Υπεγράφη τριμερής σύμβαση μεταξύ Ελλάδας, Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων
Υπεγράφη η τριμερής σύμβαση μεταξύ του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, με την οποία συστήνεται Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών, παρουσία του Πρωθυπουργού, κ. Κυριάκου Μητσοτάκη.
Ειδικότερα, η σύμβαση υπεγράφη, σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 21 Νοεμβρίου στη Νάξο, από τον αρμόδιο Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρο Σκυλακάκη, τον Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, κ. Γιάννη Τσακίρη και τον Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Maroš Šefčovič.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, απηύθυνε χαιρετισμό ο Πρωθυπουργός, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης και οι κ.κ. Σκυλακάκης, Τσακίρης και Šefčovič, ενώ η Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου παρουσίασε τα βασικά σημεία της τριμερούς συμφωνίας.
Την εκδήλωση εκ μέρους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης χαιρέτισαν ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, κ. Γιώργος Χατζημάρκος και ο Δήμαρχος Νάξου, κ. Δημήτρης Λιανός.
Το παρών έδωσαν, επίσης, από πλευράς Υπουργείου ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, κ. Πέτρος Βαρελίδης. Στην εκδήλωση παρέστη, ακόμη, ο Εντεταλμένος Σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ, κ. Παναγιώτης Σταμπουλίδης. Σημειώνεται πως η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (PPF) του ΤΑΙΠΕΔ έχει αναλάβει τη διαχείριση του έργου (project management), καθώς ορίστηκε από την Κυβερνητική Επιτροπή ως φορέας ωρίμανσης των έργων, διενέργειας των διαγωνισμών και παρακολούθησης της εκτέλεσης των συμβάσεων.
Το έργο
Ειδικότερα όσον αφορά στο έργο, μέσω του Ταμείου Απανθρακοποίησης των Νησιών διατίθενται στην Ελλάδα, προς δημοπράτηση, 25 εκατ. δικαιώματα εκπομπών CO2 από το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για την απανθρακοποίηση των ενεργειακών συστημάτων των ελληνικών νησιών.
Οι καταρχήν διαθέσιμοι πόροι του νέου αυτού Ταμείου, στο βασικό σενάριο τιμής των δικαιωμάτων εκπομπών, διαμορφώνονται στα 1,6 δισ. ευρώ, ενώ συνολικά το Ταμείο εκτιμάται πως θα κινητοποιήσει επενδύσεις ύψους 3,8 δισ. ευρώ για το χρονικό διάστημα 2025 - 2032.
Εφόσον, μάλιστα, ληφθούν υπόψη οι προβλέψεις για την αύξηση της τιμής των δικαιωμάτων, τα επόμενα 2 χρόνια, όταν και θα δημοπρατηθούν τα δικαιώματα εκπομπών της χώρας μας, στα ποσά αυτά μπορούν να προστεθούν έως και 1,5 δισ. ευρώ επιχορηγήσεων και 3,5 δισ. ευρώ συνολικών επενδύσεων επιπλέον, αντιστοίχως.
Οι τρεις πυλώνες
Το Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών διαρθρώνεται στους εξής τρεις βασικούς πυλώνες:
1.Νέες εγκαταστάσεις Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)
Τουλάχιστον το 50% του συνολικού προϋπολογισμού του Ταμείου αφορά σε έργα ανάπτυξης συστημάτων ΑΠΕ και αποθήκευσης στα νησιά, που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο αυτού του πυλώνα.
Στα επιλέξιμα έργα συμπεριλαμβάνονται μικρές επενδύσεις, που στοχεύουν σε αυτοκατανάλωση κατοικιών και επιχειρήσεων, αλλά και μεγαλύτερες, όπως είναι τα υβριδικά συστήματα παραγωγής ενέργειας, τα οποία συνδυάζουν ΑΠΕ με συστήματα αποθήκευσης. Επίσης, έμφαση δίνεται στη χρηματοδότηση για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
2.Διασυνδέσεις των Νησιών
Στο πλαίσιο του δεύτερου πυλώνα θα χρηματοδοτηθούν έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων των νησιών. Μεταξύ αυτών είναι η ηλεκτρική διασύνδεσης των Δωδεκανήσων, ενώ παράλληλα επιταχύνεται η ολοκλήρωση επιμέρους διασυνδέσεων των Κυκλάδων.
3.Εγκαταστάσεις για την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ
Στον τρίτο πυλώνα θα κατευθυνθούν πόροι για την ανάπτυξη συστημάτων cold-ironing σε λιμάνια νησιών, με σκοπό την τροφοδότηση των πλοίων με ηλεκτρική ενέργεια όσο παραμένουν στο λιμάνι, καθώς και για την ανάπτυξη υποδομών φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα στα νησιά. Σημαντικά έργα του τρίτου πυλώνα είναι, επίσης, αυτά για την κατασκευή ταμιευτήρων στα νησιά, που ταυτόχρονα στοχεύουν τόσο στην ηλεκτροπαραγωγή και στην αποθήκευση όσο και στην καλύτερη διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων των νησιών.
Η διαχείριση του Ταμείου θα γίνεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα αξιολογεί την πρόοδο, αλλά και τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη όλων των υπό ένταξη έργων και θα διενεργεί τις εκταμιεύσεις.
Μετά την υπογραφή της σύμβασης, το επόμενο βήμα για την κινητοποίηση των πόρων του Ταμείου περιλαμβάνει την προετοιμασία και υποβολή, από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, των λεπτομερών φακέλων των έργων και προγραμμάτων προς ένταξη.
Ο Πρωθυπουργός, κ. Κυριακός Μητσοτάκης, δήλωσε: «Η απανθρακοποίηση των νησιών θα αποτελέσει το “κλειδί” για την ανάπτυξή τους, παρέχοντας φτηνότερο ρεύμα. Ενισχύοντας τον τουρισμό. Και προστατεύοντας, παράλληλα, το περιβάλλον και την ατμόσφαιρά τους. Πρόκειται για μία συνολική αντίληψη για την πρόοδο της νησιωτικής Ελλάδας. Αντίληψη, με στόχευση διπλή: πρώτον, μία καλύτερη ζωή για τους κατοίκους. Με αιχμή την τόνωση της τοπικής παραγωγής και την ανάπτυξη ενός τουριστικού μοντέλου που θα έχει διάρκεια. Γι’ αυτό, άλλωστε, παράλληλα προχωρούν τα τοπικά χωροταξικά σχέδια, όπως και τα μέτρα προστασίας των θαλασσών μας. Και δεύτερον, τη συμμετοχή του Αιγαίου στην πανελλαδική προσπάθεια για μία πράσινη οικονομία, όπως την θέλει η εποχή μας».
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, τόνισε: «Η σύσταση του Ταμείου Απανθρακοποίησης των Νησιών είναι ένα εμβληματικό έργο για την Ελλάδα, καθώς θα οδηγήσει σε σημαντικά οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Από τα έργα ΑΠΕ που θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο αυτού, τα ελληνικά νησιά που σήμερα σε μεγάλο βαθμό βασίζονται σε υγρά ορυκτά καύσιμα για την ηλεκτροδότησή τους, θα αποκτήσουν πρόσβαση σε άφθονη και φθηνή “καθαρή” ενέργεια. Παράλληλα, η ανάπτυξη και η λειτουργία των έργων που πρόκειται να χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση των εκπομπών CO2. Η μείωση αυτή μπορεί να φτάσει συνολικά, για τη διάρκεια ζωής των έργων, έως και τους 15 εκατ. τόνους CO2».
Ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, κ. Γιάννης Τσακίρης, επισήμανε: «Το νέο Ταμείο Απανθρακοποίησης που υπογράψαμε σήμερα αποτελεί όχι μόνο ένα ακόμη ορόσημο στη μακροχρόνια συνεργασία της Ελλάδας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΤΕπ, αλλά και μια ισχυρή έκφραση της δέσμευσής μας να επιταχύνουμε την πορεία της χώρας προς την κλιματική ουδετερότητα. Σε αυτήν την κρίσιμη προσπάθεια, η ΕΤΕπ αναμένεται να παρέχει την εξειδικευμένη τεχνογνωσία της, με στόχο την επιτάχυνση της μετάβασης των ελληνικών νησιών σε χαμηλού άνθρακα ηλεκτρική ενέργεια, ενώ το έργο θα χρηματοδοτηθεί από το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ».
Ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Maroš Šefčovič, υπογράμμισε: «Η σημερινή υπογραφή της τριμερούς συμφωνίας με την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων αποτελεί βασικό ορόσημο για τη χρηματοδότηση επενδύσεων που έχουν στόχο την απανθρακοποίηση των ελληνικών νησιών. Η Ελλάδα έχει ένα πολύ φιλόδοξο χαρτοφυλάκιο έργων που αναπτύσσει και το οποίο όχι μόνο θα συμβάλει στη μείωση των εκπομπών άνθρακα και της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα, αλλά θα δημιουργήσει επίσης σημαντικά κοινωνικοοικονομικά οφέλη. Αυτές οι δράσεις υποστηρίζονται από το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων ρύπων της ΕΕ. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό παράδειγμα ευκαιριών που δημιουργούνται από την τιμολόγηση των εκπομπών άνθρακα διευκολύνοντας τις πράσινες επενδύσεις. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να συνεχίσει να στηρίζει την Ελλάδα διασφαλίζοντας ότι η πολιτική για το κλίμα συμβαδίζει με τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση και τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα».
Η Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου, σημείωσε: «Τα νησιά και η εξεύρεση βιώσιμων λύσεων απέναντι στις προκλήσεις, που συνδέονται με την νησιωτικότητα, αποτελούν βασική προτεραιότητα του ΥΠΕΝ κατά την τελευταία πενταετία. Πρωτοβουλίες και έργα όπως η ταχεία πρόοδος των ηλεκτρικών διασυνδέσεων με τις Κυκλάδες, τις Σποράδες και την Κρήτη, το Πρόγραμμα GR-Eco Islands και τα "πράσινα" νησιά που υλοποιήσαμε πιλοτικά (Αστυπάλαια, Χάλκη, Τήλος, Άι Στράτης και σύντομα και ο Πόρος) αποτελουν απτό έργο για τα νησιά και τους νησιώτες, δίνοντας ώθηση για περαιτέρω περιφερειακή ανάπτυξη και αποκέντρωση. Αυτή η προσπάθεια διευρύνεται σε όλα τα νησιά της χώρας με την υπογραφή της σημερινής συμφωνίας. Μια πολύ σημαντική συμφωνία, που αναγνωρίζει την ιδιαιτερότητα της Ελλάδας, ως μια κατεξοχήν νησιωτική χώρα και επανατοποθετεί τα ελληνικά νησιά στον παγκόσμιο χάρτη με μια νέα, πιο σύγχρονη ταυτότητα».
