Η χρηματιστηριακή αγορά ενέργειας θα τεθεί σε λειτουργία στις αρχές του 2018 και εκτιμάται πως θα ενισχύσει τη διαφάνεια και τον ανταγωνισμό στον κλάδο
Σε περίπου ένα χρόνο και συγκεκριμένα στις αρχές του 2018 αναμένεται να ξεκινήσει τη λειτουργία του το Χρηματιστήριο Ενέργειας, κάτι που αποτελεί εξάλλου και μία από τις μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας.
ΛΑΓΗΕ και Χρηματιστήριο Αθηνών υπέγραψαν ήδη τη σχετική συμφωνία για τη δημιουργία της χρηματιστηριακής αγοράς ενέργειας.
Η συνεργασία των δύο φορέων θα φέρει αρχικά τη διαφάνεια στην αγορά και κυρίως θα αποκλειστούν φαινόμενα χειραγώγησης της αγοράς, όπως κατήγγειλε πρόσφατα ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Μανώλης Παναγιωτάκης.
Το καινούργιο που θα φέρει η χρηματιστηριακή αγορά ενέργειας είναι ότι η ΔΕΗ ως ο μεγαλύτερος παραγωγός ρεύματος της χώρας θα έχει έντονο ανταγωνισμό ενώ οι ιδιώτες προμηθευτές θα έχουν τη δυνατότητα να αγοράζουν ρεύμα μέσω του Χρηματιστηρίου Αθηνών από άλλους διεθνείς παραγωγούς.
Τα οφέλη θα είναι σημαντικά και άμεσα αρχικά για την εισηγμένη εταιρεία της ΕΧΑΕ, καθώς ο ετήσιος τζίρος θα αυξηθεί κατά 2,5 δις. ευρώ, δηλαδή όση θα είναι η αξία του ρεύματος που θα πωλείται.
Να σημειωθεί ότι η ποσότητα του ρεύματος που πουλήθηκε το 2014 ανήλθε σε 51.950.000 Mwh όταν η μέση τιμή της Mwh διαμορφώθηκε σε 53,82 ευρώ.
Το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία πέντε αγορών.
Τον ρόλο επόπτη της αγοράς αναλαμβάνει η ΡΑΕ με τη δημιουργία market αγοράς που θα πωλείται ρεύμα για την επόμενη ημέρα όπως και ενδοημερήσια αγορά σε περίπτωση που η πρώτη αγορά δεν κάλυψε τις ανάγκες των προμηθευτών.
Ως λειτουργός της αγοράς ορίζεται ο ΛΑΓΗΕ και την τεχνική και λειτουργική υποστήριξη αναλαμβάνει το Χρηματιστήριο Αθηνών όπως και την εκκαθάριση ως πιστοποιημένος φορέας που έχει λάβει από τους διεθνείς ευρωπαϊκούς οργανισμούς.
Εκτιμάται ότι η πρώτη αγορά θα συγκεντρώνει το 85% των συναλλαγών.
Η τρίτη αγορά θα έχει ως εποπτεύουσα αρχή τη ΡΑΕ στην οποία θα επιτυγχάνεται η εξισορρόπηση ισχύος και στη τέταρτη η εξισορρόπηση της ενέργειας.
Στην περίπτωση αυτή ο ΑΔΜΗΕ θα έχει ρόλο να λειτουργεί η αγορά και το Χρηματιστήριο Αθηνών θα παρέχει την τεχνική υποστήριξη και τεχνογνωσία που διαθέτει.
Η πέμπτη αγορά θεωρείται η πιο σημαντική, καθώς θα δημιουργηθεί μια αγορά παραγώγων που οι συμμετέχοντες στον τομέα ενέργειας θα έχουν τη δυνατότητα να μειώνουν το ρίσκο που θα αναλαμβάνουν από την πρώτη αγορά.
Σε αυτή την αγορά θα συμμετέχουν όλοι επενδυτές και θα δίνεται η δυνατότητα να αγοράζουν συμβόλαια, προσδοκώντας στην άνοδο ή στην πτώση της τιμής του ρεύματος.
Οι χώρες που έχουν μείνει πίσω
Οι χώρες που πρέπει να κλείσουν τις εκκρεμότητες και να εντείνουν τις προσπάθειες για τη δημιουργία χρηματιστηρίου ενεργείας προς έκπληξη όλων είναι και η Ιταλία, όπως και χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.
