Ο στόχος όλων των κρατών μελών και της Κομισιόν είναι κοινός, δηλαδή η μείωση του κόστους της ενέργειας, όμως οι αμφιβολίες και οι αντιρρήσεις για το κατά πόσο μπορεί να επιτευχθεί με τα μέτρα που προτείνει η Επιτροπή είναι ισχυρές και θα εκφραστούν σήμερα.
Έτσι δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν ότι οι αποφάσεις θα ετεροχρονιστούν για μια ακόμη φορά και θα παραπεμφθούν στη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου, ενώ το σύνολο των κρατών μελών, αναμένει την νέα τοποθέτηση της Προέδρου της Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λαιεν στις 14 Σεπτέμβριου.
Στο επίκεντρο οι μικρομεσαίες, χωρίς αναφορές οι ενεργοβόρες
Το σχέδιο της Κομισιόν έχει προκαλέσει ήδη αρκετές αντιδράσεις. Ενδεικτική είναι η στάση της ελληνικής κυβέρνησης η οποία ξεκαθάρισε χθες ότι αντιτίθεται στην επιβολή πλαφόν στο ρωσικό αέριο ενώ αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό και την υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρισμού.
Η Επιτροπή, όπως προκύπτει από το κείμενο που διανεμήθηκε στα κράτη-μέλη επιδιώκει τη θέσπιση ενός ελάχιστου ενδεικτικού στόχου μείωσης καθαρής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας 10% για τα κράτη- μέλη με δεσμευτικό στόχο ελάχιστης μείωσης τουλάχιστον 5% στη καθαρή κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στις ώρες αιχμής στη χονδρική αγορά.
Ο δεσμευτικός στόχος προτείνεται να ισχύει για ένα επίπεδο κατανάλωσης μεταξύ 10% και 15% όλων των ωρών του μήνα με περίοδο εφαρμογής του μέτρου από 1η Νοεμβρίου 2022 ως και 31η Μαρτίου 2023, ενώ η βάση αναφοράς, με την οποία θα συγκρίνεται η υποχρεωτική μείωσης, θα ξεκινά από την αντίστοιχη περίοδο 2017-2018.
Ας σημειωθεί ότι ο στόχος μείωσης της καθαρής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας ορίζεται σε επίπεδο χώρας και όχι σε κατηγορίες καταναλωτών, ενώ στην αιτιολογική έκθεση υπογραμμίζεται ο αντίκτυπος της κρίσης στη λειτουργία της αγοράς, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά, χωρίς περαιτέρω αναφορές στις βιομηχανίες και ειδικά τις ενεργοβόρες.
Η πρόταση της Κομισιόν αφήνει στα κράτη μέλη την ελευθερία να εγκρίνουν τα μέτρα για την ενεργοποίηση της μείωσης της ζήτησης, αλλά προσδιορίζει συγκεκριμένα κριτήρια που πρέπει να τηρούν.
Αντιστάθμιση και πλαφόν στο επίκεντρο
Όπως αναφέρει το κείμενο, τα κριτήρια αυτά, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να βασίζονται στην αγορά, να παρέχουν αντιστάθμιση για τη μείωση, να μην στρεβλώνουν αδικαιολόγητα τον ανταγωνισμό και να μην περιορίζονται σε συγκεκριμένους ή επιλεγμένους πελάτες.
Πρόκειται δηλαδή για μία διαφορετική προσέγγιση της Κομισιόν σε σχέση με το σχέδιο μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου, καθώς δεν προβλέπεται καμία ιεράρχηση ή ιδιαίτερη προστασία για ορισμένες κατηγορίες καταναλωτών, ούτε υποχρέωση μείωσης για τους στοχευμένους καταναλωτές.
Για τις φθηνότερες τεχνολογίες παραγωγής ηλεκτρισμού, τις λεγόμενες υπο-οριακές, δηλαδή αυτές που δεν καθορίζουν την Οριακή Τιμή στη χονδρική αγορά (εν προκειμένω το φυσικό αέριο) η Κομισιόν προτείνει τη θέσπιση ανώτατου ορίου τιμής πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας στα 200 EUR/MWh.
Το πλαφόν αφορά τους παραγωγούς ηλεκτρισμού από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και βιομάζα, πυρηνικά, βιοαέριο, αέριο μονάδας επεξεργασίας λυμάτων, λιγνίτη, αργό σχιστολιθικό πετρέλαιο κλπ. Από το πλαφόν εξαιρούνται τα έργα επίδειξης, οι παραγωγοί ηλεκτρισμού των οποίων τα έσοδα είχαν ήδη περιοριστεί πριν από την 1η Σεπτεμβρίου 2022 , καθώς και οι μικρές εγκαταστάσεις παραγωγής, ισχύος ως 20 kW.
Ποιοί θα χρηματοδοτούνται
Τα κράτη μέλη θα είναι υποχρεωμένα να χρησιμοποιούν τα έσοδα που θα προκύψουν από την επιβολή του πλαφόν για τη χρηματοδότηση προσωρινών μέτρων στήριξη των «τελικών πελατών» που έχουν ανάγκη (όπως αυτοί ορίζονται στην οδηγία 2019/944 της ΕΕ δηλαδή σε όλους όσους αγοράζουν ηλεκτρισμό), αφορά δηλαδή τους τους εγχώριους καταναλωτές αλλά και τις επενδύσεις σε ΑΠΕ.
Το κείμενο της Κομισιόν σε ένα σημείο αναφέρει ότι «τα έσοδα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για την άμεση υποστήριξη συγκεκριμένων καταναλωτών εκτός των νοικοκυριών», ενώ σε άλλο σημείο αναφέρει ότι «κατ' αρχήν θα χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη τελικών πελατών που έχουν ανάγκη».
Στο πλαίσιο αυτό θεωρείται ότι αφήνει ανοικτές και άλλες ερμηνείες, καθότι θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι τα έσοδα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση μέτρων έμμεσης στήριξης ή για την αύξηση των εγχώριων προϋπολογισμών. Επιπλέον, δεν αποκλείει την ελευθερία των κρατών μελών να τα διαθέτουν και για άλλους σκοπούς, όπως η υποστήριξη σε επενδύσεις ΑΠΕ, υδρογόνου κλπ.
Σε ότι αφορά στη λιανική αγορά, το κείμενο δίνει επίσης τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να προχωρούν σε παρεμβάσεις στον καθορισμό των τιμών σε περιόδους κρίσης για την ηλεκτρική ενέργεια που διατίθεται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις (για το 80% της κατανάλωσής τους).
Σε περίπτωση που οι ρυθμιζόμενες τιμές είναι κάτω του κόστους παραγωγής, τότε θα πρέπει να καταβάλλεται αποζημίωση τους παραγωγούς.
Τα έκτακτα μέτρα θα έχουν ισχύ για ένα χρόνο, ενώ τα κράτη μέλη θα πρέπει στις 15 Ιανουαρίου 2023 να ενημερώσουν την Κομισιόν σχετικά με τα με συγκεκριμένα μέτρα μείωσης της ζήτησης και τα εισπραχθέντα έσοδα.
www.worldenergynews.gr
