Στόχος να βγει από το παιχνίδι… η Ρωσία
Τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου του Τουρκμενιστάν έχουν προκαλέσει σημαντικό ενδιαφέρον από πιθανούς εισαγωγείς μετά την ανακοίνωση της Ασγκαμπάτ στα τέλη Ιουλίου με την οποία γνωστοποίησε ότι είναι ανοιχτή στην ανάπτυξη αγωγού για τη μεταφορά του φυσικού αερίου μέσω της Κασπίας και στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα oilprice.com, το πιο σημαντικό μέχρι στιγμής είναι το ενδιαφέρον που έχει δείξει η Ουγγαρία. Η συγκεκριμένη χώρα στις 20 Αυγούστου υπέγραψε συμφωνία-πλαίσιο προμήθειας φυσικού αερίου με το Τουρκμενιστάν, κατά τη διάρκεια μιας κρατικής επίσκεψης στη Βουδαπέστη του Προέδρου του Τουρκμενιστάν, Σερντάρ Μπερντιμουχαμέντοφ.
Συμφωνίες για να τελειώσει η εξάρτηση από τη Ρωσία
Στη Βουδαπέστη για συναντήσεις με τον Ούγγρο ηγέτη Βίκτορ Όρμπαν βρέθηκε και ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο σκοπός του «Σουλτάνου» ήταν να επιβλέψει την υπογραφή συμφωνίας προμήθειας φυσικού αερίου μεταξύ της κρατικής εταιρείας εισαγωγής-εξαγωγής και διαμετακόμισης φυσικού αερίου της Τουρκίας Botas και της ουγγρικής κρατικής εταιρείας ενέργειας MVM για 300 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου το χρόνο.
Στην ουγγρική πρωτεύουσα το παρών έδωσε και ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ. Η κρατική εταιρεία πετρελαίου SOCAR προμηθεύει ήδη την MVM με 1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως.
Σίγουρα το αντάμωμα… των τριών προαναφερόμενων αρχηγών κρατών που πραγματοποιήθηκε στη Βουδαπέστη, έδωσε την ευκαιρία για συνομιλίες υψηλού επιπέδου.
Για την Ουγγαρία και την ΕΕ, αυτές οι τρεις συμφωνίες είναι σημαντικές καθώς σηματοδοτούν ότι η Κεντρική Ευρώπη προετοιμάζεται για ένα μέλλον χωρίς εγγυημένες προμήθειες φυσικού αερίου από τη Ρωσία, η οποία είναι σήμερα ο κύριος προμηθευτής της Ουγγαρίας και με την οποία η Βουδαπέστη συνεχίζει να έχει εγκάρδιες σχέσεις.
Ωστόσο, οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου, που φτάνουν μέσω Ουκρανίας πρόκειται να σταματήσουν μέχρι το τέλος του 2024, με το Κίεβο να έχει σηματοδοτήσει την απροθυμία του να ανανεώσει την υπάρχουσα συμφωνία διαμετακόμισης με τη Μόσχα (κατανοητή κίνηση δεδομένης της συνεχιζόμενης εισβολής της Ρωσίας).
Το μήνυμα που έλαβε το Τουρκμενιστάν από την Ευρώπη
Για το Τουρκμενιστάν, η συμφωνία αποτελεί την πιο απτή απόδειξη (μέχρι στιγμής) ότι η Ευρώπη θέλει να λάβει φυσικό αέριο από τα τεράστια αποθέματα του Τουρκμενιστάν στη θέση του ρωσικού φυσικού αερίου, οι εισαγωγές του οποίου έχουν σταματήσει σχεδόν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις αρχές του περασμένου έτους.
Πόση ποσότητα φυσικού αερίου Τουρκμενιστάν θα εισάγει η Ουγγαρία, πώς θα παραδοθεί το φυσικό αέριο και πότε θα ξεκινήσει η προμήθεια, δεν έχουν διευκρινιστεί.
Ο δρόμος… περνάει μέσω Τουρκμενιστάν, Ιράν και Αζερμπαϊτζάν
Χωρίς να έχει αναπτυχθεί ακόμη αγωγός για τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Τουρκμενιστάν μέσω της Κασπίας Θάλασσας, η μόνη οδός που είναι ανοιχτή αυτή τη στιγμή θα είναι μέσω της τριμερούς συμφωνίας ανταλλαγής φυσικού αερίου μεταξύ Τουρκμενιστάν, Ιράν και Αζερμπαϊτζάν που συμφωνήθηκε για πρώτη φορά στα τέλη του 2021 και επεκτάθηκε πρόσφατα.
Βάσει αυτής της συμφωνίας, το Τουρκμενιστάν στέλνει το δικό του αέριο στο βορειοανατολικό Ιράν, το οποίο στη συνέχεια διοχετεύει την ίδια ποσότητα δικού του φυσικού αερίου στο Αζερμπαϊτζάν, επιτρέποντας στο Μπακού να καλύψει τη δική του αυξανόμενη ζήτηση φυσικού αερίου και τις υπάρχουσες συμφωνίες εξαγωγής φυσικού αερίου, ενώ παράλληλα απελευθερώνει περαιτέρω όγκους φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν.
