Στάση αναμονής υπάρχει στην αγορά μετά τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής τα οποία δεν οδήγησαν σε καμία απόφαση για συλλογικά μέτρα απέναντι στην ενεργειακή κρίση που σοβεί στην Ευρώπη. Η ελληνική πλευρά θα συνεχίσει προς το παρόν με την δική της στρατηγική καθώς οι υψηλές τιμές χονδρικής και ρύπων εξακολουθούν να παρέχουν στον ΕΛΑΠΕ και στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης την χρηματοδότηση για την κάλυψη των επιδοτήσεων, που ανεβαίνουν. Η κυβέρνηση τηρεί στάση αναμονής καθώς έχει σημαντικές εφεδρείες για την παρατεταμένη κρίση, ενώ η έλευση της άνοιξης αναμένεται να συμβάλλει στην αποκλιμάκωση των τιμών.
Πάντως η χονδρική ρεύματος σήμερα 28 Μαρτίου σημειώνει σημαντική άνοδο σε όλες τις ευρωπαϊκές αγορές, όπως και στην ελληνική αγορά, όπου διαμορφώθηκε στα 245,56 ευρώ/MWh αυξημένη κατά 18,5%.
Η υψηλότερη τιμή καταγράφεται στην Ιταλία 251,75 ευρώ/MWh με αύξηση 21,7%, ενώ στη Γαλλία είναι στα 250,66 ευρώ/MWh με αύξηση 20,8%. Στη Γερμανία η τιμή διαμορφώθηκε στα 221,57 ευρώ/MWh αυξημένη κατά 10,5%, ενώ στην Ισπανία και την Πορτογαλία 231,72 ευρώ/MWh αυξημένη κατά 5,6%.
Οι δομικές διαφορές Ισπανίας και Πορτογαλίας με την Ελλάδα
Όσον αφορά την περίπτωση της Ισπανίας και της Πορτογαλίας είναι πράγματι ειδική, κάτι που παραδέχθηκε και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τόσο λόγω της μεγάλης συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα των δυο χωρών, όσο και των περιορισμένων διασυνδέσεων. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς, ότι και στην Ελλάδα οι διασυνδέσεις είναι περιορισμένες, όμως η συμμετοχή των ΑΠΕ δεν είναι τόσο μεγάλη στο ενεργειακό μίγμα όσο στην Ιβηρική.
Εκεί οι ΑΠΕ έχουν ήδη περάσει στην επόμενη φάση, δηλαδή της συμμετοχής τους ελεύθερα στην αγορά και όχι μέσω συμβολαιοποιημένων τιμών όπως ισχύει στην Ελλάδα.
Με άλλα λόγια στις δυο χώρες της Ιβηρικής οι μονάδες ΑΠΕ, για παράδειγμα έχουν κόστος 50 ευρώ/MWh αλλά αμείβονται με την Οριακή Τιμή του Συστήματος που προσδιορίζεται από το φυσικό αέριο και μπορεί να είναι 250 ευρώ/MWh.
Στην ελληνική αγορά οι μονάδες ΑΠΕ έχουν κλειδωμένη τιμή με την οποία αμείβονται και η διαφορά μέχρι την ΟΤΣ εισπράττεται από τον ΔΑΠΠΕΠ ο οποίος μέσω αυτής της διαφοράς χρηματοδοτεί το ΤΕΜ, από το οποίο προέρχονται οι επιδοτήσεις των λογαριασμών φυσικού αερίου και ρεύματος.
Τα "απροσδόκητα" κέρδη
Στην Ελλάδα θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος επίσης, ότι έχουν απροσδόκητα κέρδη οι υδροηλεκτρικές μονάδες της ΔΕΗ ή οι μονάδες παραγωγής από λιγνίτη. Όμως και σε αυτές τις περιπτώσεις τα κέρδη επιστρέφονται στους καταναλωτές μέσω των εκπτώσεων που παρέχει η ΔΕΗ στους λογαριασμούς του ρεύματος. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΥΠΕΝ οι επιδοτήσεις έχουν φθάσει μέχρι στιγμής τα 3,5 δις ευρώ εκ των οποίων τα 800 εκατ. ευρώ είναι το κόστος των εκπτώσεων που παρέχει η ΔΕΗ στους πελάτες της.