Σημειώνεται πως οι πτήσεις για τη μεταφορά της αποστολής του Πρωθυπουργού και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας πραγματοποιήθηκαν με μίγμα Βιώσιμων Αεροπορικών Καυσίμων (SAF), στο πλαίσιο της δέσμευσης του Ομίλου της AEGEAN για τη μετάβαση σε πιο βιώσιμες, σε περισσότερο πράσινες μεταφορές.
Ενδεικτικά έργα ανά κατηγορία
Α. Πυλώνας «Νέα εγκαταστάσεις ΑΠΕ»
Α.1 Συστήματα ΑΠΕ για αυτοκατανάλωση (μικρά φωτοβολταϊκά σε συνδυασμό με μπαταρίες)
Το έργο αυτό αφορά σε Δράση για την εγκατάσταση μικρών συστημάτων ΑΠΕ (φ/β με μπαταρία) από τελικούς χρήστες με σκοπό την αυτοκατανάλωση. Το έργο αυτό (Δράση), για τις κατηγορίες ωφελούμενων που υπόκεινται σε κανόνες κρατικών ενισχύσεων, θα βασιστεί στο πλαίσιο του ΓΑΚ.
Προϋπολογισμός: Συνολικός Προϋπολογισμός € 270 εκατομμύρια, Ενίσχυση από ΤΑΝ € 135 εκατομμύρια (~ 50% ενίσχυση). Επιπλέον πόροι € 195 εκατομμύρια στην 2η Ομάδα Προτεραιότητας
Μέσα από τη Δράση αυτή αναμένεται να εγκατασταθούν συνολικά συστήματα ΑΠΕ ισχύος 130 MW και αντίστοιχα συστήματα μπαταριών χωρητικότητας 130 MWh, εξοικονομώντας έως και 305.124 τόνους CO2 στη διάρκεια ζωής των έργων
Ωφελούμενοι:
-Οικιακοί καταναλωτές (85% π/υ Δράσης) – συστήματα φ/β με μπαταρία μεγέθους 7kW/7kWh σε περισσότερες από 13.500 κατοικίες (6 % των κατοίκων στα νησιά)
-Επιχειρήσεις (10% π/υ Δράσης) – συστήματα φ/β με μπαταρία μεγέθους 40kW/40kWh σε περισσότερες από 550 επιχειρήσεις (15 % των επιχειρήσεων στα νησιά)
-Δημόσια κτήρια (4% π/υ Δράσης) – συστήματα φ/β με μπαταρία μεγέθους 20kW/20kWh σε περισσότερα από 440 δημόσια κτήρια (11% των δημοσίων κτηρίων στα νησιά)
-Αγρότες (1% π/υ Δράσης) – συστήματα φ/β με μπαταρία μεγέθους 10kW/10kWh σε περισσότερους από 175 ωφελούμενους αγρότες (21% των αγροτών στα νησιά)
Α.2. Παροχή επενδυτικής ενίσχυσης για την ανάπτυξη σταθμών ΑΠΕ σε διασυνδεδεμένα νησιά
Το έργο αυτό αφορά σε παροχή επενδυτικής ενίσχυσης μέσω διαγωνισμών σε ιδιώτες «παραγωγούς» (επενδυτές) για την ανάπτυξη σταθμών ΑΠΕ σε διασυνδεδεμένα νησιά. Το έργο αυτό θα βασιστεί σε εγκεκριμένο σχήμα κρατικής ενίσχυσης.
Προϋπολογισμός: Συνολικός Προϋπολογισμός € 165 εκατομμύρια, Ενίσχυση από ΤΑΝ € 106 εκατομμύρια (~40% επιδότηση). Επιπλέον πόροι € 200 εκατομμυρίων στην 2η Ομάδα Προτεραιότητας
Μέσω του έργου αυτού θα αναπτυχθούν:
-130MW χερσαίων αιολικών (ενδεικτικό μέγεθος ανά σύστημα 30 ΜW)
-50MW φωτοβολταϊκών με μπαταρία μίας ώρας αποθηκευτικής ικανότητας (ενδεικτικό μέγεθος ανά σύστημα, μικρά 1ΜW/1MWh, μεγάλα 20ΜW/20ΜWh)
-10MW γεωθερμικών συστημάτων
Οι τελικές δυναμικότητες (ανά τεχνολογία ΑΠΕ) που θα δημοπρατηθούν θα αποφασιστούν από τη ΡΑΕ με βάση το διαθέσιμο ηλεκτρικό χώρο του δικτύου καθώς και άλλες παραμέτρους.
Εκτίμηση Εξοικονόμησης CO2: 779.295 CO2 τόνοι στη διάρκεια ζωής των έργων
Α.3. Παροχή επενδυτικής ενίσχυσης για την εγκατάσταση υβριδικών σταθμών ΑΠΕ σε μη-διασυνδεδεμένα νησιά
Το έργο αυτό αφορά σε παροχή επενδυτικής ενίσχυσης, μέσω διαγωνισμών που θα διενεργήσει η ΡΑΑΕΥ, σε ιδιώτες «παραγωγούς» (επενδυτές) για την ανάπτυξη και λειτουργία υβριδικών σταθμών ΑΠΕ (ΑΠΕ με συστήματα αποθήκευσης) σε μη-διασυνδεδεμένα νησιά (ΜΔΝ). Το έργο αυτό θα βασιστεί σε εγκεκριμένο σχήμα κρατικής ενίσχυσης.
Προϋπολογισμός: Συνολικός Προϋπολογισμός € 500 εκατομμύρια, Ενίσχυση από ΤΑΝ € 210 εκατομμύρια (~42% επιδότηση). Επιπλέον πόροι € 160 εκατομμυρίων στην 2η Ομάδα Προτεραιότητας
Στα ΜΔΝ όπου θα εγκατασταθούν υβριδικοί σταθμοί ΑΠΕ (ΥΒΣ) θα εγκατασταθούν συστήματα μη ελεγχόμενων σταθμών ΑΠΕ (αιολικά ή φωτοβολταϊκά) σε συνδυασμό με μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας (συσσωρευτές ή συστήματα αντλησιοταμίευσης).
Στα μικρά συστήματα με αιχμή μέχρι 1 MW θα εγκατασταθεί ένας Υβριδικός Σταθμός. Στα συστήματα μεσαίου μεγέθους με αιχμή από 1 έως 10 MW θα εγκατασταθούν από 1 έως 2 Υβριδικοί Σταθμοί ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του κάθε αυτόνομου συστήματος και για τα συστήματα με αιχμή μεγαλύτερη από 10 MW θα εγκατασταθούν 2 έως 3 Υβριδικοί Σταθμοί σε κάθε αυτόνομο σύστημα.
Δρομολογείται άμεσα, εντός των πρώτων μηνών του 2025, η προκήρυξη διαγωνισμού για την ανάπτυξη και λειτουργία ΥΒΣ στα 5 μεγάλα μη διασυνδεδεμένα ηλεκτρικά συστήματα (ΗΣ Ρόδου, Κω-Καλύμνου, Χίου, Σάμου, Λέσβου). Στα συστήματα αυτά βάσει των υφιστάμενων περιθωρίων ΑΠΕ (Απόφαση ΡΑΑΕΥ) δύναται να εγκατασταθούν ΥΒΣ με εγγυημένη ισχύ ως εξής:
●ΗΣ Ρόδου ~30MW
●ΗΣ Κω-Καλύμνου 11MW
●ΗΣ Χίου 11MW
●ΗΣ Σάμου 5MW
●ΗΣ Λέσβου ~10ΜW
Στα νησιά αυτά αναμένεται να εγκατασταθούν συστήματα ΑΠΕ (φ/β ή/και αιολικά) συνολικής ισχύος μεταξύ 135 και 168 ΜW (αναλόγως του μίγματος των τεχνολογιών, συνδυασμό με συστήματα αποθήκευσης έως και 400 ΜW.
Οι ΥΒΣ που θα αναπτυχθούν σύμφωνα με τα παραπάνω θα οδηγήσουν σε αύξηση της διείσδυσης ΑΠΕ η οποία σε κάθε αυτόνομο σύστημα, και σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες τεχνολογίες ΑΠΕ θα ξεπεράσει το 30-40%.
To συνολικό κόστος επένδυσης για την ανάπτυξη των συστημάτων αυτών εκτιμάται σε έως και 250 εκατ. € με σημερινές τιμές εξοπλισμού, απορροφώντας έως και 110 εκατ. € από πόρους του Ταμείου (42% επιδότηση)
Σε επόμενη φάση αναμένεται η προκήρυξη διαγωνισμού/ών για την ανάπτυξη και λειτουργία ΥΒΣ και σε μικρότερα ΜΔΝ, όπως η Αμοργός, η Κάρπαθος, η Κύθνος, η Λήμνος, η Πάτμος και η Σύμη καθώς και σε κάποια πολύ μικρά ν ησιά όπως η Μεγίστη, οι Οθωνοί, η Ερεικούσσα, η Γαύδος, τα Αντικύθηρα κ.α.
Τα ΥΒΣ που θα αναπτυχθούν θα συνδυάζουν είτε αιολικούς σταθμούς με συστημα αποθήκευσης είτε φ/β σταθμούς με συστημα αποθήκευσης ή ακόμα και αιολικά, φ/β και συστημα αποθήκευσης.
Συνολικά, στο σύνολο των ΜΔΝ προκύπτει ανάγκη εγκατάστασης 150 MW αιολικών σταθμών ή 200 MW περίπου φ/β σταθμων. Επίσης για να αποδοθεί η ισχύς αυτή από τον ΥΒΣ για τουλάχιστον 6 ώρες ημερησίως, σύμφωνα το οικείο κανονιστικό πλαίσιο, θα πρέπει να εγκατασταθούν συστήματα αποθήκευσης χωρητικότητας τουλάχιστον 500 MWh, κάτι που μεταφράζεται συνολικά σε επενδύσεις που με βάση τα σημερινά επενδυτικά κόστη εκτιμάται ότι μπορούν να φτάσουν τα 300 εκατ. € ανάλογα με την τεχνολογία που θα επιλεγεί.
