Το πετρέλαιο είναι ένας πόρος που εύκολα μπορεί να παγιδεύσει ένα κράτος
Μπορεί η χώρα που έχει τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο να έχει οικονομικά προβλήματα και ο λαός της να βρίσκεται σε ανέχεια;
Θα μπορούσε...
Και το παράδειγμα της Βενεζουέλας είναι ένα από αυτά…
Και ο λόγος που γίνεται αυτό είναι η διακυβέρνηση του Maduro, του ιδεολογικού παιδιού του Chaves.
Αυτός όμως είναι ο προφανής λόγος, αυτός που εύκολα στοχοποιεί τους ιδεολογικούς αντιπάλους της παγκόσμιας καθεστηκυίας τάξης.
Είναι εύκολο άλλωστε να υποστηρίξει κανείς ότι τα προβλήματα δεν θα είχαν προκληθεί εάν είχαν εκλεγεί καλύτεροι ηγέτες και αν οι ηγέτες είχαν επιλέξει καλύτερες πολιτικές.
Όμως υπάρχουν πολύ περισσότερα οικονομικά και ενεργειακά προβλήματα στη Βενεζουέλα από ό,τι η διαφθορά και η κακοδιαχείριση προκάλεσαν.
Η Βενεζουέλα συνειδητοποίησε ότι είχε τεράστιους πετρελαϊκούς πόρους σε σχέση με τον πληθυσμό της, ήδη από τη δεκαετία του 1920.
Ενώ οι πόροι αυτοί είναι σημαντικοί, η χώρα δεν κατάφερε να προσδιορίσει το πόσο υψηλό βιοτικό επίπεδο μπορούν να υποστηρίξουν οι πόροι αυτοί.
Έτσι, η χώρα επέλεξε τον δρόμο της διανομής των πλεονεκτημάτων των εξαγωγών πετρελαίου με σοσιαλιστικό τρόπο.
Και αυτή η σοσιαλιστική προσέγγιση, συν το αυξημένο χρέος, έκρυψε το πρόβλημα ενός βιοτικού επιπέδου που δεν μπορούσε πραγματικά να υποστηριχθεί για πολλά χρόνια.
Πώς λειτουργεί το premium από την υψηλή τιμή του εξαγόμενου πετρελαίου
Το πετρέλαιο είναι ένας πόρος που εύκολα μπορεί να παγιδεύσει ένα κράτος.
Το κόστος της παραγωγής του τείνει να είναι αρκετά χαμηλό, ειδικά για τους εξαγωγείς πετρελαίου, ενώ η τιμή πώλησης αλλάζει από μέρα σε μέρα, ανάλογα με τη "ζήτηση".
Η διαφορά μεταξύ τιμής πώλησης και κόστους εξόρυξης μπορεί να κάνει τους εξαγωγείς πετρελαίου πλούσιους ή… και φτωχούς.
Κατά μία έννοια, αυτή η διαφορά μπορεί να θεωρηθεί ως "πλεόνασμα ενέργειας" που κατανέμεται στις οικονομίες των εξαγωγέων πετρελαίου.
Όσο μεγαλύτερο είναι το διανεμημένο πλεόνασμα ενέργειας, τόσο μεγαλύτερη είναι η ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών (που παράγονται με ενεργειακά προϊόντα) και που μπορούν να αγοραστούν από το εξωτερικό με το σκληρό νόμισμα που διατίθεται μέσω της πώλησης πετρελαίου.
Έτσι, στην πραγματικότητα, η ύπαρξη ενός τόσο κερδοφόρου πόρου τείνει να καταργήσει την ανάπτυξη άλλων, λιγότερο κερδοφόρων επιχειρήσεων.
Αυτός ο απλός οικονομικός συλλογισμός οδήγησε λοιπόν τη Βενεζουέλα να είναι μια χώρα της οποίας η οικονομία περιστρέφεται γύρω από το πετρέλαιο, αφήνοντας τη γεωργική παραγωγή και τις υπηρεσίες, τα ανελαστικά αγαθά που χρησιμοποιεί μια οικονομία, να αγοραστούν εκτός της χώρας.
Με αυτόν τον τρόπο, το σύνολο των εσόδων που διατίθενται για την αγορά αυτών των προϊόντων προέρχεται από την πώληση πετρελαίου.
Έτσι, η οικονομία τείνει να ακολουθεί την τύχη των πωλήσεων πετρελαίου.
Ο λαός της Βενεζουέλας όμως ποτέ δεν συνειδητοποίησε ότι τα έσοδα το πετρελαίου δεν είναι πάντα σταθερά, ενώ το βιοτικό επίπεδο έβαινε αυξανόμενο.
