Η λειτουργία του Target Model και η προοπτική της κατακόρυφης αύξησης της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό σύστημα της χώρας έως το 2030 αναδεικνύουν την ανάγκη ύπαρξης ευέλικτων μονάδων παραγωγής ρεύματος από φυσικό αέριο που θα αντισταθμίζουν τη στοχαστικότητα των ανανεώσιμων πηγών.
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς ήδη με την έναρξη εφαρμογής του Target Model τον περασμένο Νοέμβριο, αναδείχθηκε η έλλειψη ευέλικτων μονάδων παραγωγής ρεύματος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η απουσία από το σύστημα (λόγω προγραμματισμένης συντήρησης) δυο μονάδων φυσικού αερίου σε συνδυασμό με την χαμηλή στάθμη των νερών στα μεγάλα υδροηλεκτρικά της ΔΕΗ, προκάλεσε συνθήκες σπανιότητας (scarcity) με αποτέλεσμα την εκτίναξη σε υψηλά επίπεδα των τιμών στην Αγορά Εξισορρόπησης.
Ανάλογη ήταν η εικόνα και κατά τη διάρκεια της πρόσφατης κακοκαιρίας «Μήδεια» όταν ο ΑΔΜΗΕ χρησιμοποίησε υποχρεωτικά το σύνολο των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ και άφησε εκτός τις μονάδες φυσικού αερίου, προκειμένου να έχει διαθέσιμη ευελιξία για την ευστάθεια του συστήματος.
Οι Ευέλικτες Μονάδες κλειδί για την λειτουργία του Target Model
Με βάση αυτά τα δεδομένα παράγοντες της αγοράς (κυρίως οι καθετοποιημένοι παίκτες) υποστηρίζουν ότι πράγματι υπάρχει ζήτημα στην Αγορά Εξισορρόπησης, αλλά αυτό δεν αφορά τις τιμές. Αφορά τον όγκο της διαθέσιμης ευέλικτης ισχύος.
Με άλλα λόγια η αγορά σηματοδοτεί την ανάγκη πραγματοποίησης επενδύσεων σε ευέλικτες μονάδες φυσικού αερίου. Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη αναφορά του προέδρου του Ήρωνα Γιώργου Κούβαρη, πως η έλλειψη ευέλικτης ισχύος αποδεικνύεται περίτρανα από το γεγονός ότι η μονάδα ανοιχτού κύκλου «Ήρων 1» παρά το ότι έχει υψηλό μεταβλητό κόστος, μετά την έναρξη εφαρμογής του Target Model έχει λειτουργήσει περισσότερο απ΄ όσο τα τελευταία δέκα χρόνια. «Αυτό, λέει ο κ. Κούβαρης, είναι το σήμα που δίνει η αγορά ότι χρειάζεται ευελιξία».
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά από γνώστες της αγοράς οι μονάδες CCGT, από μονάδες της αγοράς μετατρέπονται σταδιακά σε μονάδες εξυπηρέτησης του συστήματος που θα λειτουργούν για να παρέχουν ευελιξία.
Καθοριστικός ο Μηχανισμός Εφεδρικής Ισχύος
Ωστόσο, για να ολοκληρωθούν νέες μονάδες φυσικού αερίου που θα παρέχουν την αναγκαία ευελιξία στο σύστημα, θα πρέπει να εξασφαλιστεί η αποδοτικότητα των επενδύσεων και σε αυτή την κατεύθυνση είναι αναγκαία η ύπαρξη ενός μηχανισμού αποζημίωσης της εφεδρικής ισχύος.
Πρόκειται για τον περίφημο Capacity Reserve Mechanism (CRM) ο οποίος σχεδιάζεται από το υπουργείο Ενέργειας και αναμένεται να κατατεθεί προς έγκριση στην Κομισιόν έως τον Ιούνιο.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό η διάρκεια ζωής του CRM θα είναι πενταετής και η ενεργοποίηση του θα γίνει περί το 2023, προκειμένου να μην υπάρχει αλληλοκάλυψη με τον Μηχανισμό Στρατηγικής Εφεδρείας που επίσης σχεδιάζει το ΥΠΕΝ. Πληροφορίες αναφέρουν ότι στον CRM θα συμμετέχει με ουσιαστικό τρόπο και το demand, κάτι το οποίο απαιτεί η Κομισιόν.
Η έγκριση του συγκεκριμένου μηχανισμού εκτιμάται ότι θα δώσει στην αγορά τα απαραίτητα σήματα για την πραγματοποίηση επενδύσεων σε μονάδες φυσικού αερίου. Επίσης σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις ευκαιρία για επενδύσεις σε μονάδες φυσικού αερίου αποτελεί και η σύζευξη με τις αγορές των Βαλκανίων όπου επίσης υπάρχουν σημαντικές ανάγκες ευελιξίας.
Ωστόσο το ερώτημα που προκύπτει είναι πόσες ευέλικτες μονάδες χρειάζεται το σύστημα και ποια από τα επενδυτικά σχέδια που έχουν προαναγγελθεί θα υλοποιηθούν τελικώς.
