Ο τρόπος λειτουργίας του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, οι έρευνες της ΡΑΕ και οι νέες λύσεις
Σημάδια αποκλιμάκωσης καταγράφονται στην χονδρεμπορική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας όπως διαμορφώνεται στην Αγορά Επόμενης Ημέρας του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, για σήμερα Δευτέρα 7 Δεκεμβρίου.
Συγκεκριμένα η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ) διαμορφώνεται σε 53,69 ευρώ/MWh με τη ζήτηση στις 305,65 GWh, έναντι 48,09 ευρώ/MWh χθες Κυριακή 6/12 όταν η ζήτηση ήταν αρκετά χαμηλότερα στις 282,74 GWh και 60,46 ευρώ/MWh το Σάββατο 5/12 με τη ζήτηση να κινείται χαμηλότερα από τη σημερινή και συγκεκριμένα στις 30,96 GWh.
Όπως φαίνεται ο θόρυβος των τελευταίων ημερών καθώς και οι αλλεπάλληλες συσκέψεις των εμπλεκομένων στην αγορά με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την ηγεσία της ΡΑΕ οδηγούν σε μια αποκλιμάκωση των τιμών οι οποίες είχαν εκτοξευθεί δυσθεώρητα ύψη το προηγούμενο διάστημα χωρίς εμφανή λόγο τουλάχιστον σε επίπεδο ζήτησης.
Κορύφωση στα 90,69 ευρώ/MWh στις 3 Δεκεμβρίου
Είναι χαρακτηριστικό ότι η μέση τιμή στην Αγορά Επόμενης Ημέρας πριν από τρεις εβδομάδες και συγκεκριμένα από τις 19 έως και τις 22 Νοεμβρίου κινούνταν μεταξύ 41,11 ευρώ/MWh και 46,26 ευρώ/MWh για να εκτιναχθούν στα 68,36 ευρώ/MWh στις 23/11 και να συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία για δυο ακόμη εβδομάδες.
Για παράδειγμα η μέση τιμή στις 27/11 έφθασε στα 72,01 ευρώ/MWh, με τη ζήτηση στις 315,14 GWh, ενώ το τριήμερο 2,3 και 4/12 η μέση τιμή διαμορφώθηκε σε 74 ευρώ/MWh, 90,69 ευρώ/MWh και 77,27 ευρώ/MWh με τη ζήτηση αντιστοίχως στις 326,67 GWh, 331,06 GWh και 323,30 GWh. Ακολούθησε αποκλιμάκωση που εκτιμάται ότι σχετίζεται τόσο με τις αντιδράσεις από την πλευρά της κυβέρνησης και της Ρυθμιστικής Αρχής όσο και με την συνήθη μείωση της ζήτησης κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου.
Πάντως η πολιτική ηγεσία του υπουργείου αλλά και η ΡΑΕ παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις με τον κ. Χατζηδάκη να κάνει αλλεπάλληλες δηλώσεις χαρακτηρίζοντας αδικαιολόγητη την αύξηση των τιμών και απειλώντας με παρεμβάσεις
Κ. Χατζηδάκης: Απαιτείται η μέγιστη υπευθυνότητα
Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη δήλωση του κ. Χατζηδάκη σε συνέντευξη που δημοσιεύθηκε χθες στο Πρώτο Θέμα.
Απαντώντας σε ερώτηση για τις εξελίξεις στο Χρηματιστήριο Ενέργειας και την άνοδο των τιμών που παρατηρήθηκε τις προηγούμενες ημέρες είπε:
"Η ΡΑΕ έχει κάνει όλες τις κινήσεις που απαιτούνται και έχει όλα τα εργαλεία από την εθνική και ενωσιακή νομοθεσία που θα χρησιμοποιήσει.
Από εκεί και πέρα το υπουργείο δεν μένει απαθές. Πιστεύουμε από τις συζητήσεις που είχαμε ότι όλοι έχουν κατανοήσει την αντίδραση και θα πράξουν ανάλογα γιατί η κυβέρνηση δεν υπάρχει περίπτωση να καταπιεί το πρόβλημα".
