Οι προσπάθειες του Erdogan τα τελευταία 20 χρόνια να αναβαθμίσει τη θέση της Τουρκίας στον παγκόσμιο χάρτη έχουν ναυαγήσει
Στην πρωτοφανή διεθνή απομόνωση της Τουρκίας, μετά τις τελευταίε επιλογές του Τούρκου προέδρου Erdogan, σε Λιβύη, Μεσόγειο και Αιγαίο, που πατάνε στα νεοοθωμανικά του οράματα φέρνοντας σε αδιέξοδο την εξωτερική πολιτική και την οικονομία της Τουρκίας αναφέρεται το CNN.
Το Αμερικανικό δίκτυο υπογραμμίζει ότι οι προσπάθειες του Erdogan τις τελευταίες δύο δεκαετίας, να αναβαθμίσει τη θέση της Τουρκίας στον παγκόσμιο χάρτη, έχουν ναυαγήσει σήμερα περισσότερο από ποτέ.
Πέρασαν πάνω από δέκα χρόνια αφότου ο Erdogan έκανε μια αποφασιστική στροφή στην εξωτερική πολιτική της χώρας του αποφασίζοντας να επεκτείνει η Τουρκία την περιφερειακή της ισχύ και την επιρροή της σε πρώην εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αντί να χτυπά την πόρτα της ΕΕ εκλιπαρώντας για την ένταξή της.
Ήταν μια ιδέα που συνάρπασε τα πλήθη των οπαδών του σε μια περίοδο που οι σύμμαχοι του Erdogan στην Αίγυπτο και τη Συρία κέρδισαν τις πολιτικές μάχες στα πρώτα χρόνια της Αραβικής Άνοιξης και που φαινόταν ότι το νεοοθωμανικό του όνειρο θα μπορούσε να πάρει σάρκα και οστά.
Αλλά μετά από μια δεκαετία οι σύμμαχοί του στην περιοχή – σε μεγάλο βαθμό οργανώσεις που συνδέονται με την ισλαμιστική Μουσουλμανική Αδελφότητα – έχουν χάσει την περισσότερη ισχύ τους, ενώ τα παιχνίδια εξουσίας του άφησαν μια μικρή γεύση στο στόμα πολλών περιφερειακών ηγετών εξαιρουμένου του Κατάρ, όπου διατηρεί στρατιωτική βάση, της Σομαλίας και της κυβέρνησης του Al Sarraj, που διέσωσε από την ήττα στη Λιβύη με αντάλλαγμα τo γνωστό τουρκολιβυκό μνημόνιο για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών στη Μεσόγειο.
Η απομόνωση της Τουρκίας και στον Αραβικό κόσμο
Ο Erdogan έχει προκαλέσει πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία, η Ελλάδα και η Κύπρος με τις επιθετικές, προκλητικές κινήσεις του στην ανατολική Μεσόγειο, ενώ «η καταρρέουσα τουρκική οικονομία – λόγω και της πανδημίας του κορωνοϊού – εγείρει νέα εμπόδια στα σχέδιά του και περιορίζει την ικανότητά του να βγει η Τουρκία από την εντεινόμενη διεθνή της απομόνωση», σχολιάζει το CNN.
Με εξαίρεση το Κατάρ, τη Σομαλία και την κυβέρνηση Sarraj στη Λιβύη η Τουρκία δεν διατηρεί σήμερα καλές σχέσεις με καμία γειτονική χώρα με μουσουλμανική πλειοψηφία παρά την προσπάθεια του Erdogan να διεκδικήσει ηγετικό ρόλο στο μουσουλμανικό κόσμο της Μέσης Ανατολής για τη χώρα του, όπως διαπιστώνει ο Soner Cagaptay, διευθυντής του ερευνητικού προγράμματος για την Τουρκία του Ινστιτούτου για την Πολιτική της Εγγύς Ανατολής της Ουάσιγκτον.
Οι εχθρικές προς τον Erdogan περιφερειακές δυνάμεις, όπως η Αίγυπτος, φαίνονται να βρήκαν κοινό έδαφος με ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη όπως η Ελλάδα και η Κύπρος εντείνοντας τη στρατηγική τους συνεργασία για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο και περιθωριοποιώντας την Τουρκία.