Οι ηγέτες της στόχευσαν σε ένα επίπεδο διαβίωσης υψηλό, και το κατάφεραν κατά την περίοδο 1973-1981.
Έτσι, θα έπρεπε οι εξαγωγές πετρελαίου να αυξάνονται αρκετά γρήγορα ή η τιμή του πετρελαίου να παραμένει υψηλή, ώστε το επίπεδο του premium του πετρελαίου να στηρίζει την οικονομία.
Ήταν προφανές, λοιπόν, ότι η Βενεζουέλα είχε θέσει τον πήχη της σε ένα βιοτικό επίπεδο που ήταν πολύ υψηλότερο από ό, τι πραγματικά μπορούσε να υποστηρίξει.
Επίσης, δεδομένου ότι η εξωτερική αξία των εξαγωγών πετρελαίου θέτει ανώτατο όριο στην ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών που μπορεί να εισάγει η Βενεζουέλα, δεν υπάρχει ουσιαστικά δυνατότητα αγοράς των εισαγόμενων αγαθών και υπηρεσιών που απαιτούνται για την υποστήριξη νέων επενδύσεων κεφαλαίου και έρευνας.
Την περίοδο από το 1965, η πρώτη κρίση χρέους της Βενεζουέλας έλαβε χώρα το 1982, καθώς η τιμή ξαφνικά άρχισε να μειώνεται.
Οι μεταγενέστερες κρίσεις εμφανίστηκαν το 1990, το 1995, το 1996, το 1997, το 1998, το 2004 και το 2017, καθιστώντας τη Βενεζουέλα επιρρεπή στον δημοσιονομικό εκτροχιασμό, αφού από το 2014 οι παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου είναι πολύ χαμηλές για τους παραγωγούς πετρελαίου.
Κατά τη διάρκεια αυτών των κρίσεων, η Βενεζουέλα προσπάθησε να καλύψει τις ανάγκες της με τον δανεισμό, σε αντίθεση με άλλους εξαγωγείς πετρελαίου, όπως η Σαουδική Αραβία, που έθεσαν κατά μέρος τα αποθεματικά ώστε να τα διαθέσουν σε υψηλότερες τιμές πετρελαίου.
Ήταν κάτι που φυσικά δεν βρήκε δυσκολία, καθώς τα αποθέματα πετρελαίου της ήταν αρκετά για εγγυήσεις. 
Τι θα γίνει εάν οι τιμές του πετρελαίου αυξηθούν;
Είναι πλέον κοινή πεποίθηση ότι εάν οι τιμές του πετρελαίου αυξηθούν, θα μπορούσε να οδηγήσει τα κράτη εξαγωγείς πετρελαίου στην κερδοφορία.
Στην περίπτωση της Βενεζουέλας, μάλιστα, θα μπορούσε να βελτιώσει την κατάσταση.
Και αυτό διότι η Βενεζουέλα έχει τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου οποιασδήποτε χώρας στον κόσμο, ενώ το κόστος παραγωγής είναι σχετικά χαμηλό, αφού δεν ξεπερνά τα 28 δολάρια ανά βαρέλι, σύμφωνα με την εκτίμηση της Rystad Energy από το 2016.
Και η πολιτική φιλοσοφία έχει συνέπειες
Πολλοί δεν παραδέχονται ότι η καταστροφή που παρατηρείται στη Βενεζουέλα είναι ένα πρόβλημα εγγενές στο σοσιαλισμό.
Ισχυρίζονται ότι η Βενεζουέλα δεν αποτελεί πρότυπο «πραγματικού σοσιαλισμού», αλλά αυτοκρατορίας, και κατηγορούν τα δεινά της κυβέρνησης και της οικονομίας στη διαφθορά.
Ωστόσο, είναι πολύ προφανές ότι η ιστορική συσχέτιση μεταξύ των τυραννιών και των κρατικών σοσιαλιστικών οικονομιών είναι πραγματική.
Άλλωστε, η Μπολιβαριανή Επανάσταση, υπό την ηγεσία του αείμνηστου Προέδρου της Βενεζουέλας Hugo Chávez, ξεκίνησε το 1999 με το πρόσχημα ότι πολεμά τον ιμπεριαλισμό, τη διαφθορά και την ανισότητα.
Και όπως ανέφερε ο ίδιος ο οικονομολόγος Mises, «η ιδέα ότι η πολιτική ελευθερία μπορεί να διατηρηθεί στην έλλειψη οικονομικής ελευθερίας, και αντίστροφα, είναι μια ψευδαίσθηση».
Δεκαετίες πριν την επανάσταση της Βενεζουέλας, ο Mises είχε ήδη παρατηρήσει ότι, «τυραννία είναι η πολιτική συνέπεια του σοσιαλισμού».