Ειδικότερα στη λίστα περιλαμβάνονται η Ιταλία, η Ελλάδα, η Αλβανία, η FYROM, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Μολδαβία, η Ουκρανία, η Ουγγαρία, η Σλοβενία, η Κροατία, η Βοσνία Ερζεγοβίνη, η Σερβία και το Μαυροβούνιο.
Το ενιαίο μοντέλο Ευρωπαϊκής Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας τέθηκε ως αρχικός στόχος το 1990 και αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2030, όταν όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους.
Στην παρούσα φάση υλοποιείται το μοντέλο των περιφερειακών Αγορών.
Σκοπός της είναι να ενώσει τις χώρες που γειτονεύουν υπό την έννοια των υποδομών και δικτύων μεταφοράς ενέργειας και με τη δημιουργία χρηματιστηρίων ενέργειας.
Η κάθε μία από αυτές τις αγορές θα δίνει τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να διαμορφώνουν μία ενιαία τιμή για κάθε προσφερόμενη μονάδα ενέργειας στην περιφέρεια στην οποία ανήκουν.
Η Περιφερειακή Ενιαία Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργεια θα πρέπει να έχει επιτύχει ενιαίο μοντέλο διαπραγμάτευσης, όπως την πρόσβαση των συμμετεχόντων, το μοντέλο διακανονισμού και το μοντέλο εκκαθάρισης.
Το κάθε Χρηματιστήριο Ενέργειας διατηρεί το δικό του μοντέλο διαπραγμάτευσης αλλά η τιμή διάθεσης ανά προσφερόμενη μονάδα ενέργειας θα πρέπει να είναι η ίδια στην ενοποιημένη περιφέρεια.
Το μοντέλο διαπραγμάτευσης μίας περιφερειακής αγοράς στοχεύει στην ύπαρξη ενός κοινού βιβλίου εντολών όλων των ενοποιημένων αγορών (Day- Ahead & Intraday) το οποίο μπορεί μέσω ενός κοινού αλγόριθμου να παράσχει την μοναδική τιμή διάθεσης (single price) για την περιφέρεια.
Επίσης τα διαπραγματεύσιμα προϊόντα θα έχουν κοινά χαρακτηριστικά.
Θα υπάρχουν κοινοί κανόνες διαπραγμάτευσης (π.χ τύποι εντολών, matching rules, price ticks) όπως και κοινό ημερολόγιο και ωράριο διαπραγμάτευσης.
Νικος Θεοδωρόπουλος
www.worldenergynews.gr
ΛΑΓΗΕ και Χρηματιστήριο Αθηνών υπέγραψαν ήδη τη σχετική συμφωνία για τη δημιουργία της χρηματιστηριακής αγοράς ενέργειας.
Η συνεργασία των δύο φορέων θα φέρει αρχικά τη διαφάνεια στην αγορά και κυρίως θα αποκλειστούν φαινόμενα χειραγώγησης της αγοράς, όπως κατήγγειλε πρόσφατα ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Μανώλης Παναγιωτάκης.
Το καινούργιο που θα φέρει η χρηματιστηριακή αγορά ενέργειας είναι ότι η ΔΕΗ ως ο μεγαλύτερος παραγωγός ρεύματος της χώρας θα έχει έντονο ανταγωνισμό ενώ οι ιδιώτες προμηθευτές θα έχουν τη δυνατότητα να αγοράζουν ρεύμα μέσω του Χρηματιστηρίου Αθηνών από άλλους διεθνείς παραγωγούς.
Τα οφέλη θα είναι σημαντικά και άμεσα αρχικά για την εισηγμένη εταιρεία της ΕΧΑΕ, καθώς ο ετήσιος τζίρος θα αυξηθεί κατά 2,5 δις. ευρώ, δηλαδή όση θα είναι η αξία του ρεύματος που θα πωλείται.
Να σημειωθεί ότι η ποσότητα του ρεύματος που πουλήθηκε το 2014 ανήλθε σε 51.950.000 Mwh όταν η μέση τιμή της Mwh διαμορφώθηκε σε 53,82 ευρώ.
Το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία πέντε αγορών.
Τον ρόλο επόπτη της αγοράς αναλαμβάνει η ΡΑΕ με τη δημιουργία market αγοράς που θα πωλείται ρεύμα για την επόμενη ημέρα όπως και ενδοημερήσια αγορά σε περίπτωση που η πρώτη αγορά δεν κάλυψε τις ανάγκες των προμηθευτών.
