Άκρως ενδιαφέρουσα είναι η ανάλυση που κάνει ο Simon Watkins στο oilprice.com, για τον αντίκτυπο που θα έχει διεθνώς στην αγορά πετρελαίου, η σύρραξη των τελευταίων ημερών που λαμβάνει χώρα στο Ισραήλ.
Συγκεκριμένα δεν αποκλείει το ενδεχόμενο επέκτασης των πολεμικών συγκρούσεων. Ακόμα αναφέρεται στο στοιχείο που ενώνει τη Χεζμπολάχ με τη Χαμάς, το είδος συνεργασίας μεταξύ Ιράκ και Ιράν, καθώς και το ρόλο κορυφαίων εταιρειών ενέργειας και καυσίμων (TotalEnergies και Eni) στη Μέση Ανατολή.
Σε αυτό που αποδείχτηκε εξαιρετικό χρονοδιάγραμμα (3 Οκτωβρίου) ένας δυτικός συνασπισμός της γαλλικής TotalEnergies και της Ιταλίας Eni, συν Qatar Energy, υπέβαλαν αίτηση για τον δεύτερο γύρο αδειοδότησης για τα τεμάχια πετρελαίου και φυσικού αερίου 8 και 10 στα λιβανέζικα ύδατα, ενώ μόλις τέσσερις ημέρες αργότερα η παλαιστινιακή πολιτική και στρατιωτική οργάνωση Χαμάς εξαπέλυσε συντονισμένες πολλαπλές επιθέσεις από ξηρά, θάλασσα και αέρα κατά του Ισραήλ.
Το κοινό σημείο μεταξύ Χεζμπολάχ και Χαμάς
Ο Λίβανος είναι βασικό μέλος της κυριαρχούμενης από το Ιράν Σιιτικής Ημισελήνου της Δύναμης, την οποία τόσο η Κίνα όσο και η Ρωσία θεωρούν εδώ και καιρό ως το θεμέλιο λίθο για την επέκταση της εξουσίας τους σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, όπως αναλύεται σε βάθος στο νέο μου βιβλίο για το νέα παγκόσμια αγορά πετρελαίου.
Η πολιτική και στρατιωτική οργάνωση του Λιβάνου, η Χεζμπολάχ (όπως και η παλαιστίνια ομόλογός της Χαμάς) ορκίζεται στην καταστροφή του Ισραήλ και επαίνεσε τη Χαμάς για την «ηρωική της επιχείρηση» εναντίον του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.
Καθεμία από αυτές τις υποστηρικτικές εγκαταστάσεις είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την Κίνα και τη Ρωσία, όπως επίσης εξετάζεται πλήρως στο νέο του βιβλίο.
Ενδεχόμενο επέκτασης του πολέμου
Η πιθανότητα οι επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ να ρουφήξουν άλλα αραβικά κράτη στη σύγκρουση και στη συνέχεια να γίνει ένας άλλος πόλεμος (για να προστεθεί σε αυτόν που μαίνεται ακόμα στην Ουκρανία) μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας (ίσως και της Κίνας) φαίνεται μεγάλη.
Την τελευταία φορά που συνέβη μια μεγάλη σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ και των αραβικών κρατών, ξέσπασε η Πετρελαϊκή Κρίση του 1973, η οποία είδε την τιμή αναφοράς του πετρελαίου WTI να εκτιναχθεί περίπου κατά 267% από περίπου 3 $ ανά βαρέλι (pb) σε περίπου $ 11 pb.
Κίνα και Ρωσία στο στόχαστρο της Δύσης
Η Δύση επιδιώκει εδώ και καιρό να διαταράξει την αυξανόμενη κυριαρχία της Κίνας και της Ρωσίας στον πυρήνα της Σιιτικής Ημισέληνου (που περιλαμβάνει τον Λίβανο, την Ιορδανία, τη Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη) όπως ασκείται μέσω του Ιράν και η επέκταση των δραστηριοτήτων της σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο στον Λίβανο μπορεί να θεωρηθεί ως μέρος αυτής της διαδικασίας.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα τώρα, καθώς για πολλά χρόνια η Δύση παραβλέπει επικριτικά έναν βασικό μοχλό ισχύος μέσω του οποίου η Ρωσία και η Κίνα έχουν επεκτείνει τη δική τους παρουσία στην περιοχή.
Εντός των δύο τελευταίων εβδομάδων, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) τόνισε ότι τέτοια δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας είναι «έτοιμα να αναδειχθούν ως το νέο πετρέλαιο του παγκόσμιου ενεργειακού συστήματος».
Η εκμετάλλευση του Ιράκ από το Ιράν
Το Ιράν χρησιμοποιεί εδώ και πολύ καιρό το Ιράκ (ποτέ υπό τον έλεγχο των κυρώσεων των ΗΠΑ όπως το Ιράν) ως αγωγό για συμφωνίες πετρελαίου, φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας (περιγράφεται επίσης στο νέο μου βιβλίο), και ως μέσο για να επεκτείνει τους μοχλούς ελέγχου του στους Σιίτες Ημισέληνος.
