Η Συμφωνία του Παρισιού το 2015 καθιέρωσε έναν στόχο 1,5° Κελσίου ως σημείο συγκέντρωσης για κάθε χώρα στον κόσμο. Με τη δημοσίευση της τελευταίας έκθεσης από τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), βρίσκεται αντιμέτωπη με το ολοένα και πιο πιθανό αποτέλεσμα ότι το όριο θερμοκρασίας δεν θα επιτευχθεί τα επόμενα χρόνια.
«Δεν έχω λόγια να εξηγήσω. Το «ανησυχώ» δεν αρκεί. Αυτή είναι ειλικρινά μια τρομακτική αναφορά», είπε στο Bloomberg Green η Κοσταρικανή διπλωμάτης Christiana Figueres μια από τους κύριους αρχιτέκτονές της έκθεσης λίγες μέρες πριν από την επίσημη δημοσίευση.
«Δεν πρόκειται πραγματικά για μεγατόνους», είπε, μιλώντας για αυξανόμενα επίπεδα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. «Πρόκειται ουσιαστικά για τη μακροπρόθεσμη ευημερία ολόκληρου του ιστού της ζωής σε αυτόν τον πλανήτη».
Κλίμα και πόλεμος
Ήταν αναμενόμενο ότι η έκθεση θα υπογράμμιζε, για άλλη μια φορά, ότι δεν κάνουμε αρκετά, ούτε όσον αφορά την κλίμακα ούτε την ταχύτητα. Αυτή η δεκαετία συνεχίζει να είναι αποφασιστική για να έχουμε την ευκαιρία να κλείσουμε το χάσμα. Απέχουμε πολύ από το να είμαστε κάτω από τους 2°C, πόσο μάλλον από τους 1,5°C.
Ποια είναι η σημασία του πολέμου στην Ουκρανία για την ενεργειακή μετάβαση; Φαίνεται ότι υπάρχει μεγάλη υποχώρηση του κλίματος και ένας αγώνας για τον άνθρακα, αλλά ταυτόχρονα μια πραγματική ευκαιρία να επιταχυνθεί η ώθηση για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Αν τώρα ψάξουμε για περισσότερο πετρέλαιο και περισσότερο φυσικό αέριο, και αυξήσουμε τα εντελώς απαρχαιωμένα εργοστάσια άνθρακα, αυτό έχει το πλεονέκτημα ότι της πρόσκαιρης αντιμετώπισης αλλα δεν κάνει απολύτως τίποτα για την υγεία του πλανήτη.
Σύμφωνα με το Bloomberg είναι σαφές ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να εξαρτόμαστε για την ενέργειά μας, που είναι η βάση της παγκόσμιας οικονομίας, από καθεστώτα που είναι εντελώς ανεύθυνα και εντελώς απρόβλεπτα. Αλλά αν, επιπλέον, [προσθέσουμε] την κλιματική αλλαγή, τώρα έχουμε μια διπλή κατάσταση.
Ο στόχος της Συμφωνίας του Παρισιού είναι τώρα υπό πίεση αλλά η πραγματικότητα, γίνεται όλο και πιο δύσκολη επειδή δεν είχαμε τη βεβαιότητα γύρω στο 1,5 το 2015.
Αυτό που είναι αυτοκτονικό είναι η αδυναμία μας να λάβουμε τις αποφάσεις και να εφαρμόσουμε τις αλλαγές συμπεριφοράς, προκειμένου να ευθυγραμμισθούμε με τη Συμφωνία του Παρισιού. Το χάσμα που εντοπίσαμε πριν από χρόνια δεν κλείνει. Στην πραγματικότητα, διευρύνεται.
Πέντε κρίσιμα σημεία στην νέα Έκθεση του ΟΗΕ για το κλίμα
Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) δημοσίευσε την τελευταία 3.000 σελίδων έκθεση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η ανθρωπότητα μπορεί να αποφύγει την επιδείνωση της καταστροφής εάν τα έθνη λάβουν επαρκή μέτρα για να το πράξουν. Μέχρι στιγμής η ανθρωπότητα δεν το έχει κάνει, καταλήγει η έκθεση. Αν αφεθεί αμετάβλητη, η τρέχουσα τάση εκπομπών στον κόσμο θα μπορούσε να οδηγήσει σε πάνω από το διπλάσιο του ορίου στόχου 1,5° Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
To 1,5°C είναι σχεδόν απρόσιτο
Χώρες, πόλεις, επιχειρήσεις και επενδυτές αγωνίστηκαν για να φτάσουν τις καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050 μετά τη δημοσίευση προηγούμενης έκθεσης της IPCC το 2018. Ωστόσο, σύμφωνα με τη νέα έκθεση, οι εκπομπές συνέχισαν να εξαντλούν τον «προϋπολογισμό άνθρακα», ένα λογιστικό εργαλείο που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες για να υπολογίσουν πόσος χρόνος απομένει για να υπάρξει πιθανότητα υπέρβασης των ορίων θερμοκρασίας. Ο σύντομος χρόνος που πέρασε κάνει τη διατήρηση του στόχου πολύ πιο δύσκολη. Ενώ το «καθαρό μηδέν έως το 2050» είναι ένα σύνθημα ένα νέο γεγονός θέτει την πρόκληση σε πιο έντονη εστίαση: Οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου πρέπει να κορυφωθούν έως το 2025.
Ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε και έχουμε τα κατάλληλα εργαλεία
Περισσότερες από δώδεκα χώρες έχουν συρρικνούμενο ποσοστό εκπομπών για περισσότερο από μια δεκαετία, σύμφωνα με την επιτροπή, με ορισμένες να βλέπουν ετήσια μείωση 4%. Υπάρχουν οικονομικά αποδοτικές μέθοδοι μείωσης του άνθρακα που μαζί θα μπορούσαν να επιτύχουν το ήμισυ του στόχου εκπομπών του 2030.
Το κόστος ηλιακής και αιολικής ενέργειας μειώθηκε κατά 85% και 55% μεταξύ 2010 και 2019, καθιστώντες φθηνότερες από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα σε πολλά μέρη.
Τεχνολογίες χωρίς άνθρακα και χαμηλές εκπομπές άνθρακα, συμπεριλαμβανομένης της πυρηνικής και της υδροηλεκτρικής ενέργειας, αποτελούσαν το 37% της ηλεκτρικής ενέργειας που παρήχθη παγκοσμίως το 2019. Η έκθεση προαναγγέλλει την «ψηφιοποίηση» —ρομποτική, τεχνητή νοημοσύνη, διαδίκτυο των πραγμάτων— ως έναν ισχυρό τρόπο για την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και διαχείριση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Η απομάκρυνση του άνθρακα είναι «αναπόφευκτη» για το καθαρό μηδέν
Η διατήρηση του ορίου θέρμανσης των 1,5°C ή ακόμα και των 2°C θα είναι ολοένα και πιο δύσκολη χωρίς να προχωρήσουμε σε αυτό που οι επιστήμονες αποκαλούν «υπέρβαση». Αυτό σημαίνει ότι η απομάκρυνση του άνθρακα είναι «αναπόφευκτη» για μια πορεία προς τις καθαρές μηδενικές εκπομπές, . Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αφαιρεθεί το CO₂. Μερικά από αυτά δοκιμάζονται από εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης, όπως η ανάσχεση της αποψίλωσης των δασών και η εκ νέου ανάπτυξη πυκνών δασών. Άλλα είναι νέα και προσελκύουν ολοένα και περισσότερο επενδύσεις, όπως η σύλληψη απευθείας αέρα που αφαιρεί τον άνθρακα απευθείας από τον αέρα.
Για να πέσει κάτω από τον στόχο του 1,5°C έως το 2100, σύμφωνα με την IPCC, οι πρακτικές και οι πολιτικές —πολλές από αυτές ακόμη εμβρυϊκές— θα πρέπει να μειώσουν σχεδόν μια δεκαετία εκπομπών CO₂.
Σημασία έχει η συμπεριφορά
Οι επιστήμονες του κλίματος χρησιμοποιούν τον όρο μετριασμός για να συμπεριλάβουν όλους τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να περιοριστούν οι αιτίες της κλιματικής αλλαγής. Για πρώτη φορά σε μια μελέτη της IPCC που επικεντρώνεται σε αυτές τις μεθόδους πρόληψης, οι επιστήμονες εξέτασαν τη μείωση του άνθρακα από την πλευρά της ζήτησης. Οι κλιμακωτές συμπεριφορικές και πολιτισμικές αλλαγές, μπορούν να περιορίσουν το 40 έως 70% των εκπομπών. Η κατανάλωση βοείου κρέατος, τα αεροπορικά ταξίδια και η χρήση ενέργειας στα κτίρια είναι όλοι τομείς όπου οι συνδυασμένες αποφάσεις πολλών ανθρώπων μπορούν να έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο.
Η πολιτική διαμορφώνει τη διαδικασία
Η κάλυψη των εκδόσεων της IPCC τείνει να επικεντρώνεται σε αυτό που ονομάζεται «σύνοψη για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής», μια συμπυκνωμένη εκδοχή της αξιολόγησης της πόρτας. Κάθε γραμμή αυτού του εγγράφου πρέπει να συμφωνηθεί από αντιπροσώπους από 195 χώρες και τους επιστήμονες που συνέταξαν την έκθεση. Η συνεδρία έγκρισης για την τελευταία έκθεση διήρκεσε δύο εβδομάδες και πραγματοποιήθηκε ουσιαστικά με εκατοντάδες συμμετέχοντες. Η διαμάχη προς το τέλος οδήγησε σε ένα σπριντ 40 ωρών για να προωθήσει ηέκθεση στη διαδικασία έγκρισης. Το έργο της IPCC είναι επιστημονικό, αλλά αυτό το στρώμα γεωπολιτικής οδηγεί σε ανταγωνισμό για κάθε λέξη, ως διαπραγματευτές να προσπαθήσουν να ενσωματώσουν στην τελική γλωσσική προστασία των δικών τους εθνικών συμφερόντων.
Αν και η περίληψη πρέπει πάντα να αντικατοπτρίζει την επιστήμη στη μεγαλύτερη αναφορά, δεν ταιριάζουν πάντα τέλεια.
Μερικές φορές, οι επιστήμονες αποκαλύπτουν ένα βασικό πρόβλημα με τρόπο που οι διπλωμάτες δεν θα το έκαναν ποτέ. Όπως όταν γράφουν: «Η αλληλεπίδραση μεταξύ της πολιτικής, της οικονομίας και των σχέσεων εξουσίας είναι κεντρική για να εξηγηθεί γιατί οι ευρείες δεσμεύσεις δεν μεταφράζονται πάντα σε επείγουσα δράση.
www.worldenergynews.gr