Ως λειτουργός της αγοράς ορίζεται ο ΛΑΓΗΕ και την τεχνική και λειτουργική υποστήριξη αναλαμβάνει το Χρηματιστήριο Αθηνών όπως και την εκκαθάριση ως πιστοποιημένος φορέας που έχει λάβει από τους διεθνείς ευρωπαϊκούς οργανισμούς.
Εκτιμάται ότι η πρώτη αγορά θα συγκεντρώνει το 85% των συναλλαγών.
Η τρίτη αγορά θα έχει ως εποπτεύουσα αρχή τη ΡΑΕ στην οποία θα επιτυγχάνεται η εξισορρόπηση ισχύος και στη τέταρτη η εξισορρόπηση της ενέργειας.
Στην περίπτωση αυτή ο ΑΔΜΗΕ θα έχει ρόλο να λειτουργεί η αγορά και το Χρηματιστήριο Αθηνών θα παρέχει την τεχνική υποστήριξη και τεχνογνωσία που διαθέτει.
Η πέμπτη αγορά θεωρείται η πιο σημαντική, καθώς θα δημιουργηθεί μια αγορά παραγώγων που οι συμμετέχοντες στον τομέα ενέργειας θα έχουν τη δυνατότητα να μειώνουν το ρίσκο που θα αναλαμβάνουν από την πρώτη αγορά.
Σε αυτή την αγορά θα συμμετέχουν όλοι επενδυτές και θα δίνεται η δυνατότητα να αγοράζουν συμβόλαια, προσδοκώντας στην άνοδο ή στην πτώση της τιμής του ρεύματος.
Οι χώρες που έχουν μείνει πίσω
Οι χώρες που πρέπει να κλείσουν τις εκκρεμότητες και να εντείνουν τις προσπάθειες για τη δημιουργία χρηματιστηρίου ενεργείας προς έκπληξη όλων είναι και η Ιταλία, όπως και χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.
Ειδικότερα στη λίστα περιλαμβάνονται η Ιταλία, η Ελλάδα, η Αλβανία, η FYROM, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Μολδαβία, η Ουκρανία, η Ουγγαρία, η Σλοβενία, η Κροατία, η Βοσνία Ερζεγοβίνη, η Σερβία και το Μαυροβούνιο.
Το ενιαίο μοντέλο Ευρωπαϊκής Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας τέθηκε ως αρχικός στόχος το 1990 και αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2030, όταν όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους.
Στην παρούσα φάση υλοποιείται το μοντέλο των περιφερειακών Αγορών.
Σκοπός της είναι να ενώσει τις χώρες που γειτονεύουν υπό την έννοια των υποδομών και δικτύων μεταφοράς ενέργειας και με τη δημιουργία χρηματιστηρίων ενέργειας.
Η κάθε μία από αυτές τις αγορές θα δίνει τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να διαμορφώνουν μία ενιαία τιμή για κάθε προσφερόμενη μονάδα ενέργειας στην περιφέρεια στην οποία ανήκουν.
Η Περιφερειακή Ενιαία Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργεια θα πρέπει να έχει επιτύχει ενιαίο μοντέλο διαπραγμάτευσης, όπως την πρόσβαση των συμμετεχόντων, το μοντέλο διακανονισμού και το μοντέλο εκκαθάρισης.
Το κάθε Χρηματιστήριο Ενέργειας διατηρεί το δικό του μοντέλο διαπραγμάτευσης αλλά η τιμή διάθεσης ανά προσφερόμενη μονάδα ενέργειας θα πρέπει να είναι η ίδια στην ενοποιημένη περιφέρεια.
Το μοντέλο διαπραγμάτευσης μίας περιφερειακής αγοράς στοχεύει στην ύπαρξη ενός κοινού βιβλίου εντολών όλων των ενοποιημένων αγορών (Day- Ahead & Intraday) το οποίο μπορεί μέσω ενός κοινού αλγόριθμου να παράσχει την μοναδική τιμή διάθεσης (single price) για την περιφέρεια.
Επίσης τα διαπραγματεύσιμα προϊόντα θα έχουν κοινά χαρακτηριστικά.
Θα υπάρχουν κοινοί κανόνες διαπραγμάτευσης (π.χ τύποι εντολών, matching rules, price ticks) όπως και κοινό ημερολόγιο και ωράριο διαπραγμάτευσης.
Νικος Θεοδωρόπουλος
www.worldenergynews.gr
