματούχοι της ΕΕ διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο, ενθαρρύνοντας τις χώρες να μειώσουν την κατανάλωση, να βελτιώσουν την αποδοτικότητα και να ενισχύσουν τις εναλλακτικές προμήθειες ενέργειας για να αντισταθμίσουν την πτώση της προσφοράς.
H Ευρώπη δεν έχει αποφύγει τον κίνδυνο ακόμα
Ωστόσο, σύμφωνα με τους αναλυτές, η τύχη αυτή που περιγράψαμε παραπάνω, αν ήταν αντίστροφη της φετινής σε συνδυασμό με περαιτέρω περικοπές των εξαγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία, θα μπορούσε να αφήσει την Ευρώπη με ανεπαρκή ενεργειακά αποθέματα και να εκτοξεύσει τις τιμές.
«Εάν οι εισαγωγές αερίου μέσω των αγωγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τη Ρωσία μηδενιστούν το 2023 και η κινεζική ζήτηση υγροποιημένου φυσικού αερίου ανακάμψει στα επίπεδα του 2021, τότε η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει ένα σοβαρό κενό προσφοράς-ζήτησης που ανοίγεται το 2023» ανέφερε στις 12/12 ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) σε έκθεσή του.
«Βραχυπρόθεσμα, η Ευρώπη βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Αλλά μακροπρόθεσμα, η Ρωσία απλά δεν μπορεί να κερδίσει αυτόν τον ενεργειακό πόλεμο», έγραψε στο Politico τον Νοέμβριο η Agathe Demarais, διευθύντρια παγκόσμιων προβλέψεων της Economist Intelligence Unit, προσθέτοντας ότι η κατάσταση θα μπορούσε να επιδεινωθεί τον επόμενο χειμώνα.
Ο ΙΕΑ εκτίμησε ότι το έλλειμμα φυσικού αερίου της ΕΕ το 2023 θα μπορούσε να φτάσει τα 57 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm), ή σχεδόν το 15% της προβλεπόμενης ζήτησης. Η ΕΕ θα μπορούσε να καλύψει το υπόλοιπο κενό εάν επενδύσει άμεσα επιπλέον 100 δισεκατομμύρια ευρώ (107 δισεκατομμύρια δολάρια) για την επέκταση των έργων εναλλακτικής ενέργειας και την ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης, εκτίμησε ο ΙΕΑ.
Το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό για τη θέρμανση σπιτιών και κτιρίων, την τροφοδοσία σταθμών παραγωγής ενέργειας και τη λειτουργία των βιομηχανιών. Μια έλλειψη θα οδηγούσε σε υψηλές και ευμετάβλητες τιμές ενέργειας στην ΕΕ, προκαλώντας καταστροφή της ζήτησης της βιομηχανίας και των νοικοκυριών. Ορισμένα έθνη έχουν ήδη θέσει σε εφαρμογή σχέδια έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση κρίσης. Πολλά εξαρτώνται από το τι θα κάνει - ή δεν θα κάνει - το Κρεμλίνο.
Από το 60 στο μηδέν
Η Ρωσία ήταν ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 40% της ζήτησης του μπλοκ το 2021, δίνοντας στη Μόσχα τεράστια επιρροή στον ενεργειακό τομέα της ΕΕ. Οι ρωσικές εξαγωγές φυσικού αερίου προς την ΕΕ μέσω αγωγών προβλέπεται να μειωθούν σε περίπου 60 δισ. κυβικά μέτρα φέτος, σε σύγκριση με 140 δισ. κυβικά μέτρα πέρυσι και σχεδόν 200 δισ. κυβικά μέτρα το προ-Κοβιδίου έτος 2019.
