Με μια ακόμα πηγή καθυστερήσεων είναι αντιμέτωπο το μεγαλύτερο δημόσιο έργο που κατασκευάζεται στην πρωτεύουσα. Οι εργασίες για τη Γραμμή 4 του μετρό της Αθήνας, προϋπολογισμού 1,5 δισ. ευρώ, που έχουν ήδη σημειώσει καθυστέρηση άνω του ενός έτους, φρενάρουν και στην απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) για το πάρκο Ριζάρη, όπου θα αναδύεται ο σταθμός Ευαγγελισμός.
Η απόφαση του ανωτάτου Δικαστηρίου, που γνωστοποιήθηκε αυτή την εβδομάδα, έκανε μερικώς δεκτή την αίτηση ακυρώσεως του Ιδρύματος Νικόλας Πατέρας και του ιδίου του εφοπλιστή, με την ιδιότητα του δωρητή για την κατασκευή του πάρκου.
Σύμφωνα με την απόφαση, η επέμβαση επί του πρασίνου στο Πάρκο Ριζάρη στο πλαίσιο κατασκευής του σταθμού «Ευαγγελισμός» προϋποθέτει την κατάρτιση ειδικής μελέτης για την προστασία του, οπότε ακυρώνεται η παράλειψη κατάρτισης της μελέτης αυτής.
Σημειώνεται ότι η Ελληνικό Μετρό, μετά την κατάθεση της αιτήσεως ακυρώσεων της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων τον Μάιο του 2022, έβαλε μπρος μελέτη για τη βελτίωση του σχεδιασμού του σταθμού, εντός όμως των προβλέψεων της υφιστάμενης περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Σύμφωνα δε με πληροφορίες, ο εν λόγω σχεδιασμός εκτιμούσε το επιπλέον κόστος στα 5 εκατ. ευρώ.
Επί του παρόντος, δεν μπορεί κανείς με βεβαιότητα να υπολογίσει τον χρόνο που θα χρειαστεί για να εκπληρωθεί η απόφαση του ΣτΕ. Ο χρόνος της καθυστέρησης, πάντως, στον σταθμό «Ευαγγελισμός» είναι κρίσιμος, καθώς είναι και το σημείο στο οποίο βάσει σχεδιασμού θα συναντηθούν κατά το ταξίδι τους οι δύο μετροπόντικες της κατασκευάστριας κοινοπραξίας Άβαξ-Ghella-Alstom.
Σε ισχύ η έγκριση περιβαλλοντικών όρων του έργου
Ίσως το σημαντικότερο σκέλος της απόφασης είναι ότι κρίνει ως εκπρόθεσμη την αίτηση ακύρωσης των περιβαλλοντικών όρων, που είχε εγκριθεί με υπουργική απόφαση του 2018, που αδειοδοτούσε περιβαλλοντικά το σύνολο των σταθμών του έργου. Προφανώς, η αντίθετη εξέλιξη θα έθετε ανυπέρβλητα εμπόδια στο υπό κατασκευή έργο. Η αίτηση ακυρώσεως απορρίφθηκε, διότι η εν λόγω απόφαση είχε εκδοθεί και αναρτηθεί 4 χρόνια πριν από την προσβολή της στο Δικαστήριο.
Η απόφαση, επομένως, επιβεβαίωσε την ισχύ της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, τουλάχιστον ως προς το προσβαλλόμενο μέρος, δηλαδή τον σταθμό «Ευαγγελισμός». Αυτό, παρότι, όπως σημειώνεται, η διαβούλευση επί της ΜΠΕ του έργου, από την οποία, κατά τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ε.Ε., εξαρτάται το εμπρόθεσμο ή μη της αιτήσεως ακυρώσεως είχε, στη συγκεκριμένη περίπτωση, τη νομική πλημμέλεια ότι η σχετική πρόσκληση προς το ενδιαφερόμενο κοινό είχε δημοσιευθεί σε εφημερίδα ειδικού αντικειμένου το 2017, και όχι σε γενική πολιτική εφημερίδα, κατά τεκμήριο μεγαλύτερης αναγνωσιμότητας, ώστε να εξασφαλίζεται ευρύτερη συμμετοχή του κοινού.
