Όσο δεν υπάρχει παρέμβαση στο TTF το πρόβλημα θα παραμένει και θα εντείνεται εκτιμούν παράγοντες της ελληνικής αγοράς
Πλέον τα βλέμματα στρέφονται στην νέα έκτακτη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας στις 30 Σεπτεμβρίου, αν και οι προσδοκίες είναι περιορισμένες. Οι εμπλεκόμενοι στην αγορά εν όψει της λήψης των όποιων μέτρων, επιδιώκουν να έχουν όσο το δυνατόν μικρότερες απώλειες και δεν ελπίζουν σε εξομάλυνση της κατάστασης ακριβώς λόγω των πρόχειρων, λανθασμένων και αρκετές φορές αλλοπρόσαλλων θέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Έλλειμμα πολιτικής αλλά και αυτοχειρία είναι οι λέξεις που χρησιμοποιούνται για να σχολιαστούν τα μέτρα που ανακοίνωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Κοινή πεποίθηση σε ολόκληρη την ελληνική ενεργειακή αγορά αλλά και στην κυβέρνηση, είναι πως η λύση του προβλήματος μπορεί να προκύψει μόνο με παρέμβαση στην πηγή του, δηλαδή στο ολλανδικό hub TTF.
Πρόκειται για μια αγορά που λειτουργεί χωρίς καμία εποπτεία και καταγράφει τεράστιες ημερήσιες διακυμάνσεις, ως αποτέλεσμα κυρίως κερδοσκοπικών κινήσεων που δεν αντιστοιχίζονται στους κανόνες της προσφοράς και της ζήτησης.
Όπως λένε χαρακτηριστικά παράγοντες της ελληνικής αγοράς όσο δεν υπάρχει παρέμβαση στο TTF το πρόβλημα θα παραμένει και θα εντείνεται. Η τιμή του αερίου θα κινείται σε υπερβολικά ύψη συμπαρασύροντας τις τιμές του ηλεκτρισμού και βυθίζοντας ολόκληρη την Ευρώπη σε ύφεση.
Από την ομιλία της Ούρσουλας Φον Ντερ Λάιεν προκύπτει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεχίζει να μην συμμερίζεται αυτούς τους προβληματισμούς και να αντιμετωπίζει το ολλανδικό hub ως την «ιερή αγελάδα» που δεν μπορεί και δεν θέλει να αγγίξει.
Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά παράγοντες της ελληνικής αγοράς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ντυθεί στα χρώματα της ουκρανικής σημαίας και κάνει πόλεμο με τη Ρωσία πυροβολώντας τα πόδια της ευρωπαϊκής οικονομίας. Χωρίς έστω κάποια κανάλια επικοινωνίας με τη Ρωσία για τη διασφάλιση των μίνιμουμ ποσοτήτων αερίου που έχει ανάγκη η Ευρώπη. «Είτε δεν γνωρίζουν πώς λειτουργούν οι αγορές είτε εξυπηρετούν συμφέροντα» αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Το μόνο παρήγορο σε ότι αφορά τις τιμές του φυσικού αερίου είναι ότι αποσύρθηκε από το τραπέζι η «αυτοκτονική» πρόταση για επιβολή πλαφόν μόνο στο ρωσικό αέριο. Μια πρόταση που από τη στιγμή που είδε το φως της δημοσιότητας εκτόξευσε την τιμή του TTF στα 350 ευρώ/MWh και προκάλεσε ρίγη ανησυχίας για οριστική και πλήρη διακοπή της τροφοδοσίας της Ευρώπης με ρωσικό αέριο.
Πιθανό το εννιαίο πλαφόν
Πάντως η πρόεδρος της Επιτροπής πιστή στο κλασικό γραφειοκρατικό μοντέλο των Βρυξελλών μίλησε για μια ακόμη φορά για τη συγκρότηση Task Force που θα διαπραγματευτεί μακροχρόνια συμβόλαια φυσικού αερίου με τρίτους προμηθευτές, για λογαριασμό του συνόλου των χωρών της Ευρώπης. Ένα μοντέλο που έχει επιχειρήσει να εφαρμόσει ήδη από την Άνοιξη και το οποίο έχει αποτύχει οικτρά.
Η κ. Φον Ντερ Λάιεν ανακοίνωσε επίσης την υιοθέτηση ενός μηχανισμού αποσύνδεσης της τιμής του φυσικού αερίου από τις τιμές του ηλεκτρισμού. Παραμένουν όμως ασαφή τα χαρακτηριστικά αυτού του μηχανισμού.
Ένα από τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι εάν ο μηχανισμός θα εφαρμοστεί με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Σύμφωνα με εκτιμήσεις το πιθανότερο σενάριο είναι η υιοθέτηση ενός ενιαίου μηχανισμού.
