Ολόκληρη η Ευρώπη βιώνει μια άνευ προηγουμένου ενεργειακή κρίση με εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες για τα νοικοκυριά, τις βιομηχανίες και τις προοπτικές ανάπτυξης της ηπείρου μας.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το πακέτο REPowerEU και τα κράτη-μέλη καλούνται να αναθεωρήσουν τα Εθνικά και Ενεργειακά Σχέδιά τους για το Κλίμα με στόχο τη διαφοροποίηση και την ανεξαρτησία του ενεργειακού εφοδιασμού, μέσα από την ενίσχυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Οι ΑΠΕ βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της προσπάθειας για επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης, οδηγώντας σε ένα πιο βιώσιμο ενεργειακό σύστημα και μειώνοντας την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.
Στο πλαίσιο αυτό, ο ελληνικός τομέας ηλεκτρικής ενέργειας αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες για ανάπτυξη και καινοτομία. Για να επιτευχθεί η απανθρακοποίηση, η χώρα μας πρέπει να αυξήσει το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο μείγμα παραγωγής της. Αυτό απαιτεί σημαντικές επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές, καθώς και βελτιώσεις στην υποδομή του δικτύου και την αποθήκευση ενέργειας.
Οι παρακάτω βασικοί πυλώνες θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά μιας βιώσιμης και δίκαιης ενεργειακής μετάβασης στη χώρα μας:
Εκσυγχρονισμός του Δικτύου
Χωρίς την απαραίτητη αύξηση της χωρητικότητας του δικτύου, δεν μπορεί να επιτευχθεί ο επιθυμητός ρυθμός αύξησης των ΑΠΕ, ενώ η λύση των περικοπών ΑΠΕ, που ουσιαστικά σημαίνει σπατάλη πράσινης ενέργειας, δεν είναι βιώσιμη.
Γι' αυτό η αναβάθμιση και ενίσχυση των δικτύων διανομής και μεταφοράς είναι καθοριστικής σημασίας για την αυξημένη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα. Αυτή θα πρέπει να αποτελεί επένδυση ύψιστης προτεραιότητας, ενώ παράλληλα θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία και στην ψηφιοποίησή τους.
Η εφαρμογή τεχνολογιών ψηφιοποίησης και αυτοματισμού, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και το machine learning, η παρακολούθηση και ο έλεγχος των υποδομών του δικτύου κι του συστήματος σε πραγματικό χρόνο, μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα και την αξιοπιστία τους, να μειώσει το λειτουργικό κόστος και να ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια.
Αποθήκευση ενέργειας
Η αποθήκευση ενέργειας θα συμβάλει καθοριστικά στην πλήρη αξιοποίηση της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ. Γι' αυτό η επένδυση σε έργα αποθήκευσης ενέργειας πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα.
Πιο συγκεκριμένα, η ενσωμάτωση ΑΠΕ και Συστημάτων Αποθήκευσης Ενέργειας Μπαταριών (BESS) μπορεί να οδηγήσει σε εξοικονόμηση κόστους για το ενεργειακό σύστημα μειώνοντας την ανάγκη για ακριβή παραγωγή αιχμής, που καλύπτεται από ακριβές θερμικές μονάδες, βελτιώνοντας τη χρήση των υφιστάμενων πόρων παραγωγής και μειώνοντας την ανάγκη για αναβαθμίσεις του δικτύου και επεκτάσεις. Επιπλέον, βελτιώνοντας την αξιοπιστία και τη σταθερότητα του ενεργειακού συστήματος, ο συνδυασμός των ΑΠΕ και των συστημάτων αποθήκευσης, μπορεί να ωφελήσει τους τελικούς καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας μειώνοντας τη συχνότητα και τη διάρκεια των διακοπών ρεύματος, αλλά και το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας.
Repowering
Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις αλλά ταυτόχρονα και μεγάλη ευκαιρία που πρέπει να αντιμετωπίσουμε είναι αυτή του repowering των υφιστάμενων σταθμών ΑΠΕ που λειτουργούν, με στόχο τη βέλτιστη αξιοποίηση, τόσο της γης όσο και του ηλεκτρικού χώρου.