Επιπλέον, και ειδικά για την Κρήτη είναι δυνατή η εγκατάσταση ΥΒΣ με εγγυημένη ισχύ μέχρι 120 MW, ήτοι αιολικων σταθμών με συνολική ισχύ μέχρι 240 MW ή φ/β σταθμών με συνολική ισχύ μέχρι 350 MW περίπου και συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας συνολικής χωρητικότητας περίπου 800 MWh, με εκτιμώμενο συνολικό επενδυτικό κόστος που αναμένεται να ξεπεράσει τα 380 εκατ. € – 460 εκατ.€ ανάλογα με την τεχνολογία που θα επιλεγεί.
Α.4. Παροχή επενδυτικής ενίσχυσης για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων
Το έργο αυτό αφορά σε παροχή επενδυτικής ενίσχυσης, μέσω διαγωνισμού, σε ιδιώτες «παραγωγούς» (επενδυτές) για την ανάπτυξη υπεράκτιου αιολικού πάρκου, αποτελούμενου από πλωτές ανεμογεννήτριες, σε μία από τις περιοχές προτεραιότητας που έχουν εντοπιστεί στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο (προκρίνεται η περιοχή της Κρήτης, ακολουθούμενη από περιοχή Κυκλάδων και περιοχή Δωδεκανήσων)
Προϋπολογισμός: Συνολικός Προϋπολογισμός € 880 εκατομμύρια. Ενίσχυση από ΤΑΝ € 260 εκατομμύρια (~ 30% επιδότηση). Επιπλέον πόροι € 200 εκατομμυρίων στην 2η Ομάδα Προτεραιότητας
Το μέγεθος του προς υλοποίηση υπεράκτιου αιολικού πάρκου, με αξιοποίηση υπολογίζεται σε περίπου 195ΜW
Ο ηλεκτρικός χώρος για τα υπεράκτια αιολικά έχει ήδη δεσμευτεί από τον ΑΔΜΗΕ.
Εκτίμηση Εξοικονόμησης CO2: 1.373.237 CO2 τόνοι στη διάρκεια ζωής του έργου
Α.5. Παροχή επενδυτικής ενίσχυσης για την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης μπροστά από το μετρητή σε διασυνδεδεμένα νησιά
Το έργο αυτό αφορά σε παροχή επενδυτικής ενίσχυσης, μέσω διαγωνισμού, σε ιδιώτες «παραγωγούς» (επενδυτές) για την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης με μπαταρίες μπροστά από το μετρητή (stand-alone battery storage) χωρητικότητας 4 ωρών, σε διασυνδεδεμένα νησιά, για σκοπούς ενίσχυσης της ασφάλειας εφοδιασμού. Το έργο αυτό θα βασιστεί σε εγκεκριμένο σχήμα κρατικής ενίσχυσης.
Προϋπολογισμός: Συνολικός Προϋπολογισμός € 90 εκατομμύρια, Ενίσχυση από ΤΑΝ € 36 εκατομμύρια (~ 40% επιδότηση). Επιπλέον πόροι € 116 εκατομμυρίων στην 2η Ομάδα Προτεραιότητας
Αναμένεται να εγκατασταθούν συνολικά 90 MW αποθηκευτικής ισχύος (με πόρους 1ης ομάδας Προτεραιότητας), τα οποία θα λειτουργούν ως εφεδρεία σε περιπτώσεις ανάγκης, υποστηρίζοντας το σύστημα
Ενδεικτικά μεγέθη συστημάτων: μικρά - 5MW/20MWh, μεγάλα - 50MW/200MWh
Εκτίμηση Εξοικονόμησης CO2: 643.860 CO2 τόνοι στη διάρκεια ζωής των έργων
Α.6. Ανάπτυξη φραγμάτων/ταμιευτήρων πολλαπλού σκοπού
Το έργο αυτό αφορά στη χρηματοδότηση της δημιουργίας φραγμάτων πολλαπλού σκοπού σε νησιά. Τα φράγματα αυτά θα χρησιμοποιούνται για ύδρευση, άρδευση καθώς και για παραγωγή ενέργειας με την τοποθέτηση μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών.
Τα φράγματα που εξετάστηκαν από ερευνητική ομάδα του Τομέα Υδατικών Πόρων & Περιβάλλοντος της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ, στην οποία ανατέθηκε σχετική μελέτη από τη Γενική Γραμματεία Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, αναμένεται να:
▪συμβάλουν στην απεξάρτηση των νησιών από τον άνθρακα με πολλαπλούς τρόπους, καθώς θα παράγουν χαμηλού κόστους, πράσινη και εν μέρει διαχειρίσιμη ηλεκτρική ενέργεια, μέσω μιας καθιερωμένης και ώριμης τεχνολογίας.
▪καλύψουν τις οικιακές, καθώς και τις τουριστικές και γεωργικές ανάγκες σε νερό, σε απομακρυσμένες περιοχές που αντιμετωπίζουν προβλήματα λειψυδρίας.
▪συμβάλουν στην αντιπλημμυρική προστασία των κατάντη περιοχών με τη συγκράτηση και τελικά την αξιοποίηση των πλημμυρικών ροών.
▪οδηγήσουν σε εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας και ενεργειακών δαπανών, καθώς θα αντικαταστήσουν τις ενεργοβόρες υποδομές παροχής νερού (άντληση υπόγειων υδάτων, μονάδες αφαλάτωσης).
Προϋπολογισμός: Συνολικός Προϋπολογισμός € 166 εκατομμύρια, Ενίσχυση από ΤΑΝ € 100 εκατομμύρια (~ 60% επιδότηση). Επιπλέον πόροι € 225 εκατομμυρίων στην 2η Ομάδα Προτεραιότητας
Β. Διασυνδέσεις των νησιών
Β.1. Ηλεκτρική διασύνδεση των Δωδεκανήσων (ΑΔΜΗΕ-ΔΕΔΔΗΕ)
Το έργο αφορά στη διασύνδεση των Δωδεκανήσων και περιλαμβάνει τόσο τη διασύνδεση από τον ΑΔΜΗΕ των νησιών Κω, Ρόδου και Καρπάθου απευθείας με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ), όσο και, μέσω διασυνδέσεων Μέσης Τάσης από το ΔΕΔΔΗΕ, τη διασύνδεση και των μικρότερων νησιών των Δωδεκανήσων (Σύμη, Πάτμος κλπ)
Προϋπολογισμός:
Οι συνολικές κεφαλαιουχικές δαπάνες εκτιμώνται σε € 2,22 δισεκατομμύρια (χωρίς ρήτρες έκτακτης ανάγκης και ΦΠΑ),
Προδιαγραφές Έργου
▪Για την σύνδεση της Κορίνθου με την Κω, θα εγκατασταθούν δυο υποβρύχια καλώδια HVDC, συνολικής δυναμικότητας 1.000 MW (2 x 500 MW), μήκους περίπου 380 km.
▪Στην Κόρινθο και στην Κω θα εγκατασταθούν σταθμοί μετατροπής
▪Επιπλέον, θα εγκατασταθούν 3 υποβρύχια καλώδια 150KV, με ισχύ 250MVA το καθένα για τη σύνδεση Κω-Ρόδου, μήκους περίπου 100km
▪Τέλος, ένα υποθαλάσσιο καλώδιο 150kV με ισχύ 200MVA, μεταξύ Καρπάθου και Ρόου, μήκους περίπου 109km.
Χρονοδιάγραμμα Έργου
▪Η Διασύνδεση Κόρινθος-Κω και η Διασύνδεση Κω-Ρόδου είναι προγραμματισμένη να ολοκληρωθεί εντός του 1ου εξαμήνου του 2028,
▪Η διασύνδεση Ρόδου-Κάρπαθου και ο υποσταθμός στην πόλη της Κω είναι σχεδιασμένα να τεθούν σε λειτουργία εντός του 1ου εξαμήνου του 2029,
▪Η σύνδεση μέσω υποβρύχιων καλωδίων μέσης τάσης μεταξύ μικρότερων νησιών (π.χ. Λειψοί, Πάτμος, Λέρος), είναι προγραμματισμένη να ολοκληρωθεί εντός της περιόδου 2032 – 2033.
Τρέχουσα Κατάσταση
▪Περιβαλλοντικές μελέτες για τις διασυνδέσεις Κορίνθου – Κω και Κω – Ρόδου έχουν υποβληθεί στο Υπουργείο, με τις εγκρίσεις αδειών να αναμένονται έως το τέλος του 2024, ενώ η έγκριση για τον υποσταθμό αναμένεται το πρώτο τρίμηνο του 2025.
▪Οι έρευνες θαλάσσιου πυθμένα για τις διασυνδέσεις Κορίνθου – Κω και Κω – Ρόδου έχουν ολοκληρωθεί, και οι αντίστοιχες για τη διασύνδεση Ρόδου-Καρπάθου αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του Νοεμβρίου 2024.
▪Τα τεύχη του διαγωνισμού για την απόκτηση του απαραίτητου εξοπλισμού βρίσκονται στο τελικό στάδιο και αναμένεται να κυκλοφορήσουν στα τέλη του 2024. Οι κατασκευαστικές εργασίες έχουν προγραμματιστεί να ξεκινήσουν έως το τέλος του 2025.
Κοινωνικοοικονομική ευημερία
Η διασύνδεση των Δωδεκανήσων μειώνει το ενεργειακό κόστος και θα περιορίσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, λόγω της αντικατάστασης των τοπικών μονάδων θερμικής παραγωγής - που τροφοδοτούνται από ορυκτά καύσιμα - με ηλεκτρική ενέργεια από το δίκτυο του ΑΔΜΗΕ, με χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα. Επιπλέον, αυτό θα επιτρέψει την ανάπτυξη υποδομών ΑΠΕ στα προαναφερθέντα νησιά, στηρίζοντας τους στόχους της Ελλάδας, όπως ορίζονται στο Αναθεωρημένο ΕΣΕΚ.
Η κοινωνικοοικονομική ευημερία εκτιμάται σε €2,5 δισεκατομμύρια, τα οποία προέρχονται κυρίως από τη μείωση των τελών ΥΚΩ (€ 2,2 δισεκατομμύρια), ενώ οι συνολικές ΑΠΕ που πρόκειται να εγκατασταθούν στα νησιά αυτά χάρη στον ηλεκτρικό χώρο που θα δημιουργηθεί μέσω των ηλεκτρικών διασυνδέσεων, υπολογίζεται ότι θα έχουν παραγωγή 15,5 TWh πράσινης ενέργειας.
Εκτίμηση εξοικονόμησης CO2: 9 εκατομμύρια τόνοι CO2 το οποίο αποτιμάται σε κοινωνικό όφελος ύψους € 5,3 δισεκατομμυρίων.
