Σε «BB» τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας η Fitch Ratings, διατηρώντας σε θετικές τις προοπτικές επαναξιολόγησης 12μήνου (outlook).
Όπως αναφέρει ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης, η Ελλάδα έχει κατά κεφαλήν εισόδημα που υπερβαίνει κατά πολύ την κλίμακα ΒΒ και ΒΒΒ. Οι θετικές προοπτικές αντανακλά την αναμενόμενη μείωση του χρέους του δημόσιου τομέα, στο πλαίσιο του χαμηλού ακόμα μέσου κόστους δανεισμού και ενός βαθμού αναμενόμενης ανθεκτικότητας της ελληνικής οικονομίας, παρά την επιδείνωση των οικονομικών προοπτικών για την ευρωζώνη τους τελευταίους μήνες.
Χρέος
Οι προβλέψεις της Fitch για τα δημόσια οικονομικά υποδηλώνουν σταθερή πτώση του λόγου του δημόσιου χρέους/ΑΕΠ μέχρι το 2024. Ο οίκος αναμένει ότι ο λόγος χρέους θα μειωθεί στο 175,4% έως το τέλος του 2022, κάτω από το προ πανδημίας επίπεδό του και κάτω από το 193,3 % στο τέλος του 2021. Στη συνέχεια, ο δείκτης χρέους θα μειωθεί στο 174,4%, πριν φτάσει στο 170,4% στο τέλος του 2024, καθώς το ισοζύγιο του πρωτογενούς προϋπολογισμού θα επανέλθει σε πλεόνασμα. Ο δείκτης χρέους το 2024 εξακολουθεί να προβλέπεται να είναι μεταξύ των υψηλότερων με αξιολόγηση και πάνω BB.
Ταυτόχρονα, υπάρχουν ελαφρυντικοί παράγοντες που υποστηρίζουν τη βιωσιμότητα του χρέους. Το απόθεμα ρευστότητας της Ελλάδας είναι σημαντικό (προβλέπεται ότι θα είναι κοντά στο 17% του ΑΕΠ στο τέλος του έτους). Ο ευνοϊκός χαρακτήρας της πλειοψηφίας του ελληνικού κρατικού χρέους σημαίνει ότι το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους είναι χαμηλό.
Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων αυξήθηκαν περαιτέρω τους τελευταίους τρεις μήνες, με την απόδοση του 10ετούς μόλις κάτω από το 5% στα τέλη Σεπτεμβρίου. Ωστόσο, ο λόγος τόκων προς έσοδα θα αυξηθεί μόνο σταδιακά σε περίπου 6% το 2024. Η μέση διάρκεια ληκτότητας του ελληνικού χρέους είναι από τις μεγαλύτερες, περίπου στα 19 χρόνια. Επιπλέον, το χρέος είναι ως επί το πλείστον σταθερό επιτόκιο, περιορίζοντας τον αντίκτυπο των αυξήσεων των επιτοκίων της αγοράς.
Κρατική στήριξη, έλλειμμα, προϋπολογισμός
Το καθαρό κόστος των μέτρων κρατικής στήριξης στον κρατικό προϋπολογισμό για την άμβλυνση των επιπτώσεων των τιμών της ενέργειας είναι περίπου 4,5 δισεκ. ευρώ (περίπου 2,2% του προβλεπόμενου ΑΕΠ). Το ακαθάριστο ποσό της στήριξης είναι περίπου τέσσερις φορές υψηλότερο, αλλά αντισταθμίζεται από έναν μηχανισμό clawback που επιβάλλει τα υπερφυσικά έσοδα των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας. Η άνοδος των εσόδων και η χαλάρωση των μέτρων στήριξης της πανδημίας σημαίνουν ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα φέτος θα μειωθεί στο 4,5% του ΑΕΠ από 7,4% το 2021.
Το σχέδιο προϋπολογισμού του 2023 προβλέπει διακριτικά μέτρα με κόστος που εκτιμάται από την κυβέρνηση σε 3,2 δισεκ. ευρώ (περίπου 1,5% του προβλεπόμενου ΑΕΠ). Το ασθενέστερο μακροοικονομικό περιβάλλον και τα νέα μέτρα αύξησης του ελλείμματος σημαίνουν ότι έχουμε αναθεωρήσει τις προβλέψεις μας για το έλλειμμα για το 2023 στο 3,5% του ΑΕΠ, από 2,4% τον Ιούλιο. Με την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας το 2024, το έλλειμμα θα μειωθεί στο 2,3%.
Οι προβλέψεις για τα δημόσια οικονομικά υποδηλώνουν ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο του πρωτογενούς προϋπολογισμού θα είναι ελλειμματικό φέτος και το επόμενο έτος (-2,2% και -0,9% του ΑΕΠ, αντίστοιχα) και στη συνέχεια θα επιστρέψει σε μικρό πλεόνασμα το 2024. Το σχέδιο προϋπολογισμού της κυβέρνησης προβλέπει επιστροφή σε πρωτογενές πλεόνασμα το 2023. Ένας βασικός κίνδυνος για τα δημόσια οικονομικά είναι ότι υψηλότερες από τις αναμενόμενες τιμές της ενέργειας θα ακολουθήσουν περαιτέρω αυξήσεις των επιδοτήσεων, ιδίως ενόψει των βουλευτικών εκλογών που αναμένεται να γίνουν τον Ιούλιο του 2023.
