Πότε προβλέπεται αναστολή στις διασυνοριακές συναλλαγές, αναστολή της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και σειρά άλλων μέτρων για την αντιμετώπιση ακραίων σεναρίων
Σε μια περίοδο που σενάρια όπως η ανεπάρκεια τροφοδοσίας της χώρας με φυσικό αέριο από τη Ρωσία βρίσκονται πολύ κοντά στη πραγματικότητα και μάλιστα αξιολογούνται ως «σενάρια μη ανεκτού κινδύνου», η ΡΑΕ οριστικοποίησε το επικαιροποιημένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της χώρας στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας.
Σύμφωνα με αυτό, σε περίπτωση ανεπάρκειας ορυκτών καυσίμων τα μέτρα που εφαρμόζονται από τον ΑΔΜΗΕ έχουν ως εξής:
• Παύση λειτουργίας υδροαντλητικών μονάδων σε λειτουργία άντλησης εφόσον δεν μειώνεται η ικανότητα των μονάδων να λειτουργούν σε πλήρη φορτίο.
• Προβλέπει την ετοιμότητα όλων των διαθέσιμων ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων και ανάλογα με τα διαθέσιμα αποθέματα (λιγνίτης, φυσικό αέριο, υδάτινα αποθέματα) κάθε ημέρας, διαχειρίζεται τη λειτουργία τους για την ασφάλεια του Συστήματος.
• Αύξηση αποθεμάτων λιγνίτη
• Ενεργοποιεί μηχανισμό μείωσης κατανάλωσης κυρίως στις ώρες αιχμής. (Μηχανισμός Απόκρισης Ζήτησης που προβλέπει τη Συμμετοχή Χαρτοφυλακίων Κατανεμόμενου Φορτίου στην Αγορά Εξισορρόπησης.)
• Ενεργοποιεί τις διαδικασίες που προβλέπονται στα διμερή σύμφωνα με γειτονικά κράτη για μηδενισμό εξαγωγικών προγραμμάτων ενέργειας και έκτακτες εισαγωγές
• Ενεργοποιεί μονάδες έκτακτης ανάγκης που βρίσκονται σε κατάσταση ψυχρής εφεδρείας.
• Προχωράει σε κυλιόμενες περικοπές φορτίου.
Επίσης σε περιπτώσεις περιορισμένων εισαγωγών ΦΑ μέσω αγωγών στα βόρεια σύνορα της χώρας και επομένως προβλημάτων στην τροφοδοσία των ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων με καύσιμο φυσικό αέριο, προβλέπονται επιπλέον τα παρακάτω μέτρα:
• Αναβολή προγραμματισμένων συντηρήσεων μονάδων παραγωγής.
• Αυξημένη λειτουργία λιγνιτικών μονάδων.
• Αυξημένη λειτουργία υδροηλεκτρικών μονάδων.
• Αίτηση για παροχή έκτακτης βοήθειας σε γειτονικούς Διαχειριστές που δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα επάρκειας ισχύος.
• Ενημέρωση καταναλωτών για μειωμένη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας (κυρίως τις ώρες αιχμής).
• Ορθολογική διαχείριση και συντήρηση συστημάτων ψύξης – θέρμανσης
• Εξοικονόμηση ενέργειας στον τομέα του φωτισμού
• Εξοικονόμηση ενέργειας στα ύδρευσης – αποχέτευσης
• Ενεργοποίηση μονάδων με δυνατότητα εναλλαγής καυσίμου δυνατότητα.
Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι το επικαιροποιημένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της ΡΑΕ περιλαμβάνει ως νέο μέτρο πρόβλεψη για τον σχεδιασμό μηχανισμού αποζημίωσης μονάδων με δυνατότητα εναλλαγής καυσίμου κατά τη λειτουργία τους σε περιόδους κρίσης. Πρόκειται για τις πέντε μονάδες που έχουν δυνατότητα αποθήκευσης και καύσης ντίζελ που διαθέτουν η ΔΕΗ (Λαύριο, Κομοτηνή) η Elpedison (δυο μονάδες) και η Ήρων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η κατηγοριοποίηση των σεναρίων προσδιορίζει ως σενάρια μη ανεκτού κινδύνου τα εξής:
• Τη διακοπή της τροφοδοσίας με φυσικό αέριο από τη Ρωσία (χειμώνας 2022-2023 -χωρίς Πτολεμαΐδα V αλλά και με την Πτολεμαΐδα V)
• Κύμα ψύχους – χιόνια
• Καύσωνας - συντήρηση ανάντη δικτύου ΦΑ
• Κυβερνοεπίθεση Β
Ως σενάρια μη επιθυμητού κινδύνου θεωρούνται τα εξής :
• Πλημμύρες
• Κυβερνοεπίθεση Α
• Πανδημία - ανθρώπινο λάθος
• Ξηρασία - Δασικές πυρκαγιές
• Απόσυρση λιγνιτικών-διασύνδεση Κρήτης χωρίς Πτολεμαΐδα V
• Βλάβη εξοπλισμού
• Ανεμοθύελλες
• Απόσυρση λιγνιτικών - καθυστέρηση ένταξης νέων μονάδων
Στα σενάρια ανεκτού και κατά συνέπεια διαχειρίσιμου κινδύνου εντάσσονται τας εξής:
• Απόσυρση λιγνιτικών μονάδων - διασύνδεση Κρήτης με Πτολεμαΐδα V
• Σεισμός
• Σεισμός - εκτός HVDC με Ιταλία
Σύμφωνα με το σχέδιο ο ΑΔΜΗΕ ενεργοποιεί την κατάσταση συναγερμού όταν:
• Το Σύστημα λειτουργεί κοντά στα όρια ασφάλειας και η εμφάνιση ενός απρόβλεπτου συμβάντος, ακόμα και μετά την ενεργοποίηση διορθωτικών μέτρων, οδηγεί σε παραβίαση των ορίων ασφάλειας.
• Όταν παραβιάζονται τα ονομαστικά επίπεδα τάσης συστήματος, έντασης ρεύματος ή συχνότητας και οι αποζεύξεις εξοπλισμού, η απώλεια συγχρονισμού, διακοπές τροφοδότησης οδηγούν το σύστημα σε μη ασφαλή κατάσταση με μεγάλη πιθανότητα γενικής κατάρρευσης.
• Το Σύστημα βρίσκεται σε κατάσταση black out στην περίπτωση απώλειας φορτίου άνω του 50% ή απώλειας τάσης για τουλάχιστον τρία λεπτά με αποτέλεσμα την ενεργοποίηση του Σχεδίου Αποκατάστασης.
Αναστολή στις διασυνοριακές συναλλαγές
Ο ΑΔΜΗΕ μπορεί να περικόψει τις διασυνοριακές ανταλλαγές ενέργειας ή να αιτηθεί και να λάβει ενέργεια έκτακτης ανάγκης από γειτονικούς Διαχειριστές.
Επίσης προβλέπεται προσωρινή αναστολή της λειτουργίας της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας στην οποία προχωράει ο ΑΔΜΗΕ όταν παρουσιάζονται σημαντικά προβλήματα ασφαλούς λειτουργίας του Συστήματος.
Τέτοια μπορεί να είναι, για παράδειγμα όταν τίθενται θέματα επάρκειας τροφοδοσίας με καύσιμο των ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων ή όταν υπάρχουν βλάβες σε σημαντικά στοιχεία του Συστήματος Μεταφοράς.
Σκοπός της αναστολής της Αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι να αποφευχθεί η συνέχιση των δραστηριοτήτων της που είτε θα επιδεινώσουν τα περιθώρια ασφαλείας στο Σύστημα κατά την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, είτε θα επηρεάσουν αρνητικά τη διαδικασία αποκατάστασης.