Β.2. Ηλεκτρικές διασυνδέσεις Μέσης Τάσης μικρότερων νησιών Κυκλάδων (ΔΕΔΔΗΕ)
Το έργο αφορά στη διασύνδεση των μικρότερων νησιών των Κυκλάδων, Σίφνος, Κύθνος, Δονούσα, Αμοργός, και Ανάφη, μέσω νέων υποβρύχιων διασυνδέσεων Μέσης Τάσης, με μεγαλύτερα νησιά και εν τέλει με την ηπειρωτική Ελλάδα
Προϋπολογισμός: Οι συνολικές κεφαλαιουχικές δαπάνες που απαιτούνται υπολογίζονται σε 244 εκατ. ευρώ
Προδιαγραφές Έργου
▪Πρόκειται να εγκατασταθούν υποθαλάσσια καλώδια Μέσης Τάσης μεταξύ:
-Σερίφου και Σίφνου, με μήκος περίπου 18 km
-Σερίφου και Κύθνου, με μήκος 19 km
-Νάξου και Δονούσας, με μήκος 22 km
-Νάξου και Αμοργού, με μήκος 33 km
-Σαντορίνης και Ανάφης, με μήκος 30 km.
Χρονοδιάγραμμα Έργου
▪Μέχρι το τέλος του 2029, η υποθαλάσσια διασύνδεση MV (μέσης τάσης) μεταξύ Σερίφου – Σίφνου και Σερίφου – Κύθνου θα έχει ολοκληρωθεί.
▪Μέχρι το τέλος του 2031 σχεδιάζεται η υποθαλάσσια διασύνδεση MV (μέσης τάσης) μεταξύ Νάξου – Δονούσας, Νάξου – Αμοργού και Σαντορίνης – Ανάφης.
Κοινωνικοοικονομική ευημερία (για το σύνολο του έργου Δ’ Φάση-Διασύνδεση Κυκλάδων)
Η διασύνδεση των Κυκλάδων θα έχει τεράστια συμβολή στην εκμετάλλευση του διαθέσιμου δυναμικού ΑΠΕ στα νησιά αυτά, κάτι που είναι επί του παρόντος δύσκολο καθώς η μικρή κλίμακα των τοπικών ηλεκτρικών συστημάτων μπορεί να υποστηρίξει ελάχιστη παραγωγή ΑΠΕ.
Επιπλέον, αυτά θα περιορίσουν επίσης το υψηλό κόστος παραγωγής και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, λόγω της αναποτελεσματικότητας των τοπικών μονάδων και της εξάρτησης από τα Βαριά Ορυκτά Καύσιμα.
Κοινωνικοοικονομική ευημερία υπολογίζεται σε € 1,3 δισεκατομμύρια, η μείωση των τελών ΥΚΩ € 1,8 δισεκατομμύρια, ενώ οι συνολικές ΑΠΕ που πρόκειται να εγκατασταθούν υπολογίζεται ότι θα έχουν παραγωγή 0,8 TWh.
Μείωση εκπομπών CO2
Προβλέπεται μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 2 εκατομμύρια τόνους, το οποίο πρόκειται να έχει κοινωνικό όφελος € 1,2 δισεκατομμυρίων.
Β.3. Ηλεκτρικές διασυνδέσεις νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου (έργο 2ης Ομάδας Προτεραιότητας)
Το έργο αφορά στη διασύνδεση, μέσω νέων υποβρύχιων διασυνδέσεων Μέσης Τάσης, μικρότερων νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου καθώς και η ενίσχυση του τοπικού ηλεκτρικού δικτύου, από το ΔΕΔΔΗΕ.
Προϋπολογισμός: Οι συνολικές κεφαλαιουχικές δαπάνες που απαιτούνται υπολογίζονται σε 164,4 εκατ. ευρώ.
Προδιαγραφές Έργου
Περιλαμβάνει την εγκατάσταση δύο νέων υποσταθμών 150 kV στη Λέσβο και τη διασύνδεσή τους με διπλή εναέρια γραμμή, 150 kV, μήκους 150km
Επιπλέον σχεδιάζεται να γίνουν:
▪Υποθαλάσσια διασύνδεση MV (δύο υποθαλάσσια καλώδια μέσης τάσης) μεταξύ Σάμου και Ικαρίας (περίπου 46km)
▪Υποθαλάσσια διασύνδεση MV (δύο υποθαλάσσια καλώδια μέσης τάσης) μεταξύ Σάμου και Αγαθονησίου (περίπου 27km)
Τα οποία θα συμβάλουν στη μείωση του κόστους ηλεκτροδότησης και θα στηρίξει την ένταξη των ΑΠΕ.
Τέλος, σχεδιάζεται ένας νέος υποσταθμός στη σημερινή θέση του Θερμοηλεκτρικού Σταθμού στη Σάμο, ο οποίος θα επιτρέψει την άμεση σύνδεση του νησιού με τον ΑΔΜΗΕ, μειώνοντας το ενεργειακό κόστος και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Χρονοδιάγραμμα Έργου
▪Στόχος είναι η ολοκλήρωση της διασύνδεσης Σάμου – Ικαρίας και του υποσταθμού Λέσβου έως το τέλος του 2029, και η υποθαλάσσια διασύνδεση μεταξύ Σάμου – Αγαθονήσιου σχεδιάζεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2033.
Κοινωνικοοικονομική ευημερία
Αναφορικά με την διασύνδεση των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου, η κοινωνικοοικονομική ευημερία υπολογίζεται σε € 1,1 δισεκατομμύρια, η μείωση των τελών ΥΚΩ € 0,7 δισεκατομμύρια, ενώ οι συνολικές ΑΠΕ που πρόκειται να εγκατασταθούν υπολογίζεται ότι θα έχουν παραγωγή 15 TWh.
Μείωση εκπομπών CO2
Προβλέπεται μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 4,2 εκατομμύρια τόνους, το οποίο πρόκειται να έχει κοινωνικό όφελος € 2,16 δισεκατομμυρίων.
Γ. Εγκαταστάσεις για την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ
Γ.1. Χρηματοδότηση για ανάπτυξη υποδομών Cold Ironing σε νησιωτικά λιμάνια
Το έργο αφορά στην ανάπτυξη και λειτουργία υποδομών σε νησιωτικά λιμάνια για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε ελλιμενιζόμενα πλοία (cold-ironing)
Προϋπολογισμός: Συνολικός Προϋπολογισμός € 200 εκατομμύρια, Ενίσχυση από ΤΑΝ € 100 εκατομμύρια (50% επιδότηση). Επιπλέον πόροι € 100 εκατομμυρίων στην 2η Ομάδα Προτεραιότητας
Οι ωφελούμενοι της συγκεκριμένης δράσης πρόκειται να είναι οι Λιμενικές Αρχές καθώς και ο ΔΕΔΔΗΕ.
Οι τεχνολογίες που θα ενσωματωθούν αφορούν συστήματα ηλεκτροδότησης στην ακτή, φωτοβολταϊκά και συστήματα αποθήκευσης ενέργειας.
Η πρώτη περίπτωση αντιπροσωπευτικού λιμανιού αφορά την εγκατάσταση 32,7 MW συστημάτων ηλεκτροδότησης στην ακτή, 1,8 MW φωτοβολταϊκών και 5,1 MWh συστημάτων αποθήκευσης. Η συνολική παραγωγή πρόκειται να κυμανθεί σε 14.660 MWh, ενώ οι κεφαλαιουχικές δαπάνες εκτιμώνται σε € 33 εκατομμύρια.
Αντίστοιχα, για την δεύτερη περίπτωση αντιπροσωπευτικού λιμανιού προβλέπεται η εγκατάσταση 8.2 MW συστημάτων ηλεκτροδότησης στην ακτή, 0,9 MW φωτοβολταϊκά και 2,2 MWh συστημάτων αποθήκευσης. Η παραγωγή υπολογίζεται σε 1.382 MWh, ενώ οι κεφαλαιουχικές δαπάνες εκτιμώνται σε € 10 εκατομμύρια.
Για την αποτύπωση των αντιπροσωπευτικών λιμανιών, επιλέχθηκαν ορισμένα λιμάνια, όπως θα αναφερθούν στη συνέχεια, και κατηγοριοποιήθηκαν βάσει ορισμένων χαρακτηριστικών, μεταξύ των οποίων το ύψος της απαιτούμενης επένδυσης και της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας των πλοίων στους λιμένες.
Το συγκεκριμένο σχήμα μπορεί να χρηματοδοτήσει 8 λιμάνια – 5 από την πρώτη περίπτωση αντιπροσωπευτικού λιμανιού και 3 από την δεύτερη περίπτωση αντιπροσωπευτικού λιμανιού.
Με κριτήριο την υφιστάμενη/σχεδιαζόμενη ικανότητα του ηλεκτρικού δικτύου για κάλυψη των αναγκών για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε πλοία, καθώς και το είδος των εξυπηρετούμενων πλοίων σήμερα στα λιμάνια αυτά, για την υλοποίηση έργων cold-ironing προκρίνονται σε πρώτη φάση λιμάνια σε νησιά του Ιονίου (π.χ. Κέρκυρα, Κεφαλλονιά), σε νησιά των Κυκλάδων (π.χ. Σύρος, Μύκονος) καθώς και στην Κρήτη (π.χ. Ηράκλειο, Χανιά κλπ)
Μείωση εκπομπών CO2
Η συνολική μείωση σε εκπομπών CO2, εκτιμάται σε 1.460.008 τόνους – στη διάρκεια ζωής των έργων
Γ.2. Εγκατάσταση σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων
Το έργο αφορά στην ανάπτυξη και λειτουργία υποδομών φόρτισης Η/Ο σε νησιά.
Προϋπολογισμός: Συνολικός Προϋπολογισμός € 30 εκατομμύρια, Ενίσχυση από ΤΑΝ € 15 εκατομμύρια (50% επιδότηση). Επιπλέον πόροι € 15 εκατομμυρίων στην 2η Ομάδα Προτεραιότητας
Αναμένεται μέσα από πόρους του Ταμείου να χρηματοδοτηθεί η εγκατάσταση περισσότερων από 1000 φορτιστές στα νησιά. Οι φορτιστές αυτοί θα είναι κανονικής ισχύος (A/C 22kW) που θα εγκατασταθούν τόσο σε μικρά όσο και σε μεγάλα νησιά, καθώς και υψηλής ισχύος (D/C 50 ή 150 kW) που θα εγκατασταθούν στα μεγαλύτερα νησιά.