Αυτή η τριμερής ανταλλαγή λειτουργεί με επιτυχία από τον Ιανουάριο του περασμένου έτους.
Δέσμευση του Αζερμπαϊτζάν για διπλασιασμό της παραγωγής του
Τον Ιούλιο του 2022, το Αζερμπαϊτζάν υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης με την Ευρωπαϊκή Ένωση βάσει του οποίου δεσμεύτηκε να διπλασιάσει τον όγκο του φυσικού αερίου που στέλνει στην Ευρώπη.
Παρόλα αυτά δεν είναι ακόμη σαφές εάν το Αζερμπαϊτζάν θα είναι σε θέση να διπλασιάσει τη δική του παραγωγή φυσικού αερίου, με τη συμφωνία ανταλλαγής Τουρκμενιστάν-Ιράν να είναι επί του παρόντος η πιο πιθανή πηγή φυσικού αερίου για να καλύψει οποιοδήποτε κενό.
Ιράν - Ιράκ
Το Ιράν θα είναι επίσης ο δρόμος προς μια άλλη αγορά που ενδιαφέρεται να εισάγει φυσικό αέριο του Τουρκμενιστάν, δηλαδή το Ιράκ.
Το πλούσιο σε πετρέλαιο κράτος της Μέσης Ανατολής, έχει επίσης μεγάλα δικά του αποθέματα φυσικού αερίου, αλλά η πολιτική αστάθεια δεκαετιών και το υψηλό κόστος ανάπτυξης των κοιτασμάτων, έχουν μέχρι στιγμής αποτρέψει τις απαραίτητες επενδύσεις για την κυκλοφορία τους στην αγορά.
Η Βαγδάτη εισάγει αέριο από το Ιράν για μερικά χρόνια για να παράγει ηλεκτρική ενέργεια, αλλά η διατήρηση σταθερών προμηθειών ήταν δύσκολη λόγω των δυσκολιών μεταφοράς πληρωμών που προκαλούνται από τις συνεχιζόμενες κυρώσεις των ΗΠΑ κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας, καθώς και των περιοδικών προβλημάτων του Ιράν για την κάλυψη της εγχώριας ζήτησης.
Μια προκαταρκτική συμφωνία μεταξύ της Βαγδάτης και της Ασγκαμπάτ που υπογράφηκε στις 24 Αυγούστου αναμένεται να ακολουθήσει μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους μια επίσημη συμφωνία που θα περιγράφει λεπτομερώς τους όγκους και τις λεπτομέρειες διαμετακόμισης, οι οποίες αναμένεται να περιλαμβάνουν κάποια μορφή συμφωνίας ανταλλαγής που θα αποφύγει την ανάγκη μεταφοράς χρημάτων στην Τεχεράνη.
Τουρκία και Αζερμπαϊτζάν
Η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν είναι βασικά μέρη για την κυκλοφορία του φυσικού αερίου του Τουρκμενιστάν στην αγορά.
Οι συμφωνίες ανταλλαγής για τη μεταφορά φυσικού αερίου μέσω του Ιράν είναι εφικτές για τις μικρές ποσότητες φυσικού αερίου που αναμένεται να εμπλακούν σε συμφωνίες με την Ουγγαρία και το Ιράκ.
Όμως, με τα αποθέματα φυσικού αερίου που υπολογίζονται μεταξύ 10 και 14 τρισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων, το κύριο ενδιαφέρον για το Τουρκμενιστάν παραμένει η δυνατότητά του να αντικαταστήσει το ρωσικό φυσικό αέριο που έχει σταματήσει να ρέει προς την Ευρώπη από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Οποιαδήποτε σημαντική διαμετακόμιση φυσικού αερίου από το Τουρκμενιστάν θα απαιτήσει την ανάπτυξη μιας εντελώς νέας υποδομής αγωγού που θα διασχίζει την Κασπία Θάλασσα και θα διασχίζει το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία, την Τουρκία και τα Βαλκάνια για να συνδεθεί με την υπάρχουσα κεντρική Ευρώπη.
Το Αζερμπαϊτζάν έχει ήδη επισημάνει το ενδιαφέρον του να φιλοξενήσει μια τέτοια γραμμή διαμετακόμισης, αλλά έχει προειδοποιήσει ότι δεν είναι διατεθειμένο να αναλάβει οποιοδήποτε από το κόστος.
Η Τουρκία επίσης έχει συχνά σηματοδοτήσει ενδιαφέρον για τη διαμετακόμιση φυσικού αερίου του Τουρκμενιστάν στην Ευρώπη.
Τον Μάιο η Άγκυρα εξέδωσε μια νέα 10ετή άδεια εισαγωγής στον κρατικό εισαγωγέα φυσικού αερίου Botas, για την εισαγωγή έως και 16 δισεκατομμυρίων κ.μ. του Τουρκμενικού φυσικού αερίου βάσει σύμβασης που υπογράφηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990, αλλά δεν το υλοποίησε ποτέ λόγω έλλειψης αγωγού.
Όσο η ανάπτυξη ενός τέτοιου αγωγού πλησιάζει ολοένα και περισσότερο αποτελεί αντικείμενο μεγάλου ενδιαφέροντος στην Ευρώπη.
www.worldenergynews.gr