"Είχαμε μιλήσει από την αρχή και πριν από την εισαγωγή του νέου μοντέλου για τις παιδικές ασθένειες που έχει σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. όπου εφαρμόστηκε το Target Model", σημείωσε ο υπουργός και πρόσθεσε:
"Πρέπει να δείξουν όλοι την μέγιστη υπευθυνότητα ώστε το σύστημα να δουλέψει υπέρ της αγοράς και των καταναλωτών. Μίλησα ήδη με τους παραγωγούς και νομίζω ότι και οι ίδιοι αντιλαμβάνονται ότι πέρα από την όποια συμβατότητα έχουν όσα έχουν γίνει μέχρι σήμερα, υπάρχει θέμα δεοντολογίας. Τέτοιοι κανονισμοί υπάρχουν σε όλες τις χώρες, αλλά το φαινόμενο που παρατηρείται στην χονδρική αγορά ενέργειας είναι ελληνικό".
Τι ερευνά η ΡΑΕ
Το κατά πόσο οι αυξημένες τιμές είναι αποτέλεσμα του ελλείμματος που εμφανίζεται στην προσφορά σε σχέση με τη ζήτηση στην αγορά εξισορρόπησης ή είναι «τεχνητό» αποτέλεσμα για την παραγωγή υπερκερδών, είναι αυτό που διερευνά η ΡΑΕ .
Οι έλεγχοι στόχευσαν πρωτίστως τους παραγωγούς θερμικών μονάδων και δευτερευόντως τον ΑΔΜΗΕ που τρέχει την εν λόγω αγορά, βάσει ενός δικού του σχεδιασμού, ο οποίος αμφισβητείται και από την ίδια τη ΡΑΕ.
Ασχέτως πάντως από το κατά πόσο πράγματι ο σχεδιασμός διαθέτει ¨κερκόπορτες που αξιοποιούνται για υπερκέρδη, όλοι συμφωνούν ότι το target model από μόνο του σε συνδυασμό με τα δομικά χαρακτηριστικά της ελληνικής αγοράς θα φέρει μεσοπρόθεσμα μείωση τιμών.
Είναι κοινή η εκτίμηση των εμπλεκομένων στην αγορά ότι το νέο μοντέλο βρίσκεται σε «νηπιακή» μορφή και θα χρειαστεί τουλάχιστον 1-1,5 χρόνο για να βρει τις ισορροπίες του και να ωριμάσει., όπως συνέβη σε όλες τις ευρωπαϊκές αγορές.
Αυτό που μένει να διαπιστωθεί είναι το κατά πόσο συμβαίνουν και «αλλά ελληνικές» πρακτικές που διακυβεύουν τα μακροπρόθεσμα οφέλη.
Η όλη λογική του target model είναι η δημιουργία μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς όπου η ενέργεια θα ακολουθεί τη ροή παραγωγής προς την κατανάλωση με βάση το χαμηλότερο κόστος και χωρίς ρυθμιστικές παρεμβάσεις θα δίνει τα σωστά σήματα για τις απαραίτητες επενδύσεις
Το μοντέλο αυτό δουλεύει με χαρακτηριστικά χρηματιστηριακής αγοράς. Οι παραγωγοί θερμικών μονάδων δίνουν προσφορές τόσο για την Αγορά της Επόμενης Ημέρας (DAM) για την κάλυψη της ζήτησης που προκύπτει βάσει των δηλώσεων προμηθευτών και μεγάλων καταναλωτών και προσφορές για την Αγορά Εξισορρόπησης που διαχειρίζεται ο ΑΔΜΗΕ στη βάση της κάλυψης των αποκλίσεων που δημιουργούνται κυρίως λόγω των απωλειών ισχύος από ΑΠΕ μετά τις 7 το απόγευμα που βγαίνουν εκτός τα φωτοβολταϊκά.
Ο ΑΔΜΗΕ προκειμένου να διασφαλίσει την επάρκεια σε ενέργεια καλεί τις ευέλικτες θερμικές μονάδες να ανεβάσουν ή να κατεβάσουν ισχύ ανάλογα με τη ζήτηση αποζημιώνοντάς τες σε τιμή που διαμορφώνεται με ¨μπιταρίσματα» ανά τέταρτο από τους παραγωγούς.