Τέτοιες συμφωνίες επιτρέπουν όχι μόνο την εγκατάσταση μόνιμης υποδομής που συνδέει τη μια χώρα με την άλλη, αλλά και την επιτόπια παρουσία μόνιμου προσωπικού «τεχνικού και ασφάλειας», συμπεριλαμβανομένων Ιρανών, Κινέζων και Ρώσων.
Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που το τεράστιο επίπεδο προμηθειών φυσικού αερίου της Ρωσίας στην Ευρώπη της έδινε τεράστια ισχύ σε όλη την ήπειρο έως ότου έγιναν αλλαγές σε αυτή τη ρύθμιση μετά την εισβολή του 2022 στην Ουκρανία, έτσι η ηλεκτρική ενέργεια και άλλες παροχές ρεύματος του Ιράν του δίνουν τεράστια ισχύ έναντι των Σιιτών Ημισέληνος και όλο και περισσότερο η υπόλοιπη Μέση Ανατολή.
Δεν ήταν τυχαίο ότι λίγο περισσότερο από ένα μήνα αφότου το Ισραήλ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) εξομάλυναν τις σχέσεις τον Αύγουστο του 2020 (στη συνέχεια το Ισραήλ, το Μπαχρέιν και το Μαρόκο έκαναν το ίδιο), το νέο-πελατολογικό κράτος του Ιράν (Ιράκ), υπέγραψε νέες ενεργειακές συμφωνίες με βασικές χώρες της σιιτικής ημισέληνου, την Ιορδανία και τον Λίβανο.
Συμφωνία Ιορδανίας - Ιράκ
Στην περίπτωση της Ιορδανίας, τον περασμένο Οκτώβριο υπέγραψε σύμβαση με το Ιράκ για τη σύνδεση των δικτύων ηλεκτρικής τους ενέργειας. Κατ' επέκταση, αυτό παρέχει μια άμεση σύνδεση μεταξύ Ιορδανίας και Ιράν, καθώς περίπου την ίδια στιγμή που το Ισραήλ και τα ΗΑΕ είχαν ανακοινώσει τη συμφωνία εξομάλυνσης των σχέσεών τους (Αύγουστος 2020), το Ιράκ υπέγραψε διετής συμφωνία με το Ιράν για εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας, τη μεγαλύτερη τέτοια συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών.
Λίγο μετά από αυτό, ο υπουργός Ενέργειας του Ιράν, Reza Ardakanian δήλωσε ότι τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας του Ιράν και του Ιράκ είχαν συγχρονιστεί πλήρως για να παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια και στις δύο χώρες μέσω της νέας γραμμής μεταφοράς Amarah-Karkheh 400 KV. Πρόσθεσε τότε ότι τα κέντρα αποστολής του Ιράν και του Ιράκ ήταν πλήρως συνδεδεμένα στη Βαγδάτη, τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας ήταν άψογα διασυνδεδεμένα και ότι το Ιράν είχε υπογράψει μια διαφορετική τριετή συμφωνία συνεργασίας με το Ιράκ «για να βοηθήσει τη βιομηχανία ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας σε διάφορες πτυχές».
Η ανανέωση της συμφωνίας Λιβάνου - Ιράκ
Στην περίπτωση του Λιβάνου, η πιο πρόσφατη συμφωνία ήταν η ανανέωση στις 22 Ιουλίου μιας μακροχρόνιας συμφωνίας για το Ιράκ για την παροχή έως και 2 εκατομμυρίων τόνων αργού πετρελαίου για ένα χρόνο, συν επιπλέον προμήθειες μαζούτ.
Σύμφωνα με επίσημα σχόλια από το Υπουργείο Πετρελαίου του Ιράκ, το μαζούτ θα πωλείται σε διεθνείς τιμές και θα πληρώνεται ως αντάλλαγμα για λιβανέζικα αγαθά και υπηρεσίες.
Το πρώτο βασικό σημείο είναι ότι το Ιράκ δεν διαθέτει καθόλου μαζούτ που να πληροί τις προδιαγραφές οποιουδήποτε σταθμού ηλεκτροπαραγωγής οπουδήποτε στον Λίβανο.
Πράγματι, ο υπηρεσιακός υπουργός Ενέργειας του Λιβάνου, Raymond Ghajar, δήλωσε ανοιχτά τον Φεβρουάριο του 2021 μετά από μια προηγούμενη ανανέωση της συμφωνίας ότι: «Το βαρύ καύσιμο του Ιράκ δεν ταιριάζει με τις συγκεκριμένες ανάγκες του Λιβάνου».