Μακροοικονομική ανθεκτικότητα, αναμενόμενη επιβράδυνση
Η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε με έντονο ρυθμό το πρώτο εξάμηνο του έτους, με το πραγματικό ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 8,4% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους. Οι μακροοικονομικές προοπτικές επιδεινώθηκαν απότομα τους τελευταίους μήνες, με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία να επιδεινώνει την άνοδο των τιμών της ενέργειας και να επηρεάζει την εμπιστοσύνη, ενώ ο υψηλός πληθωρισμός πλήττει τα πραγματικά εισοδήματα και τη δυναμική της κατανάλωσης. Πλέον, ο οίκος αναμένει πλήρη ή σχεδόν πλήρη διακοπή του ρωσικού αγωγού αερίου προς την Ευρώπη. Παρά την επιβράδυνση της δραστηριότητας το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ φέτος θα είναι 5,5%. Η οικονομική δραστηριότητα θα παραμείνει στάσιμη το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους, προτού επιταχυνθεί το δεύτερο εξάμηνο. Το ασθενές αποτέλεσμα μεταφοράς συνεπάγεται αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης για το ΑΕΠ το 2023 (-0,2%). Η ανάκαμψη αναμένεται να εδραιωθεί περισσότερο το 2024, με σταθερή ανάπτυξη καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, υποδηλώνοντας ετήσια αύξηση 1,8%.
Βελτιώσεις του Τραπεζικού Τομέα, κίνδυνοι
Τα NPLs στον τραπεζικό τομέα συνέχισαν να μειώνονται με σταθερό ρυθμό, με το συνολικό δείκτη να φτάνει στο 10% το β' τρίμηνο του 2022, από 20,4% ένα χρόνο νωρίτερα. Η πτώση οφείλεται στις συναλλαγές τιτλοποίησης και στις πωλήσεις των τεσσάρων συστημικών ελληνικών τραπεζών. Αναμένεται ότι ο δείκτης NPLs να μειωθεί σε μονοψήφιο ποσοστό το επόμενο έτος. Οι κίνδυνοι έχουν αυξηθεί ως αποτέλεσμα της επιδείνωσης των οικονομικών και χρηματοπιστωτικών προοπτικών, αν και η κρατική στήριξη προς τους δανειολήπτες που πλήττονται περισσότερο, μεταξύ άλλων μέσω των ενεργειακών επιδοτήσεων, θα πρέπει να περιορίσει τις βραχυπρόθεσμες πιέσεις στην ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων. Οι καθαρές πιστωτικές ροές προς τον ιδιωτικό τομέα παραμένουν μέτριες και αρνητικές για τον τομέα των νοικοκυριών, παρά την έντονη δυναμική των τιμών των οικιστικών ακινήτων τα τελευταία χρόνια.
Μεταρρυθμίσεις, Ευρωπαϊκά Ταμεία, ανάπτυξη
Οι ελληνικές αρχές έχουν αναλάβει μια σειρά διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων σε διάφορους τομείς της οικονομίας τα τελευταία χρόνια, (για παράδειγμα, αδειοδότηση επενδύσεων, φορολογία ακινήτων, πλαίσιο αφερεγγυότητας, αγορές εργασίας), καθώς και στο πλαίσιο της εφαρμογής του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο προβλέπει κονδύλιο δαπανών περίπου 31 δισεκ. ευρώ (περίπου 15% του προβλεπόμενου ΑΕΠ 2022). Είναι πολύ νωρίς για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος αυτών των μεταρρυθμίσεων στη μεσοπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη, αλλά κατά την άποψή μας αυτό υπογραμμίζει ένα ιστορικό εποικοδομητικών σχέσεων με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Στις 20 Αυγούστου, η Ελλάδα βγήκε από το ενισχυμένο πλαίσιο επιτήρησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Πληθωριστικές πιέσεις
Ο ετήσιος πληθωρισμός τιμών καταναλωτή αυξήθηκε από 5,5% τον Ιανουάριο σε 11,6% τον Μάιο, πριν υποχωρήσει ελαφρώς. Αναμένεται ότι ο πληθωρισμός κατά μέσο όρο να φθάσει το 9,8% φέτος (αναθεωρημένος από 7,3% τον Ιούλιο) και κάποια επιμονή το επόμενο έτος το 4,5% (αναθεωρημένος από 1,8%). Οι βασικές επιδράσεις θα επιφέρουν απότομη μείωση του ρυθμού πληθωρισμού το 2024. Οι υψηλές τιμές της εισαγόμενης ενέργειας θα οδηγήσουν σε επιδείνωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το 2022 παρά τη θετική επίδραση της τουριστικής περιόδου στο ισοζύγιο υπηρεσιών. Τον Ιανουάριο-Ιούλιο το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ήταν 9,7 δισ. ευρώ, έναντι 6,8 δισ. ευρώ ένα χρόνο νωρίτερα. Για ολόκληρο το έτος εξακολουθούμε να αναμένουμε έλλειμμα 6,5% του ΑΕΠ. Το έλλειμμα θα μειωθεί στο 3,5% του ΑΕΠ έως το 2024.
www.bankingnews.gr