Η Γαλλία, πάλι, που αντιτάχθηκε στην τουρκική εισβολή κατά των Κούρδων μαχητών στη βόρεια Συρία και στηρίζει τους αντιπάλους του Sarraj στη Λιβύη, στηρίζει αυτή την πρωτοβουλία στην ανατολική Μεσόγειο, όπως φαίνεται ότι κάνουν σιωπηρά και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Στις ΗΠΑ, η κυβέρνηση Trump, που διατηρούσε καλές σχέσεις με τον Erdogan, φαίνεται το τελευταίο διάστημα να συντάσσεται με τους αντιπάλους του με τον επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Mike Pompeo να προειδοποιεί την Άγκυρα ότι «ο εκφοβισμός δεν είναι τρόπος επίλυσης των διαφορών» και να εκφράζει «έντονη ανησυχία» για τις κινήσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ η Ουάσιγκτον ήρε μερικώς το εμπάργκο όπλων προς την Κύπρο.
Κινήσεις που δεν συνέβησαν εν μιά νυκτί, αλλά σε διάστημα τουλάχιστον δεκαετίας ως αποτέλεσμα της πιο διεκδικητικής και συγκρουσιακής εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας, όπως επισημαίνει ο Τούρκος αναλυτής Sinan Ulgen και επισκέπτης αναλυτής της Carnegie Europe, ο οποίος εκτιμά ότι ΕΕ και ΗΠΑ έκαναν «κακή διαχείριση» των σχέσεων με την Άγκυρα.
Η εμπλοκή της Τουρκίας στη σύγκρουση Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν
Ο Erdogan ακολούθησε και πάλι τον δικό του μοναχικό δρόμο στη σύγκρουση με αφορμή το Ναγκόρνο Καραμπάχ της Αρμενίας με το Αζερμπαϊτζάν υποστηρίζοντας την στρατιωτική εκστρατεία του τελευταίου κι αρνούμενος να συνταχθεί με τις εκκλήσεις της διεθνούς κοινότητας για εκεχειρία.
Πίσω από την κίνησή του αυτή κρύβονται από τη μια οι παραδοσιακές σχέσεις της χώρας του με τους τουρκογενείς μουσουλμάνους – αν και Σιίτες στην πλειοψηφία τους - Αζέρους και η εντεινόμενη συνεργασία των δύο κρατών στον ενεργειακό και τον αμυντικό τομέα, αλλά και η επιθυμία του να καθίσει στο σκαμνί τη διεθνή κοινότητα, που έχει αναγνωρίσει παλαιότερα ως τμήμα της επικράτειας του Αζερμπαϊτζάν το Ναγκόρνο Καραμπάχ, κατηγορώντας την για «δύο μέτρα και δύο σταθμά» και επιρρίπτοντας αναποτελεσματικότητα σε πολυμερείς θεσμούς όπως η Ομάδα του Μινσκ.
Η κλυδωνιζόμενη τουρκική οικονομία
Αναλυτές επισημαίνουν ότι οι συνθήκες που επέτρεψαν στον Erdogan να χαράξει μια νέα γραμμή για την εξωτερική πολιτική της χώρας του έχουν πάψει πλέον να υφίστανται. Κι αν η τουρκική οικονομία κάλπαζε στις αρχές της δεκαετίας του 2020, σήμερα κλυδωνίζεται και δύσκολα θα αποφύγει ένα πακέτο τύπου ΔΝΤ, όπως διαπιστώνουν διεθνή ΜΜΕ.
Εκατομμύρια Τούρκοι βγήκαν απ’ τη φτώχεια κι η χώρα τους γνώρισε οικονομική άνθηση την πρώτη δεκαετία της διακυβέρνησης Erdogan, αλλά τα τελευταία χρόνια η ισοτιμία της τουρκικής λίρας έναντι του δολαρίου σπάει το ένα μετά το άλλο τα αρνητικά ρεκόρ, το κρατικό χρέος διογκώνεται κι ο πληθωρισμός καλπάζει.
«Η οικονομία είναι η Αχίλλειος πτέρνα του τούρκου προέδρου όχι μόνον στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στην εξωτερική πολιτική, αφού απ’ την πορεία της εξαρτάται αν η Τουρκία θα συνεχίσει την επίδειξη ισχύος. Αν καταρρεύσει η Τουρκία δεν θα διαθέτει τα οικονομικά μέσα για να συνεχίσει όλες αυτές τις μάχες στα μέτωπα που άνοιξε», υπογραμμίζει ο Cagaptay.
