Η Ρωσία στοχεύει να εδραιωθεί ως ηγέτης μεταξύ των παραγωγών ενέργειας
Από το 2015, η Ρωσία προσπάθησε να διαδραματίσει πιο ενεργό ρόλο στη Μέση Ανατολή, θέτοντας τις βάσεις της στους ενεργειακούς πόρους της περιοχής για να επιτύχει αυτόν τον στρατηγικό στόχο.
Αφού εγκατέλειψε κάθε προσπάθεια ένταξης στην παγκόσμια πολιτική τάξη της Δύσης, η Ρωσία φαίνεται να έχει βρει γρήγορα μια νέα εικόνα του εαυτού της, βρισκόμενη στο κέντρο του πυρήνα της Ευρασίας, μπορεί να φτάσει προς όλες τις κατευθύνσεις και να παρέχει μια γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και Κίνας.
Στο πλαίσιο αυτό, η Μέση Ανατολή έχει αναδειχθεί ως κεντρικός άξονας των στρατηγικών ανησυχιών της Ρωσίας, ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας.
Στο πρόσφατο βιβλίο του «What Is Russia Up To in the Middle East?», ο στρατηγικός αναλυτής Dmitri Trenin αναφέρει πως η Μέση Ανατολή ήταν πάντα στο περιθώριο όσον αφορά τα ρωσικά γεωπολιτικά συμφέροντα.
Όταν προχωρούσε προς τα νότια, η ρωσική στρατιωτική επέκταση είχε τα μάτια της στα Βαλκάνια ή την Κωνσταντινούπολη, σε ορισμένες περιόδους επεκτείνονταν στη Βρετανική Ινδία, το Αφγανιστάν ή το βόρειο Ιράν, αλλά δεν εξλεταζε ποτέ μια σοβαρή ώθηση πέρα από αυτές τις περιοχές.
Κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Ρωσία διεξήγαγε δώδεκα πολέμους.
Ο στρατός των Τσάρων χρειάστηκε μισό αιώνα για να κυριαρχήσει στο Βόρειο Καύκασο.
Η Ρωσία κατέκτησε επίσης την Κεντρική Ασία και εισέβαλε στο Αφγανιστάν, μια στρατιωτική περιπέτεια που άφησε ελάχιστη όρεξη για επιστροφή στην καρδιά του μουσουλμανικού κόσμου.
Αλλά ούτε η ρωσική αυτοκρατορία ούτε η Σοβιετική Ένωση είχαν πολεμήσει απευθείας στις αραβικές χώρες.
Το 2015 έγινε κάτι πραγματικά νέο και απροσδόκητο.
Η Ρωσία εισήρθε στη συριακή διαμάχη.
Κάθε σενάριο που εξετάζει τις προθέσεις και τους στόχους του Κρεμλίνου πρέπει να αρχίσει σημειώνοντας πως η Συρία προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για την προώθηση των ρωσικών στρατηγικών συμφερόντων.
Μέχρι το 2015 οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν εξαντλήσει όλες τις επιλογές τους στη Συρία και παρουσίασαν σημάδια έλλειψης ενδιαφέροντος και απεμπλοκής.
Μια ρωσική στρατιωτική επέμβαση θα αποτελούσε μια επανάσταση στις παγκόσμιες υποθέσεις.
Για πρώτη φορά από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, μια χώρα εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών θα έστελνε στρατιωτική δύναμη μακριά από τα σύνορά της, χωρίς να συμβουλευτεί ή να συμμετέχει σε απόφαση της Ουάσινγκτον.
Η Συρία δεν είχε ποτέ θεωρηθεί σημαντική για τα ρωσικά εθνικά συμφέροντα, αλλά στο νέο παγκόσμιο τοπίο, αυτό θα άλλαζε γρήγορα.
Η Συρία ήταν ένα κρίσιμο ζήτημα για την Τουρκία και το Ιράν.
Η κρίση των προσφύγων επηρέασε έντονα την Ευρωπαϊκή Ένωση και η Κίνα είδε το συριακό διάδρομο που συνδέει τη Δυτική και Κεντρική Ασία με τη Μεσόγειο ως δυνητικά αποφασιστικό για την πρωτοβουλία «Belt and Road», το σχέδιό της για το εμπόριο και την ανάπτυξη των υποδομών σε όλη την Ευρασία.
Με κάθε άλλο σημαντικό «παίχτη» απρόθυμο να εμπλακεί στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, η Ρωσία είχε μια ευκαιρία να επιλύσει την πολιτική και ανθρωπιστική κρίση αλλά να γίνει ο σημαντικότερος παράγοντας σε οποιαδήποτε μελλοντική λύση.
Μόλις εξετάστηκαν αυτά τα αρχικά στοιχεία, άρχισαν να εμφανίζονται πιο ενδιαφέρουσες δυνατότητες.
Μεταξύ του 2013 και του 2015, η ρωσική οικονομία βρισκόταν υπό ακραίες πιέσεις, όχι τόσο λόγω των κυρώσεων που της επιβλήθηκαν μετά την κρίση της Ουκρανίας, αλλά και λόγω της απότομης πτώσης των τιμών του πετρελαίου.
Ως σημαντικός παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου, η Ρωσία είχε παραμελήσει να δώσει προτεραιότητα στην ενεργειακή γεωπολιτική, πληρώνοντας την απότομη πτώση των τιμών.
Ενώ η Κίνα, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις ενεργειακές ροές, είχε περάσει δεκαετίες επεκτείνοντας την επιρροή της στην Κεντρική Ασία, την Αφρική και τη Νότια Αμερική - προετοιμάζοντας όλες τις δυνατότητες και διαφοροποιώντας τις διαδρομές ενεργειακού εφοδιασμού.
Μέχρι το 2015 το Κρεμλίνο ήταν βέβαιο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σαουδική Αραβία σκόπιμα μείωσαν τις τιμές του πετρελαίου για να «χτυπήσουν» τη Ρωσία και το Ιράν.
Με τους προϋπολογισμούς των δύο χωρών να εξαρτώνται τόσο πολύ από τα έσοδα από το πετρέλαιο, το Ιράν και η Ρωσία θα μπορούσαν να πιέσουν αποτελεσματικά να περιορίσουν τις επεκτατικές τους ατζέντες.