Αντί για τον καπιταλισμό, ο σοσιαλισμός θέτει την μοίρα των ατόμων στα χέρια των γραφειοκρατών.
Οι γραφειοκρατίες δεν μπορούν να διαχειριστούν μια οικονομία επιχειρηματικής καπιταλιστικής οικονομίας και ως εκ τούτου προορίζονται για αναποτελεσματικότητα και κακοδιαχείριση.
Όπως έγραψε ο Mises, "η γραφειοκρατική συμπεριφορά ... είναι μια συμπεριφορά που υποχρεώνει τη συμμόρφωση με τους λεπτομερείς κανόνες και κανονισμούς από την αρχή ενός ανώτερου οργάνου.
Είναι η μόνη εναλλακτική λύση στη διαχείριση των κερδών... Όποτε η λειτουργία ενός συστήματος δεν κατευθύνεται από το κίνητρο κέρδους, αλλά από γραφειοκρατικούς κανόνες".
Η εναλλακτική φιλοσοφία του οικονομικού και πολιτικού φιλελευθερισμού, η οποία προέρχεται από την εποχή του Διαφωτισμού και τοποθετεί τα δικαιώματα του ατόμου πάνω στην κοινωνία γενικότερα, ήταν στο στόχαστρο των σοσιαλιστών.
Η σχέση ανάμεσα στην πολιτική φιλοσοφία και τον υλισμό δεν είναι ένα μυστήριο δεδομένου ότι η πολιτική φιλοσοφία ενός έθνους είναι ο πρωταρχικός καθοριστικός παράγοντας των οικονομικών της πολιτικών.
Μια πολιτική φιλοσοφία που βασίζεται στις θεμελιώδεις αρχές των δικαιωμάτων της ιδιωτικής ιδιοκτησίας και στη σημασία της επισιτιστικής ασφάλειας, είναι δυνατό να θεσπιστεί ένα πλαίσιο για την ανάπτυξη μιας επιχείρησης, για το εμπόριο και για την αύξηση του κεφαλαίου και των επενδύσεων.
Για τους σοσιαλιστές όμως, η έλλειψη του κινήτρου του κέρδους τους οδηγεί να δυσφημούν στον καπιταλισμό, ότι αυτός οδηγεί στα στρεβλά κίνητρα και την έλλειψη λογοδοσίας στις σοσιαλιστικές γραφειοκρατίες.
Η αναποτελεσματικότητα, η διαφθορά και η τυραννία αποτελούν επομένως στοιχεία του σοσιαλισμού και δεν είναι κάτι που μπορεί να αποφευχθεί αν δοκιμαστεί μόνο ο «αληθινός σοσιαλισμός».
Δεν είναι αυτός ο «πραγματικός σοσιαλισμός» - η σοσιαλιστική ουτοπία της ευημερίας υπό την κοινή ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής.
Είναι απλώς ένα εγγενώς αδύνατο αποτέλεσμα της θέσπισης σοσιαλιστικής πολιτικής.
Ο μύθος της καταστροφής των πόρων της Βενεζουέλας
Μια τέτοια γραφειοκρατία της Βενεζουέλας που διαδραματίζει βασικό ρόλο στην οικονομία της είναι ο Petróleos de Venezuela, S.A., ή αλλιώς PdVSA.
Η PdVSA είναι κρατική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου της Βενεζουέλας, η οποία χρησιμεύει ως η μεγαλύτερη πηγή κρατικών εσόδων από την παραγωγή και την εξαγωγή αργού πετρελαίου.
Η Βενεζουέλα έχει τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, έχοντας παραγωγή σχεδόν 300 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου.
Το έθνος είναι επίσης πλούσιο σε άλλους πολύτιμους φυσικούς πόρους, όπως ο χρυσός.
Υπό αυτά τα δεδομένα, γιατί μια χώρα συνεχίζει να έχει τέτοιες οικονομικές δυσκολίες;
Ξεκινώντας από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 η ακαδημαϊκή λογοτεχνία κατονόμασε τη λεγόμενη «κατάρα των πόρων».
Έτσι εξετάστηκε προσεκτικά η σχέση μεταξύ αφθονίας των φυσικών πόρων και οικονομικής ανάπτυξης.
Η εικαζόμενη κατάρα των πόρων στη Βενεζουέλα, ανέδειξε την αποτυχία της σοσιαλιστικής γραφειοκρατίας στην προσπάθειά τους να λειτουργήσουν σαν οικονομίες της αγοράς.
Έτσι, τοποθέτησε τους πόρους στα χέρια του «λαού», στα χέρια της κυβέρνησης και των συντρόφων της.