Από την πλευρά του ο Ulgen εκτιμά ότι «αυτό είναι το μέγιστο δίλημμα» για τον Erdogan και τους υπόλοιπους που χαράσσουν την πολιτική της χώρας. «Όχι τα όρια της επιθετικότητας στην εξωτερική πολιτική, αλλά οι ζημιές που αυτή και η φιλοπόλεμη ρητορική προκαλούν στις οικονομικές προοπτικές της Τουρκίας».
Το Αμερικανικό δίκτυο υπογραμμίζει ότι οι προσπάθειες του Erdogan τις τελευταίες δύο δεκαετίας, να αναβαθμίσει τη θέση της Τουρκίας στον παγκόσμιο χάρτη, έχουν ναυαγήσει σήμερα περισσότερο από ποτέ.
Πέρασαν πάνω από δέκα χρόνια αφότου ο Erdogan έκανε μια αποφασιστική στροφή στην εξωτερική πολιτική της χώρας του αποφασίζοντας να επεκτείνει η Τουρκία την περιφερειακή της ισχύ και την επιρροή της σε πρώην εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αντί να χτυπά την πόρτα της ΕΕ εκλιπαρώντας για την ένταξή της.
Ήταν μια ιδέα που συνάρπασε τα πλήθη των οπαδών του σε μια περίοδο που οι σύμμαχοι του Erdogan στην Αίγυπτο και τη Συρία κέρδισαν τις πολιτικές μάχες στα πρώτα χρόνια της Αραβικής Άνοιξης και που φαινόταν ότι το νεοοθωμανικό του όνειρο θα μπορούσε να πάρει σάρκα και οστά.
Αλλά μετά από μια δεκαετία οι σύμμαχοί του στην περιοχή – σε μεγάλο βαθμό οργανώσεις που συνδέονται με την ισλαμιστική Μουσουλμανική Αδελφότητα – έχουν χάσει την περισσότερη ισχύ τους, ενώ τα παιχνίδια εξουσίας του άφησαν μια μικρή γεύση στο στόμα πολλών περιφερειακών ηγετών εξαιρουμένου του Κατάρ, όπου διατηρεί στρατιωτική βάση, της Σομαλίας και της κυβέρνησης του Al Sarraj, που διέσωσε από την ήττα στη Λιβύη με αντάλλαγμα τo γνωστό τουρκολιβυκό μνημόνιο για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών στη Μεσόγειο.
Η απομόνωση της Τουρκίας και στον Αραβικό κόσμο
Ο Erdogan έχει προκαλέσει πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία, η Ελλάδα και η Κύπρος με τις επιθετικές, προκλητικές κινήσεις του στην ανατολική Μεσόγειο, ενώ «η καταρρέουσα τουρκική οικονομία – λόγω και της πανδημίας του κορωνοϊού – εγείρει νέα εμπόδια στα σχέδιά του και περιορίζει την ικανότητά του να βγει η Τουρκία από την εντεινόμενη διεθνή της απομόνωση», σχολιάζει το CNN.
Με εξαίρεση το Κατάρ, τη Σομαλία και την κυβέρνηση Sarraj στη Λιβύη η Τουρκία δεν διατηρεί σήμερα καλές σχέσεις με καμία γειτονική χώρα με μουσουλμανική πλειοψηφία παρά την προσπάθεια του Erdogan να διεκδικήσει ηγετικό ρόλο στο μουσουλμανικό κόσμο της Μέσης Ανατολής για τη χώρα του, όπως διαπιστώνει ο Soner Cagaptay, διευθυντής του ερευνητικού προγράμματος για την Τουρκία του Ινστιτούτου για την Πολιτική της Εγγύς Ανατολής της Ουάσιγκτον.
Οι εχθρικές προς τον Erdogan περιφερειακές δυνάμεις, όπως η Αίγυπτος, φαίνονται να βρήκαν κοινό έδαφος με ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη όπως η Ελλάδα και η Κύπρος εντείνοντας τη στρατηγική τους συνεργασία για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο και περιθωριοποιώντας την Τουρκία.
Η Γαλλία, πάλι, που αντιτάχθηκε στην τουρκική εισβολή κατά των Κούρδων μαχητών στη βόρεια Συρία και στηρίζει τους αντιπάλους του Sarraj στη Λιβύη, στηρίζει αυτή την πρωτοβουλία στην ανατολική Μεσόγειο, όπως φαίνεται ότι κάνουν σιωπηρά και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Στις ΗΠΑ, η κυβέρνηση Trump, που διατηρούσε καλές σχέσεις με τον Erdogan, φαίνεται το τελευταίο διάστημα να συντάσσεται με τους αντιπάλους του με τον επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Mike Pompeo να προειδοποιεί την Άγκυρα ότι «ο εκφοβισμός δεν είναι τρόπος επίλυσης των διαφορών» και να εκφράζει «έντονη ανησυχία» για τις κινήσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ η Ουάσιγκτον ήρε μερικώς το εμπάργκο όπλων προς την Κύπρο.
