Η μείωση των εκπομπών αερίων ρύπων από τον τομέα των μεταφορών αποτελεί βασική προτεραιότητα στην πορεία της χώρας προς την κλιματική ουδετερότητα με ορίζοντα το 2050.
Το σχέδιο αναθεώρησης του ΕΣΕΚ που δόθηκε προσφάτως στους φορείς για διαβούλευση θέτει πιο φιλόδοξους στόχους σε σχέση με τους υφιστάμενους για μείωση των εκπομπών CO2 στα νέα ελαφρά οχήματα, κυρίως μέσω του εξηλεκτρισμού του κλάδου αυτού. Ακόμα θεσπίζονται για πρώτοι φορά στόχοι για τους υπόλοιπους κλάδους και κατηγορίες μεταφορών (π.χ. βαριές οδικές μεταφορές, θαλάσσιες μεταφορές κλπ) με υιοθέτηση ενός συνδυασμού τεχνολογιών και λύσεων, όπως η χρήση ανανεώσιμων υγρών και αέριων καυσίμων και η ηλεκτροκίνηση.
Έμφαση δίνεται στη μείωση των εκπομπών CO2 ειδικά από τις αστικές μεταφορές, με υιοθέτηση μέτρων πολιτικής που θα συμβάλλουν στην αντικατάσταση παραδοσιακών μορφών και μεθόδων μετακίνησης (π.χ. ΙΧ). Σκοπός είναι η ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών μετακίνησης όπως η μικρο-κινητικότητα (π.χ. χρήση ποδηλάτου) και αύξηση της χρήσης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ), τα οποία με τη σειρά τους θα πρέπει να υιοθετήσουν λύσεις μειωμένου ανθρακικού αποτυπώματος (εξηλεκτρισμός στόλου λεωφορείων, ανάπτυξη δικτύου Μετρό κλπ.).
Στο παρόν ΕΣΕΚ γίνεται για πρώτη φορά ειδική αναφορά στις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων που είναι απαραίτητο να αναπτυχθούν για την τροφοδοσία των οχημάτων, όπως οι υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και οι υποδομές τροφοδοσίας με υδρογόνο. Η ταχύρρυθμη και ισόρροπη ανάπτυξη των υποδομών αυτών αποτελεί προαπαιτούμενο για την επίτευξη των στόχων επίτευξης κλιματικής ουδετερότητας στις μεταφορές, μέσω της αύξησης της διείσδυσης ηλεκτρικών οχημάτων και της χρήσης εναλλακτικών καυσίμων αντίστοιχα.
Αύξηση στόλου
Στόχος είναι η αύξηση του στόλου των οχημάτων σε κυκλοφορίας από περίπου 25.000 οχήματα σήμερα σε περίπου 85.000 οχήματα το 2025 και σε πάνω από 750.000 οχήματα το 2030. Σημειώνεται πως ως ελαφρά οχήματα για τα οποία τίθενται οι ανωτέρω στόχοι, θεωρούνται τα επιβατικά οχήματα (ΙΧ και ταξί) καθώς και τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα έως 3,5 τόνους (LCVs).
Η επίτευξη των αναθεωρημένων στόχων για την μείωση των εκπομπών CO2 στον κλάδο των ελαφρών οχημάτων, απαιτεί τόσο τη συνέχιση υφιστάμενων όσο και την υιοθέτηση νέων πολιτικών και τη θέσπιση μέτρων που θα εστιάζουν στη διατήρηση και τη βελτίωση κατάλληλου πλαισίου για τον εξηλεκτρισμό, σε σημαντικό βαθμό, του συγκεκριμένου κλάδου. Ενδεικτικά τα μέτρα πολιτικής θα πρέπει να περιλαμβάνουν παροχή οικονομικών κινήτρων κτήσης με τη μορφή φορολογικών κινήτρων και επιδοτήσεων, καθώς και κινήτρων σχετικά με το κόστος χρήσης των οχημάτων.
