Σχεδόν κάθε μέρα, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους αντιμετωπίζουν κυβερνοεπιθέσεις που προέρχονται από κάποιο συνδυασμό Κίνας, Ρωσίας, Ιράν και Βόρειας Κορέας, μαζί με άλλους εχθρικούς παράγοντες. Ρώσοι και Κινέζοι κατάσκοποι δραστηριοποιούνται στα χωράφια της Δύσης καθώς και σε βασικά συμμαχικά έθνη στην Ασία, όπως η Ταιβάν και η Ιαπωνία, όπως γινόταν την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Οι Χούθοι που υποστηρίζεται από το Ιράν, συνεχίζουν να εξαπολύουν επιθέσεις στη ναυτιλία στην Ερυθρά Θάλασσα, βλάπτοντας την ασφάλεια της γραμμής εφοδιασμού της ευρύτερης παγκόσμιας οικονομίας, ενώ και ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται. Στον οικονομικό τομέα, δισεκατομμύρια φεύγουν από τα δημόσια ταμεία. Τώρα η διακρατική σύγκρουση φτάνει μέχρι και στο διάστημα, όπου η Κίνα και η Ρωσία αναπτύσσουν ενεργά όπλα ικανά να στοχεύουν δυτικούς δορυφόρους κρίσιμους για συστήματα πλοήγησης, επικοινωνίας και στόχευσης.
Όλα τα παραπάνω αντικατοπτρίζουν τη νέα εποχή, όπου τα όρια του πολέμου έχουν διευρυνθεί και οι συγκρούσεις εκτείνονται πολύ πέρα από τις παραδοσιακές στρατιωτικές εμπλοκές. Αυτή είναι μια στροφή προς τον ολοκληρωτικό πόλεμο, όπου ολόκληρες κοινωνίες και οικονομίες κινητοποιούνται στοχοποιούνται. Εδώ η τεχνολογία παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, χρησιμοποιώντας νέες τεχνικές όπως μη επανδρωμένα αεροσκάφη, επιθέσεις στον κυβερνοχώρο και διαστημικές επιχειρήσεις που επιτρέπουν νέους τρόπους χτυπήματος σε στρατιωτικούς, οικονομικούς και πολιτικούς στόχους. Σε αντίθεση με το παρελθόν, που οι στόχοι ήταν κατά βάση χερσαίοι, όπως συνέβη την 11η Σεπτεμβρίου, σήμερα η γεωπολιτική σκακιέρα κινείται κυρίως γύρω από την θάλασσα, ιδιαίτερα σε περιοχές όπως ο Ινδο-Ειρηνικός, όπου είναι συχνές οι εντάσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας, όπως καθώς και στη Μαύρη και Ερυθρά Θάλασσα.
Αυτή η νέα μορφή ολοκληρωτικού πολέμου συχνά παρουσιάζεται ως περιορισμένος πόλεμος. Για παράδειγμα, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ θεωρεί ότι ήδη βρίσκονται σε κατάσταση πολέμου στα ύδατα ανοιχτά της Υεμένης, ωστόσο οι τεχνικά δεν βρίσκονται σε πόλεμο. Αν οι εχθροπραξίες κλιμακωθούν περαιτέρω, η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της πιθανότατα θα απαντούσαν με εντατικοποίηση των αεροπορικών επιδρομών παρά με την επίσημη κήρυξη του διακρατικού πολέμου.
Η Ιστορική Εμπειρία
Η ιστορική εμπειρία δεν μπορεί να σταθεί σε αυτή την περίπτωση χρήσιμη, γιατί σε αντίθεση με τις μάχες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την εμπλοκή στον Ψυχρό Πόλεμο, οι σημερινές συγκρούσεις επεκτείνονται σε πολλούς τομείς, συνδυάζοντας στρατιωτικές, οικονομικές και πολιτικές σφαίρες με πρωτοφανείς τρόπους.
Ο Ψυχρός Πόλεμος μπορεί να είχε έντονα το στίγμα του ανταγωνισμού, ωστόσο, ελάχιστα έμοιαζε μ’ έναν σύγχρονο ολοκληρωτικό πόλεμο. Οι υπερδυνάμεις που συγκρούστηκαν έμμεσα, συμμετείχαν σε πολέμους αντιπροσώπων, αγώνες εξοπλισμών και ψυχολογικές μάχες για να διεκδικήσουν τις ιδεολογίες τους και να επεκτείνουν την επιρροή τους. Η κατασκοπεία ήταν ανεξέλεγκτη, με τη CIA και την KGB να διεξάγουν μυστικές επιχειρήσεις για να επηρεάσουν ξένες κυβερνήσεις και να συγκεντρώσουν πληροφορίες. Η προπαγάνδα και ο ψυχολογικός πόλεμος διαμόρφωσαν την αντίληψη του κοινού μέσω εκπομπών και πολιτιστικών προγραμμάτων, ενώ οι οικονομικές κυρώσεις και οι εμπορικοί πόλεμοι οδήγησαν σε περαιτέρω διχασμό. Ο ανταγωνισμός επεκτάθηκε στο διάστημα και στο έδαφος με συμμαχίες όπως το ΝΑΤΟ και το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, που στέρεψαν τα αντίπαλα μπλοκ. Ακόμη και οι αθλητικές και πολιτιστικές ανταλλαγές έγιναν πλατφόρμες ιδεολογικής ανωτερότητας, καθώς και οι δύο πλευρές προσπάθησαν να επεκτείνουν την επιρροή τους και να διατηρήσουν μια ισορροπία δυνάμεων χωρίς να πυροδοτήσουν ανοιχτό πόλεμο.