Το «κενό» και η υποχρέωση για τεχνική μελέτη
Εν συνεχεία, το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι, ενώ η εγκεκριμένη ΜΠΕ, υπήρξε αναλυτική ως προς τις επιπτώσεις του έργου στο πράσινο κάθε σταθμού, η έγκριση περιβαλλοντικών όρων δεν έθεσε αρκετά λεπτομερείς όρους, όπως θα ήταν για παράδειγμα η επαναφύτευση των δέντρων που θα απομακρυνθούν. Αυτή η έλλειψη όμως θεωρήθηκε εύλογη από το Δικαστήριο λόγω της ασυνήθιστα μεγάλης κλίμακας του έργου, που έλαβε ενιαία περιβαλλοντική αδειοδότηση και για τους 15 σταθμούς.
Κρίθηκε επομένως ότι αυτή η έλλειψη μεταθέτει την επίλυση του ζητήματος του πρασίνου στο επόμενο στάδιο της Τεχνικής Μελέτης Εφαρμογής εκάστου εργοταξίου και, μάλιστα, υποχρεωτικώς. Σημειώνεται, δε, από τους δικαστές ότι η υποχρέωση αυτή προβλέφθηκε και στην απόφαση έγκρισης του 2018. Εκεί ορίσθηκε ότι το ζήτημα του πρασίνου πρέπει να μελετηθεί περαιτέρω και, μάλιστα, με τη συμμετοχή των αρμοδίων κατά τη δασική νομοθεσία διοικητικών οργάνων.
«Άλσος» στον Ευαγγελισμό
Διευκρινίζεται, ακόμη, πως η παραπάνω υποχρέωση για την εκπόνηση Τεχνικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (ΤΕΠΕΜ), αφορά «κατ’ εξοχήν» τον σταθμό «Ευαγγελισμός» για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι στον σταθμό αυτό προβλέπεται, κατά τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, πολύ μεγαλύτερη θυσία πρασίνου από ότι στους άλλους σταθμούς (πολύ περισσότερα από 100 – κατά άλλους υπολογισμούς περισσότερες εκατοντάδες – φυτά, μεταξύ των οποίων ακακίες, πεύκα, λεύκες, φοίνικες, αγριελιές, νεραντζιές, κουτσουπιές, ευκάλυπτοι και ιτιές).
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι τα εν λόγω πολυάριθμα φυτά, πολλά από τα οποία αποτελούν δασικά είδη -εξ ου και η πρόβλεψη συμμετοχής των δασικών αρχών – έχουν, στην περίπτωση του συγκεκριμένου σταθμού, τη μορφή συμπαγούς πάρκου ή άλσους, διαφοροποιούνται δε ουσιωδώς από τη φυτοκάλυψη απλών κοινόχρηστων χώρων κατά την πολεοδομική νομοθεσία, (π.χ. πλατειών).
Με αυτά τα δεδομένα, το Δικαστήριο ακύρωσε την παράλειψη να καταρτιστεί και εγκριθεί η ΤΕΠΕΜ και ανέπεμψε την υπόθεση στη διοίκηση, ώστε να μεριμνήσει για την κατάρτιση και έγκρισή της. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ΤΕΠΕΜ έχει εκπονηθεί και αποσταλεί στην Διεύθυνση Περιβαλλοντικών Αδειοδοτήσεων του ΥΠΕΝ. Δεν αποκλείεται βεβαίως προσφυγή και κατά της ΤΕΠΕΜ.
Παράθυρο για αποζημιώσεις
Σε κάθε περίπτωση οι καθυστερήσεις φέρνουν αρρυθμίες και στρώνουν το έδαφος για αιτήματα αποζημιώσεων. Η ανάδοχος κοινοπραξία έχει ήδη ανοίξει τον χορό των αιτημάτων, με αιχμή του δόρατος τις καθυστερήσεις στην παράδοση των εργοταξίων. Από την πλευρά του, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει μέχρι στιγμής απορρίψει την έγκριση σχετικής αποζημίωσης, αποδίδοντας καθυστερήσεις και στην κοινοπραξία, κυρίως ως προς την πρόοδο των προαπαιτούμενων μελετών του έργου.
Ο υφυπουργός Υποδομών κ. Νίκος Ταχιάος, διεμήνυσε πρόσφατα στον εργολάβο της Γραμμής 4 ότι οφείλει να ολοκληρώσει το έργο το 2029 βάσει της υπογεγραμμένης σύμβασης, σημειώνοντας, παράλληλα, ότι η εταιρεία έχει λάβει και πριμ έγκαιρης υλοποίησης 57,7 εκατ. ευρώ το οποίο σε άλλη περίπτωση θα κληθεί να επιστρέψει. Βεβαίως για να επιστραφεί το πριμ, θα πρέπει η επίσημη καθυστέρηση στο χρονοδιάγραμμα του έργου να οφείλεται σε ευθύνη του αναδόχου και όχι του δημοσίου.
www.wordenergynews.gr