Στο υπό αναθεώρηση ΕΣΕΚ, περιλαμβάνονται για πρώτη φορά διακριτοί στόχοι στόχοι για τη μείωση των εκπομπών CO2 από τα νέα βαριά οχήματα που αναμένεται να ταξινομηθούν στη χώρα τα επόμενα έτη, έως το 2030 σε πρώτη φάση και έως το 2035 σε επόμενη φάση, σύμφωνα με τα υποχρεωτικά ανώτατα όρια εκπομπών CO2 που έχουν τεθεί που αναμένεται να υιοθετηθούν το 2023 (Οδηγία για τις εκπομπές CO2 από τα βαριά οχήματα). Ο στόχος της κλιματικής ουδετερότητας του κλάδου των μεταφορών εξυπηρετείται πρωτίστως από την ηλεκτροκίνηση, αλλά επίσης από τη χρήση πράσινου υδρογόνου και άλλων ανανεώσιμων υγρών καυσίμων βιολογικής ή μη βιολογικής προέλευσης.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως το μεγαλύτερο μέρος των ταξινομήσεων βαρέων οχημάτων, κυρίως φορτηγών, στην Ελλάδα, αφορά σε μεταχειρισμένα οχήματα που εισάγονται στη χώρα. Έτσι καθυστερεί σημαντικά να φανεί η μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος στα οχήματα σε κυκλοφορία από τα νέα, μειωμένα άνω όρια CO2 που επιβάλλονται στα νέα βαριά οχήματα. Στο πλαίσιο αυτό, όπως σημειώνουν οι συντάκτες του ΕΣΕΚ, θα μελετηθεί η δυνατότητα και η σκοπιμότητα επιπλέον μέτρων πολιτικής για τα βαριά οχήματα με στόχο να επιταχυνθεί η μείωση του ανθρακικού τους αποτυπώματος. Ειδικότερα μέτρα θα είναι πρόσφορα και για την εξυπηρέτηση και άλλων στόχων όπως η περίπτωση των βαριών οχημάτων σε αστικές μεταφορές (λεωφορεία, αυτοκίνητα τροφοδοσίας).
Το υπό αναθεώρηση ΕΣΕΚ περιλαμβάνει φιλόδοξους στόχους και για την ανάπτυξη δημοσίως προσβάσιμων υποδομών φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων , ώστε να είναι συμβατοί με τις υποχρεώσεις υποχρεώσεις που απορρέουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο από τον νέο Κανονισμό για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων – AFIR και αφορούν σε κάθε κράτος-μέλος της ΕΕ ξεχωριστά. Κατά τον κανονισμό αυτό, στη χώρα θα πρέπει να βρίσκονται εγκατεστημένοι, σε ετήσια βάση, δημοσίως προσβάσιμοι σταθμοί φόρτισης συνολικής ισχύος εξόδου που θα αντιστοιχεί σε τουλάχιστον 1,3 kW για κάθε κυκλοφορούν αμιγώς ηλεκτρικό όχημα (επιβατικό ή βαν) και σε 0,8 kW για κάθε κυκλοφορούν plug-in υβριδικό όχημα.
Ανάπτυξη δικτύου
Με βάση αυτή την αναλογία, και βάσει των προβλέψεων για το στόλο ηλεκτρικών οχημάτων που θα κυκλοφορεί ετησίως στη χώρα, προκύπτει η ανάγκη για την ανάπτυξη δικτύου δημοσίως προσβάσιμων υποδομών φόρτισης, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος άνω των 800 ΜW το 2030. Το παρόν ΕΣΕΚ θέτει στόχους που υπερβαίνουν τις ελάχιστες υποχρεωτικέςπροδιαγραφές του Κανονισμού ώστε να επιταχυνθεί η ηλεκτροκίνηση και να εφαρμοστεί με ευχέρεια σε ειδικές κατηγορίες οχημάτων, όπως τα ταξί, τα ενοικιαζόμενα και εταιρικά αυτοκίνητα καθώς και τα επαγγελματικά ελαφρά οχήματα.
