Ρωσία, Ιράν και Βενεζουέλα ντριμπλάρουν… ΗΠΑ και λοιπούς ανταγωνιστές
Οι δυτικές κυβερνήσεις με επικεφαλής τις ΗΠΑ, έχουν αυστηροποιήσει τις κυρώσεις στη Ρωσία, το Ιράν και τη Βενεζουέλα εν μέσω κλιμάκωσης των γεωπολιτικών συγκρούσεων, στοχεύοντας συχνά τις εξαγωγές πετρελαίου των χωρών για να πλήξουν τις κύριες ροές εσόδων τους.
Σαν απάντηση, οι παραγωγοί του ΟΠΕΚ+ χρησιμοποιούν δεξαμενόπλοια για να παρακάμψουν τους εμπορικούς περιορισμούς και να συνεχίσουν τις θαλάσσιες αποστολές πετρελαίου τους που συχνά προορίζονται για την Κίνα (μεγαλύτερος εισαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο που έχει αντιταχθεί δημοσίως στις δυτικές κυρώσεις).
Ο «σκιώδης» στόλος δεξαμενόπλοιων ελέγχεται ως επί το πλείστον από κρατικά συμφέροντα της Ρωσίας, του Ιράν και της Βενεζουέλας που μπόρεσαν να αποκτήσουν μεγάλη ποσότητα vintage πλοίων σε μεταχειρισμένες συναλλαγές μέσω αδιαφανών, ελάχιστα γνωστών εταιρειών με έδρα σε τρίτες χώρες όπως τα ΗΑΕ.
Μια ανάλυση των δεδομένων S&P Global Commodities at Sea and Maritime Intelligence Risk Suite βρήκε 889 δεξαμενόπλοια χωρητικότητας άνω των 27.000 dwt που μπορεί να έχουν χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά του πετρελαίου.
Με μια συνδυασμένη χωρητικότητα νεκρού βάρους 111,6 εκατομμυρίων, ο σκιώδης στόλος αποτελεί περίπου το 17% του παγκόσμιου στόλου πετρελαιοφόρων.
Εμπορικές ροές
Οι θαλάσσιες εξαγωγές αργού και προϊόντων της Ρωσίας αυξήθηκαν κατά περίπου 5% (6,3 εκατομμύρια b/d) από τις αρχές του 2022, όταν η χώρα εισέβαλε στην Ουκρανία.
Το «ανώτατο όριο τιμών» της G7 στις ρωσικές εξαγωγές (σχεδιασμένο για να περιορίσει τα έσοδα από πετρέλαιο της Μόσχας αποφεύγοντας την κρίση εφοδιασμού), τέθηκε σε ισχύ στα τέλη του 2022 και στις αρχές του 2023.
Μετά την κατακόρυφη πτώση κατά την πρώτη κυβέρνηση Τραμπ, η παραγωγή πετρελαίου στο Ιράν και τη Βενεζουέλα έχει ανακάμψει υπό την προεδρία Τζο Μπάιντεν, με το επίκεντρο των κυρώσεων να μετακινούνται στη Ρωσία.
Οι δύο χώρες εξαιρούνται από τις ποσοστώσεις βάσει της συμφωνίας του ΟΠΕΚ+, επιτρέποντάς τους να αντλούν όσο περισσότερο μπορούν.
Ρωσία
Το μερίδιο των ρωσικών εξαγωγών αργού σε δεξαμενόπλοια που λειτουργούν εκτός του ανώτατου ορίου τιμών της G7 (τα περισσότερα από τα οποία ήταν σκιώδη… πλοία που συνδέονται με τη Ρωσία), έφτασε στο ιστορικό υψηλό του 83,8% τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με εκτιμήσεις της S&P Global Commodity Insights.
Η Ινδία ήταν ο κορυφαίος προορισμός για τις αποστολές σκιωδών δεξαμενόπλοιων μεταξύ 1ης Ιανουαρίου και 15ης Οκτωβρίου (58%), ακολουθούμενη από την Κίνα (15%). Η Μιανμάρ, η οποία έχει αγωγό πετρελαίου προς την Κίνα, πήρε το 6%.
Η μεγαλύτερη αύξηση στις εξαγωγές αργού κατά τον Οκτώβριο ήταν στα τουρκικά διυλιστήρια, με τις ροές στα λιμάνια της χώρας να αυξάνονται κατά 144.000 b/d (84%, μηνιαίω)ς, φτάνοντας το υψηλό 4 μηνών των 316.000 b/d.