Τα όρια των τιμών αυτών έχουν θεσπιστεί ευρωπαϊκά και μπορούν να κυμανθούν μέχρι και 4.000 ευρώ/MWh όταν το οριακό μεταβλητό κόστος των μονάδων φυσικού αερίου κυμαίνεται μεταξύ 50-100 ευρώ/ΜWh.
Αυτό που μπορεί να καταλογιστεί θεωρητικά στους παραγωγούς θερμικών μονάδων και διερευνάται από τη ΡΑΕ είναι εάν δίνουν πολύ υψηλές τιμές σε κάποιες μονάδες στην DAM πετυχαίνοντας να μην τις εντάξει στο σύστημα το Χρηματιστήριο Ενέργειας για να δώσει στη συνέχεια πολύ υψηλή προσφορά για να ανεβάσει ισχύ στην αγορά Εξισορρόπησης, γνωρίζοντας ότι ο ΑΔΜΗΕ θα την καλέσει αφού υπάρχει έλλειμμα προσφοράς και θα την αποζημιώσει για την υπηρεσία της.
Eτσι το κόστος στην εν λόγω αγορά ανεβαίνει κατακόρυφα γιατί στην τιμή της οριακής μονάδας αποζημιώνεται το σύνολο της ενέργειας στην αγορά εξισορρόπησης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το κόστος ενέργειας στην αγορά εξισορρόπησης από 5,09 ευρώ/MWh έφτασε τα 17,09 ευρώ/MWh μέσα σε τέσσερις εβδομάδες.
Γι αυτό και η ΡΑΕ επανεξετάζει κάθε παράμετρο του target model και τη δυνατότητα επιβολής πλαφόν στις προσφορές για ένα μεταβατικό διάστημα καθώς και την αλλαγή του αλγορίθμου που χρησιμοποιεί ο ΑΔΜΗΕ για την ανακατανομή των μονάδων στην αγορά εξισορρόπησης.
www.worldenergynews.gr
Συγκεκριμένα η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ) διαμορφώνεται σε 53,69 ευρώ/MWh με τη ζήτηση στις 305,65 GWh, έναντι 48,09 ευρώ/MWh χθες Κυριακή 6/12 όταν η ζήτηση ήταν αρκετά χαμηλότερα στις 282,74 GWh και 60,46 ευρώ/MWh το Σάββατο 5/12 με τη ζήτηση να κινείται χαμηλότερα από τη σημερινή και συγκεκριμένα στις 30,96 GWh.
Όπως φαίνεται ο θόρυβος των τελευταίων ημερών καθώς και οι αλλεπάλληλες συσκέψεις των εμπλεκομένων στην αγορά με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την ηγεσία της ΡΑΕ οδηγούν σε μια αποκλιμάκωση των τιμών οι οποίες είχαν εκτοξευθεί δυσθεώρητα ύψη το προηγούμενο διάστημα χωρίς εμφανή λόγο τουλάχιστον σε επίπεδο ζήτησης.
Κορύφωση στα 90,69 ευρώ/MWh στις 3 Δεκεμβρίου
Είναι χαρακτηριστικό ότι η μέση τιμή στην Αγορά Επόμενης Ημέρας πριν από τρεις εβδομάδες και συγκεκριμένα από τις 19 έως και τις 22 Νοεμβρίου κινούνταν μεταξύ 41,11 ευρώ/MWh και 46,26 ευρώ/MWh για να εκτιναχθούν στα 68,36 ευρώ/MWh στις 23/11 και να συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία για δυο ακόμη εβδομάδες.
Για παράδειγμα η μέση τιμή στις 27/11 έφθασε στα 72,01 ευρώ/MWh, με τη ζήτηση στις 315,14 GWh, ενώ το τριήμερο 2,3 και 4/12 η μέση τιμή διαμορφώθηκε σε 74 ευρώ/MWh, 90,69 ευρώ/MWh και 77,27 ευρώ/MWh με τη ζήτηση αντιστοίχως στις 326,67 GWh, 331,06 GWh και 323,30 GWh. Ακολούθησε αποκλιμάκωση που εκτιμάται ότι σχετίζεται τόσο με τις αντιδράσεις από την πλευρά της κυβέρνησης και της Ρυθμιστικής Αρχής όσο και με την συνήθη μείωση της ζήτησης κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου.