Η Ρωσία εξακολουθεί να προμηθεύει την ΕΕ με φυσικό αέριο μέσω αγωγών που διέρχονται από την Ουκρανία και την Τουρκία, ενώ στέλνει επίσης υγροποιημένο φυσικό αέριο στο μπλοκ. Αλλά οι εξαγωγές από τους ρωσικούς αγωγούς μπορεί να περιοριστούν περαιτέρω ή να σταματήσουν εντελώς το 2023, φοβούνται ορισμένοι εμπειρογνώμονες, αναγκάζοντας την Ευρώπη να κυνηγήσει φυσικό αέριο σε έναν κόσμο με περιορισμένες επιλογές.
Η Ρωσία προμηθεύει σήμερα περίπου 25 δισ. κυβικά μέτρα σε ετήσια βάση στην ΕΕ, σύμφωνα με τον ΙΕΑ. Περίπου τα δύο τρίτα από αυτά προέρχονται μέσω της Ουκρανίας, όπου συνεχίζονται οι σφοδρές μάχες.
Ο Chris Weafer, ειδικός σε θέματα ενέργειας στη Ρωσία στην εταιρεία Macro Advisory με έδρα τη Μόσχα, δήλωσε ότι δεν αναμένει η Ρωσία να μειώσει περαιτέρω τις ποσότητες φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, διότι χρειάζεται τις εισπράξεις και δεν μπορεί να πουλήσει το αέριο του αγωγού σε άλλες αγορές λόγω έλλειψης υποδομών.
Η Ρωσία κέρδισε υπέρογκα έσοδα από τις εξαγωγές της κατά τη διάρκεια του 2022, καθώς οι τιμές των commodities αυξήθηκαν, αλλά τα χρήματα πήγαν σε μεγάλο βαθμό στη χρηματοδότηση του πολέμου, ο οποίος διανύει πλέον τον 11ο μήνα και δεν διαφαίνεται τέλος.
Και οι προοπτικές για τα εξαγωγικά έσοδα της Μόσχας το 2023 φαίνονται σημαντικά χειρότερες. Το πετρέλαιο, το κύριο εξαγωγικό αγαθό της Ρωσίας, έχει ήδη κατρακυλήσει από το υψηλό των 130 δολαρίων που είχε επιτευχθεί τον Μάρτιο σε λίγο πάνω από τα 80 δολάρια, κοντά σε χαμηλό ενός έτους.Η Ρωσία πουλά το πετρέλαιό της με μεγάλη έκπτωση στην τιμή της αγοράς λόγω των δυτικών κυρώσεων.
Στο όριο και για τους δυο η μείωση των συναλλαγών
Οι εξαγωγές πετρελαίου και διυλισμένων προϊόντων αποτελούσαν περίπου το 34% των εσόδων του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού της Ρωσίας φέτος, ενώ το φυσικό αέριο αντιστοιχούσε στο 10%. Η Ρωσία "θα χρειαστεί τουλάχιστον τον τρέχοντα όγκο εξαγωγών φυσικού αερίου επειδή θα πρέπει να προσπαθήσει να διατηρήσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού όσο το δυνατόν χαμηλότερα", δήλωσε ο Weafer στο RFE/RL.
Αλλά η εξάρτηση εξακολουθεί να είναι αμφίδρομη, τουλάχιστον προς το παρόν.Η Ευρώπη και η Ρωσία "κατάφεραν να μειώσουν την εξάρτηση του φυσικού αερίου η μια από την άλλη φέτος, αλλά οι ποσότητες έχουν πλέον μειωθεί σε κρίσιμα επίπεδα", δήλωσε ο Weafer. "Καμία από τις δύο δεν μπορεί να αντέξει να μειωθούν περαιτέρω οι ποσότητες φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς την Ευρώπη το 2023, και πιθανώς και το 2024".
Η ΕΕ εισήγαγε στην πραγματικότητα περισσότερο ρωσικό LNG το 2022 από ό,τι το προηγούμενο έτος, καθώς αγωνίστηκε να βρει εναλλακτικές λύσεις για το ρωσικό αέριο από αγωγούς. Η ΕΕ κάλυψε σε μεγάλο βαθμό το έλλειμμα ρωσικού φυσικού αερίου των 80 δισ. κυβικών μέτρων εισάγοντας περισσότερο LNG από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μέση Ανατολή, στρεφόμενη προς τον άνθρακα και ενισχύοντας την εξοικονόμηση ενέργειας. Ωστόσο, η εκτίναξη των τιμών της ενέργειας προκάλεσε περίπου 10 bcm καταστροφής της βιομηχανικής ζήτησης, δήλωσε ο ΙΕΑ.