Η αναστολή αυτή τίθεται σε ισχύ εφόσον ο Διαχειριστής του Συστήματος έχει εξαντλήσει όλες τις τεχνικές επιλογές που έχει στη διάθεσή του στο πλαίσιο της λειτουργίας της Αγοράς και έχει εφαρμόσει όλα τα άλλα διαθέσιμα διορθωτικά μέτρα.
Κατά τη διάρκεια ισχύος κατάστασης Έκτακτης Ανάγκης και εφόσον έχει ανασταλεί η λειτουργία της αγοράς δεν ισχύει η Διαδικασία Ενοποιημένου Προγραμματισμού (ΔΕΠ) και όλοι οι Χρήστες οφείλουν να εκτελούν τις εντολές (προφορικές ή αυτόματες) του Διαχειριστή, εφόσον δεν θίγεται η ασφάλεια του προσωπικού και των μηχανημάτων τους.
Επίσης προβλέπεται ακόμη και απόζευξή τους θα ως ύστατο μέτρο για να αποφευχθεί ο κίνδυνος επέκτασης της διαταραχής σε ευρύτερη γεωγραφική περιοχή.
Για παράδειγμα για επίπεδα συχνότητας χαμηλότερα από 49.3 Hz η διασύνδεση Ελλάδας – Αλβανίας αποσυνδέεται αυτόματα, ενώ για συχνότητες χαμηλότερες από 48.9 Hz και 48.7 Hz για πάνω από 0,5 sec οι διασυνδέσεις Ελλάδας – Β.Μακεδονίας και Ελλάδας – Βουλγαρίας αντίστοιχα αποσυνδέονται από το Σύστημα.
Περικοπή φορτίου
Σε περιπτώσεις που ο Διαχειριστής έχοντας εξαντλήσει όλα τα διαθέσιμα μέτρα, αδυνατεί να αποτρέψει τη διάδοση της διαταραχής και να επαναφέρει το Σύστημα σε κανονική κατάσταση προχωράει σε περικοπή φορτίου ως ύστατου μέτρου για να αποτραπεί η κατάρρευση μέρους ή του συνόλου του ηλεκτρικού Συστήματος. Η περικοπή φορτίου πραγματοποιείται αυτόματα, ημιαυτόματα ή χειροκίνητα.
Οι περικοπές φορτίου ξεκινούν από τα φορτία λιγνιτωρυχείων και τα αρδευτικά φορτία.
Ο ΔΕΔΔΗΕ συντάσσει πίνακες με ιεράρχηση των φορτίων που θα περικοπούν (αρδευτικά, στη συνέχεια ημιαστικά και τέλος αστικά φορτία) και καθορίζει κατάλογο καταναλωτών με προτεραιότητα τροφοδότησης και καταναλωτών που δεν υπόκεινται σε περικοπή φορτίου (πχ. φορείς τοπικής Αυτοδιοίκησης, νοσοκομεία, σώματα ασφαλείας, ένοπλες δυνάμεις, τράπεζες, ενεργειακές και τηλεπικοινωνιακές υποδομές, υποδομές μεταφορών, κ.ά.)
Σε περιπτώσεις που η περικοπή φορτίου (αυτόματη ή χειροκίνητη) προβλέπεται να έχει σημαντική χρονική διάρκεια, εφαρμόζεται διαδικασία κυκλικής περικοπής φορτίου.
Αν υπάρχει δυνατότητα, ο Διαχειριστής Δικτύου δημοσιοποιεί το πρόγραμμα των διακοπών ηλεκτροδότησης ανά περιοχή.
Ο ΑΔΜΗΕ μεριμνά ώστε να εναλλάσσονται κυκλικά οι περικοπές φορτίου σε πελάτες συνδεμένους απευθείας στο Σύστημα και στα σημεία σύνδεσης Συστήματος με το Δίκτυο.
www.worldenergynews.gr