Πάντως η πολιτική ηγεσία του υπουργείου αλλά και η ΡΑΕ παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις με τον κ. Χατζηδάκη να κάνει αλλεπάλληλες δηλώσεις χαρακτηρίζοντας αδικαιολόγητη την αύξηση των τιμών και απειλώντας με παρεμβάσεις
Κ. Χατζηδάκης: Απαιτείται η μέγιστη υπευθυνότητα
Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη δήλωση του κ. Χατζηδάκη σε συνέντευξη που δημοσιεύθηκε χθες στο Πρώτο Θέμα.
Απαντώντας σε ερώτηση για τις εξελίξεις στο Χρηματιστήριο Ενέργειας και την άνοδο των τιμών που παρατηρήθηκε τις προηγούμενες ημέρες είπε:
"Η ΡΑΕ έχει κάνει όλες τις κινήσεις που απαιτούνται και έχει όλα τα εργαλεία από την εθνική και ενωσιακή νομοθεσία που θα χρησιμοποιήσει.
Από εκεί και πέρα το υπουργείο δεν μένει απαθές. Πιστεύουμε από τις συζητήσεις που είχαμε ότι όλοι έχουν κατανοήσει την αντίδραση και θα πράξουν ανάλογα γιατί η κυβέρνηση δεν υπάρχει περίπτωση να καταπιεί το πρόβλημα".
"Είχαμε μιλήσει από την αρχή και πριν από την εισαγωγή του νέου μοντέλου για τις παιδικές ασθένειες που έχει σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. όπου εφαρμόστηκε το Target Model", σημείωσε ο υπουργός και πρόσθεσε:
"Πρέπει να δείξουν όλοι την μέγιστη υπευθυνότητα ώστε το σύστημα να δουλέψει υπέρ της αγοράς και των καταναλωτών. Μίλησα ήδη με τους παραγωγούς και νομίζω ότι και οι ίδιοι αντιλαμβάνονται ότι πέρα από την όποια συμβατότητα έχουν όσα έχουν γίνει μέχρι σήμερα, υπάρχει θέμα δεοντολογίας. Τέτοιοι κανονισμοί υπάρχουν σε όλες τις χώρες, αλλά το φαινόμενο που παρατηρείται στην χονδρική αγορά ενέργειας είναι ελληνικό".
Τι ερευνά η ΡΑΕ
Το κατά πόσο οι αυξημένες τιμές είναι αποτέλεσμα του ελλείμματος που εμφανίζεται στην προσφορά σε σχέση με τη ζήτηση στην αγορά εξισορρόπησης ή είναι «τεχνητό» αποτέλεσμα για την παραγωγή υπερκερδών, είναι αυτό που διερευνά η ΡΑΕ .
Οι έλεγχοι στόχευσαν πρωτίστως τους παραγωγούς θερμικών μονάδων και δευτερευόντως τον ΑΔΜΗΕ που τρέχει την εν λόγω αγορά, βάσει ενός δικού του σχεδιασμού, ο οποίος αμφισβητείται και από την ίδια τη ΡΑΕ.
Ασχέτως πάντως από το κατά πόσο πράγματι ο σχεδιασμός διαθέτει ¨κερκόπορτες που αξιοποιούνται για υπερκέρδη, όλοι συμφωνούν ότι το target model από μόνο του σε συνδυασμό με τα δομικά χαρακτηριστικά της ελληνικής αγοράς θα φέρει μεσοπρόθεσμα μείωση τιμών.
Είναι κοινή η εκτίμηση των εμπλεκομένων στην αγορά ότι το νέο μοντέλο βρίσκεται σε «νηπιακή» μορφή και θα χρειαστεί τουλάχιστον 1-1,5 χρόνο για να βρει τις ισορροπίες του και να ωριμάσει., όπως συνέβη σε όλες τις ευρωπαϊκές αγορές.
Αυτό που μένει να διαπιστωθεί είναι το κατά πόσο συμβαίνουν και «αλλά ελληνικές» πρακτικές που διακυβεύουν τα μακροπρόθεσμα οφέλη.