Κινήσεις που δεν συνέβησαν εν μιά νυκτί, αλλά σε διάστημα τουλάχιστον δεκαετίας ως αποτέλεσμα της πιο διεκδικητικής και συγκρουσιακής εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας, όπως επισημαίνει ο Τούρκος αναλυτής Sinan Ulgen και επισκέπτης αναλυτής της Carnegie Europe, ο οποίος εκτιμά ότι ΕΕ και ΗΠΑ έκαναν «κακή διαχείριση» των σχέσεων με την Άγκυρα.
Η εμπλοκή της Τουρκίας στη σύγκρουση Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν
Ο Erdogan ακολούθησε και πάλι τον δικό του μοναχικό δρόμο στη σύγκρουση με αφορμή το Ναγκόρνο Καραμπάχ της Αρμενίας με το Αζερμπαϊτζάν υποστηρίζοντας την στρατιωτική εκστρατεία του τελευταίου κι αρνούμενος να συνταχθεί με τις εκκλήσεις της διεθνούς κοινότητας για εκεχειρία.
Πίσω από την κίνησή του αυτή κρύβονται από τη μια οι παραδοσιακές σχέσεις της χώρας του με τους τουρκογενείς μουσουλμάνους – αν και Σιίτες στην πλειοψηφία τους - Αζέρους και η εντεινόμενη συνεργασία των δύο κρατών στον ενεργειακό και τον αμυντικό τομέα, αλλά και η επιθυμία του να καθίσει στο σκαμνί τη διεθνή κοινότητα, που έχει αναγνωρίσει παλαιότερα ως τμήμα της επικράτειας του Αζερμπαϊτζάν το Ναγκόρνο Καραμπάχ, κατηγορώντας την για «δύο μέτρα και δύο σταθμά» και επιρρίπτοντας αναποτελεσματικότητα σε πολυμερείς θεσμούς όπως η Ομάδα του Μινσκ.
Η κλυδωνιζόμενη τουρκική οικονομία
Αναλυτές επισημαίνουν ότι οι συνθήκες που επέτρεψαν στον Erdogan να χαράξει μια νέα γραμμή για την εξωτερική πολιτική της χώρας του έχουν πάψει πλέον να υφίστανται. Κι αν η τουρκική οικονομία κάλπαζε στις αρχές της δεκαετίας του 2020, σήμερα κλυδωνίζεται και δύσκολα θα αποφύγει ένα πακέτο τύπου ΔΝΤ, όπως διαπιστώνουν διεθνή ΜΜΕ.
Εκατομμύρια Τούρκοι βγήκαν απ’ τη φτώχεια κι η χώρα τους γνώρισε οικονομική άνθηση την πρώτη δεκαετία της διακυβέρνησης Erdogan, αλλά τα τελευταία χρόνια η ισοτιμία της τουρκικής λίρας έναντι του δολαρίου σπάει το ένα μετά το άλλο τα αρνητικά ρεκόρ, το κρατικό χρέος διογκώνεται κι ο πληθωρισμός καλπάζει.
«Η οικονομία είναι η Αχίλλειος πτέρνα του τούρκου προέδρου όχι μόνον στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στην εξωτερική πολιτική, αφού απ’ την πορεία της εξαρτάται αν η Τουρκία θα συνεχίσει την επίδειξη ισχύος. Αν καταρρεύσει η Τουρκία δεν θα διαθέτει τα οικονομικά μέσα για να συνεχίσει όλες αυτές τις μάχες στα μέτωπα που άνοιξε», υπογραμμίζει ο Cagaptay.
Από την πλευρά του ο Ulgen εκτιμά ότι «αυτό είναι το μέγιστο δίλημμα» για τον Erdogan και τους υπόλοιπους που χαράσσουν την πολιτική της χώρας. «Όχι τα όρια της επιθετικότητας στην εξωτερική πολιτική, αλλά οι ζημιές που αυτή και η φιλοπόλεμη ρητορική προκαλούν στις οικονομικές προοπτικές της Τουρκίας».
www.worldenergynews.gr