Η Ουάσιγκτον ακόμη έλπιζε ότι θα ήταν διατεθειμένες να εγκαταλείψουν τις πυρηνικές τους φιλοδοξίες, στην περίπτωση του Ιράν, και τις επιθέσεις εναντίον της Ουκρανίας, στην περίπτωση της Ρωσίας.
Στα τέλη του 2015, η μείωση των δημόσιων δαπανών κατά 10% στη Ρωσία ήταν η καλύτερη ένδειξη για το αυξανόμενο άγχος από το κυνήγι των διεθνών κυρώσεων και των χαμηλών τιμών της ενέργειας σε μια οικονομία που εξαρτάται από το ακατέργαστο σε 100 δολάρια το βαρέλι.
Αντιμέτωπη με μια άμεση πρόκληση, η Ρωσία αποφάσισε ότι η Μέση Ανατολή ήταν τώρα η αρένα όπου θα αποφασιστεί το μέλλον της.
Ένας χάρτης, τρεις περιοχές
Τον Οκτώβριο του 2017, ο γενικός διευθυντής της Rosneft Igor Sechin παρουσίασε μια γεωπολιτική έκθεση σχετικά με τα «ιδανικά της ευρασιατικής ολοκλήρωσης» σε ένα ακροατήριο στη Βερόνα της Ιταλίας.
Ένας από τους χάρτες που προβλήθηκαν κατά τη διάρκεια της παρουσίασης έδειχνε αυτό που οι Ρώσοι κύκλοι αποκαλούν «Ευρύτερη Ευρασία» - που χωρίζεται σε τρεις κύριες περιοχές.
Για τον Sechin, ο κρίσιμος διαχωρισμός δεν είναι μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, αλλά μεταξύ περιφερειών ενεργειακής κατανάλωσης και περιφερειών παραγωγής ενέργειας. Οι πρώτοι είναι οργανωμένοι στις δυτικές και ανατολικές ακμές της υπερ-αμερικάνικης Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, και της Ασίας-Ειρηνικού, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας.
Μεταξύ αυτών υπάρχουν τρεις περιοχές παραγωγής ενέργειας.
Ρωσία και Αρκτική, την Κασπία και τη Μέση Ανατολή.
Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο χάρτης δεν σπάει αυτές τις τρεις περιοχές, προτιμώντας να σχεδιάσει μια γραμμή οριοθέτησης γύρω από αυτές.
Σχηματίζουν έτσι ένα ενιαίο μπλοκ, τουλάχιστον από καθαρά γεωγραφική άποψη.
Ο χάρτης του Sechin έχει πολλά άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία.
Όπως αναφέρθηκε ήδη, η Τουρκία παραμένει στην ευρωπαϊκή πλευρά της γραμμής που οριοθετεί τον πυρήνα παραγωγής ενέργειας στη δύση.
Το ίδιο ισχύει και για την Ουκρανία.
Αν κοιτάξουμε τον κόσμο μέσα από το πρίσμα της ενεργειακής γεωπολιτικής, τότε η Ουκρανία είναι μια ευρωπαϊκή χώρα - ένας καταναλωτής και όχι ένας παραγωγός.
Ορισμένες από τις πλέον επίμονες εστίες συγκρούσεων στον σύγχρονο κόσμο βρίσκονται στη γραμμή οριοθέτησης μεταξύ των περιοχών παραγωγής ενέργειας και κατανάλωσης ενέργειας.
Ανατολική Ουκρανία, βόρειο Ιράκ, Συρία, Αφγανιστάν και Βόρεια Κορέα.
Το γεγονός μπορεί να μην είναι εντελώς συμπτωματικό.
Πολλές από αυτές τις μεταβατικές ζώνες έχουν γίνει πολύτιμα "βραβεία" στον παγκόσμιο αγώνα για ενεργειακούς πόρους, με τις μεγάλες δυνάμεις που συχνά υποστηρίζουν ανταγωνιστικές εσωτερικές παρατάξεις στην προσπάθεια τους για επιρροή και έλεγχο.
Σε άλλες περιπτώσεις, οι «εστίες σύγκρουσης» αποτελούν κόμβους διέλευσης ροών ενέργειας, καθορίζοντας ποιος έχει τον έλεγχο σε περίπτωση μελλοντικής σύγκρουσης.
Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι ότι το γεγονός ότι οι ζώνες μετάβασης είναι συχνά γραμμές μεταξύ των διαφορετικών πολιτικών και οικονομικών μοντέλων.
Φαίνεται, για παράδειγμα, ότι η προσπάθεια δημιουργίας μιας μορφής προσωπικής κυριαρχίας στη Συρία, ελλείψει πετρελαϊκού πλούτου, που δημιούργησε την ανάγκη για σεχταριστική πολιτική.
Ο σεκταρισμός - η επίμονη προώθηση της δυσπιστίας και των συγκρούσεων μεταξύ των διαφορετικών εθνοτικών ή θρησκευτικών ομάδων - λειτουργεί ως εναλλακτική λύση για το πετρέλαιο, μια μορφή αποζημίωσης για την έλλειψη πετρελαϊκών πόρων, όπως εκείνων που διαθέτουν οι βασιλικές οικογένειες του Αραβικού Κόλπου.
Παρέχει στην κυρίαρχη ελίτ με μια τρίτη μέθοδο απόκτησης συγκατάθεσης από τους κυβερνώντες, ξεχωριστή από την υπεράσπιση του πετρελαίου και τα κοινωνικά δικαιώματα μιας αναπτυγμένης δημοκρατίας.
Έχοντας χάσει μεταξύ δύο ανταγωνιστικών μοντέλων, η Συρία δεν μπόρεσε να αναπτύξει μια πραγματικά σταθερή συναινετική πολιτική.
Ο χάρτης δείχνει ένα σημαντικό σημείο για τη νέα εικόνα της Ρωσίας.
Από την άποψη της ενεργειακής γεωπολιτικής, η Ευρώπη και η Ασία-Ειρηνικός είναι απολύτως ισοδύναμες, παρέχοντας εναλλακτικές πηγές ζήτησης για ενεργειακούς πόρους.
Η Ρωσία αγωνίζεται να εγκαταλείψει τον παραδοσιακό της προσανατολισμό προς την Ευρώπη, ελπίζοντας να επωφεληθεί από την ευελιξία να είναι σε θέση να εξετάσει τόσο την ανατολή όσο και τη δύση για να προωθήσει τα συμφέροντά της.
