Αλλεπάλληλοι είναι οι κραδασμοί που έχει υποστεί η παγκόσμια οικονομία από τον Οκτώβριο του 2021, αναφέρει σε αναλυτική του έκθεση ο επικεφαλής οικονομολόγος της Trafigura, Saad Rahim. Λίγο μετά την χαλάρωση των περιορισμών από τον κορωνοϊό, η προσδοκία για μια βιώσιμη πορεία ανάπτυξης είναι απαγορευμένη λέξη. Τα καμπανάκια της ανάποδης τροχιάς ξεκίνησαν με την κρίση του φυσικού αερίου στην Ευρώπη στις αρχές του έτους. Ακολούθησε το κύμα της παραλλαγής Omicron που επέφερε lockdowns σε μεγάλα τμήματα της οικονομίας της Κίνας, επιδεινώνοντας τα προβλήματα της αλυσίδας εφοδιασμού και επιβαρύνοντας τη ζήτηση των commodities.Και στα τέλη του Φεβρουαρίου, το μεγαλύτερο σοκ προήλθε από την τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η οποία έχει διαταράξει τις ροές ενέργειας και τροφίμων.
Στα ύψη ο πληθωρισμός
Ο πληθωρισμός έχει φτάσει σε επίπεδα που δεν είχαν παρατηρηθεί εδώ και 40 χρόνια στις περισσότερες περιοχές. Αυτό οδηγεί τις κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο να σφίξουν τη νομισματική πολιτική πιο γρήγορα και πιο επιθετικά από ό,τι αναμενόταν μόλις πριν από λίγους μήνες. Το ισχυρότερο αμερικανικό δολάριο, σε συνδυασμό με τα υψηλότερα επιτόκια σε παγκόσμιο επίπεδο, ήταν άλλος ένας αντίθετος άνεμος για την παγκόσμια οικονομία και ιδιαίτερα για τις αναδυόμενες αγορές.
Παράλληλα, η διακοπή της προσφοράς από τη Ρωσία και η διακοπή της ζήτησης από την Κίνα έχουν επηρεάσει διαφορετικά τις βασικές αγορές. Οι τιμές των βασικών μετάλλων κινήθηκαν αρχικά ανοδικά, φτάνοντας σε υψηλά όλων των εποχών σε ορισμένες περιπτώσεις. Ωστόσο, στη συνέχεια, οι τιμές υποχώρησαν. Ο ρυθμός ανάκαμψης μετά το lockdown στην Κίνα θα είναι κρίσιμος παράγοντας για τον καθορισμό της απόδοσης των αγορών μετάλλων κατά το δεύτερο εξάμηνο του οικονομικού μας έτους.
Στο επίκεντρο η ενέργεια
Τόσο στις αγορές ενέργειας όσο και στις αγορές μετάλλων, τα αποθέματα είναι εξαιρετικά χαμηλά, με αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικά δύσκολη η ανταπόκριση σε οποιαδήποτε διαρκή ανάκαμψη της ζήτησης.
Για τις αγορές φυσικού αερίου, η Ευρώπη εισήλθε στους χειμερινούς μήνες με την αποθήκευση σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ενώ τα χαμηλά αποθέματα υδροηλεκτρικής ενέργειας και η περιορισμένη παραγωγή άνθρακα στην Κίνα, σε συνδυασμό με μια ισχυρή διαδοχική αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας από έτος σε έτος, σήμαιναν ότι η Ασία, και ιδιαίτερα η Κίνα, πλήρωσε τιμές ρεκόρ για να προσελκύσει ποσότητες ρεκόρ υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Στην Ευρώπη, τα ήδη χαμηλά αποθέματα φυσικού αερίου – που εξαντλήθηκαν από τη χαμηλότερη έγχυση στην αποθήκευση από τη Ρωσία μετά τις χαμηλότερες εξαγωγές τους καλοκαιρινούς μήνες – ζητήθηκαν νωρίτερα και σε μεγαλύτερο βαθμό από το αναμενόμενο, λόγω της χαμηλής παραγωγής αιολικής ενέργειας και της μειωμένης παραγωγής στην Ολλανδία και τη Νορβηγία που μείωσε την εγχώρια προσφορά.
Το χρονικό των αυξήσεων
Στην αρχή του οικονομικού μας έτους, τον Οκτώβριο, οι τιμές αυξήθηκαν απότομα ανοδικά, κατά 78% σε μόλις τέσσερις ημέρες συναλλαγών. Στο αποκορύφωμά τους, οι τιμές ήταν περίπου εξαπλάσιες του κανονικού μέσου όρου τους (120 ευρώ/MWh έναντι 20 ευρ’ω/MWh).
Το πρόβλημα συνεχίστηκε όλο τον χειμώνα, καθώς η αποθήκευση στην Ευρώπη που ανήκε στην Gazprom ήταν ουσιαστικά άδεια. Οι τιμές εκτοξεύτηκαν ξανά τον Δεκέμβριο, κατά 85% μέσα σε μόλις επτά ημέρες για να φτάσουν στο ιστορικό υψηλό των 185 ευρώ/MWh. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η τιμή υπερτριπλασιάστηκε από 105 ευρώ/MWh σε 335 ευρώ/ MWh.
Στο μεταξύ, η Ευρώπη έχει αυξήσει σημαντικά τις εισαγωγές LNG από τις ΗΠΑ, τη Μέση Ανατολή και αλλού. Οι αυξημένες προμήθειες και οι εποχιακές μειώσεις της ζήτησης επέτρεψαν τη δημιουργία αποθεμάτων και οδήγησαν τις ευρωπαϊκές τιμές αναφοράς TTF σε κάποια σχετικά καλή μείωση (αν και ιστορικά ακόμα υψηλά).