Σήμερα ο ολοκληρωτικός πόλεμος περιλαμβάνει όλα αυτά τα στοιχεία σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Το Διαδίκτυο, που παίζει έναν πολύ καθοριστικό ρόλο, έχει ενισχύσει τον αντίκτυπο του ψυχολογικού πολέμου και των επιχειρήσεων επιρροής, επιτρέποντας τη διάδοση της προπαγάνδας σε πολύ μεγαλύτερα κοινά. Η κατασκοπεία μπορεί να διεξαχθεί από χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά μέσω πειρατείας. Οι κυρώσεις, επίσης, έχουν γίνει πιο αποτελεσματικές και εκτελεστές, με τους αντιπάλους να εκδιώκονται από τα χρηματοπιστωτικά δίκτυα με το πάτημα ενός διακόπτη και τις τράπεζες που παραβιάζουν τις κυρώσεις να τιμωρούνται γρήγορα. Ο διαστημικός αγώνας έχει επίσης εξελιχθεί σε έναν διαγωνισμό για την οπλοποίηση του διαστήματος, επεκτείνοντας τις ομπρέλες κατά της πρόσβασης/άρνησης περιοχής για να συμπεριλάβουν εχθρικούς δορυφόρους.
Το «παιχνίδι» των εξοπλισμών
Η κούρσα των εξοπλισμών έχει αλλάξει, επίσης, με γνώμονα την ταχύτητα της τεχνολογικής προόδου. Οι μεγάλες δυνάμεις ρίχνουν χρήματα στην έρευνα καθώς αγωνίζονται να αναπτύξουν ανώτερα όπλα. Κάθε τεχνολογία ή όπλο επόμενης γενιάς αναπόφευκτα δημιουργεί ένα αντί-όπλο. Τα drones που αρχικά φαινόταν να αλλάζουν το παιχνίδι, λίγο καιρό μετά ήταν ήδη παρωχημένα λόγω της τεχνολογίας εμπλοκής drones που εισήχθη μέσα στο ίδιο έτος. Ομοίως, η εκτόξευση εξελιγμένων πυραύλων από το Ιράν κατά του Ισραήλ ματαιώθηκε από τα προηγμένα αμυντικά συστήματα του Ισραήλ, τα οποία αναπόφευκτα θα αναγκάσουν το Ιράν να αναβαθμίσει τις δικές του ικανότητες για μελλοντικά πλήγματα.
Ο αδυσώπητος κύκλος καινοτομίας και απαξίωσης προκαλεί μια από τις βασικότερες οικονομικές διαστάσεις του σύγχρονου πολέμου και ευνοεί σαφώς εκείνα τα κράτη με τους μεγαλύτερους προϋπολογισμούς έρευνας. Το παράδειγμα Ιράν-Ισραήλ υπογραμμίζει το οικονομικό βάρος της άμυνας, καθώς τα αμυντικά συστήματα του Ισραήλ κοστίζουν δραματικά περισσότερο από τους ιρανικούς πυραύλους που αναχαιτίζουν. Η ίδια δαπανηρή τεχνολογία απαιτείται για την αντιμετώπιση των επιθέσεων των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα.
Οι παραδοσιακές κυρώσεις
Ο φόβος της αμοιβαίας καταστροφής διατήρησε τον κόσμο σχετικά σταθερό κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και εξακολουθεί να το κάνει και σήμερα. Οι απειλές παραμένουν εργαλεία τόσο αποτροπής όσο και του ολοκληρωτικού πολέμου. Οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τις κυρώσεις ως αποτρεπτικό μέσο και η αξιοπιστία τους είναι εμφανής στον αριθμό των χωρών που τις υπόκεινται. Η Κίνα, για παράδειγμα, περιορίζει τις ενέργειές της σχετικά με την Ταϊβάν και περιορίζει την υποστήριξή της στη Ρωσία στον πόλεμο της Ουκρανίας από φόβο οικονομικών επιπτώσεων. Ομοίως, η Ρωσία εκμεταλλεύεται το πυρηνικό της οπλοστάσιο ως απειλή, με τις ΗΠΑ και την ΕΕ να δείχνουν επιφυλακτικότητα διστάζοντας να παράσχουν ορισμένα όπλα στην Ουκρανία ή περιορίζοντας τη χρήση άλλων.
Η Στρατηγική Εθνικής Άμυνας των ΗΠΑ του 2022 έχει περιγραφεί ως αποτροπή μέσω ανθεκτικότητας. Αν μια απειλή δεν αντιμετωπιστεί ποτέ, κινδυνεύει να χάσει τη δύναμή της, καθώς οι αντίπαλοι μπορεί να αρχίσουν να την προβλέπουν και να προσαρμόζουν ανάλογα τις στρατηγικές τους.