Ο χάρτης του Sechin κάνει ένα τελικό και καθοριστικό σημείο.
Δεδομένου ότι θεωρείτε τους τρεις τομείς που οριοθετεί, είναι φανερό ότι δύο από αυτούς έχουν ήδη οδηγήσει και οργανωθεί από έναν ηγετικό "ηθοποιό" τη Γερμανία στην περίπτωση της Ευρώπης και την Κίνα για την Ασία-Ειρηνικό.
Οι αλυσίδες παραγωγής σε αυτές τις άκρως βιομηχανικές περιοχές διαχειρίζονται ολοένα και περισσότερο γερμανικές ή κινεζικές εταιρείες, οι οποίες τείνουν να διατηρούν για τον εαυτό τους τα τμήματα υψηλότερης αξίας.
Οι σφαίρες επιρροής τους επεκτείνονται σε όλες τις σημαντικές εισροές, με μια ξεκάθαρη εξαίρεση, την ενέργεια.
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτό το τρωτό σημείο, οι δύο περιοχές κατανάλωσης ενέργειας θα προσελκύονται από την κεντρική περιοχή, όπου πρέπει να εξασφαλίσουν έτοιμη και ασφαλή πρόσβαση σε ενεργειακούς πόρους.
Και οι προσπάθειές τους μπορεί να διευκολυνθούν από το γεγονός ότι η βασική περιοχή της παραγωγής ενέργειας δεν διαθέτει έναν ηγεμόνα ικανό να εξασφαλίσει την επιβίωσή της ως αυτόνομη μονάδα στο ευρασιατικό σύστημα.
Ένας άλλος και αποφασιστικός παράγοντας πρέπει να αναφερθεί εδώ.
Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες αύξησαν δραστικά την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου τα τελευταία δέκα χρόνια - αποτέλεσμα της επανάστασης του σχιστολιθικού φυσικού αερίου - ο ρόλος τους στην παγκόσμια ενεργειακή γεωπολιτική άρχισε να μετατοπίζεται.
Έχουν κυριαρχήσει δύο τάσεις.
Πρώτον, η Ουάσιγκτον δεν βλέπει πλέον τη Μέση Ανατολή ως κρίσιμη για την ασφάλεια και την ευημερία της.
Αυτό που ήταν μια σταθερή αμερικανική εξωτερική πολιτική για έναν σχεδόν αιώνα τώρα φαίνεται ανοιχτό στην αναθεώρηση.
Εάν η εγχώρια προσφορά πετρελαίου και φυσικού αερίου μπορεί τώρα να υποκαταστήσει τις εισαγωγές, οι Ηνωμένες Πολιτείες πιέζονται λιγότερο να επενδύσουν στην ειρήνη και τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή.
Δεν είναι δύσκολο να υποθέσουμε ότι η αντίδρασή του στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας θα ήταν διαφορετική - πολύ πιο δραστήρια και αποφασιστική - πριν από την επανάσταση του σχιστόλιθου.
Αυτό το γεγονός φυσικά άνοιξε ευκαιρίες για τη Ρωσία, που ήδη συζητήσαμε παραπάνω.
Δεύτερον, η νέα αφθονία ενέργειας στις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να δικαιολογήσει τη χρήση της ενέργειας ως γεωπολιτικού εργαλείου καθοδήγησης ενεργειακών ροών και επηρεασμού των τιμών της αγοράς, έτσι ώστε να επιβραβεύονται φιλικά κράτη και να τιμωρούνται οι άλλοι.
Όπως είδαμε, το Κρεμλίνο ήταν πεπεισμένο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες το έκαναν ακριβώς αυτό όσον αφορά τη Ρωσία και το Ιράν. Οι προσπάθειες χρησιμοποίησης των αγορών ενέργειας για την προώθηση γεωπολιτικών αποτελεσμάτων ενίσχυσαν την πεποίθηση της Ρωσίας ότι έπρεπε να αποκτήσει υψηλότερα επίπεδα κυριαρχίας στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας, πιέζοντάς την να επέμβει πιο ενεργά στη Μέση Ανατολή.
Από αυτή την άποψη πρέπει να γίνει κατανοητό το ανανεωμένο ενδιαφέρον της Ρωσίας στην περιοχή.
Με την εδραίωση και των τριών περιοχών παραγωγής ενέργειας υπό την ηγεσία της, η Ρωσία μπορεί να πάρει το αποφασιστικό βήμα στη διαμόρφωση του νέου ευρασιατικού συστήματος.
Τα συμφέροντά της βρίσκονται πιο αποφασιστικά στην οργάνωση μιας κοινής πολιτικής βούλησης για την περιοχή του πυρήνα παρά στην ανάκαμψη των παλαιών ονείρων ένταξης στην Ευρώπη.
Από τη μία πλευρά, η Ρωσία αισθάνεται στο σπίτι της στη Μέση Ανατολή.
Η επιδίωξη της μετατόπισης των στόχων σε ένα πλαίσιο συνεχιζόμενου χάους ή κρατικής αναταραχής απευθύνεται σε ρωσική στρατηγική κουλτούρα και η πρώιμη επιτυχία της στη Συρία χρησιμοποιήθηκε αρκετά γρήγορα.
Ξαφνικά η Ρωσία έγινε σημαντικός συνομιλητής για κάθε χώρα της περιοχής.
Η Τουρκία, το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, το Ιράκ και το Ισραήλ έχουν σημαντικά συμφέροντα στη Συρία, οπότε όλοι χρειάζονται τη Ρωσία, η οποία ελέγχει τον Assad.
Από την άλλη πλευρά, η ρωσική επιρροή στην Ευρώπη και την Κίνα εξαρτάται από το βαθμό στον οποίο η Μόσχα είναι σε θέση να αυξήσει τον έλεγχο της παραγωγής ενέργειας.
Οι προσπάθειες μετά το 2013 για την εμπλοκή της Κίνας ως αναπτυσσόμενου προορισμού για τις εξαγωγές ενέργειας επλήγησαν από την προφανή δυσκολία ότι η Κίνα είχε ήδη αναπτύξει μια διαφοροποιημένη ομάδα προμηθευτών και επομένως ήταν σε θέση να υπαγορεύσει όρους αγοράς που η Ρωσία δεν βρήκε ελκυστικές.
