Πριν από τρία χρόνια, ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν παρουσίασε την ιδέα της δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού κόμβου φυσικού αερίου στην Τουρκία αμέσως μετά την ανακάλυψη τριών διαρροών στους αγωγούς Nord Stream 1 και 2 που σχεδιάστηκαν για τη μεταφορά φυσικού αερίου στη Γερμανία.
Οι βλέψεις της Τουρκίας
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Τουρκία, σύμφωνα με το Oil Price, εξέφρασε την προθυμία να συμμετέχει: "Είναι η πρώτη φορά που ακούμε για το θέμα του εφοδιασμού της Ευρώπης μέσω εναλλακτικών οδών, που αναφέρθηκε από τον Πρόεδρο Πούτιν στην ομιλία του. Επομένως, είναι πολύ νωρίς για να γίνει μια αξιολόγηση. Αυτού του είδους τα διεθνή έργα χρειάζονται αξιολογήσεις σκοπιμότητας... εμπορικές πτυχές πρέπει να συζητηθούν. Αυτά είναι πράγματα που πρέπει να συζητηθούν", είπε ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Ντον Φατμέζ.
Η Τουρκία είναι ένας από τους κορυφαίους καταναλωτές ενέργειας στον κόσμο - παρά το γεγονός ότι δεν διαθέτει φυσικούς πόρους - εξαρτάται από τη Ρωσία και γείτονες όπως το Ιράκ και το Ιράν για την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών. Φυσικά, αυτή η κατάσταση δημιουργεί τρωτά σημεία για την Τουρκία. Για να ενισχύσει το χέρι της Άγκυρας, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντοάν προσπαθεί να τοποθετήσει την Τουρκία ως ενεργειακό κόμβο, συνδέοντας τους παραγωγούς φυσικού αερίου στα ανατολικά και νότια της με τις αγορές στα δυτικά. Η στρατηγική γεωγραφική θέση και οι υποδομές της χώρας της δίνουν πλεονέκτημα από αυτή την άποψη.
Πέρυσι, η Τουρκία ανακοίνωσε ότι ήταν έτοιμη να αυξήσει σημαντικά τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, προσπαθώντας να απογαλακτιστεί περαιτέρω από το ρωσικό αέριο. Για να γίνει αυτό, επανεξέταζε την χρήση αζερικού φυσικού αερίου από την Τουρκία. Αυτό, με τη σειρά του, θα απαιτούσε από την Τουρκία να λάβει περισσότερο ρωσικό αέριο για να αναπληρώσει το έλλειμμα.
Η Άγκυρα επιθυμεί να παίξει τον ρόλο του σωτήρα και να ενισχύσει τη μόχλευση της σε σχέση με τις Βρυξέλλες, αλλά θέλει κάποιες εγγυήσεις ζήτησης προτού αρχίσει να δαπανά για τις απαραίτητες υποδομές. Ο αγωγός φυσικού αερίου Trans-Anatolian, ο οποίος αποτελεί μέρος του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου που φέρνει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη, αποτελεί στρατηγικό πλεονέκτημα για την Τουρκία. Η χώρα φιλοξενεί επίσης πέντε τερματικούς σταθμούς LNG, επτά αγωγούς φυσικού αερίου, τρεις πλωτές μονάδες αποθήκευσης και δύο υπόγειες εγκαταστάσεις αποθήκευσης, καθώς και σημαντική πλεονάζουσα ικανότητα εισαγωγής που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για εμπορικές συναλλαγές.