Όμως σε αυτή την περίπτωση σημαίνει ότι χώρες όπως η Ελλάδα, ή η Ισπανία και η Πορτογαλία που έχουν εφαρμόσει εδώ και κάποιους μήνες τους δικούς τους μηχανισμούς μετά από έγκριση της Κομισιόν, θα κληθούν να κάνουν αλλαγές προκαλώντας νέες αναταράξεις στις αγορές τους.
Επίσης άγνωστο παραμένει εάν το πλαφόν που θα τεθεί θα είναι ενιαίο για όλες τις τεχνολογίες και όλες τις χώρες, όπως και το εάν το θα προβλεφθεί πλαφόν και για την παραγωγή από φυσικό αέριο.
Για παράδειγμα ο ελληνικός μηχανισμός, που μέχρι στιγμής λειτουργεί ομαλά, ορίζει πλαφόν για κάθε μια από τις τεχνολογίες παραγωγής ηλεκτρισμού ξεχωριστά, συμπεριλαμβανομένου και του φυσικού αερίου.
Παράγοντες της αγοράς αναφέρουν ότι η μη επιβολή πλαφόν στην ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο ενδέχεται να οδηγήσει σε νέα εκτόξευση των τιμών με μεγάλες επιπτώσεις σε χώρες με υψηλή εξάρτηση της ηλεκτροπαραγωγής τους από το συγκεκριμένο καύσιμο, όπως η Ελλάδα.
Η αγορά ελπίζει ότι τελικώς θα υπάρξει ένας ενιαίος μηχανισμός, ο οποίος όμως θα δίνει ευελιξία στις χώρες να κινηθούν με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του μίγματος παραγωγής τους.
Παράλληλα μεγάλη αναστάτωση έχει προκαλέσει στην ευρύτερη επιχειρηματική αγορά τόσο της Ευρώπης όσο και της Ελλάδας, το μέτρο της υποχρεωτικής μείωσης της κατανάλωσης κατά 5% στην αιχμιακή ζήτηση ηλεκτρισμού.
Πρόκειται για ένα μέτρο που κινδυνεύει να βυθίσει την Ευρώπη σε βαθιά ύφεση αφού θα οδηγήσει σε μείωση της παραγωγής ή μεταφοράς της σε τρίτες χώρες και συνακόλουθα σε μείωση της απασχόλησης.
Δεν συνοδεύεται δε, από την παραμικρή αναφορά σε μηχανισμούς στήριξης των επιχειρήσεων που θα κληθούν να «σβήσουν τις μηχανές» για να μειώσουν την κατανάλωση ρεύματος, κάτι που αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια και την οικονομική δυνατότητα των κυβερνήσεων. Η Πρόεδρος της Επιτροπής περιορίστηκε να προαναγγείλει χαλάρωση των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων.
Έτσι εάν και εφόσον υπάρξουν αποζημιώσεις των βιομηχανιών θα πρέπει να προέλθουν από τους κρατικούς προϋπολογισμούς, οι οποίοι παράλληλα θα πρέπει να στηρίζουν τους οικιακούς καταναλωτές, για να αντιμετωπίσουν τις υπέρογκες αυξήσεις του ρεύματος και του φυσικού αερίου.
Φορολόγηση υπερκερδών και ρευστότητα
Αντιστοίχως αναταραχή προκαλεί το μέτρο της φορολόγησης των υπερκερδών των εταιριών ορυκτών καυσίμων. Στην ελληνική περίπτωση μιλάμε για τον κλάδο της διύλισης που είναι από τους πλέον διεθνοποιημένους κλάδους της οικονομίας. Η επιβολή έκτακτης εισφοράς θα επιβαρύνει την ανταγωνιστικότητα του και θα ανακόψει την όποια ανοδική πορεία καταγράφεται μετά την πανδημία.
Παράγοντες της αγοράς διερωτώνται πώς ακριβώς μπορούν να προσδιοριστούν τα υπερκέρδη, υπενθυμίζοντας ότι τα αυξημένα εφετινά έσοδα ισοφαρίζουν τις απώλειες των προηγούμενων ετών, όταν η ζήτηση ειδικά στα καύσιμα κίνησης και στα αεροπορικά καύσιμα σχεδόν μηδενίστηκε, ενώ υπήρξαν περίοδοι αρνητικών τιμών πετρελαίου, όπως και πολύ χαμηλών περιθωρίων διύλισης.
Θετικά αντιμετωπίζεται μόνο η πρόταση της κ. Φον Ντερ Λάιεν για τη στήριξη της ρευστότητας των εταιριών ενέργειας οι οποίες είναι εκτεθειμένες στα υψηλά margin calls. «Ορατός είναι κίνδυνος απότομου στεγνώματος και κατάρρευσης της αγοράς. Είναι σημαντικό να υπάρχει στήριξη των επιχειρήσεων», αναφέρουν παράγοντες της αγοράς σημειώνοντας ωστόσο ότι και σε αυτή την περίπτωση η Ευρώπη απλώς παρακολουθεί χωρίς να βάζει το χέρι στην τσέπη!
www.worldenergynews.gr