Σημειώνεται επίσης ότι η απόδοση του ΦΠΑ είναι πολλαπλάσια από την αύξηση των τιμών για τα κρατικά ταμεία.
Η Σύνοδος
Τα μέτρα για τον περιορισμό των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις βρέθηκαν στο επίκεντρο της ταραχώδους Συνόδου Κορυφής των ηγετών της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες, ωστόσο η λήψη αποφάσεων αναβλήθηκε για δυο μήνες ακόμη.
Πλέον όλοι αναμένουν τον Μάιο όταν η Κομισιόν θα παρουσιάσει τις προτάσεις για την αποσύνδεση της τιμής του φυσικού αερίου από την τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας και θα τοποθετηθεί για αυτό που η ίδια έχει χαρακτηρίσει ως «έσχατη λύση», δηλαδή την επιβολή πλαφόν στην χρηματιστηριακή τιμή του φυσικού αερίου. Μια πρόταση του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη που υποστηρίχθηκε από τη Γαλλία της Ιταλία, την Πορτογαλία και το Βέλγιο.
Όσο δε για την από κοινού προμήθεια φυσικού αερίου κατά τα πρότυπα της προμήθειας εμβολίων κατά του COVID, μια πρόταση της Γαλλίας που στήριξε η ελληνική κυβέρνηση ούτε και αυτή συμφωνήθηκε πως και πότε θα γίνει πραγματικότητα. Και γι΄αυτή τη λύση αναμένονται προτάσεις από την Κομισιόν, ενώ το μόνο απτό αποτέλεσμα του διημέρου των Βρυξελλών ήταν η υπόσχεση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν προς την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ότι οι ΗΠΑ μπορούν να διαθέσουν επιπλέον 15 bcm LNG στην Ευρώπη.
Στο μεσοδιάστημα έως τον Μάιο οι χώρες θα πορευτούν με όσα μέτρα έχουν ήδη σχεδιάσει και εφαρμόζουν, προσπαθώντας να περιορίσουν τις επιπτώσεις της βαθιάς ενεργειακής κρίσης στους πολίτες και τις οικονομίες τους.
Που έκοψε Ισπανία και Πορτογαλία και πίστωσε τους Βόρειους
Σε ότι αφορά την Ελλάδα το βέβαιο είναι ότι θα συνεχιστούν οι αυξημένες επιδοτήσεις των λογαριασμών ρεύματος και φυσικού αερίου που έχουν ανακοινωθεί από την κυβέρνηση και οι οποίες θα αφορούν τόσο τον Απρίλιο όσο και τον Μάιο. Παράλληλα η ΡΑΕ θα συνεχίσει τη μελέτη της για να εντοπίσει εάν υπάρχουν και πόσα είναι τα απροσδόκητα κέρδη των εγχώριων εταιριών ενέργειας.
Όταν ολοκληρωθεί η μελέτη αυτή όπως έχει δεσμευθεί ο ίδιος ο πρωθυπουργός στη Βουλή, εφόσον διαπιστωθεί ότι πράγματι υπάρχουν απροσδόκητα κέρδη θα φορολογηθούν σε ποσοστό 90%.
Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δεν παρείχε στον Ισπανό και τον Πορτογάλο πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ και Αντόνιο Κόστα, την ευελιξία που είχαν ζητήσει, δηλαδή να «αποσυνδέσουν» την τιμή του φυσικού αερίου από την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, ή να επιβάλλουν έλεγχο τιμών, επέτρεψε όμως «έκτακτα προσωρινά μέτρα», τα οποία επί του παρόντος παραμένουν άγνωστα, αφού θα ανακοινωθούν το επόμενο διάστημα.
Ταυτόχρονα η Σύνοδος αποδέχθηκε μέρος των αντιρρήσεων των Βόρειων χωρών που αντιτάχθηκαν στην κρατική παρέμβαση στις αγορές ενέργειας, δίνοντας την εξουσία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιολογήσει τα μέτρα έκτακτης που θα προτείνουν η Ισπανία και η Πορτογαλία και η οποία θα απαιτήσει να βεβαιωθεί, ότι αυτά δεν θα υπονομεύσουν τους όρους εμπορίου κατά τρόπο που «αντίκειται στο κοινό συμφέρον».
www.worldenergynews.gr