Ότι επιτεύχθηκε τελικά συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία στα τέλη του 2016 για τη συλλογική μείωση της παραγωγής πετρελαίου με αποτέλεσμα την ενίσχυση της τιμής του πετρελαίου και είναι άμεσο αποτέλεσμα της ικανότητας της Ρωσίας να επηρεάζει τις αποφάσεις στη Μέση Ανατολή.
Λιγότερο από ένα χρόνο αργότερα, η συμφωνία πέτυχε το στόχο της αύξησης των τιμών του πετρελαίου στο επίπεδο των 60 δολαρίων/ανά βαρέλι.
Η επίσκεψη του βασιλιά Salman της Σαουδικής Αραβίας στη Ρωσία τον Οκτώβριο του 2017 ήταν η πρώτη φορά ηγέτης της χώρας της Μέσης Ανατολής επισκέφθηκε το Κρεμλίνο.
Με τη Ρωσία να αντιμετωπίζει μια νέα σειρά κυρώσεων, η Μόσχα φαίνεται τώρα να ενδιαφέρεται για τη διερεύνηση νέων πηγών επενδύσεων και κεφαλαίων.
Μπορεί να περιλαμβάνουν και τη Σαουδική Αραβία, μετά από την ανακοίνωση περισσότερων από 3 δισ. δολαρίων σε πιθανές επενδυτικές συμφωνίες κατά την επίσκεψη του βασιλιά.
Ενεργειακή διπλωματία
Σε δύο άλλους χάρτες, ο Sechin συνέχισε να δείχνει πώς τα ενεργειακά έργα προσφέρουν το καλύτερο παράδειγμα της Ευρασιατικής ολοκλήρωσης.
Σημαντικές εταιρείες από την Ευρώπη, τη Ρωσία, την Κίνα και αλλού συνήθως συγκεντρώνουν κεφάλαια και τεχνογνωσία, επενδύοντας σε έργα εξερεύνησης από τη Σκωτία και την Αίγυπτο στο Βιετνάμ και την Ινδονησία.
Η ευρασιατική ολοκλήρωση συνεπάγεται τη συμμετοχή των καταναλωτών ενέργειας στην παραγωγή ενέργειας μέσω επενδύσεων στο μετοχικό κεφάλαιο των παραγωγών.
Η Rosneft είναι ένα καλό παράδειγμα, με το 50% των μετοχών που ανήκουν στο ρωσικό κράτος και τα μερίδια της BP, της Qatar Investment Authority, της Glencore και της CEFC China Energy.
Οι προσπάθειες της Μόσχας να εξαπλωθεί σε όλη τη Μέση Ανατολή μπορούν να κατανοηθούν μέσω μιας σειράς συμφωνιών που υπογράφηκαν τα τελευταία δύο χρόνια.
Ο γίγαντας πετρελαίου και φυσικού αερίου LUKOIL, η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία στη Ρωσία μετά από τη Gazprom, βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για να ξεκινήσει την παραγωγή στο νεοανακαλυμμένο πεδίο Eridu στο Ιράκ.
Η Gazprom Neft, το πετρελαϊκό σκέλος της Gazprom, έχει πραγματοποιήσει εξερευνήσεις στο ιρακινό Κουρδιστάν, ενώ παράλληλα λειτουργεί το πεδίο Badra στο νότιο Ιράκ.
Η Rosneft έχει υπογράψει συμφωνίες συνεργασίας στο Κουρδιστάν και τη Λιβύη και έχει αγοράσει μερίδιο 30% στο γίγαντα του αγωγού φυσικού αερίου Zohr της Αιγύπτου.
Την ίδια μέρα που παρουσίασε τον παραπάνω χάρτη ο Sechin, παράλληλα ανακοίνωσε ότι η Rosneft θα αναλάβει τον κύριο πετρελαϊκό αγωγό του Ιρακινού Κουρδιστάν, ενισχύοντας τις επενδύσεις της στην αυτόνομη περιοχή στα 3,5 δισ. δολάρια, παρά τη στρατιωτική δράση της Βαγδάτης που προκάλεσε το δημοψήφισμα ανεξαρτησίας των Κούρδων.
Δύο εβδομάδες αργότερα, ο Sechin υπέγραψε ένα προκαταρκτικό σύμφωνο με την Εθνική Ιρανική Εταιρεία Πετρελαίου, το πρώτο βήμα πριν από μια δεσμευτική συμφωνία για συμμετοχή στα έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου του Ιράν τα επόμενα χρόνια, με επενδύσεις συνολικού ύψους έως και 30 δισ. δολαρίων.
Τέσσερις ρωσικές εταιρείες πετρελαίου άρχισαν να αναζητούν ευκαιρίες στη Συρία, μια επιχείρηση που καθοδηγείται τόσο από την πολιτική όσο και από το εμπορικό ενδιαφέρον.
Ο στόχος δεν είναι να διερευνηθούν και να εξαχθούν τα μέτρια αποθέματα πετρελαίου της Συρίας, φυσικά.
Με ενεργή συμμετοχή στην ανασυγκρότηση και λειτουργία της υποδομής πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Συρία, οι ρωσικές εταιρείες ενέργειας θα ελέγξουν μια κρίσιμη διαδρομή διέλευσης από το Ιράν και το Κατάρ προς την Ευρώπη, φέρνοντας δύο αντίπαλες παραγωγούς πιο κοντά στην τροχιά της και σφίγγοντας την ασφυξία της Ευρωπαϊκή προμήθεια φυσικού αερίου.
Το 2009, το Κατάρ πρότεινε την κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου που θα διέρχεται μέσω της Συρίας και της Τουρκίας κα θα καταλήγει στην Ευρώπη.
Αντ 'αυτού, ο σύρος πρόεδρος Assad υπέγραψε ένα σύμφωνο με το Ιράν για την κατασκευή ενός αγωγού που θα ξεκινά από τον Περσικό Κόλπο και στη συνέχεια μέσω του Ιράκ και της Συρίας και εν συνεχεία υποθαλάσσια θα καταλήγει στην ευρωπαϊκή αγορά.
Το έργο αυτό αναβλήθηκε λόγω του πολέμου.
Όταν όμως τελειώσει ο πόλεμος, η Ρωσία θα έχει τον έλεγχό του.
Η Ρωσία και η Μέση Ανατολή αποτελούν πλέον μέρος της ίδιας γεωπολιτικής μονάδας.