Η όλη λογική του target model είναι η δημιουργία μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς όπου η ενέργεια θα ακολουθεί τη ροή παραγωγής προς την κατανάλωση με βάση το χαμηλότερο κόστος και χωρίς ρυθμιστικές παρεμβάσεις θα δίνει τα σωστά σήματα για τις απαραίτητες επενδύσεις
Πως λειτουργεί το μοντέλο
Το μοντέλο αυτό δουλεύει με χαρακτηριστικά χρηματιστηριακής αγοράς. Οι παραγωγοί θερμικών μονάδων δίνουν προσφορές τόσο για την Αγορά της Επόμενης Ημέρας (DAM) για την κάλυψη της ζήτησης που προκύπτει βάσει των δηλώσεων προμηθευτών και μεγάλων καταναλωτών και προσφορές για την Αγορά Εξισορρόπησης που διαχειρίζεται ο ΑΔΜΗΕ στη βάση της κάλυψης των αποκλίσεων που δημιουργούνται κυρίως λόγω των απωλειών ισχύος από ΑΠΕ μετά τις 7 το απόγευμα που βγαίνουν εκτός τα φωτοβολταϊκά.
Τα όρια των τιμών αυτών έχουν θεσπιστεί ευρωπαϊκά και μπορούν να κυμανθούν μέχρι και 4.000 ευρώ/MWh όταν το οριακό μεταβλητό κόστος των μονάδων φυσικού αερίου κυμαίνεται μεταξύ 50-100 ευρώ/ΜWh.
Αυτό που μπορεί να καταλογιστεί θεωρητικά στους παραγωγούς θερμικών μονάδων και διερευνάται από τη ΡΑΕ είναι εάν δίνουν πολύ υψηλές τιμές σε κάποιες μονάδες στην DAM πετυχαίνοντας να μην τις εντάξει στο σύστημα το Χρηματιστήριο Ενέργειας για να δώσει στη συνέχεια πολύ υψηλή προσφορά για να ανεβάσει ισχύ στην αγορά Εξισορρόπησης, γνωρίζοντας ότι ο ΑΔΜΗΕ θα την καλέσει αφού υπάρχει έλλειμμα προσφοράς και θα την αποζημιώσει για την υπηρεσία της.
Eτσι το κόστος στην εν λόγω αγορά ανεβαίνει κατακόρυφα γιατί στην τιμή της οριακής μονάδας αποζημιώνεται το σύνολο της ενέργειας στην αγορά εξισορρόπησης.
Η αύξηση του κόστους στην αγορά εξισορρόπησης
Είναι χαρακτηριστικό ότι το κόστος ενέργειας στην αγορά εξισορρόπησης από 5,09 ευρώ/MWh έφτασε τα 17,09 ευρώ/MWh μέσα σε τέσσερις εβδομάδες.
Στην διερεύνηση που έκανε η ΡΑΕ φαίνεται να προκύπτουν στοιχεία από μονάδες που έδωσαν προσφορές 2.000 και 3.000 ευρώ/MWh.
Η τιμή μπορεί να είναι μέσα στα επιτρεπόμενα όρια, αυτό που ελέγχεται ωστόσο είναι η συστηματικότητα των προσφορών που καθιστά ¨τεχνητή» την άνοδό της. Ανεξάρτητα ωστόσο από τη «νομιμότητα» των προσφορών , το γεγονός ότι το ελληνικό σύστημα είναι ελλειμματικό σε παραγωγή από ευέλικτες μονάδες και δεδομένου ότι η αγορά δεν έχει διασυνδεθεί με όρους target model με την Ιταλία και την Βουλγαρία ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη προσφορά ενέργειας και ανταγωνισμός, δεν δημιουργεί συνθήκες σταθερής αποκλιμάκωσης των τιμών. Γι αυτό και η ΡΑΕ επανεξετάζει κάθε παράμετρο του target model και τη δυνατότητα επιβολής πλαφόν στις προσφορές για ένα μεταβατικό διάστημα καθώς και την αλλαγή του αλγορίθμου που χρησιμοποιεί ο ΑΔΜΗΕ για την ανακατανομή των μονάδων στην αγορά εξισορρόπησης.
www.worldenergynews.gr