Ανταγωνισμός LNG με την Κίνα
Η Κίνα υπερτριπλασίασε τις αγορές υγροποιημένου φυσικού αερίου από το 2016 έως το 2021, καθιστώντας την πέρυσι τον μεγαλύτερο εισαγωγέα του καυσίμου στον κόσμο. Είχε προβλεφθεί ότι θα εισάγει ακόμη περισσότερες εισαγωγές το 2022, αλλά τα λουκέτα κατέληξαν να μειώσουν τη ζήτηση κατά 20 δισ. κυβικά μέτρα, επιτρέποντας την ανακατεύθυνση φορτίων υγροποιημένου φυσικού αερίου προς την ΕΕ.
Η Ευρώπη μπορεί να μην είναι τόσο τυχερή το 2023. Η Κίνα έχει χαλαρώσει τα λουκέτα της και η ζήτησή της για LNG θα μπορούσε να επιστρέψει στα επίπεδα του 2021, οδηγώντας σε ανταγωνισμό με την Ευρώπη για spot φορτία, λένε οι ειδικοί.
«Θα μπορούσαμε να δούμε την Ευρώπη να αγωνίζεται να προσελκύσει αρκετές ποσότητες LNG για να γεμίσει τις αποθήκες πριν από τον επόμενο χειμώνα», δήλωσε στο RFE/RL ο Carlos Diaz, αναλυτής της Rystad Energy με έδρα το Όσλο. Η ΕΕ θα μπορούσε να αντισταθμίσει κάποια ζήτηση φυσικού αερίου το 2023 με αύξηση της παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας, αλλά οι ελπίδες ότι η πυρηνική ενέργεια θα ανακάμψει επίσης μπορεί να μην υλοποιηθούν, δήλωσε ο Diaz.
"Έχουμε ακόμα τρεις μήνες χειμώνα μπροστά μας και τα επίπεδα αποθήκευσης έχουν αρχίσει να εξαντλούνται με γρήγορο ρυθμό, οπότε δεν είναι ακόμα βέβαιο ότι ο φετινός χειμώνας θα είναι τόσο άνετος όσο κάποιοι έχουν πλέον αρχίσει να περιμένουν", δήλωσε ο Diaz στις 20 Δεκεμβρίου.
Η αυτοκτονία της Ρωσίας με το φυσικό αέριο
Σύμφωνα με μια άλλη μερίδα αναλυτών , ενώ σε κάθε περίπτωση, η ΕΕ μπορεί να υποφέρει βραχυπρόθεσμα από τη μείωση των ενεργειακών προμηθειών λόγω της αναμέτρησης Βρυξελλών-Μόσχας για την εισβολή στην Ουκρανία, η Ρωσία θα χάσει μακροπρόθεσμα.
Η Ρωσία απέδειξε ότι δεν είναι αξιόπιστος προμηθευτής ενέργειας. Καθώς η Ευρώπη εντείνει τις προσπάθειές της να μειώσει την εξάρτησή της από τη Μόσχα, «αρχίζει να φαίνεται ότι, μέσα σε τρία χρόνια περίπου, η Ευρώπη δεν θα χρειάζεται πλέον το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο» έγραψε ο Demarais.
«Η επιχείρηση φυσικού αερίου της Ρωσίας στην Ευρώπη... είναι πλέον σχεδόν νεκρή», έγραψε ο Thane Gustafson, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Georgetown και συγγραφέας πολλών βιβλίων για την ενεργειακή βιομηχανία της Ρωσίας, σε ανάρτηση στο blog του στις 12 Δεκεμβρίου.
www.worldenergynews.gr