Χρειάστηκε η ρωσική στρατιωτική παρέμβαση στη Συρία για να αρχίσει ο κόσμος να συμφωνεί με αυτή την πραγματικότητα.
www.bankingnews.gr
www.worldenergynews.gr
Αφού εγκατέλειψε κάθε προσπάθεια ένταξης στην παγκόσμια πολιτική τάξη της Δύσης, η Ρωσία φαίνεται να έχει βρει γρήγορα μια νέα εικόνα του εαυτού της, βρισκόμενη στο κέντρο του πυρήνα της Ευρασίας, μπορεί να φτάσει προς όλες τις κατευθύνσεις και να παρέχει μια γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και Κίνας.
Στο πλαίσιο αυτό, η Μέση Ανατολή έχει αναδειχθεί ως κεντρικός άξονας των στρατηγικών ανησυχιών της Ρωσίας, ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας.
Στο πρόσφατο βιβλίο του «What Is Russia Up To in the Middle East?», ο στρατηγικός αναλυτής Dmitri Trenin αναφέρει πως η Μέση Ανατολή ήταν πάντα στο περιθώριο όσον αφορά τα ρωσικά γεωπολιτικά συμφέροντα.
Όταν προχωρούσε προς τα νότια, η ρωσική στρατιωτική επέκταση είχε τα μάτια της στα Βαλκάνια ή την Κωνσταντινούπολη, σε ορισμένες περιόδους επεκτείνονταν στη Βρετανική Ινδία, το Αφγανιστάν ή το βόρειο Ιράν, αλλά δεν εξλεταζε ποτέ μια σοβαρή ώθηση πέρα από αυτές τις περιοχές.
Κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Ρωσία διεξήγαγε δώδεκα πολέμους.
Ο στρατός των Τσάρων χρειάστηκε μισό αιώνα για να κυριαρχήσει στο Βόρειο Καύκασο.
Η Ρωσία κατέκτησε επίσης την Κεντρική Ασία και εισέβαλε στο Αφγανιστάν, μια στρατιωτική περιπέτεια που άφησε ελάχιστη όρεξη για επιστροφή στην καρδιά του μουσουλμανικού κόσμου.
Αλλά ούτε η ρωσική αυτοκρατορία ούτε η Σοβιετική Ένωση είχαν πολεμήσει απευθείας στις αραβικές χώρες.
Το 2015 έγινε κάτι πραγματικά νέο και απροσδόκητο.
Η Ρωσία εισήρθε στη συριακή διαμάχη.
Κάθε σενάριο που εξετάζει τις προθέσεις και τους στόχους του Κρεμλίνου πρέπει να αρχίσει σημειώνοντας πως η Συρία προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για την προώθηση των ρωσικών στρατηγικών συμφερόντων.
Μέχρι το 2015 οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν εξαντλήσει όλες τις επιλογές τους στη Συρία και παρουσίασαν σημάδια έλλειψης ενδιαφέροντος και απεμπλοκής.
Μια ρωσική στρατιωτική επέμβαση θα αποτελούσε μια επανάσταση στις παγκόσμιες υποθέσεις.
Για πρώτη φορά από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, μια χώρα εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών θα έστελνε στρατιωτική δύναμη μακριά από τα σύνορά της, χωρίς να συμβουλευτεί ή να συμμετέχει σε απόφαση της Ουάσινγκτον.
Η Συρία δεν είχε ποτέ θεωρηθεί σημαντική για τα ρωσικά εθνικά συμφέροντα, αλλά στο νέο παγκόσμιο τοπίο, αυτό θα άλλαζε γρήγορα.
Η Συρία ήταν ένα κρίσιμο ζήτημα για την Τουρκία και το Ιράν.
Η κρίση των προσφύγων επηρέασε έντονα την Ευρωπαϊκή Ένωση και η Κίνα είδε το συριακό διάδρομο που συνδέει τη Δυτική και Κεντρική Ασία με τη Μεσόγειο ως δυνητικά αποφασιστικό για την πρωτοβουλία «Belt and Road», το σχέδιό της για το εμπόριο και την ανάπτυξη των υποδομών σε όλη την Ευρασία.
Με κάθε άλλο σημαντικό «παίχτη» απρόθυμο να εμπλακεί στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, η Ρωσία είχε μια ευκαιρία να επιλύσει την πολιτική και ανθρωπιστική κρίση αλλά να γίνει ο σημαντικότερος παράγοντας σε οποιαδήποτε μελλοντική λύση.
Μόλις εξετάστηκαν αυτά τα αρχικά στοιχεία, άρχισαν να εμφανίζονται πιο ενδιαφέρουσες δυνατότητες.
Μεταξύ του 2013 και του 2015, η ρωσική οικονομία βρισκόταν υπό ακραίες πιέσεις, όχι τόσο λόγω των κυρώσεων που της επιβλήθηκαν μετά την κρίση της Ουκρανίας, αλλά και λόγω της απότομης πτώσης των τιμών του πετρελαίου.
Ως σημαντικός παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου, η Ρωσία είχε παραμελήσει να δώσει προτεραιότητα στην ενεργειακή γεωπολιτική, πληρώνοντας την απότομη πτώση των τιμών.
Ενώ η Κίνα, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις ενεργειακές ροές, είχε περάσει δεκαετίες επεκτείνοντας την επιρροή της στην Κεντρική Ασία, την Αφρική και τη Νότια Αμερική - προετοιμάζοντας όλες τις δυνατότητες και διαφοροποιώντας τις διαδρομές ενεργειακού εφοδιασμού.
Μέχρι το 2015 το Κρεμλίνο ήταν βέβαιο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σαουδική Αραβία σκόπιμα μείωσαν τις τιμές του πετρελαίου για να «χτυπήσουν» τη Ρωσία και το Ιράν.
Με τους προϋπολογισμούς των δύο χωρών να εξαρτώνται τόσο πολύ από τα έσοδα από το πετρέλαιο, το Ιράν και η Ρωσία θα μπορούσαν να πιέσουν αποτελεσματικά να περιορίσουν τις επεκτατικές τους ατζέντες.
Η Ουάσιγκτον ακόμη έλπιζε ότι θα ήταν διατεθειμένες να εγκαταλείψουν τις πυρηνικές τους φιλοδοξίες, στην περίπτωση του Ιράν, και τις επιθέσεις εναντίον της Ουκρανίας, στην περίπτωση της Ρωσίας.