Μείωση εκπομπών CO2
Η συνολική μείωση σε εκπομπών CO2, εκτιμάται σε 728.175 τόνους, στη διάρκεια ζωής των έργων
Ειδικότερα, η σύμβαση υπεγράφη, σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 21 Νοεμβρίου στη Νάξο, από τον αρμόδιο Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρο Σκυλακάκη, τον Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, κ. Γιάννη Τσακίρη και τον Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Maroš Šefčovič.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, απηύθυνε χαιρετισμό ο Πρωθυπουργός, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης και οι κ.κ. Σκυλακάκης, Τσακίρης και Šefčovič, ενώ η Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου παρουσίασε τα βασικά σημεία της τριμερούς συμφωνίας.
Την εκδήλωση εκ μέρους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης χαιρέτισαν ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, κ. Γιώργος Χατζημάρκος και ο Δήμαρχος Νάξου, κ. Δημήτρης Λιανός.
Το παρών έδωσαν, επίσης, από πλευράς Υπουργείου ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, κ. Πέτρος Βαρελίδης. Στην εκδήλωση παρέστη, ακόμη, ο Εντεταλμένος Σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ, κ. Παναγιώτης Σταμπουλίδης. Σημειώνεται πως η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (PPF) του ΤΑΙΠΕΔ έχει αναλάβει τη διαχείριση του έργου (project management), καθώς ορίστηκε από την Κυβερνητική Επιτροπή ως φορέας ωρίμανσης των έργων, διενέργειας των διαγωνισμών και παρακολούθησης της εκτέλεσης των συμβάσεων.
Το έργο
Ειδικότερα όσον αφορά στο έργο, μέσω του Ταμείου Απανθρακοποίησης των Νησιών διατίθενται στην Ελλάδα, προς δημοπράτηση, 25 εκατ. δικαιώματα εκπομπών CO2 από το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για την απανθρακοποίηση των ενεργειακών συστημάτων των ελληνικών νησιών.
Οι καταρχήν διαθέσιμοι πόροι του νέου αυτού Ταμείου, στο βασικό σενάριο τιμής των δικαιωμάτων εκπομπών, διαμορφώνονται στα 1,6 δισ. ευρώ, ενώ συνολικά το Ταμείο εκτιμάται πως θα κινητοποιήσει επενδύσεις ύψους 3,8 δισ. ευρώ για το χρονικό διάστημα 2025 - 2032.
Εφόσον, μάλιστα, ληφθούν υπόψη οι προβλέψεις για την αύξηση της τιμής των δικαιωμάτων, τα επόμενα 2 χρόνια, όταν και θα δημοπρατηθούν τα δικαιώματα εκπομπών της χώρας μας, στα ποσά αυτά μπορούν να προστεθούν έως και 1,5 δισ. ευρώ επιχορηγήσεων και 3,5 δισ. ευρώ συνολικών επενδύσεων επιπλέον, αντιστοίχως.
Οι τρεις πυλώνες
Το Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών διαρθρώνεται στους εξής τρεις βασικούς πυλώνες:
1.Νέες εγκαταστάσεις Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)
Τουλάχιστον το 50% του συνολικού προϋπολογισμού του Ταμείου αφορά σε έργα ανάπτυξης συστημάτων ΑΠΕ και αποθήκευσης στα νησιά, που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο αυτού του πυλώνα.
Στα επιλέξιμα έργα συμπεριλαμβάνονται μικρές επενδύσεις, που στοχεύουν σε αυτοκατανάλωση κατοικιών και επιχειρήσεων, αλλά και μεγαλύτερες, όπως είναι τα υβριδικά συστήματα παραγωγής ενέργειας, τα οποία συνδυάζουν ΑΠΕ με συστήματα αποθήκευσης. Επίσης, έμφαση δίνεται στη χρηματοδότηση για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
2.Διασυνδέσεις των Νησιών
Στο πλαίσιο του δεύτερου πυλώνα θα χρηματοδοτηθούν έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων των νησιών. Μεταξύ αυτών είναι η ηλεκτρική διασύνδεσης των Δωδεκανήσων, ενώ παράλληλα επιταχύνεται η ολοκλήρωση επιμέρους διασυνδέσεων των Κυκλάδων.
3.Εγκαταστάσεις για την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ
Στον τρίτο πυλώνα θα κατευθυνθούν πόροι για την ανάπτυξη συστημάτων cold-ironing σε λιμάνια νησιών, με σκοπό την τροφοδότηση των πλοίων με ηλεκτρική ενέργεια όσο παραμένουν στο λιμάνι, καθώς και για την ανάπτυξη υποδομών φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα στα νησιά. Σημαντικά έργα του τρίτου πυλώνα είναι, επίσης, αυτά για την κατασκευή ταμιευτήρων στα νησιά, που ταυτόχρονα στοχεύουν τόσο στην ηλεκτροπαραγωγή και στην αποθήκευση όσο και στην καλύτερη διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων των νησιών.
Η διαχείριση του Ταμείου θα γίνεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα αξιολογεί την πρόοδο, αλλά και τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη όλων των υπό ένταξη έργων και θα διενεργεί τις εκταμιεύσεις.
Μετά την υπογραφή της σύμβασης, το επόμενο βήμα για την κινητοποίηση των πόρων του Ταμείου περιλαμβάνει την προετοιμασία και υποβολή, από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, των λεπτομερών φακέλων των έργων και προγραμμάτων προς ένταξη.
Ο Πρωθυπουργός, κ. Κυριακός Μητσοτάκης, δήλωσε: «Η απανθρακοποίηση των νησιών θα αποτελέσει το “κλειδί” για την ανάπτυξή τους, παρέχοντας φτηνότερο ρεύμα. Ενισχύοντας τον τουρισμό. Και προστατεύοντας, παράλληλα, το περιβάλλον και την ατμόσφαιρά τους. Πρόκειται για μία συνολική αντίληψη για την πρόοδο της νησιωτικής Ελλάδας. Αντίληψη, με στόχευση διπλή: πρώτον, μία καλύτερη ζωή για τους κατοίκους. Με αιχμή την τόνωση της τοπικής παραγωγής και την ανάπτυξη ενός τουριστικού μοντέλου που θα έχει διάρκεια. Γι’ αυτό, άλλωστε, παράλληλα προχωρούν τα τοπικά χωροταξικά σχέδια, όπως και τα μέτρα προστασίας των θαλασσών μας. Και δεύτερον, τη συμμετοχή του Αιγαίου στην πανελλαδική προσπάθεια για μία πράσινη οικονομία, όπως την θέλει η εποχή μας».
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, τόνισε: «Η σύσταση του Ταμείου Απανθρακοποίησης των Νησιών είναι ένα εμβληματικό έργο για την Ελλάδα, καθώς θα οδηγήσει σε σημαντικά οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Από τα έργα ΑΠΕ που θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο αυτού, τα ελληνικά νησιά που σήμερα σε μεγάλο βαθμό βασίζονται σε υγρά ορυκτά καύσιμα για την ηλεκτροδότησή τους, θα αποκτήσουν πρόσβαση σε άφθονη και φθηνή “καθαρή” ενέργεια. Παράλληλα, η ανάπτυξη και η λειτουργία των έργων που πρόκειται να χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση των εκπομπών CO2. Η μείωση αυτή μπορεί να φτάσει συνολικά, για τη διάρκεια ζωής των έργων, έως και τους 15 εκατ. τόνους CO2».
Ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, κ. Γιάννης Τσακίρης, επισήμανε: «Το νέο Ταμείο Απανθρακοποίησης που υπογράψαμε σήμερα αποτελεί όχι μόνο ένα ακόμη ορόσημο στη μακροχρόνια συνεργασία της Ελλάδας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΤΕπ, αλλά και μια ισχυρή έκφραση της δέσμευσής μας να επιταχύνουμε την πορεία της χώρας προς την κλιματική ουδετερότητα. Σε αυτήν την κρίσιμη προσπάθεια, η ΕΤΕπ αναμένεται να παρέχει την εξειδικευμένη τεχνογνωσία της, με στόχο την επιτάχυνση της μετάβασης των ελληνικών νησιών σε χαμηλού άνθρακα ηλεκτρική ενέργεια, ενώ το έργο θα χρηματοδοτηθεί από το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ».
Ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Maroš Šefčovič, υπογράμμισε: «Η σημερινή υπογραφή της τριμερούς συμφωνίας με την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων αποτελεί βασικό ορόσημο για τη χρηματοδότηση επενδύσεων που έχουν στόχο την απανθρακοποίηση των ελληνικών νησιών. Η Ελλάδα έχει ένα πολύ φιλόδοξο χαρτοφυλάκιο έργων που αναπτύσσει και το οποίο όχι μόνο θα συμβάλει στη μείωση των εκπομπών άνθρακα και της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα, αλλά θα δημιουργήσει επίσης σημαντικά κοινωνικοοικονομικά οφέλη. Αυτές οι δράσεις υποστηρίζονται από το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων ρύπων της ΕΕ. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό παράδειγμα ευκαιριών που δημιουργούνται από την τιμολόγηση των εκπομπών άνθρακα διευκολύνοντας τις πράσινες επενδύσεις. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να συνεχίσει να στηρίζει την Ελλάδα διασφαλίζοντας ότι η πολιτική για το κλίμα συμβαδίζει με τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση και τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα».
Η Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου, σημείωσε: «Τα νησιά και η εξεύρεση βιώσιμων λύσεων απέναντι στις προκλήσεις, που συνδέονται με την νησιωτικότητα, αποτελούν βασική προτεραιότητα του ΥΠΕΝ κατά την τελευταία πενταετία. Πρωτοβουλίες και έργα όπως η ταχεία πρόοδος των ηλεκτρικών διασυνδέσεων με τις Κυκλάδες, τις Σποράδες και την Κρήτη, το Πρόγραμμα GR-Eco Islands και τα "πράσινα" νησιά που υλοποιήσαμε πιλοτικά (Αστυπάλαια, Χάλκη, Τήλος, Άι Στράτης και σύντομα και ο Πόρος) αποτελουν απτό έργο για τα νησιά και τους νησιώτες, δίνοντας ώθηση για περαιτέρω περιφερειακή ανάπτυξη και αποκέντρωση. Αυτή η προσπάθεια διευρύνεται σε όλα τα νησιά της χώρας με την υπογραφή της σημερινής συμφωνίας. Μια πολύ σημαντική συμφωνία, που αναγνωρίζει την ιδιαιτερότητα της Ελλάδας, ως μια κατεξοχήν νησιωτική χώρα και επανατοποθετεί τα ελληνικά νησιά στον παγκόσμιο χάρτη με μια νέα, πιο σύγχρονη ταυτότητα».