Η Ρωσία ελέγχει 586 πλοία συνολικής χωρητικότητας 57,1 εκατομμυρίων dwt για να παρακάμψει το καθεστώς ανώτατων τιμών (συμπεριλαμβανομένων 260 δεξαμενόπλοιων Aframax/LR1 και 84 Suezmax), τα οποία είναι κατάλληλα για ανέλκυση από τους ρώσικους τερματικούς σταθμούς στη Βαλτική και τη Μαύρη Θάλασσα.
Ιράν
Μετά την κατακόρυφη πτώση κατά τη διάρκεια της πρώτης διακυβέρνησης Τραμπ, η παραγωγή πετρελαίου στο Ιράν και τη Βενεζουέλα έχει ανακάμψει υπό τον Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, με επίκεντρο τις κυρώσεις να μετακινούνται στη Ρωσία.
Η Κίνα είναι μακράν ο μεγαλύτερος αγοραστής ιρανικού πετρελαίου.
Το Ιράν και η Βενεζουέλα εξαιρούνται από τις ποσοστώσεις βάσει της συμφωνίας του ΟΠΕΚ+, επιτρέποντάς τους να αντλούν όσο περισσότερο μπορούν.
Ο στόλος της χώρας αποτελείται από 155 πλοία με 35,7 εκατομμύρια dwt, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 90 VLCC που δραστηριοποιούνται συχνά στον Περσικό Κόλπο, στα ύδατα της Ανατολικής Ασίας και ακόμη και περιστασιακά στον Κόλπο της Γουινέας.
Η κρατική NITC ήταν υπεύθυνη για το 1/3 των αποστολών του Ιράν μεταξύ 1ης Ιανουαρίου και 15ης Οκτωβρίου.
Βενεζουέλα
Οι ΗΠΑ έχουν στοχεύσει τις θαλάσσιες εξαγωγές πετρελαίου της Βενεζουέλας με κυρώσεις από τα μέσα του 2020, αλλά πρόσφεραν πολλαπλές αναστολές εκ των οποίων η τελευταία έληξε τον Απρίλιο.
Οι εξαγωγές αργού της Βενεζουέλας έχουν αυξηθεί κατά μέσο όρο στα 620.000 b/d μέχρι στιγμής το 2024, από περίπου 450.000 b/d το 2022, σύμφωνα με την S&P Global Commodities at Sea.
Οι περισσότερες από τις εξαγωγές αργού της Βενεζουέλας καταλήγουν στην Κίνα και τις ΗΠΑ με εξαιρέσεις εισαγωγών σε παραγωγούς των ΗΠΑ όπως η Chevron.
Συνολικά 113 δεξαμενόπλοια με 14,1 εκατομμύρια dwt ανέλκυσαν πρόσφατα πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα.
Με περιορισμένους οικονομικούς πόρους, η Βενεζουέλα είναι πιθανό να μπορεί να ασκεί τακτικό έλεγχο μόνο σε περίπου 20 πλοία που ανήκουν στην κρατική PDVSA. Πολλά από τα υπόλοιπα λειτουργούν από αδιαφανείς εταιρείες που πιθανώς αναζητούν ασφάλιστρα κινδύνου.
Τιμές
Η G7, η ΕΕ και οι σύμμαχοί τους δεν έχουν επιβάλει κυρώσεις σε όλες τις εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας, αλλά καθιέρωσαν ανώτατα όρια τιμών για να απαγορεύσουν τις θαλάσσιες υπηρεσίες σε βαρέλια που πωλούνται πάνω από ορισμένα όρια ($60/b για το αργό, $45/b για προϊόντα με έκπτωση και $100/b για προϊόντα premium).
Οι προσπάθειες των δυτικών αρχών να καταστείλουν τα σκιώδη δεξαμενόπλοια (αυτά μπορούν να παρακάμψουν το ανώτατο όριο τιμής του πετρελαίου της Μόσχας υπό την ηγεσία της G7), ελάχιστα συνέβαλαν στην υποτίμηση των εξαγωγών, με το ναυαρχίδα του ρωσικού αργού Urals να διαπραγματεύεται κυρίως πάνω από το ανώτατο όριο από τον Ιούλιο του 2023.
www.worldenergynews.gr
