Με τροπολογία που αναμένεται να κατατεθεί στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών, η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ επιστρέφουν στο Δημόσιο. Μετά από πέντε χρόνια στο χαρτοφυλάκιο του Υπερταμείου, η κυβέρνηση κάνει πράξη τις διαδοχικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, που έχει κρίνει αντισυνταγματικό τον έλεγχό τους με ενδιάμεσο όχημα το Υπερταμείο.
Ουσιαστικά, η νέα ρύθμιση θα θωρακίσει τον πραγματικό έλεγχο του μετοχικού κεφαλαίου και της διοίκησης των εταιρειών ύδρευσης Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Ο κύβος ερρίφθη τον περασμένο Μάρτιο, όταν με νεότερη απόφαση το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) ζήτησε από την κυβέρνηση να συμμορφωθεί με τις αποφάσεις του, δίνοντας περιθώριο οκτώ μηνών για να αναμεταβιβασθεί η πλειοψηφία των μετοχών τους στο δημόσιο.
Οι απώλειες του Υπερταμείου
Με την εξέλιξη αυτή, το Υπερταμείο χάνει από τον χάρτη των εσόδων του δύο πολύτιμες θυγατρικές. Οι ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ αποδείχθηκαν από τα πιο ανθεκτικά assets μέσα στην πανδημία, έχοντας σε εξέλιξη δύο μεγάλα επενδυτικά προγράμματα. Σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις του Υπερταμείου, από τις επτά θυγατρικές του που απέδωσαν έσοδα από μερίσματα το 2022 οι δύο ήταν οι εταιρείες νερού.
Ειδικότερα, από τα συνολικά 74,2 εκατ. ευρώ εσόδων που κατέγραψε, αντιστοιχούσαν 14,91 εκατ. στην ΕΥΔΑΠ και 3,96 εκατ. στην ΕΥΑΘ. Βεβαίως, οι συνέπειες της αύξησης του ενεργειακού κόστους για τις δύο εταιρείες, έπληξαν το αποτύπωμά τους στα έσοδα του Υπερταμείου, δεδομένου ότι το 2021 η ΕΥΔΑΠ είχε εισφέρει 25 εκατ. ευρώ (+40%) και η ΕΥΑΘ 4,04 εκατ. ευρώ (+2%). Παρόλα αυτά, θεωρείται ότι οι πολύ καλές επιδόσεις των δύο υδροδοτικών φορέων θα συνεχιστούν τα επόμενα χρόνια.
Η επιστροφή τους στο δημόσιο αναπόφευκτα αλλάζει τις ισορροπίες για το χαρτοφυλάκιο του Υπερταμείου, που σήμερα διαθέτει 50% + μία μετοχή του μετοχικού κεφαλαίου εκάστης εταιρείας. Βεβαίως, ρόλο στην πορεία των πραγμάτων έχουν και οι Βρυξέλλες, καθώς η σύσταση του Υπερταμείου ήταν μνημονιακή υποχρέωση. Ποσοστό δε 50% των εσόδων του κατευθύνονται στην εξυπηρέτηση του ελληνικού χρέους. Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να καλυφθεί το κενό που δημιουργείται.
Πάντως, ο διευθύνων σύμβουλος του Υπερταμείου, κ. Γρηγόρης Δ. Δημητριάδης, σε δημόσιες τοποθετήσεις του παραμένει καθησυχαστικός. Αυτό μπορεί πιθανώς να αποδοθεί στο γεγονός ότι τα τελευταία δύο χρόνια το Υπερταμείο έχει ενεργοποιήσει τον επενδυτικό του ρόλο, οπότε αναμένει σε εύλογο χρόνο αυτό να φέρει απτά αποτελέσματα, σε συνδυασμό με τον μετασχηματισμό που προχωρά και σε άλλες θυγατρικές του. Από την πλευρά των διοικήσεων των δύο εταιρειών, το μήνυμα που εκπέμπεται εδώ και μήνες είναι στο πνεύμα «business as usual», μένει βεβαίως αυτό να επιβεβαιωθεί.
Το χρονικό των αποφάσεων
Ο δρόμος για την επιστροφή στο Δημόσιο άνοιξε με δύο αποφάσεις του ΣτΕ, που έκριναν αντισυνταγματικό τον έλεγχο των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ με ενδιάμεσο όχημα το Υπερταμείο, παρότι μοναδικός του μέτοχος είναι το ελληνικό Δημόσιο, όπως αυτό εκπροσωπείται από τον Υπουργό Οικονομικών. Σύμφωνα με τις εν λόγω αποφάσεις, η αποξένωση από το ελληνικό Δημόσιο μετατρέπει κατ’ουσίαν τη δημόσια επιχείρηση σε ιδιωτική, καθιστώντας αβέβαιη τη συνέχιση της παροχής προσιτών υπηρεσιών, υψηλής ποιότητας. Συνθήκη όμως που αντίκειται στις επιταγές του Συντάγματος, δεδομένου του μονοπωλιακού χαρακτήρα των υπηρεσιών, οι οποίες μάλιστα αφορούν στην παροχή ενός φυσικού αγαθού απαραίτητου για την επιβίωση.
Για τους παραπάνω λόγους, σύμφωνα με το ΣτΕ, είναι «συνταγματικώς επιβεβλημένος ο έλεγχος των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ από το ελληνικό Δημόσιο, όχι απλώς με την άσκηση εποπτείας επ’ αυτών, αλλά και δια του μετοχικού τους κεφαλαίου». Συνταγματική προϋπόθεση που δεν πληρείται από τη στιγμή που το Δημόσιο δεν ασκεί έλεγχο επί του Δ.Σ. της ΕΕΣΥΠ, η οποία παρεμβάλλεται μεταξύ των δύο μερών και, όπως υπογραμμίζεται στις αποφάσεις, «επιδιώκει, προεχόντως, σκοπούς ταμειακούς και ταμιευτικούς».
Ο ιδρυτικός νόμος του Υπερταμείου προβλέπει ότι τα κέρδη από τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου του διατίθενται υποχρεωτικά κατά 50% για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, ενώ το υπόλοιπο 50% για την υλοποίηση επενδύσεων από το Δημόσιο και την εν μέρει ως μέρισμα στο Ελληνικό Δημόσιο, για την πραγματοποίηση επενδύσεων.
www.worldenergynews.gr