Σημειώνεται πως οι πτήσεις για τη μεταφορά της αποστολής του Πρωθυπουργού και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας πραγματοποιήθηκαν με μίγμα Βιώσιμων Αεροπορικών Καυσίμων (SAF), στο πλαίσιο της δέσμευσης του Ομίλου της AEGEAN για τη μετάβαση σε πιο βιώσιμες, σε περισσότερο πράσινες μεταφορές.
Ενδεικτικά έργα ανά κατηγορία
Α. Πυλώνας «Νέα εγκαταστάσεις ΑΠΕ»
Α.1 Συστήματα ΑΠΕ για αυτοκατανάλωση (μικρά φωτοβολταϊκά σε συνδυασμό με μπαταρίες)
Το έργο αυτό αφορά σε Δράση για την εγκατάσταση μικρών συστημάτων ΑΠΕ (φ/β με μπαταρία) από τελικούς χρήστες με σκοπό την αυτοκατανάλωση. Το έργο αυτό (Δράση), για τις κατηγορίες ωφελούμενων που υπόκεινται σε κανόνες κρατικών ενισχύσεων, θα βασιστεί στο πλαίσιο του ΓΑΚ.
Προϋπολογισμός: Συνολικός Προϋπολογισμός € 270 εκατομμύρια, Ενίσχυση από ΤΑΝ € 135 εκατομμύρια (~ 50% ενίσχυση). Επιπλέον πόροι € 195 εκατομμύρια στην 2η Ομάδα Προτεραιότητας
Μέσα από τη Δράση αυτή αναμένεται να εγκατασταθούν συνολικά συστήματα ΑΠΕ ισχύος 130 MW και αντίστοιχα συστήματα μπαταριών χωρητικότητας 130 MWh, εξοικονομώντας έως και 305.124 τόνους CO2 στη διάρκεια ζωής των έργων
Ωφελούμενοι:
-Οικιακοί καταναλωτές (85% π/υ Δράσης) – συστήματα φ/β με μπαταρία μεγέθους 7kW/7kWh σε περισσότερες από 13.500 κατοικίες (6 % των κατοίκων στα νησιά)
-Επιχειρήσεις (10% π/υ Δράσης) – συστήματα φ/β με μπαταρία μεγέθους 40kW/40kWh σε περισσότερες από 550 επιχειρήσεις (15 % των επιχειρήσεων στα νησιά)
-Δημόσια κτήρια (4% π/υ Δράσης) – συστήματα φ/β με μπαταρία μεγέθους 20kW/20kWh σε περισσότερα από 440 δημόσια κτήρια (11% των δημοσίων κτηρίων στα νησιά)
-Αγρότες (1% π/υ Δράσης) – συστήματα φ/β με μπαταρία μεγέθους 10kW/10kWh σε περισσότερους από 175 ωφελούμενους αγρότες (21% των αγροτών στα νησιά)
Α.2. Παροχή επενδυτικής ενίσχυσης για την ανάπτυξη σταθμών ΑΠΕ σε διασυνδεδεμένα νησιά
Το έργο αυτό αφορά σε παροχή επενδυτικής ενίσχυσης μέσω διαγωνισμών σε ιδιώτες «παραγωγούς» (επενδυτές) για την ανάπτυξη σταθμών ΑΠΕ σε διασυνδεδεμένα νησιά. Το έργο αυτό θα βασιστεί σε εγκεκριμένο σχήμα κρατικής ενίσχυσης.
Προϋπολογισμός: Συνολικός Προϋπολογισμός € 165 εκατομμύρια, Ενίσχυση από ΤΑΝ € 106 εκατομμύρια (~40% επιδότηση). Επιπλέον πόροι € 200 εκατομμυρίων στην 2η Ομάδα Προτεραιότητας
Μέσω του έργου αυτού θα αναπτυχθούν:
-130MW χερσαίων αιολικών (ενδεικτικό μέγεθος ανά σύστημα 30 ΜW)
-50MW φωτοβολταϊκών με μπαταρία μίας ώρας αποθηκευτικής ικανότητας (ενδεικτικό μέγεθος ανά σύστημα, μικρά 1ΜW/1MWh, μεγάλα 20ΜW/20ΜWh)
-10MW γεωθερμικών συστημάτων
Οι τελικές δυναμικότητες (ανά τεχνολογία ΑΠΕ) που θα δημοπρατηθούν θα αποφασιστούν από τη ΡΑΕ με βάση το διαθέσιμο ηλεκτρικό χώρο του δικτύου καθώς και άλλες παραμέτρους.
Εκτίμηση Εξοικονόμησης CO2: 779.295 CO2 τόνοι στη διάρκεια ζωής των έργων
Α.3. Παροχή επενδυτικής ενίσχυσης για την εγκατάσταση υβριδικών σταθμών ΑΠΕ σε μη-διασυνδεδεμένα νησιά
Το έργο αυτό αφορά σε παροχή επενδυτικής ενίσχυσης, μέσω διαγωνισμών που θα διενεργήσει η ΡΑΑΕΥ, σε ιδιώτες «παραγωγούς» (επενδυτές) για την ανάπτυξη και λειτουργία υβριδικών σταθμών ΑΠΕ (ΑΠΕ με συστήματα αποθήκευσης) σε μη-διασυνδεδεμένα νησιά (ΜΔΝ). Το έργο αυτό θα βασιστεί σε εγκεκριμένο σχήμα κρατικής ενίσχυσης.
Προϋπολογισμός: Συνολικός Προϋπολογισμός € 500 εκατομμύρια, Ενίσχυση από ΤΑΝ € 210 εκατομμύρια (~42% επιδότηση). Επιπλέον πόροι € 160 εκατομμυρίων στην 2η Ομάδα Προτεραιότητας
Στα ΜΔΝ όπου θα εγκατασταθούν υβριδικοί σταθμοί ΑΠΕ (ΥΒΣ) θα εγκατασταθούν συστήματα μη ελεγχόμενων σταθμών ΑΠΕ (αιολικά ή φωτοβολταϊκά) σε συνδυασμό με μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας (συσσωρευτές ή συστήματα αντλησιοταμίευσης).
Στα μικρά συστήματα με αιχμή μέχρι 1 MW θα εγκατασταθεί ένας Υβριδικός Σταθμός. Στα συστήματα μεσαίου μεγέθους με αιχμή από 1 έως 10 MW θα εγκατασταθούν από 1 έως 2 Υβριδικοί Σταθμοί ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του κάθε αυτόνομου συστήματος και για τα συστήματα με αιχμή μεγαλύτερη από 10 MW θα εγκατασταθούν 2 έως 3 Υβριδικοί Σταθμοί σε κάθε αυτόνομο σύστημα.
Δρομολογείται άμεσα, εντός των πρώτων μηνών του 2025, η προκήρυξη διαγωνισμού για την ανάπτυξη και λειτουργία ΥΒΣ στα 5 μεγάλα μη διασυνδεδεμένα ηλεκτρικά συστήματα (ΗΣ Ρόδου, Κω-Καλύμνου, Χίου, Σάμου, Λέσβου). Στα συστήματα αυτά βάσει των υφιστάμενων περιθωρίων ΑΠΕ (Απόφαση ΡΑΑΕΥ) δύναται να εγκατασταθούν ΥΒΣ με εγγυημένη ισχύ ως εξής:
●ΗΣ Ρόδου ~30MW
●ΗΣ Κω-Καλύμνου 11MW
●ΗΣ Χίου 11MW
●ΗΣ Σάμου 5MW
●ΗΣ Λέσβου ~10ΜW
Στα νησιά αυτά αναμένεται να εγκατασταθούν συστήματα ΑΠΕ (φ/β ή/και αιολικά) συνολικής ισχύος μεταξύ 135 και 168 ΜW (αναλόγως του μίγματος των τεχνολογιών, συνδυασμό με συστήματα αποθήκευσης έως και 400 ΜW.
Οι ΥΒΣ που θα αναπτυχθούν σύμφωνα με τα παραπάνω θα οδηγήσουν σε αύξηση της διείσδυσης ΑΠΕ η οποία σε κάθε αυτόνομο σύστημα, και σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες τεχνολογίες ΑΠΕ θα ξεπεράσει το 30-40%.
To συνολικό κόστος επένδυσης για την ανάπτυξη των συστημάτων αυτών εκτιμάται σε έως και 250 εκατ. € με σημερινές τιμές εξοπλισμού, απορροφώντας έως και 110 εκατ. € από πόρους του Ταμείου (42% επιδότηση)
Σε επόμενη φάση αναμένεται η προκήρυξη διαγωνισμού/ών για την ανάπτυξη και λειτουργία ΥΒΣ και σε μικρότερα ΜΔΝ, όπως η Αμοργός, η Κάρπαθος, η Κύθνος, η Λήμνος, η Πάτμος και η Σύμη καθώς και σε κάποια πολύ μικρά ν ησιά όπως η Μεγίστη, οι Οθωνοί, η Ερεικούσσα, η Γαύδος, τα Αντικύθηρα κ.α.
Τα ΥΒΣ που θα αναπτυχθούν θα συνδυάζουν είτε αιολικούς σταθμούς με συστημα αποθήκευσης είτε φ/β σταθμούς με συστημα αποθήκευσης ή ακόμα και αιολικά, φ/β και συστημα αποθήκευσης.
Συνολικά, στο σύνολο των ΜΔΝ προκύπτει ανάγκη εγκατάστασης 150 MW αιολικών σταθμών ή 200 MW περίπου φ/β σταθμων. Επίσης για να αποδοθεί η ισχύς αυτή από τον ΥΒΣ για τουλάχιστον 6 ώρες ημερησίως, σύμφωνα το οικείο κανονιστικό πλαίσιο, θα πρέπει να εγκατασταθούν συστήματα αποθήκευσης χωρητικότητας τουλάχιστον 500 MWh, κάτι που μεταφράζεται συνολικά σε επενδύσεις που με βάση τα σημερινά επενδυτικά κόστη εκτιμάται ότι μπορούν να φτάσουν τα 300 εκατ. € ανάλογα με την τεχνολογία που θα επιλεγεί.
Επιπλέον, και ειδικά για την Κρήτη είναι δυνατή η εγκατάσταση ΥΒΣ με εγγυημένη ισχύ μέχρι 120 MW, ήτοι αιολικων σταθμών με συνολική ισχύ μέχρι 240 MW ή φ/β σταθμών με συνολική ισχύ μέχρι 350 MW περίπου και συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας συνολικής χωρητικότητας περίπου 800 MWh, με εκτιμώμενο συνολικό επενδυτικό κόστος που αναμένεται να ξεπεράσει τα 380 εκατ. € – 460 εκατ.€ ανάλογα με την τεχνολογία που θα επιλεγεί.