Το repowering θα μπορούσε να είναι η λύση απέναντι στην έλλειψη που παρατηρείται προοδευτικά σε κατάλληλες χερσαίες εκτάσεις για νέα αιολικά πάρκα και φωτοβολταϊκούς σταθμούς λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τη γεωμορφία της χώρας μας.
Η βέλτιστη αξιοποίηση των υφιστάμενων υποδομών με την εγκατάσταση νέου πιο αποδοτικού εξοπλισμού θα προσφέρει υψηλότερη παραγωγική ισχύς ανά χρήση γης (MW/m2) σε σύγκριση με τα υφιστάμενα έργα ΑΠΕ, αλλά και θα αυξήσει σημαντικά το συντελεστή απόδοσης των έργων.
Η φωτοβολταϊκή τεχνολογία έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια και επιτρέπει επί του παρόντος την εγκατάσταση ίδιας ισχύος παραγωγής σε σημαντικά μικρότερο χώρο. Τα πάνελ με βελτιωμένα τεχνικά χαρακτηριστικά επιτρέπουν επίσης υψηλότερη απόδοση παραγωγής ενέργειας. Το ίδιο ισχύει και για τις ανεμογεννήτριες.
Ένα στοχευμένο ρυθμιστικό πλαίσιο για το repowering, παρέχοντας τα σωστά επενδυτικά σήματα αλλά και αίσθημα ασφάλειας στους επενδυτές, θα επιτρέψει την αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος στον ίδιο χώρο, την αύξηση της ικανότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και κατά συνέπεια του συντελεστή απόδοσης των έργων, συνδυαστικά με τη βέλτιστη χρησιμοποίηση των υφιστάμενων υποδομών δικτύου, χωρίς επιπλέον περιβαλλοντικό αποτύπωμα και σε περιοχές όπου ήδη εδώ και χρόνια, οι τοπικές κοινωνίες έχουν εξοικειωθεί με τη λειτουργία και έχουν αναγνωρίσει τα οφέλη των ΑΠΕ.
Υβριδοποίηση έργων ΑΠΕ
Η στόχευση στην αποτελεσματική χρήση των υφιστάμενων υποδομών, ένα πλαίσιο που προωθεί και διευκολύνει το συνδυασμό διαφορετικών τεχνολογιών ΑΠΕ (αιολική και ηλιακή) αλλά και της αποθήκευσης ενέργειας, θα βελτιώσει τη χρήση ων υποδομών του δικτύου και θα αυξήσει σημαντικά τον ετήσιο συντελεστή απόδοσης του έργου ΑΠΕ.
Τέτοια έργα θα επιτρέψουν την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε υφιστάμενες αιολικές μονάδες με αποτέλεσμα βελτιωμένο προφίλ παραγωγής ενέργειας, μειώνοντας τις ανάγκες εξισορρόπησης και συνεπώς μειώνοντας το κόστος για τους τελικούς καταναλωτές. Επιπλέον, η προσθήκη μια μονάδας αποθήκευσης με μπαταρίες, θα βελτιστοποιήσει περαιτέρω τη συνολική απόδοση και τη βιωσιμότητα του έργου.
Για να ανταπεξέλθουμε στη μεγάλη πρόκληση της βιώσιμης ενεργειακής μετάβασης που καλείται να αντιμετωπίσει ο ενεργειακός κλάδος, πρέπει να δράσουμε έξυπνα, γρήγορα και αποφασιστικά, διαμορφώνοντας ένα πλαίσιο κατάλληλων ρυθμιστικών παρεμβάσεων που θα διευκολύνουν τον εκσυγχρονισμό των δικτύων, την ενσωμάτωση της αποθήκευσης ενέργειας στο σύστημα και την ενίσχυση των κινήτρων για repowering και υβριδοποίηση των εν λειτουργία έργων ΑΠΕ. Λύση λοιπόν είναι ένας μακροπρόθεσμος σχεδιασμός σε εθνικό επίπεδο με κύριο ρόλο των Διαχειριστών αλλά και της Ρυθμιστικής Αρχής, που θα δεσμεύει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς του δημοσίου αλλά και του ιδιωτικού τομέα, στη τήρηση αυτού του σχεδίου, με αντίστοιχα αποτελέσματα σε μεσο-βραχυπρόθεσμο διάστημα.
*O Απόστολος Πάνος, Επικεφαλής Ενεργειακής Διαχείρισης, Enel Green Power Hellas
www.worldenergynews.gr