Επιπλέον, στις κεντρικά σχεδιασμένες σοσιαλιστικές οικονομίες όπως η Βενεζουέλα, φαίνεται να υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να εξαρτώνται οικονομικά από τα δημόσια έσοδα.
Έτσι εδώ ανατρέχοντας στην πολιτική επιστήμη, μια τέτοια πρακτική δημιουργεί πελατεία ή την ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών για σιωπηρή ή ρητή πολιτική στήριξη.
Στην πραγματικότητα, πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι όχι μόνο ο πόρος μπορεί να είναι διαθέσιμος, αλλά ότι μια πελατειακή οικονομία μπορεί στην πραγματικότητα να αποτελεί προϋπόθεση για έναν δεδομένο πόρο.
Το παραπάνω επιβεβαιώνεται όταν η παραγωγή πετρελαίου της Βενεζουέλας αυξήθηκε περισσότερο από το 1990, καθώς η PdVSA άρχισε να απασχολεί ιδιώτες εργολάβους.
Αλλά όλα άλλαξαν με την εκλογή του Hugo Chávez και την έναρξη της Βολιβαριανής Επανάστασης.
Κατά τη διάρκεια της γενικής απεργίας της Βενεζουέλας την περίοδο 2002-2003, ο Chávez απέλυσε 19.000 υπαλλήλους της PDVSA και τους αντικατέστησε με υπαλλήλους πιστούς στην κυβέρνησή του.
Έκτοτε, η παραγωγή πετρελαίου της Βενεζουέλας μειώθηκε κατά 70%, ενώ τον περασμένο Ιούλιο, ο Quevedo Manuel - ο αξιωματικός του στρατού που έγινε πρόεδρος της PdVSA - συναντήθηκε με τους εργαζόμενους της PdVSA ώστε να κάνουν μια τελετή προσευχής, με την ελπίδα ότι ο Θεός θα βοηθήσει να ωθήσει το πετρέλαιο της Βενεζουέλας.
Αυτό είναι σαφώς η περίπτωση μιας φυσικής ύπαρξης που προκύπτει από τους νόμους της οικονομίας.
Νομισματική Πολιτική και Υπερπληθωρισμός
Μια σοσιαλιστική οικονομική κατάρρευση θα ήταν δύσκολο να ολοκληρωθεί χωρίς την κατάρρευση του νομίσματος.
Μετά από τη διαφθορά, θα πρέπει να αναμένεται πληθωρισμός της προσφοράς χρήματος.
Η κατάρρευση του νομίσματος της Βενεζουέλας, του Bolivar, είναι ιδιαίτερα τραγική δεδομένου ότι ήταν ένα από τα ισχυρότερα νομίσματα στη Νότια Αμερική κατά τη διάρκεια της οικονομικής επιτυχίας της Βενεζουέλας από τη δεκαετία του 1950 έως το 1970.
Ο πληθωρισμός ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980 μετά την σοσιαλιστικοποίηση της κυβέρνησης της Βενεζουέλας και την πολιτικοποίηση της κεντρικής τράπεζας στη δεκαετία του 1970.
Προφανώς, η πολιτική της κυβέρνησης οδήγησε σε αύξηση των δαπανών, των ελλειμμάτων και του χρέους.
Αυτή η πολιτική επιτρέπει στις κυβερνήσεις να διογκώνουν τα χρέη τους καθώς οδηγούν το νόμισμα σε χαμηλότερες αξίες.
Ο Mises το είχε σημειώσει τόσο καλά στη θεωρία των χρημάτων και της πίστης: «ο πληθωρισμός ήταν πάντα ένας σημαντικός πόρος στον τομέα του σοσιαλισμού».
Σε μια αποτυχημένη προσπάθεια να αντισταθμίσει τις συνέπειες, ο Maduro διέταξε έξι ελάχιστες αυξήσεις μισθών στη χώρα κατά τη διάρκεια του 2018, και το 2019 έχει ήδη εκδώσει πρόσθετη αύξηση κατά 300%.
Αυτό φέρνει τον ελάχιστο μισθό στις 18.000 μπολιβάρ ανά μήνα ή λιγότερο από 7 δολάρια ΗΠΑ.
Σε συνδυασμό με τους ελέγχους των κρατικών τιμών, το Bolivar κυριολεκτικά δεν αξίζει ούτε το χαρτί στο οποίο εκτυπώνεται.
Πράγματι, είναι πιο λογικό να χρησιμοποιούμε το bolivar ως χαρτί υγείας....
Απαιτούνται τεράστιες στοίβες μετρητών για τα βασικά αγαθά, δεδομένης της αξίας των νομισμάτων.
Πηγή: www.bankingnews.gr
www.worldenergynews.gr