Α.4. Παροχή επενδυτικής ενίσχυσης για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων
Το έργο αυτό αφορά σε παροχή επενδυτικής ενίσχυσης, μέσω διαγωνισμού, σε ιδιώτες «παραγωγούς» (επενδυτές) για την ανάπτυξη υπεράκτιου αιολικού πάρκου, αποτελούμενου από πλωτές ανεμογεννήτριες, σε μία από τις περιοχές προτεραιότητας που έχουν εντοπιστεί στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο (προκρίνεται η περιοχή της Κρήτης, ακολουθούμενη από περιοχή Κυκλάδων και περιοχή Δωδεκανήσων)
Προϋπολογισμός: Συνολικός Προϋπολογισμός € 880 εκατομμύρια. Ενίσχυση από ΤΑΝ € 260 εκατομμύρια (~ 30% επιδότηση). Επιπλέον πόροι € 200 εκατομμυρίων στην 2η Ομάδα Προτεραιότητας
Το μέγεθος του προς υλοποίηση υπεράκτιου αιολικού πάρκου, με αξιοποίηση υπολογίζεται σε περίπου 195ΜW
Ο ηλεκτρικός χώρος για τα υπεράκτια αιολικά έχει ήδη δεσμευτεί από τον ΑΔΜΗΕ.
Εκτίμηση Εξοικονόμησης CO2: 1.373.237 CO2 τόνοι στη διάρκεια ζωής του έργου
Α.5. Παροχή επενδυτικής ενίσχυσης για την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης μπροστά από το μετρητή σε διασυνδεδεμένα νησιά
Το έργο αυτό αφορά σε παροχή επενδυτικής ενίσχυσης, μέσω διαγωνισμού, σε ιδιώτες «παραγωγούς» (επενδυτές) για την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης με μπαταρίες μπροστά από το μετρητή (stand-alone battery storage) χωρητικότητας 4 ωρών, σε διασυνδεδεμένα νησιά, για σκοπούς ενίσχυσης της ασφάλειας εφοδιασμού. Το έργο αυτό θα βασιστεί σε εγκεκριμένο σχήμα κρατικής ενίσχυσης.
Προϋπολογισμός: Συνολικός Προϋπολογισμός € 90 εκατομμύρια, Ενίσχυση από ΤΑΝ € 36 εκατομμύρια (~ 40% επιδότηση). Επιπλέον πόροι € 116 εκατομμυρίων στην 2η Ομάδα Προτεραιότητας
Αναμένεται να εγκατασταθούν συνολικά 90 MW αποθηκευτικής ισχύος (με πόρους 1ης ομάδας Προτεραιότητας), τα οποία θα λειτουργούν ως εφεδρεία σε περιπτώσεις ανάγκης, υποστηρίζοντας το σύστημα
Ενδεικτικά μεγέθη συστημάτων: μικρά - 5MW/20MWh, μεγάλα - 50MW/200MWh
Εκτίμηση Εξοικονόμησης CO2: 643.860 CO2 τόνοι στη διάρκεια ζωής των έργων
Α.6. Ανάπτυξη φραγμάτων/ταμιευτήρων πολλαπλού σκοπού
Το έργο αυτό αφορά στη χρηματοδότηση της δημιουργίας φραγμάτων πολλαπλού σκοπού σε νησιά. Τα φράγματα αυτά θα χρησιμοποιούνται για ύδρευση, άρδευση καθώς και για παραγωγή ενέργειας με την τοποθέτηση μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών.
Τα φράγματα που εξετάστηκαν από ερευνητική ομάδα του Τομέα Υδατικών Πόρων & Περιβάλλοντος της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ, στην οποία ανατέθηκε σχετική μελέτη από τη Γενική Γραμματεία Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, αναμένεται να:
▪συμβάλουν στην απεξάρτηση των νησιών από τον άνθρακα με πολλαπλούς τρόπους, καθώς θα παράγουν χαμηλού κόστους, πράσινη και εν μέρει διαχειρίσιμη ηλεκτρική ενέργεια, μέσω μιας καθιερωμένης και ώριμης τεχνολογίας.
▪καλύψουν τις οικιακές, καθώς και τις τουριστικές και γεωργικές ανάγκες σε νερό, σε απομακρυσμένες περιοχές που αντιμετωπίζουν προβλήματα λειψυδρίας.
▪συμβάλουν στην αντιπλημμυρική προστασία των κατάντη περιοχών με τη συγκράτηση και τελικά την αξιοποίηση των πλημμυρικών ροών.
▪οδηγήσουν σε εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας και ενεργειακών δαπανών, καθώς θα αντικαταστήσουν τις ενεργοβόρες υποδομές παροχής νερού (άντληση υπόγειων υδάτων, μονάδες αφαλάτωσης).
Προϋπολογισμός: Συνολικός Προϋπολογισμός € 166 εκατομμύρια, Ενίσχυση από ΤΑΝ € 100 εκατομμύρια (~ 60% επιδότηση). Επιπλέον πόροι € 225 εκατομμυρίων στην 2η Ομάδα Προτεραιότητας
Β. Διασυνδέσεις των νησιών
Β.1. Ηλεκτρική διασύνδεση των Δωδεκανήσων (ΑΔΜΗΕ-ΔΕΔΔΗΕ)
Το έργο αφορά στη διασύνδεση των Δωδεκανήσων και περιλαμβάνει τόσο τη διασύνδεση από τον ΑΔΜΗΕ των νησιών Κω, Ρόδου και Καρπάθου απευθείας με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ), όσο και, μέσω διασυνδέσεων Μέσης Τάσης από το ΔΕΔΔΗΕ, τη διασύνδεση και των μικρότερων νησιών των Δωδεκανήσων (Σύμη, Πάτμος κλπ)
Προϋπολογισμός:
Οι συνολικές κεφαλαιουχικές δαπάνες εκτιμώνται σε € 2,22 δισεκατομμύρια (χωρίς ρήτρες έκτακτης ανάγκης και ΦΠΑ),
Προδιαγραφές Έργου
▪Για την σύνδεση της Κορίνθου με την Κω, θα εγκατασταθούν δυο υποβρύχια καλώδια HVDC, συνολικής δυναμικότητας 1.000 MW (2 x 500 MW), μήκους περίπου 380 km.
▪Στην Κόρινθο και στην Κω θα εγκατασταθούν σταθμοί μετατροπής
▪Επιπλέον, θα εγκατασταθούν 3 υποβρύχια καλώδια 150KV, με ισχύ 250MVA το καθένα για τη σύνδεση Κω-Ρόδου, μήκους περίπου 100km
▪Τέλος, ένα υποθαλάσσιο καλώδιο 150kV με ισχύ 200MVA, μεταξύ Καρπάθου και Ρόου, μήκους περίπου 109km.
Χρονοδιάγραμμα Έργου
▪Η Διασύνδεση Κόρινθος-Κω και η Διασύνδεση Κω-Ρόδου είναι προγραμματισμένη να ολοκληρωθεί εντός του 1ου εξαμήνου του 2028,
▪Η διασύνδεση Ρόδου-Κάρπαθου και ο υποσταθμός στην πόλη της Κω είναι σχεδιασμένα να τεθούν σε λειτουργία εντός του 1ου εξαμήνου του 2029,
▪Η σύνδεση μέσω υποβρύχιων καλωδίων μέσης τάσης μεταξύ μικρότερων νησιών (π.χ. Λειψοί, Πάτμος, Λέρος), είναι προγραμματισμένη να ολοκληρωθεί εντός της περιόδου 2032 – 2033.
Τρέχουσα Κατάσταση
▪Περιβαλλοντικές μελέτες για τις διασυνδέσεις Κορίνθου – Κω και Κω – Ρόδου έχουν υποβληθεί στο Υπουργείο, με τις εγκρίσεις αδειών να αναμένονται έως το τέλος του 2024, ενώ η έγκριση για τον υποσταθμό αναμένεται το πρώτο τρίμηνο του 2025.
▪Οι έρευνες θαλάσσιου πυθμένα για τις διασυνδέσεις Κορίνθου – Κω και Κω – Ρόδου έχουν ολοκληρωθεί, και οι αντίστοιχες για τη διασύνδεση Ρόδου-Καρπάθου αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του Νοεμβρίου 2024.
▪Τα τεύχη του διαγωνισμού για την απόκτηση του απαραίτητου εξοπλισμού βρίσκονται στο τελικό στάδιο και αναμένεται να κυκλοφορήσουν στα τέλη του 2024. Οι κατασκευαστικές εργασίες έχουν προγραμματιστεί να ξεκινήσουν έως το τέλος του 2025.
Κοινωνικοοικονομική ευημερία
Η διασύνδεση των Δωδεκανήσων μειώνει το ενεργειακό κόστος και θα περιορίσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, λόγω της αντικατάστασης των τοπικών μονάδων θερμικής παραγωγής - που τροφοδοτούνται από ορυκτά καύσιμα - με ηλεκτρική ενέργεια από το δίκτυο του ΑΔΜΗΕ, με χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα. Επιπλέον, αυτό θα επιτρέψει την ανάπτυξη υποδομών ΑΠΕ στα προαναφερθέντα νησιά, στηρίζοντας τους στόχους της Ελλάδας, όπως ορίζονται στο Αναθεωρημένο ΕΣΕΚ.
Η κοινωνικοοικονομική ευημερία εκτιμάται σε €2,5 δισεκατομμύρια, τα οποία προέρχονται κυρίως από τη μείωση των τελών ΥΚΩ (€ 2,2 δισεκατομμύρια), ενώ οι συνολικές ΑΠΕ που πρόκειται να εγκατασταθούν στα νησιά αυτά χάρη στον ηλεκτρικό χώρο που θα δημιουργηθεί μέσω των ηλεκτρικών διασυνδέσεων, υπολογίζεται ότι θα έχουν παραγωγή 15,5 TWh πράσινης ενέργειας.
Εκτίμηση εξοικονόμησης CO2: 9 εκατομμύρια τόνοι CO2 το οποίο αποτιμάται σε κοινωνικό όφελος ύψους € 5,3 δισεκατομμυρίων.