Μια νέα εποχή
Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, έρχεται η εποχή της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, που μετατόπισε τη στρατιωτική εστίαση μακριά από τις διακρατικές συγκρούσεις, παραμερίζοντας τις παραδοσιακές έννοιες του πολέμου. Ο πόλεμος παρέμενε κεντρικός, αλλά ήταν περιορισμένης κλίμακας και πολέμησε σε απομακρυσμένες περιοχές ενάντια σε άπιαστους μη κρατικούς παράγοντες, που κυμαίνονταν από μεμονωμένους πυρήνες τρομοκρατίας έως μεγάλες οργανώσεις όπως η Αλ Κάιντα, το ISIS και οι Ταλιμπάν. Για μεγάλο μέρος αυτού του αιώνα, ο στρατιωτικός σχεδιασμός των ΗΠΑ απομάκρυνε την πιθανότητα μεγάλων πολέμων μεταξύ των κρατών, αντιμετωπίζοντας τις συγκρούσεις με δυνάμεις όπως η Κίνα ως μακρινές πιθανότητες και όχι ως άμεσες απειλές.
Παράλληλα με τις παραδοσιακές τρομοκρατικές απειλές, οι μη κρατικοί παράγοντες έχουν συμπεριλάβει ξένους μισθοφόρους και εθελοντικές δυνάμεις. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, έχει τον μεγαλύτερο αριθμό ξένων μαχητών από τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Η χρήση από τη Ρωσία ιδιωτικών στρατιωτικών εταιρειών (PMC) όπως ο Όμιλος Wagner θυμίζει τη φεουδαρχική εποχή, όταν οι βασιλιάδες προσέλαβαν μεγάλες ξένες δυνάμεις για να πολεμήσουν για λογαριασμό τους.
Η οικοδόμηση συνασπισμών έχει γίνει ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό του σύγχρονου πολέμου, που εξελίσσεται πέρα από το ΝΑΤΟ, το οποίο ιδρύθηκε αρχικά για την αντιμετώπιση απειλών κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και του Ψυχρού Πολέμου. Στο Αφγανιστάν, οι ΗΠΑ λειτουργούσαν ως μέρος ενός συνασπισμού 40 εθνών. Στην Ερυθρά Θάλασσα, η υπό την ηγεσία των ΗΠΑ Επιχείρηση Prosperity Guardian, ένας συνασπισμός 55 εθνών, προστατεύει τα εμπορικά πλοία από τις επιθέσεις των Χούθι. Αν και κάθε έθνος φέρει τη δική του σημαία και επιδιώκει τα δικά του εθνικά συμφέροντα, μοιράζονται έναν κοινό στόχο, που τους επιτρέπει να λειτουργούν συμπληρωματικά. Στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ παρέχουν στο Κίεβο αμυντικές πληροφορίες και δορυφορική υποστήριξη για πλοήγηση, επικοινωνία και στόχευση, ενώ προσφέρουν παρόμοια υποστήριξη στο Ισραήλ στη σύγκρουσή του με τη Χαμάς. Ομοίως, το Πεκίνο έχει παράσχει έμμεση υποστήριξη στη Ρωσία και στρατεύματα από τη Βόρεια Κορέα έχουν παρατηρηθεί στο πεδίο μάχης της Ουκρανίας.
Με τις νέες τεχνολογίες και μια βαθιά διασυνδεδεμένη παγκόσμια οικονομία, οι σύγχρονες συγκρούσεις στοχεύουν πλέον τις μη στρατιωτικές υποδομές, τις οικονομίες και τα δίκτυα πληροφοριών παράλληλα με τα στρατιωτικά μέσα, που εκτείνονται πολύ πέρα από τα παραδοσιακά μοντέλα πολέμου. Η σύγκρουση της Ουκρανίας υπογραμμίζει την ανάγκη για ανθεκτικές αλυσίδες εφοδιασμού, ταχεία κινητοποίηση και προηγμένες πληροφορίες, ενώ η σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς δείχνει πώς οι ασύμμετρες τακτικές και ο πόλεμος πληροφοριών διαμορφώνουν την παγκόσμια γνώμη. Αυτές οι ασαφείς γραμμές μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών στόχων είναι καθοριστικά χαρακτηριστικά του ολοκληρωτικού πολέμου, όπου εμπλέκονται ολόκληρες κοινωνίες.
Για να προετοιμαστούν για αυτό το νέο παράδειγμα, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους πρέπει να ενισχύσουν την άμυνα με παρόμοιο περιεκτικό τρόπο, προστατεύοντας κρίσιμες υποδομές, τεχνολογία και αλυσίδες εφοδιασμού, ενώ αναγνωρίζουν στα υψηλότερα επίπεδα πολιτικής ότι οι σύγχρονες εχθροπραξίες δεν ξεκινούν και δεν τελειώνουν στο πεδίο της μάχης .
www.worldenergynews.gr