Οι ιδιωτικές μονάδες για τις οποίες υλοποιούνται επενδύσεις
Επί του παρόντος στο στάδιο της κατασκευής βρίσκεται μόνο η νέα μονάδα της Μυτιληναίος στον Άγιο Νικόλαο Βοιωτίας με ισχύ 826 MW. Θεμελιώθηκε τον Οκτώβριο του 2019 και όλα δείχνουν ότι θα είναι έτοιμη να λειτουργήσει, όπως έχει προγραμματιστεί έως το τέλος του 2021 και είναι σαφές ότι η οξυδέρκεια της δίοικησης σε επίπεδο επενδυτικής πρωτοβουλίας έχει δικαιωθεί.
Η Damco Energy του Ομίλου Κοπελούζου ανακοίνωσε την υλοποίηση της νέα μονάδας ισχύος 662 MW με προοπτική αύξησης στα 800 MW, στη ΒΙ.ΠΕ. Αλεξανδρούπολης. Η μονάδα θα τροφοδοτείται με φυσικό αέριο από το FSRU της Gastrade (επίσης συμφερόντων Κοπελούζου), στην θαλάσσια περιοχή της Αλεξανδρούπολης και προβλέπεται να λειτουργήσει το 2023.
Μάλιστα μόλις χθες η Damco Energy ανακοίνωσε συμφωνία συνεργασίας για τη μονάδα, με την ηλεκτρική εταιρία της Βόρειας Μακεδονίας AD ESM που θα συμμετέχει με ποσοστό 25% στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρίας ειδικού σκοπού που θα χρηματοδοτήσει, κατασκευάσει, κατέχει και λειτουργεί τη μονάδα. Επίσης η AD ESM θα συνάψει μακροπρόθεσμη συμφωνία αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας PPA για το 25% της ετήσιας παραγωγής του σταθμού, με στόχο την κάλυψη της συνεχώς αυξανόμενης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στην Βόρεια Μακεδονία. Κατά συνέπεια η μονάδα αυτή θα αποβλέπει στην ηλεκτροδότηση της γείτονας χώρας αλλά και σε ενδεχόμενο διάδρομο των δυτικών Βαλκανίων.
Η Elpedison αναπτύσσει μονάδα φυσικού αερίου ισχύος 826 MW στη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, η νέα μονάδα υπολογίζεται ότι θα εισέλθει σε φάση κατασκευής το 2021 με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2023.
Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ από την πλευρά της σχεδιάζει μονάδα ισχύος 665 MW στη ΒΙ.ΠΕ. Κομοτηνής, κοντά στον αγωγό TAP. Πρόκειται για μία επένδυση ύψους περίπου 300 εκατ. ευρώ που προορίζεται να παραδοθεί σε εμπορική λειτουργία το 2023
Πόσες μονάδες χωρά το σύστημα;
Πέραν των ιδιωτικών μονάδων που έχουν προγραμματιστεί και κάθε μια από αυτές βρίσκεται σε διαφορετικό στάδιο υλοποίησης και η ΔΕΗ φαίνεται ότι πλέον έχει αποφασίσει την μετατροπή της μονάδας Πτολεμαΐδα 5 από λιγνίτη σε καύση φυσικού αερίου με ισχύ 1.000 MW. Μάλιστα ο επικεφαλής της επιχείρησης Γιώργος Στάσσης μιλάει για μια ευέλικτη μονάδα που θα ενταχθεί στο σύστημα το 2025.
Αυτό σημαίνει ότι η Πτολεμαΐδα 5 παρά το γεγονός ότι προγραμματιζόταν να λειτουργήσει έως το 2028 με καύση λιγνίτη, εφόσον ολοκληρωθεί εντός του 2021 και λειτουργήσει όπως υποστηρίζει ο κ. Στάσσης, θα έχει μόνο 2-3 χρόνια ζωής με καύσιμο τον λιγνίτη.
Η απόφαση αυτή της διοίκησης της ΔΕΗ οδηγεί σε αύξηση κατ΄ αρχήν ως προς το κόστος της επένδυσης, αφού πλέον του 1,5 δις που έχουν ήδη διατεθεί για την κατασκευή της μονάδας λιγνίτη, θα διατεθούν επιπλέον 300 - 500 εκατ. για τη μετατροπή της σε καύση φυσικού αερίου. Επίσης ερωτηματικά εγείρονται ως προς τους χρόνους και το κατά πόσο θα λειτουργεί η μονάδα ενώ θα πρέπει να γίνει η μετατροπή της.Και βέβαια υπάρχει και η χρήση της τεχνολογίας υδρογόνου για την οποία είναι πρώιμο να υπάρξουν από τώρα καθοριστικά στοιχεία.
Με βάση όλα αυτά τα δεδομένα ένα ακόμη ερώτημα που τίθεται είναι πόσες ευέλικτες μονάδες φυσικού αερίου έχει ανάγκη το σύστημα;
Ο πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Ανεξάρτητων Εταιριών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΑΗ) και διευθύνων σύμβουλος της Elpedison Νίκος Ζαχαριάδης εκτιμά ότι απαιτούνται τρεις νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής φυσικού αερίου, δηλαδή πέραν της μίας που ήδη κατασκευάζεται (Μυτιληναίος) άλλες δύο. Ωστόσο ο κ. Στάσσης της ΔΕΗ υποστηρίζει ότι χρειάζονται μιάμιση (!) έως δυο μονάδες.
www.worldenergynews.gr
