Τα ευρωπαϊκά έθνη εξετάζουν το ενδεχόμενο να περιορίσουν την τιμή του φυσικού αερίου που πληρώνουν οι καταναλωτές, μια επιδότηση που θα πληρώσουν οι κυβερνήσεις, για να εξασφαλίσουν ότι τα νοικοκυριά δεν θα παγώσουν αυτόν τον χειμώνα. Ο Daniel Gros στην CEPS προειδοποιεί ότι αυτή η στρατηγική θα αφαιρέσει το κίνητρο για τους καταναλωτές να μειώσουν τη χρήση φυσικού αερίου, διατηρώντας τις τιμές της διεθνούς αγοράς σε υψηλά επίπεδα.
Αντιθέτως, ορθή κίνηση θεωρείται η παροχή κινήτρων από τις κυβερνήσεις για μείωση της χρήσης φυσικού αερίου. O Gros έχει στο μυαλό του δύο στρατηγικές κινήσεις. Το πρώτο είναι να πληρωθούν τα νοικοκυριά για λιγότερη κατανάλωση αυτόν τον χειμώνα σε σύγκριση με τον προηγούμενο. Το δεύτερο είναι να περιοριστούν οι τιμές μόνο για ένα συγκεκριμένο ποσό και να χρεωθεί η πλήρης τιμή αγοράς για οτιδήποτε καταναλώνεται πάνω από αυτό το επίπεδο. Αυτό είναι πολύ κρίσιμο να γίνει σε επίπεδο ΕΕ για να διασφαλιστεί ότι κανένα κράτος μέλος δεν επωφελείται άδικα από τις προσπάθειες των άλλων.
Τα τωρινά δεδομένα
Οι υπερβολικά υψηλές τιμές στην αγορά spot για το φυσικό αέριο επηρεάζουν επίσης τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, οι οποίες έφτασαν σε πρωτοφανή επίπεδα παραμένουν πάνω από τα 200 ευρώ ανά MWh, 10 φορές την αξία του προηγούμενου έτους. Αυτός ο συνδυασμός δημιούργησε την ανάγκη προστασίας των καταναλωτών από την εκτόξευση των τιμών της ενέργειας, με το επιχείρημα ότι «οι αγορές δεν λειτουργούν πλέον ορθολογικά».
Πολλά κράτη μέλη έχουν θεσπίσει έτσι επιδοτήσεις που μειώνουν την τιμή για τους καταναλωτές. Δυστυχώς, οι ευρωπαϊκές χώρες δεν είναι οι μόνες που προσπαθούν να προστατεύσουν τους καταναλωτές από τις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου. Ορισμένοι μεγάλοι ασιατικοί εισαγωγείς, όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, έχουν επίσης θεσπίσει μέτρα για να περιορίσουν τις αυξήσεις τιμών που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά. Αυτός μπορεί να είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους η ασιατική ζήτηση φυσικού αερίου έχει μέχρι στιγμής μειωθεί ελάχιστα και γιατί οι τιμές του φυσικού αερίου spot συνέχισαν να αυξάνονται.
Το πρόβλημα της επιδοματικής πολιτικής
Σύμφωνα με τον Daniel Gros, η βασική παρενέργεια των κρατικών επιδοτήσεων είναι ότι η ζήτηση φυσικού αερίου θα μειωθεί λιγότερο από ό,τι θα είχε συμβεί διαφορετικά. Οι καταναλωτές που λαμβάνουν φθηνότερο αέριο από τις κυβερνήσεις τους θα είναι λιγότερο διατεθειμένοι να χαμηλώσουν τον θερμοστάτη τους ή να κάνουν πιο σύντομο ζεστό ντους.
Αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη θα πρέπει να αυξήσει τις εισαγωγές, από όσα θα έκανε εάν οι καταναλωτές αναγκάζονταν να πληρώσουν υψηλότερες τιμές ενέργειας. Αλλά από πού θα αποκτούσε η Ευρώπη το πρόσθετο αέριο;
Οι περισσότεροι παραγωγοί φυσικού αερίου λειτουργού σε ένα συγκεκριμένο ρυθμιστικό πλαίσιο και δεν μπορούν να αυξήσουν την παραγωγή τους τους επόμενους μήνες. Η μόνη πηγή πρόσθετου εφοδιασμού είναι το LNG. Η υψηλότερη ζήτηση εισαγωγών από την Ευρώπη θα ασκήσει ακόμη μεγαλύτερη πίεση στις παγκόσμιες τιμές του φυσικού αερίου (LNG) και, ως εκ τούτου, θα αυξήσει τον βασικό λογαριασμό εισαγωγών για ολόκληρη την ΕΕ
Η αναζήτηση του κινήτρου
Εν ολίγοις, κάθε μέτρο που μειώνει τα κίνητρα για εγχώριες αποταμιεύσεις σημαίνει μεγαλύτερη ανάγκη για εισαγωγές. Αυτό στη συνέχεια ασκεί μεγαλύτερη πίεση στην τιμή που αντιμετωπίζει η Ευρώπη στην παγκόσμια αγορά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δικαιολογημένα προτείνει κοινούς στόχους για τη μείωση της χρήσης φυσικού αερίου σε ολόκληρη την ΕΕ.
Αλλά αυτοί οι στόχοι (προς το παρόν μόνο εθελοντικοί) μπορούν να επιτευχθούν μόνο μέσω υψηλότερων τιμών, όχι με απλές πολιτικές εκκλήσεις και τη «μείωση των τιμών» που συνέστησε η Επιτροπή νωρίτερα φέτος.
Η αύξηση των τιμών εισαγωγής ωθεί στη συνέχεια τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να αυξήσουν την επιδότηση. Οποιαδήποτε προσπάθεια περιορισμού της εγχώριας τιμής θα μπορούσε να θέσει σε κίνηση μια αλυσίδα ολοένα υψηλότερων τιμών spot και υψηλότερων ποσοστών επιδότησης για να διατηρήσει την τιμή για τους καταναλωτές σε χαμηλά επίπεδα.
Η δεύτερη σκέψη μετά την κατάργηση του πλαφόν
Σύμφωνα με τον Gros, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να επιδοτούν την εξοικονόμηση φυσικού αερίου, αντί να επιδοτούν την κατανάλωση μέσω ανώτατου ορίου τιμών. «Αυτό θα συνεπαγόταν επίσης δημοσιονομικές δαπάνες, αλλά το μοντέλο μου προβλέπει ότι αυτές οι επιδοτήσεις θα αποδώσουν ως επί το πλείστον μέσω χαμηλότερων τιμών εισαγωγής – αλλά μόνο εάν εφαρμοστούν σε επίπεδο ΕΕ» τονίζει.
Εάν ένα μεμονωμένο κράτος μέλος εφαρμόσει ένα τέτοιο σύστημα, θα επωμιστεί το πλήρες δημοσιονομικό κόστος, ενώ η υπόλοιπη ΕΕ θα κέρδιζε (έστω και οριακά) από τις χαμηλότερες τιμές εισαγωγής. Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι οι επιδοτήσεις τιμών φυσικού αερίου ή ηλεκτρικής ενέργειας δεν έχουν νόημα. Η Επιτροπή θα πρέπει να αντιταχθεί σθεναρά σε αυτές και να συστήσει στα κράτη μέλη να στραφούν αντί αυτών σε επιδοτήσεις εξοικονόμησης.
www.worldenergynews.gr