Στα τέλη του 2015, η μείωση των δημόσιων δαπανών κατά 10% στη Ρωσία ήταν η καλύτερη ένδειξη για το αυξανόμενο άγχος από το κυνήγι των διεθνών κυρώσεων και των χαμηλών τιμών της ενέργειας σε μια οικονομία που εξαρτάται από το ακατέργαστο σε 100 δολάρια το βαρέλι.
Αντιμέτωπη με μια άμεση πρόκληση, η Ρωσία αποφάσισε ότι η Μέση Ανατολή ήταν τώρα η αρένα όπου θα αποφασιστεί το μέλλον της.
Ένας χάρτης, τρεις περιοχές
Τον Οκτώβριο του 2017, ο γενικός διευθυντής της Rosneft Igor Sechin παρουσίασε μια γεωπολιτική έκθεση σχετικά με τα «ιδανικά της ευρασιατικής ολοκλήρωσης» σε ένα ακροατήριο στη Βερόνα της Ιταλίας.
Ένας από τους χάρτες που προβλήθηκαν κατά τη διάρκεια της παρουσίασης έδειχνε αυτό που οι Ρώσοι κύκλοι αποκαλούν «Ευρύτερη Ευρασία» - που χωρίζεται σε τρεις κύριες περιοχές.
Για τον Sechin, ο κρίσιμος διαχωρισμός δεν είναι μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, αλλά μεταξύ περιφερειών ενεργειακής κατανάλωσης και περιφερειών παραγωγής ενέργειας. Οι πρώτοι είναι οργανωμένοι στις δυτικές και ανατολικές ακμές της υπερ-αμερικάνικης Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, και της Ασίας-Ειρηνικού, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας.
Μεταξύ αυτών υπάρχουν τρεις περιοχές παραγωγής ενέργειας.
Ρωσία και Αρκτική, την Κασπία και τη Μέση Ανατολή.
Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο χάρτης δεν σπάει αυτές τις τρεις περιοχές, προτιμώντας να σχεδιάσει μια γραμμή οριοθέτησης γύρω από αυτές.
Σχηματίζουν έτσι ένα ενιαίο μπλοκ, τουλάχιστον από καθαρά γεωγραφική άποψη.
Ο χάρτης του Sechin έχει πολλά άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία.
Όπως αναφέρθηκε ήδη, η Τουρκία παραμένει στην ευρωπαϊκή πλευρά της γραμμής που οριοθετεί τον πυρήνα παραγωγής ενέργειας στη δύση.
Το ίδιο ισχύει και για την Ουκρανία.
Αν κοιτάξουμε τον κόσμο μέσα από το πρίσμα της ενεργειακής γεωπολιτικής, τότε η Ουκρανία είναι μια ευρωπαϊκή χώρα - ένας καταναλωτής και όχι ένας παραγωγός.
Ορισμένες από τις πλέον επίμονες εστίες συγκρούσεων στον σύγχρονο κόσμο βρίσκονται στη γραμμή οριοθέτησης μεταξύ των περιοχών παραγωγής ενέργειας και κατανάλωσης ενέργειας.
Ανατολική Ουκρανία, βόρειο Ιράκ, Συρία, Αφγανιστάν και Βόρεια Κορέα.
Το γεγονός μπορεί να μην είναι εντελώς συμπτωματικό.
Πολλές από αυτές τις μεταβατικές ζώνες έχουν γίνει πολύτιμα "βραβεία" στον παγκόσμιο αγώνα για ενεργειακούς πόρους, με τις μεγάλες δυνάμεις που συχνά υποστηρίζουν ανταγωνιστικές εσωτερικές παρατάξεις στην προσπάθεια τους για επιρροή και έλεγχο.
Σε άλλες περιπτώσεις, οι «εστίες σύγκρουσης» αποτελούν κόμβους διέλευσης ροών ενέργειας, καθορίζοντας ποιος έχει τον έλεγχο σε περίπτωση μελλοντικής σύγκρουσης.
Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι ότι το γεγονός ότι οι ζώνες μετάβασης είναι συχνά γραμμές μεταξύ των διαφορετικών πολιτικών και οικονομικών μοντέλων.
Φαίνεται, για παράδειγμα, ότι η προσπάθεια δημιουργίας μιας μορφής προσωπικής κυριαρχίας στη Συρία, ελλείψει πετρελαϊκού πλούτου, που δημιούργησε την ανάγκη για σεχταριστική πολιτική.
Ο σεκταρισμός - η επίμονη προώθηση της δυσπιστίας και των συγκρούσεων μεταξύ των διαφορετικών εθνοτικών ή θρησκευτικών ομάδων - λειτουργεί ως εναλλακτική λύση για το πετρέλαιο, μια μορφή αποζημίωσης για την έλλειψη πετρελαϊκών πόρων, όπως εκείνων που διαθέτουν οι βασιλικές οικογένειες του Αραβικού Κόλπου.
Παρέχει στην κυρίαρχη ελίτ με μια τρίτη μέθοδο απόκτησης συγκατάθεσης από τους κυβερνώντες, ξεχωριστή από την υπεράσπιση του πετρελαίου και τα κοινωνικά δικαιώματα μιας αναπτυγμένης δημοκρατίας.
Έχοντας χάσει μεταξύ δύο ανταγωνιστικών μοντέλων, η Συρία δεν μπόρεσε να αναπτύξει μια πραγματικά σταθερή συναινετική πολιτική.
Ο χάρτης δείχνει ένα σημαντικό σημείο για τη νέα εικόνα της Ρωσίας.
Από την άποψη της ενεργειακής γεωπολιτικής, η Ευρώπη και η Ασία-Ειρηνικός είναι απολύτως ισοδύναμες, παρέχοντας εναλλακτικές πηγές ζήτησης για ενεργειακούς πόρους.
Η Ρωσία αγωνίζεται να εγκαταλείψει τον παραδοσιακό της προσανατολισμό προς την Ευρώπη, ελπίζοντας να επωφεληθεί από την ευελιξία να είναι σε θέση να εξετάσει τόσο την ανατολή όσο και τη δύση για να προωθήσει τα συμφέροντά της.
Ο χάρτης του Sechin κάνει ένα τελικό και καθοριστικό σημείο.
