Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας το β’ τρίμηνο του 2024, με αποκλιμάκωση των τιμών χονδρικής ρεύματος, συνοδευόμενη από μεγάλη αύξηση της παραγωγής ΑΠΕ, με αύξηση των ημερών με αρνητικές τιμές ενέργειας και αύξηση των χρεώσεων δικτύων στους λογαριασμούς απεικονίζει η έκθεση δεύτερου τριμήνου 2024 της ΕΕ για την αγορά ηλεκτρισμού.
Τα πυρηνικά παραμένουν η φθηνότερη πηγή ενέργειας και η Γαλλία είναι ο κύριος καθαρός εξαγωγέας ενέργειας στην ΕΕ με 22 TWh καθαρών εξαγωγών το δεύτερο τρίμηνο του 2024, χάρη στη βελτιωμένη κατάσταση του γαλλικού πυρηνικού στόλου που υποστήριξε την αύξηση των εξαγωγικών ροών.
Ο δεύτερος μεγαλύτερος καθαρός εξαγωγέας (7 TWh), ήταν η Σουηδία χάρη στη σημαντική έκπτωση στις τιμές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας έναντι της γειτονικής και άλλων ηπειρωτικών ευρωπαϊκών αγορών. Το δεύτερο τρίμηνο του 2024, οι άλλοι σημαντικοί εξαγωγείς της ΕΕ ήταν η Αυστρία και η Ισπανία (3 TWh).
Στον αντίποδα ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ήταν η Γερμανία (-11 TWh) που ξεπέρασε την Ιταλία (-10 TWh), ως ο κύριος εισαγωγέας της ΕΕ. Τον κατάλογο ακολούθησαν η Πορτογαλία (-3 TWh) και η Ουγγαρία (-2 TWh) κατά τη διάρκεια του τριμήνου.
Αναγκαία η ευελιξία
Όσον αφορά το πρόβλημα των αρνητικών τιμών ενέργειας η έκθεση επισημαίνει ότι κατά το τρίμηνο αυτό έφτασαν τις 4.166 οι ώρες με αρνητικές τιμές, με μια άνοδο 189% σε σχέση με το 2023. Οι περισσότερες καταγράφηκαν τον Μάιο (1.573), στο μεγαλύτερο μέρος των ευρωπαϊκών αγορών. Όπως σημειώνει η Κομισιόν, το φαινόμενο αυτό σηματοδοτεί την ανάγκη για ευελιξία, περισσότερες διασυνδέσεις και κίνητρα για λύσεις απόκρισης ζήτησης και αποθήκευσης ενέργειας.
Η μέση τιμή στη χονδρική αγορά, ήταν μειωμένη σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο και διαμορφώθηκε στα 60 ευρώ/MWh, υποχωρώντας κατά 33% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023 και 11% συγκριτικά με το πρώτο τρίμηνο του 2024. Το μερίδιο των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή αυξήθηκε στο 52%, από 46% το δεύτερο εξάμηνο πέρυσι, ενώ ταυτόχρονα, το μερίδιο των ορυκτών καυσίμων μειώθηκε σημαντικά στο 24%, έναντι 30% πέρυσι. Υπενθυμίζεται ότι, το α’ τρίμηνο του 2024 το μερίδιο των ΑΠΕ ήταν 49%.
Πως διαμορφώθηκαν οι τιμές στη λιανική
Στις τελικές τιμές λιανικής ηλεκτρικής ενέργειας, μειώθηκε σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023, η συμμετοχή της ενέργειας στην διαμόρφωση της τελικής τιμής και αυξήθηκε η συμμετοχή των δικτύων.
Ειδικά η τελική τιμή στους οικιακούς καταναλωτές στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αποτελείται από χρεώσεις για ενέργεια, χρεώσεις δικτύου, ενεργειακούς φόρους και ΦΠΑ. Στο Q2 του 2024 οι χρεώσεις δικτύων αποτέλεσαν το 27% της τελικής τιμής από 22% το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο, οι χρεώσεις ενέργειας ήταν το 52% της τελικής τιμής από 60% πέρσι ενώ και οι φόροι αυξήθηκαν στο 6% από 4% πέρσι.
Η τελικές τιμές λιανικής στην Ελλάδα, διαμορφώθηκαν κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Το 2024, οι υψηλότερες μέσες τιμές παρατηρήθηκαν στη Γερμανία, την Τσεχία και την Ιρλανδία (388, 378 και 373 €/MWh, αντίστοιχα). Οι χαμηλότερες είχαν παρατηρηθεί στην Ουγγαρία, τη Μάλτα και τη Βουλγαρία (94, 123 και 132 €/MWh αντίστοιχα). Οι τιμές λιανικής (μαζί με φόρους και πρόσθετες χρεώσεις), διαμορφώθηκαν κατά μέσο όρο στα 239 ευρώ/MWh, καταγράφοντας ετήσια μείωση 8% και 3% σε σχέση με το α’ τρίμηνο. Έτσι, το πρώτο εξάμηνο του 2024, η μέση λιανική τιμή ήταν στα 243 ευρώ/MWh, 10% χαμηλότερα από την ίδια περίοδο το 2023.
Στους λόγους για τις διαφοροποιήσεις μεταξύ των χωρών εντοπίζεται το χαμηλό επίπεδο των φόρων στη Γαλλία, σε αντίθεση με το σημαντικό της Ιταλίας η συμβολή και οι αποκλίνουσες δομές κόστους διανομής μεταξύ των επιλεγμένων κρατών μελών, ενώ διαφέρει και η δυναμικής της κάθε αγοράς, οι ρυθμιστικές πολιτικές και το ενεργειακό μείγμα.
Μεταξύ 2023 και το 2024, η παραγωγή ορυκτών καυσίμων μειώθηκε κατά 18% (-31 TWh), υποστηριζόμενη από πτώση της παραγωγής άνθρακα, λιγνίτη, φυσικού αερίου και πετρελαίου κατά 7 TWh (-26%), 5 TWh (-13%), 19 TWh (-24%) και 0,3 TWh (-10%) αντίστοιχα. Η υδροπαραγωγή κατέγραψε το μεγαλύτερη απόλυτη αύξηση (+21%, που ισοδυναμεί με +18 TWh) σε σύγκριση με το δεύτερο τρίμηνο του 2023. Η αιολική υπεράκτια παραγωγή κατέγραψε τη μεγαλύτερη σχετική αύξηση (+38%, ισοδύναμο με +4 TWh).