Πιο συγκεκριμένα τίθενται διακριτοί στόχοι για υποδομές φόρτισης που εξυπηρετούν ελαφρά οχήματα και για αυτές που εξυπηρετούν βαριά οχήματα, με χρονικό ορίζοντα μέχρι το 2035 και ενδιάμεσα ορόσημα τα έτη 2025,2027 και 2030. Παράλληλα, προωθείται η ανάπτυξη και χρήση ευφυών συστημάτων που θα αφορούν στην επικοινωνία με τις υποδομές φόρτισης, στον έλεγχό τους, και στις δυνατότητες που θα παρέχονται στους χρήστες ηλεκτρικών οχημάτων για την ευκολότερη χρήση τους. Το παρόν ΕΣΕΚ περιλαμβάνει στοχευμένο πρόγραμμα ανάπτυξης σταθμών τροφοδοσίας οχημάτων με υδρογόνου με κατάλληλες προδιαγραφές.
Στις σιδηροδρομικές μεταφορές, η ηλεκτροκίνηση αναμένεται να αναπτυχθεί περαιτέρω. Παράλληλα θα διερευνηθεί η χρήση πράσινου υδρογόνου, σε περιπτώσεις που δεν είναι δυνατός για τεχνικούς ή οικονομικούς λόγους, ο εξηλεκτρισμός του δικτύου, όπως π.χ. στις περιπτώσεις γραμμών με μικρή κίνηση.
Τεχνολογία
Το παρόν ΕΣΕΚ περιλαμβάνει στόχους και πρόγραμμα μέτρων για τη φιλόδοξη μείωση των εκπομπών CO2 από τη ναυτιλία, έναν τομέα μείζονος σημασίας για τη χώρα λόγω του νησιωτικού χαρακτήρα της και της διεθνούς παρουσίας της χώρας. Θα πρέπει όμως περαιτέρω να μελετηθεί η πιο συμφέρουσα λύση τεχνολογίας πρόωσης και καυσίμου κατά περίπτωση πλοίου επειδή ακόμα σήμερα υφίστανται αβεβαιότητες.
Ειδικότερα για τον τομέα της ακτοπλοϊας προτείνεται:
- Εφαρμογή της Εφαρμογή της ηλεκτροκίνησης σε πλοία που διανύουν κυρίως μικρές διαδρομές (πορθμειακές γραμμές, διασύνδεση κοντινών νησιωτικών προορισμών).
- Έμφαση στις άγονες γραμμές για εξέταση κατά περίπτωση και την καταλληλότητα ειδικών επιλογών .
- Χρήση ανανεώσιμων υγρών καυσίμων, όπως κλιματικά ουδέτερα καύσιμα με βάση την αμμωνία, συνθετικά καύσιμα ή εναλλακτικά μεθανόλης σε μεγαλύτερα πλοία που διανύουν μεγαλύτερες και ακανόνιστες αποστάσεις.
- Χρήση ηλεκτρικής ενέργειας για την τροφοδοσία ελλιμενισμένων πλοίων μέσω της ανάπτυξης των σχετικών υποδομών ηλεκτροδότησης στα λιμάνια (cold ironing).
Για την ποντοπόρα ναυτιλία επισημαίνεται ότι απαιτείται έρευνα με σκοπό τον προσδιορισμό της πιο συμφέρουσας λύσης. Για τις αεροπορικές μεταφορές, θα εξεταστεί η χρήση βιοκαυσίμων και συνθετικών καυσίμων, ενώ θα προβλέπεται η ανάπτυξη υποδομών ηλεκτροδότησης των αεροπλάνων κατά τη διάρκεια παραμονής τους στο αεροδρόμιο, βάσει και σχετικών στόχων που τίθενται στον AFIR.
www.worldenergynews.gr