Δεδομένου ότι θεωρείτε τους τρεις τομείς που οριοθετεί, είναι φανερό ότι δύο από αυτούς έχουν ήδη οδηγήσει και οργανωθεί από έναν ηγετικό "ηθοποιό" τη Γερμανία στην περίπτωση της Ευρώπης και την Κίνα για την Ασία-Ειρηνικό.
Οι αλυσίδες παραγωγής σε αυτές τις άκρως βιομηχανικές περιοχές διαχειρίζονται ολοένα και περισσότερο γερμανικές ή κινεζικές εταιρείες, οι οποίες τείνουν να διατηρούν για τον εαυτό τους τα τμήματα υψηλότερης αξίας.
Οι σφαίρες επιρροής τους επεκτείνονται σε όλες τις σημαντικές εισροές, με μια ξεκάθαρη εξαίρεση, την ενέργεια.
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτό το τρωτό σημείο, οι δύο περιοχές κατανάλωσης ενέργειας θα προσελκύονται από την κεντρική περιοχή, όπου πρέπει να εξασφαλίσουν έτοιμη και ασφαλή πρόσβαση σε ενεργειακούς πόρους.
Και οι προσπάθειές τους μπορεί να διευκολυνθούν από το γεγονός ότι η βασική περιοχή της παραγωγής ενέργειας δεν διαθέτει έναν ηγεμόνα ικανό να εξασφαλίσει την επιβίωσή της ως αυτόνομη μονάδα στο ευρασιατικό σύστημα.
Ένας άλλος και αποφασιστικός παράγοντας πρέπει να αναφερθεί εδώ.
Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες αύξησαν δραστικά την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου τα τελευταία δέκα χρόνια - αποτέλεσμα της επανάστασης του σχιστολιθικού φυσικού αερίου - ο ρόλος τους στην παγκόσμια ενεργειακή γεωπολιτική άρχισε να μετατοπίζεται.
Έχουν κυριαρχήσει δύο τάσεις.
Πρώτον, η Ουάσιγκτον δεν βλέπει πλέον τη Μέση Ανατολή ως κρίσιμη για την ασφάλεια και την ευημερία της.
Αυτό που ήταν μια σταθερή αμερικανική εξωτερική πολιτική για έναν σχεδόν αιώνα τώρα φαίνεται ανοιχτό στην αναθεώρηση.
Εάν η εγχώρια προσφορά πετρελαίου και φυσικού αερίου μπορεί τώρα να υποκαταστήσει τις εισαγωγές, οι Ηνωμένες Πολιτείες πιέζονται λιγότερο να επενδύσουν στην ειρήνη και τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή.
Δεν είναι δύσκολο να υποθέσουμε ότι η αντίδρασή του στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας θα ήταν διαφορετική - πολύ πιο δραστήρια και αποφασιστική - πριν από την επανάσταση του σχιστόλιθου.
Αυτό το γεγονός φυσικά άνοιξε ευκαιρίες για τη Ρωσία, που ήδη συζητήσαμε παραπάνω.
Δεύτερον, η νέα αφθονία ενέργειας στις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να δικαιολογήσει τη χρήση της ενέργειας ως γεωπολιτικού εργαλείου καθοδήγησης ενεργειακών ροών και επηρεασμού των τιμών της αγοράς, έτσι ώστε να επιβραβεύονται φιλικά κράτη και να τιμωρούνται οι άλλοι.
Όπως είδαμε, το Κρεμλίνο ήταν πεπεισμένο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες το έκαναν ακριβώς αυτό όσον αφορά τη Ρωσία και το Ιράν. Οι προσπάθειες χρησιμοποίησης των αγορών ενέργειας για την προώθηση γεωπολιτικών αποτελεσμάτων ενίσχυσαν την πεποίθηση της Ρωσίας ότι έπρεπε να αποκτήσει υψηλότερα επίπεδα κυριαρχίας στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας, πιέζοντάς την να επέμβει πιο ενεργά στη Μέση Ανατολή.
Από αυτή την άποψη πρέπει να γίνει κατανοητό το ανανεωμένο ενδιαφέρον της Ρωσίας στην περιοχή.
Με την εδραίωση και των τριών περιοχών παραγωγής ενέργειας υπό την ηγεσία της, η Ρωσία μπορεί να πάρει το αποφασιστικό βήμα στη διαμόρφωση του νέου ευρασιατικού συστήματος.
Τα συμφέροντά της βρίσκονται πιο αποφασιστικά στην οργάνωση μιας κοινής πολιτικής βούλησης για την περιοχή του πυρήνα παρά στην ανάκαμψη των παλαιών ονείρων ένταξης στην Ευρώπη.
Από τη μία πλευρά, η Ρωσία αισθάνεται στο σπίτι της στη Μέση Ανατολή.
Η επιδίωξη της μετατόπισης των στόχων σε ένα πλαίσιο συνεχιζόμενου χάους ή κρατικής αναταραχής απευθύνεται σε ρωσική στρατηγική κουλτούρα και η πρώιμη επιτυχία της στη Συρία χρησιμοποιήθηκε αρκετά γρήγορα.
Ξαφνικά η Ρωσία έγινε σημαντικός συνομιλητής για κάθε χώρα της περιοχής.
Η Τουρκία, το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, το Ιράκ και το Ισραήλ έχουν σημαντικά συμφέροντα στη Συρία, οπότε όλοι χρειάζονται τη Ρωσία, η οποία ελέγχει τον Assad.
Από την άλλη πλευρά, η ρωσική επιρροή στην Ευρώπη και την Κίνα εξαρτάται από το βαθμό στον οποίο η Μόσχα είναι σε θέση να αυξήσει τον έλεγχο της παραγωγής ενέργειας.
Οι προσπάθειες μετά το 2013 για την εμπλοκή της Κίνας ως αναπτυσσόμενου προορισμού για τις εξαγωγές ενέργειας επλήγησαν από την προφανή δυσκολία ότι η Κίνα είχε ήδη αναπτύξει μια διαφοροποιημένη ομάδα προμηθευτών και επομένως ήταν σε θέση να υπαγορεύσει όρους αγοράς που η Ρωσία δεν βρήκε ελκυστικές.
Ότι επιτεύχθηκε τελικά συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία στα τέλη του 2016 για τη συλλογική μείωση της παραγωγής πετρελαίου με αποτέλεσμα την ενίσχυση της τιμής του πετρελαίου και είναι άμεσο αποτέλεσμα της ικανότητας της Ρωσίας να επηρεάζει τις αποφάσεις στη Μέση Ανατολή.