Β.2. Ηλεκτρικές διασυνδέσεις Μέσης Τάσης μικρότερων νησιών Κυκλάδων (ΔΕΔΔΗΕ)
Το έργο αφορά στη διασύνδεση των μικρότερων νησιών των Κυκλάδων, Σίφνος, Κύθνος, Δονούσα, Αμοργός, και Ανάφη, μέσω νέων υποβρύχιων διασυνδέσεων Μέσης Τάσης, με μεγαλύτερα νησιά και εν τέλει με την ηπειρωτική Ελλάδα
Προϋπολογισμός: Οι συνολικές κεφαλαιουχικές δαπάνες που απαιτούνται υπολογίζονται σε 244 εκατ. ευρώ
Προδιαγραφές Έργου
▪Πρόκειται να εγκατασταθούν υποθαλάσσια καλώδια Μέσης Τάσης μεταξύ:
-Σερίφου και Σίφνου, με μήκος περίπου 18 km
-Σερίφου και Κύθνου, με μήκος 19 km
-Νάξου και Δονούσας, με μήκος 22 km
-Νάξου και Αμοργού, με μήκος 33 km
-Σαντορίνης και Ανάφης, με μήκος 30 km.
Χρονοδιάγραμμα Έργου
▪Μέχρι το τέλος του 2029, η υποθαλάσσια διασύνδεση MV (μέσης τάσης) μεταξύ Σερίφου – Σίφνου και Σερίφου – Κύθνου θα έχει ολοκληρωθεί.
▪Μέχρι το τέλος του 2031 σχεδιάζεται η υποθαλάσσια διασύνδεση MV (μέσης τάσης) μεταξύ Νάξου – Δονούσας, Νάξου – Αμοργού και Σαντορίνης – Ανάφης.
Κοινωνικοοικονομική ευημερία (για το σύνολο του έργου Δ’ Φάση-Διασύνδεση Κυκλάδων)
Η διασύνδεση των Κυκλάδων θα έχει τεράστια συμβολή στην εκμετάλλευση του διαθέσιμου δυναμικού ΑΠΕ στα νησιά αυτά, κάτι που είναι επί του παρόντος δύσκολο καθώς η μικρή κλίμακα των τοπικών ηλεκτρικών συστημάτων μπορεί να υποστηρίξει ελάχιστη παραγωγή ΑΠΕ.
Επιπλέον, αυτά θα περιορίσουν επίσης το υψηλό κόστος παραγωγής και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, λόγω της αναποτελεσματικότητας των τοπικών μονάδων και της εξάρτησης από τα Βαριά Ορυκτά Καύσιμα.
Κοινωνικοοικονομική ευημερία υπολογίζεται σε € 1,3 δισεκατομμύρια, η μείωση των τελών ΥΚΩ € 1,8 δισεκατομμύρια, ενώ οι συνολικές ΑΠΕ που πρόκειται να εγκατασταθούν υπολογίζεται ότι θα έχουν παραγωγή 0,8 TWh.
Μείωση εκπομπών CO2
Προβλέπεται μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 2 εκατομμύρια τόνους, το οποίο πρόκειται να έχει κοινωνικό όφελος € 1,2 δισεκατομμυρίων.
Β.3. Ηλεκτρικές διασυνδέσεις νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου (έργο 2ης Ομάδας Προτεραιότητας)
Το έργο αφορά στη διασύνδεση, μέσω νέων υποβρύχιων διασυνδέσεων Μέσης Τάσης, μικρότερων νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου καθώς και η ενίσχυση του τοπικού ηλεκτρικού δικτύου, από το ΔΕΔΔΗΕ.
Προϋπολογισμός: Οι συνολικές κεφαλαιουχικές δαπάνες που απαιτούνται υπολογίζονται σε 164,4 εκατ. ευρώ.
Προδιαγραφές Έργου
Περιλαμβάνει την εγκατάσταση δύο νέων υποσταθμών 150 kV στη Λέσβο και τη διασύνδεσή τους με διπλή εναέρια γραμμή, 150 kV, μήκους 150km
Επιπλέον σχεδιάζεται να γίνουν:
▪Υποθαλάσσια διασύνδεση MV (δύο υποθαλάσσια καλώδια μέσης τάσης) μεταξύ Σάμου και Ικαρίας (περίπου 46km)
▪Υποθαλάσσια διασύνδεση MV (δύο υποθαλάσσια καλώδια μέσης τάσης) μεταξύ Σάμου και Αγαθονησίου (περίπου 27km)
Τα οποία θα συμβάλουν στη μείωση του κόστους ηλεκτροδότησης και θα στηρίξει την ένταξη των ΑΠΕ.
Τέλος, σχεδιάζεται ένας νέος υποσταθμός στη σημερινή θέση του Θερμοηλεκτρικού Σταθμού στη Σάμο, ο οποίος θα επιτρέψει την άμεση σύνδεση του νησιού με τον ΑΔΜΗΕ, μειώνοντας το ενεργειακό κόστος και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Χρονοδιάγραμμα Έργου
▪Στόχος είναι η ολοκλήρωση της διασύνδεσης Σάμου – Ικαρίας και του υποσταθμού Λέσβου έως το τέλος του 2029, και η υποθαλάσσια διασύνδεση μεταξύ Σάμου – Αγαθονήσιου σχεδιάζεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2033.
Κοινωνικοοικονομική ευημερία
Αναφορικά με την διασύνδεση των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου, η κοινωνικοοικονομική ευημερία υπολογίζεται σε € 1,1 δισεκατομμύρια, η μείωση των τελών ΥΚΩ € 0,7 δισεκατομμύρια, ενώ οι συνολικές ΑΠΕ που πρόκειται να εγκατασταθούν υπολογίζεται ότι θα έχουν παραγωγή 15 TWh.
Μείωση εκπομπών CO2
Προβλέπεται μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 4,2 εκατομμύρια τόνους, το οποίο πρόκειται να έχει κοινωνικό όφελος € 2,16 δισεκατομμυρίων.
Γ. Εγκαταστάσεις για την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ
Γ.1. Χρηματοδότηση για ανάπτυξη υποδομών Cold Ironing σε νησιωτικά λιμάνια
Το έργο αφορά στην ανάπτυξη και λειτουργία υποδομών σε νησιωτικά λιμάνια για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε ελλιμενιζόμενα πλοία (cold-ironing)
Προϋπολογισμός: Συνολικός Προϋπολογισμός € 200 εκατομμύρια, Ενίσχυση από ΤΑΝ € 100 εκατομμύρια (50% επιδότηση). Επιπλέον πόροι € 100 εκατομμυρίων στην 2η Ομάδα Προτεραιότητας
Οι ωφελούμενοι της συγκεκριμένης δράσης πρόκειται να είναι οι Λιμενικές Αρχές καθώς και ο ΔΕΔΔΗΕ.
Οι τεχνολογίες που θα ενσωματωθούν αφορούν συστήματα ηλεκτροδότησης στην ακτή, φωτοβολταϊκά και συστήματα αποθήκευσης ενέργειας.
Η πρώτη περίπτωση αντιπροσωπευτικού λιμανιού αφορά την εγκατάσταση 32,7 MW συστημάτων ηλεκτροδότησης στην ακτή, 1,8 MW φωτοβολταϊκών και 5,1 MWh συστημάτων αποθήκευσης. Η συνολική παραγωγή πρόκειται να κυμανθεί σε 14.660 MWh, ενώ οι κεφαλαιουχικές δαπάνες εκτιμώνται σε € 33 εκατομμύρια.
Αντίστοιχα, για την δεύτερη περίπτωση αντιπροσωπευτικού λιμανιού προβλέπεται η εγκατάσταση 8.2 MW συστημάτων ηλεκτροδότησης στην ακτή, 0,9 MW φωτοβολταϊκά και 2,2 MWh συστημάτων αποθήκευσης. Η παραγωγή υπολογίζεται σε 1.382 MWh, ενώ οι κεφαλαιουχικές δαπάνες εκτιμώνται σε € 10 εκατομμύρια.
Για την αποτύπωση των αντιπροσωπευτικών λιμανιών, επιλέχθηκαν ορισμένα λιμάνια, όπως θα αναφερθούν στη συνέχεια, και κατηγοριοποιήθηκαν βάσει ορισμένων χαρακτηριστικών, μεταξύ των οποίων το ύψος της απαιτούμενης επένδυσης και της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας των πλοίων στους λιμένες.
Το συγκεκριμένο σχήμα μπορεί να χρηματοδοτήσει 8 λιμάνια – 5 από την πρώτη περίπτωση αντιπροσωπευτικού λιμανιού και 3 από την δεύτερη περίπτωση αντιπροσωπευτικού λιμανιού.
Με κριτήριο την υφιστάμενη/σχεδιαζόμενη ικανότητα του ηλεκτρικού δικτύου για κάλυψη των αναγκών για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε πλοία, καθώς και το είδος των εξυπηρετούμενων πλοίων σήμερα στα λιμάνια αυτά, για την υλοποίηση έργων cold-ironing προκρίνονται σε πρώτη φάση λιμάνια σε νησιά του Ιονίου (π.χ. Κέρκυρα, Κεφαλλονιά), σε νησιά των Κυκλάδων (π.χ. Σύρος, Μύκονος) καθώς και στην Κρήτη (π.χ. Ηράκλειο, Χανιά κλπ)
Μείωση εκπομπών CO2
Η συνολική μείωση σε εκπομπών CO2, εκτιμάται σε 1.460.008 τόνους – στη διάρκεια ζωής των έργων
Γ.2. Εγκατάσταση σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων
Το έργο αφορά στην ανάπτυξη και λειτουργία υποδομών φόρτισης Η/Ο σε νησιά.
Προϋπολογισμός: Συνολικός Προϋπολογισμός € 30 εκατομμύρια, Ενίσχυση από ΤΑΝ € 15 εκατομμύρια (50% επιδότηση). Επιπλέον πόροι € 15 εκατομμυρίων στην 2η Ομάδα Προτεραιότητας
Αναμένεται μέσα από πόρους του Ταμείου να χρηματοδοτηθεί η εγκατάσταση περισσότερων από 1000 φορτιστές στα νησιά. Οι φορτιστές αυτοί θα είναι κανονικής ισχύος (A/C 22kW) που θα εγκατασταθούν τόσο σε μικρά όσο και σε μεγάλα νησιά, καθώς και υψηλής ισχύος (D/C 50 ή 150 kW) που θα εγκατασταθούν στα μεγαλύτερα νησιά.
Μείωση εκπομπών CO2
Η συνολική μείωση σε εκπομπών CO2, εκτιμάται σε 728.175 τόνους, στη διάρκεια ζωής των έργων
www.worldenergynews.gr