Οι φιλοδοξίες της Τουρκίας να καταστεί κορυφαίος ενεργειακός κόμβος στην Ευρώπη αυξήθηκαν μετά την ξαφνική κατάρρευση της δυναστείας Άσαντ στη Συρία. Οι τουρκικές εταιρείες βρίσκονται σε καλή θέση για να εξασφαλίσουν μεγάλα συμβόλαια εάν η Συρία μετατραπεί σε ελεύθερη αγορά, με το κόστος της ανοικοδόμησης να υπολογίζεται στα 400 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Τουρκία θα μπορούσε να κατασκευάσει έναν αγωγό φυσικού αερίου στα δυτικά της Συρίας και να συνδεθεί με το δίκτυο του Arab Gas Pipeline (που συνδέει τη Συρία, την Ιορδανία και την Αίγυπτο). Αυτό θα βοηθούσε την Τουρκία να προσφέρει στους περιφερειακούς παραγωγούς φυσικού αερίου όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος μια πιο εμπορικά βιώσιμη διαδρομή προς τις ευρωπαϊκές αγορές σε σύγκριση με τις τρέχουσες εναλλακτικές λύσεις LNG.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση
Τα χρήματα που δαπανώνται από την ΕΕ για το ρωσικό φυσικό αέριο θα μεταφερθούν απλώς στην Τουρκία, αλλά τα έσοδα για τη Ρωσία παραμένουν τα ίδια, και λίγο πολύ.
Τα τελευταία δύο χρόνια, η Ευρώπη προσπαθεί να εξασφαλίσει εναλλακτικές προμήθειες φυσικού αερίου για να αντικαταστήσει τη διέλευση ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας. Το ρωσικό αέριο σταμάτησε να ρέει προς τα κράτη της ΕΕ μέσω της Ουκρανίας μετά από πενταετή συμφωνία που έληξε την 1η Ιανουαρίου 2025, σηματοδοτώντας το τέλος μιας συμφωνίας δεκαετιών. Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι η χώρα του δεν θα επιτρέψει στη Ρωσία να «κερδίσει επιπλέον δισεκατομμύρια στο αίμα μας», ενώ μια ομάδα ηγετών την περιγράφει ως «ακόμη μια νίκη» κατά της Μόσχας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είπε ότι η ΕΕ είχε προετοιμαστεί για την αλλαγή και τα περισσότερα κράτη μπορούσαν να αντιμετωπίσουν. Η Μολδαβία, η οποία δεν είναι στην ΕΕ, αντιμετωπίζει ήδη ελλείψεις. Η Ρωσία μπορεί ακόμα να στείλει αέριο στην Ουγγαρία, την Τουρκία και τη Σερβία μέσω του αγωγού TurkStream μέσω της Μαύρης Θάλασσας.
Τουρκία- Βουλγαρία
Το φυσικό αέριο του Αζερμπαϊτζάν που πωλείται στην Τουρκία θα μπορούσε να επανεξαχθεί στην Ευρώπη, ενδεχομένως μέσω της Βουλγαρίας, αλλά όχι χωρίς προσπάθεια και έξοδα. Σε συνέντευξή του στο Bloomberg, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ τόνισε ότι η ικανότητα εξαγωγής μέσω Βουλγαρίας αυτή τη στιγμή είναι μόνο περίπου 3,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως. Αλλά «από τεχνική άποψη», η Τουρκία είναι ικανή να ενισχύσει αυτή τη διασύνδεση.
Η Τουρκία και η Βουλγαρία υπέγραψαν συμφωνία το 2023 για να επιτρέψουν στην κρατική Bulgargaz της Βουλγαρίας να εισάγει 1,85 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως -- που αντιστοιχεί στο 60% περίπου της ετήσιας ζήτησης της Βουλγαρίας -- μέσω του συνοριακού σημείου διασύνδεσης Strandzha-Malkoclar με την Τουρκία. Η Bulgargaz πρέπει να πληρώσει ένα τέλος υπηρεσιών 2 δισεκατομμυρίων ευρώ στην τουρκική εταιρεία φυσικού αερίου Bota, σε περίοδο 13 ετών, ανεξάρτητα από το αν κάνει χρήση αυτής της ικανότητας.
Τώρα οι αποφάσεις είναι στο χέρι των Βρυξελλών και ο χρόνος δείχνει τρόπους αντικατάστασης της διέλευσης φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας. Σύμφωνα με τη Rstad Energy, η Ευρώπη θα χρειάζεται άλλα 7,2 bcm ετησίως ακριβότερου υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) για να καλύψει αυτό το έλλειμμα και η Άγκυρα φαίνεται να έχει όλα τα χαρτιά.
www.worldenergynews.gr