Λιγότερο από ένα χρόνο αργότερα, η συμφωνία πέτυχε το στόχο της αύξησης των τιμών του πετρελαίου στο επίπεδο των 60 δολαρίων/ανά βαρέλι.
Η επίσκεψη του βασιλιά Salman της Σαουδικής Αραβίας στη Ρωσία τον Οκτώβριο του 2017 ήταν η πρώτη φορά ηγέτης της χώρας της Μέσης Ανατολής επισκέφθηκε το Κρεμλίνο.
Με τη Ρωσία να αντιμετωπίζει μια νέα σειρά κυρώσεων, η Μόσχα φαίνεται τώρα να ενδιαφέρεται για τη διερεύνηση νέων πηγών επενδύσεων και κεφαλαίων.
Μπορεί να περιλαμβάνουν και τη Σαουδική Αραβία, μετά από την ανακοίνωση περισσότερων από 3 δισ. δολαρίων σε πιθανές επενδυτικές συμφωνίες κατά την επίσκεψη του βασιλιά.
Ενεργειακή διπλωματία
Σε δύο άλλους χάρτες, ο Sechin συνέχισε να δείχνει πώς τα ενεργειακά έργα προσφέρουν το καλύτερο παράδειγμα της Ευρασιατικής ολοκλήρωσης.
Σημαντικές εταιρείες από την Ευρώπη, τη Ρωσία, την Κίνα και αλλού συνήθως συγκεντρώνουν κεφάλαια και τεχνογνωσία, επενδύοντας σε έργα εξερεύνησης από τη Σκωτία και την Αίγυπτο στο Βιετνάμ και την Ινδονησία.
Η ευρασιατική ολοκλήρωση συνεπάγεται τη συμμετοχή των καταναλωτών ενέργειας στην παραγωγή ενέργειας μέσω επενδύσεων στο μετοχικό κεφάλαιο των παραγωγών.
Η Rosneft είναι ένα καλό παράδειγμα, με το 50% των μετοχών που ανήκουν στο ρωσικό κράτος και τα μερίδια της BP, της Qatar Investment Authority, της Glencore και της CEFC China Energy.
Οι προσπάθειες της Μόσχας να εξαπλωθεί σε όλη τη Μέση Ανατολή μπορούν να κατανοηθούν μέσω μιας σειράς συμφωνιών που υπογράφηκαν τα τελευταία δύο χρόνια.
Ο γίγαντας πετρελαίου και φυσικού αερίου LUKOIL, η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία στη Ρωσία μετά από τη Gazprom, βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για να ξεκινήσει την παραγωγή στο νεοανακαλυμμένο πεδίο Eridu στο Ιράκ.
Η Gazprom Neft, το πετρελαϊκό σκέλος της Gazprom, έχει πραγματοποιήσει εξερευνήσεις στο ιρακινό Κουρδιστάν, ενώ παράλληλα λειτουργεί το πεδίο Badra στο νότιο Ιράκ.
Η Rosneft έχει υπογράψει συμφωνίες συνεργασίας στο Κουρδιστάν και τη Λιβύη και έχει αγοράσει μερίδιο 30% στο γίγαντα του αγωγού φυσικού αερίου Zohr της Αιγύπτου.
Την ίδια μέρα που παρουσίασε τον παραπάνω χάρτη ο Sechin, παράλληλα ανακοίνωσε ότι η Rosneft θα αναλάβει τον κύριο πετρελαϊκό αγωγό του Ιρακινού Κουρδιστάν, ενισχύοντας τις επενδύσεις της στην αυτόνομη περιοχή στα 3,5 δισ. δολάρια, παρά τη στρατιωτική δράση της Βαγδάτης που προκάλεσε το δημοψήφισμα ανεξαρτησίας των Κούρδων.
Δύο εβδομάδες αργότερα, ο Sechin υπέγραψε ένα προκαταρκτικό σύμφωνο με την Εθνική Ιρανική Εταιρεία Πετρελαίου, το πρώτο βήμα πριν από μια δεσμευτική συμφωνία για συμμετοχή στα έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου του Ιράν τα επόμενα χρόνια, με επενδύσεις συνολικού ύψους έως και 30 δισ. δολαρίων.
Τέσσερις ρωσικές εταιρείες πετρελαίου άρχισαν να αναζητούν ευκαιρίες στη Συρία, μια επιχείρηση που καθοδηγείται τόσο από την πολιτική όσο και από το εμπορικό ενδιαφέρον.
Ο στόχος δεν είναι να διερευνηθούν και να εξαχθούν τα μέτρια αποθέματα πετρελαίου της Συρίας, φυσικά.
Με ενεργή συμμετοχή στην ανασυγκρότηση και λειτουργία της υποδομής πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Συρία, οι ρωσικές εταιρείες ενέργειας θα ελέγξουν μια κρίσιμη διαδρομή διέλευσης από το Ιράν και το Κατάρ προς την Ευρώπη, φέρνοντας δύο αντίπαλες παραγωγούς πιο κοντά στην τροχιά της και σφίγγοντας την ασφυξία της Ευρωπαϊκή προμήθεια φυσικού αερίου.
Το 2009, το Κατάρ πρότεινε την κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου που θα διέρχεται μέσω της Συρίας και της Τουρκίας κα θα καταλήγει στην Ευρώπη.
Αντ 'αυτού, ο σύρος πρόεδρος Assad υπέγραψε ένα σύμφωνο με το Ιράν για την κατασκευή ενός αγωγού που θα ξεκινά από τον Περσικό Κόλπο και στη συνέχεια μέσω του Ιράκ και της Συρίας και εν συνεχεία υποθαλάσσια θα καταλήγει στην ευρωπαϊκή αγορά.
Το έργο αυτό αναβλήθηκε λόγω του πολέμου.
Όταν όμως τελειώσει ο πόλεμος, η Ρωσία θα έχει τον έλεγχό του.
Η Ρωσία και η Μέση Ανατολή αποτελούν πλέον μέρος της ίδιας γεωπολιτικής μονάδας.
Χρειάστηκε η ρωσική στρατιωτική παρέμβαση στη Συρία για να αρχίσει ο κόσμος να συμφωνεί με αυτή την πραγματικότητα.
www.bankingnews.gr
www.worldenergynews.gr