Το πετρέλαιο
Οι αγορές πετρελαίου ξεκίνησαν το οικονομικό μας έτος με σχετικά ήρεμη διαπραγμάτευση μεταξύ 80-85 δολ/βαρέλι για το μεγαλύτερο μέρος του Οκτωβρίου και του Νοεμβρίου. Ωστόσο, αυτό συνέβη πριν χτυπήσει η Omicron, η οποία «πίεσε» τις πετρελαϊκές αγορές.
Όταν στις αρχές του 2022 έγινε σαφές ότι τα lockdowns δεν θα έκαναν την εμφάνισή τους, τα αποθέματα αργού πετρελαίου ( εξαιρουμένης της Κίνας) ήταν σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα σε σύγκριση τόσο με τον μέσο όρο πενταετίας όσο και με το εύρος τιμών. Για παράδειγμα, στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα αποθέματα αργού ξεκίνησαν το 2022 σε περίπου 40 εκατομμύρια βαρέλια κάτω από το κανονικό επίπεδο της πενταετίας.
Ενώ οι τιμές συνήθως αυξάνονταν για να δώσουν κίνητρα για την αύξηση της παραγωγής στις ΗΠΑ και τον ΟΠΕΚ+, αυτή τη φορά οι παραγωγοί σχιστόλιθου των ΗΠΑ έχουν ασκήσει σημαντική κεφαλαιακή πειθαρχία καθώς η πίεση από τους μετόχους να δώσουν προτεραιότητα στις αποδόσεις μετρητών αντί για νέες κεφαλαιουχικές δαπάνες επιβράδυνε σημαντικά την αύξηση της παραγωγής.Την ημέρα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι τιμές του πετρελαίου έσπασαν το επίπεδο των 100 δολάρια ανά βαρέλι για πρώτη φορά από το 2014 και έφθασαν σε ένα από τα υψηλότερα επίπεδα ποτέ στα 139 δολ/βαρέλι στις αρχές της διαπραγμάτευσης στις 7 Μαρτίου.
Η αστάθεια, όχι μόνο στο πετρέλαιο, αλλά και στο φυσικό αέριο, τα τρόφιμα, τα εμπορεύματα και τα βασικά μέταλλα, είναι το άμεσο αποτέλεσμα του ότι η Ρωσία είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς εμπορευμάτων στον κόσμο.
Η κάλυψη ολοένα και πιο περιορισμένης προσφοράς και αυξανόμενης υψηλής ζήτησης τους επόμενους μήνες αποτελεί σημαντική πρόκληση. Σε κάποιο σημείο, οι υψηλότερες τιμές της ενέργειας θα αρχίσουν να μετριάζουν την αύξηση της ζήτησης, ιδιαίτερα καθώς ο πληθωρισμός είναι ευρέως διαδεδομένος σε όλες τις κατηγορίες δαπανών. Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο επιλέγουν να μειώσουν τη ζήτηση όσο το δυνατόν περισσότερο προς το παρόν, μέσω επιδοτήσεων και φορολογικών περικοπών, επομένως ο πλήρης αντίκτυπος των υψηλότερων τιμών μπορεί να μην είναι αισθητός για κάποιο χρονικό διάστημα ακόμη.
Οι αγορές των μετάλλων
Ενώ η Ρωσία είναι ένας σημαντικός παραγωγός πολλών μετάλλων, τόσο από την άποψη των ευρέως χρησιμοποιούμενων βασικών μετάλλων (αλουμίνιο, νικέλιο, χαλκός) όσο και από πιο εξειδικευμένα μέταλλα (τιτάνιο, παλλάδιο), ο αντίκτυπος του πολέμου στην Ουκρανία δεν ήταν τόσο σημαντικός όσο ήταν στις αγορές ενέργειας.
Τα αποθέματα αλουμινίου ξεκίνησαν το 2022 πολύ κάτω από το πενταετές εύρος τους και περίπου 500.000 τόνους κάτω από τον μέσο όρο της πενταετίας τους, παρά τις σημαντικές κατασκευές κατά τα πρώτα στάδια της πανδημίας και ξανά στα μέσα του 2021.
Όταν πραγματοποιήθηκε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι τιμές όλων των μετάλλων εκτοξεύτηκαν σε υψηλά όλων των εποχών: το αλουμίνιο έφτασε κοντά στα 4.100 δολάρια ανά τόνο, ο χαλκός στα 10.845 δολάρια ανά τόνο, ο ψευδάργυρος σε λίγο κάτω από τα 4.900 δολάρια ανά τόνο. Το νικέλιο ήταν το μέταλλο που εξέπληξε πραγματικά τις αγορές καθώς οι τιμές αυξήθηκαν κατά 60% σε μία μόνο ημέρα και στη συνέχεια κατά 100% την επόμενη μέρα.
Η απότομη άνοδος των τιμών των μετάλλων στις αρχές Μαρτίου οφείλεται στους φόβους ότι οι εξαγωγές από τη Ρωσία θα διαταράσσονταν, με αποτέλεσμα να σφίξουν περαιτέρω τις ήδη περιορισμένες αγορές.
Τέλος, μια ανανεωμένη Κίνα μπορεί να είναι καλή για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη, αλλά δεδομένου ότι τα αποθέματα εμπορευμάτων είναι ήδη εξαιρετικά, και σε ορισμένες περιπτώσεις άνευ προηγουμένου χαμηλά, μένει να δούμε πώς θα αντιδράσουν οι τιμές από εδώ και στο εξής. Ο πληθωρισμός είναι ήδη προβληματικά αυξημένος, αλλά η κινεζική ζήτηση για εισαγωγές βασικών εμπορευμάτων θα μπορούσε να τονώσει περαιτέρω τις πληθωριστικές πιέσεις.
www.worldenergynews.gr