Δεδομένης αυτής της μπερδεμένης υπόθεσης, το υποτιθέμενο σχέδιο του Λιβάνου σε εκείνο το σημείο ήταν να μεταπωλήσει το ιρακινό καύσιμο και να χρησιμοποιήσει τα έσοδα για να αγοράσει φορτία spot ενός καυσίμου που πληρούσε τις προδιαγραφές του.
Το δεύτερο βασικό σημείο είναι ακριβώς ποια «αγαθά και υπηρεσίες» χρησιμοποιούσε και θα χρησιμοποιήσει ο Λίβανος για να πληρώσει για αυτό το άχρηστο ιρακινό μαζούτ. Οι δύο πιο πολύτιμες εξαγωγές του Λιβάνου είναι τα άκοπα διαμάντια και ο ακατέργαστος χρυσός, παρόλο που δεν έχει ορυχεία διαμαντιών και δεν έχει εξορυχθεί χρυσός πουθενά στη χώρα εδώ και χρόνια. Έχει επίσης μεγάλο εμπόριο όπλων και πυρομαχικών.
Υπό πίεση το Ιράν
Το Ιράν βρίσκεται υπό σημαντική οικονομική πίεση από τότε που οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν μονομερώς από την «πυρηνική συμφωνία» τον Μάιο του 2018.
Αυτό σημαίνει ότι το Ιράν δυσκολεύεται ολοένα και περισσότερο να πληρώσει τους στρατιωτικούς του πληρεξούσιους στις σιιτικές χώρες της Ημισελήνου, συμπεριλαμβανομένης της Χαμάς στην Παλαιστίνη και της Χεζμπολάχ στο Λίβανο.
Επομένως αυτή η πετρελαϊκή συμφωνία μεταξύ Ιράκ και Λιβάνου μπορεί να θεωρηθεί ως ένα μέσο στο Ιράν που διοργανώνει μια αποτελεσματική μέθοδος συνέχισης της χρηματοδότησης αυτών των στρατιωτικών πληρεξουσίων.
TotalEnergies και Eni πρωταγωνίστησαν για νέα βάση στη Μέση Ανατολή
Τόσο η TotalEnergies όσο και η Eni ήταν στην εμπροσθοφυλακή των προσπαθειών της Δύσης να δημιουργήσει μια νέα βάση στη Μέση Ανατολή μετά την εκ νέου εμπλοκή των ΗΠΑ μετά από μια περίοδο εστίασης προς τα μέσα.
Αυτό φάνηκε στην πράξη στην απόσυρση των ΗΠΑ από τη Συρία (το 2019) και Ιράκ - Αφγανιστάν (2021) και Ιράκ (2021).
Σε πρακτικούς όρους, ωστόσο, αυτή η πολιτική μπορεί να φανεί νωρίτερα στην αποχώρηση των ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, η οποία άνοιξε την πόρτα σε μια μαζική αύξηση της επιρροής τόσο από τη Ρωσία όσο και από την Κίνα σε όλη τη Μέση Ανατολή.
Ένας πρώιμος δείκτης του εάν οι προσπάθειες της Δύσης να ανακτήσει οποιαδήποτε επιρροή στη Σιιτική Ημισέληνο έχουν πιθανότητες επιτυχίας μπορεί να προέλθει τώρα από το πώς τα καταφέρνουν οι TotalEnergies και Eni στα λιβανικά ενεργειακά τους σχέδια.
Πιθανότητα για αποσταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής
Ενδέχεται όμως οι συνεχιζόμενες εχθροπραξίες μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ να αρχίσουν αναπόφευκτα να αποσταθεροποιούν περαιτέρω το τετράγωνο που είναι η σημερινή Μέση Ανατολή, οδηγώντας σε μια δεύτερη ενεργό περιοχή πολέμου με πληρεξούσια μεταξύ των ΗΠΑ και των συμμάχων τους από τη μία πλευρά, και τους συμμάχους της Κίνας και της Ρωσίας από την άλλη, για να προσθέσουμε στον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία.
Φαίνεται πιθανό ότι το Πεκίνο και η Μόσχα θα μπορούσαν κάλλιστα να πιστεύουν ότι με δύο τέτοιες συγκρούσεις, ένα τρίτο θέατρο… πολέμου στον κόσμο (στην Ασία-Ειρηνικό, για παράδειγμα) θα επεκτείνει τους πόρους της Δύσης, τόσο στρατιωτικά όσο και πολιτικά, πολύ κοντά στο οριακό σημείο.
Σε κάθε περίπτωση, η πιθανή άνοδος της τιμής του πετρελαίου και του φυσικού αερίου από μια ευρύτερη αραβο-ισραηλινή σύγκρουση θα έστελνε τη Δύση πίσω σε επίπεδα πληθωρισμού που καταστρέφουν την οικονομία.
www.worldenergynews.gr
