Για πρωτόγνωρο φαινόμενο και εκρηκτικές αυξήσεις τιμών μίλησε χθες στη Βουλή κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, περιγράφοντας την ενεργειακή κρίση, μια ημέρα που η ελληνική χονδρεμπορική αγορά ρεύματος έσπασε κάθε προηγούμενο ρεκόρ αλλά και το φράγμα των 300 ευρώ/MWh.
Η τιμή για σήμερα 16/12 διαμορφώθηκε στα 328,46 ευρώ/MWh σημειώνοντας άλμα κατά 47% σε σχέση με την Τετάρτη 15/12. Η αυξημένη συμμετοχή των μεγάλων υδροηλεκτρικών της ΔΕΗ δεν στάθηκε ικανή να αντισταθμίσει τη μειωμένη συμμετοχή των ΑΠΕ αφού τα φωτοβολταϊκά με την συννεφιά δεν παράγουν ρεύμα, ενώ με την παγωνιά και οι άνεμοι κόπασαν.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η συμμετοχή των ΑΠΕ στο μείγμα ήταν στο 21,8% (έναντι 31% προχθές) με αποτέλεσμα να αυξηθεί η ανάγκη για ακριβό φυσικό αέριο που συμμετείχε στο μείγμα σε ποσοστό 41,3% οδηγώντας στη νέα εκρηκτική άνοδο των τιμών, όπως άλλωστε τη χαρακτήρισε και ο κ. Σκρέκας, ο οποίος πάντως τόνισε ότι τις τελευταίες ημέρες η ελληνική χονδρική αγορά ρεύματος είναι η φθηνότερη της Ευρώπης.
Υψηλές τιμές σε όλη την Ευρώπη
Οι πολύ υψηλές τιμές αποτελούν κοινό γνώρισμα όλης της Ευρώπης, καθώς μόνον δύο χώρες, η Βουλγαρία με 287,84 ευρώ/MWh και η Πολωνία με 143,77 ευρώ/MWh - που ήταν και η μόνη ευρωπαϊκή αγορά στην οποία καταγράφηκε μείωση (-36,5%)- κινούνται σε επίπεδα κάτω των 300 ευρώ/MWh. Σε όλες τις άλλες αγορές οι τιμές έχουν ξεφύγει αρκετά πάνω από τα 300 ευρώ, με ακριβότερες την Ελβετία στα 368,21 ευρώ/Mwh (+12,3%) και τη Γαλλία στα 353,09 ευρώ/MWh (+2%). Από κοντά ακολουθεί η Γερμανία στα 344,30 ευρώ/MWh (+16,6%).
Σε ότι αφορά την τιμή TTF του φυσικού αερίου, χθες μετά το ράλι της Τρίτης έκλεισε στα 123,150 ευρώ/MWh, κατά 3,538% χαμηλότερα από την προηγούμενη ημέρα. Βέβαια παραμένει σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, που αντανακλούν την ανησυχία της αγοράς για ενδεχομένη στενότητα προσφοράς σε περίπτωση επιδείνωσης των καιρικών συνθηκών.
Συνεχίζονται τα μέτρα στήριξης
Σε αυτό το περιβάλλον η ελληνική κυβέρνηση αναζητεί κονδύλια για να συνεχίσει τις επιδοτήσεις του ρεύματος και το πρώτο τρίμηνο του 2022. Σύμφωνα με τον κ. Σκρέκα η κυβέρνηση σχεδιάζει νέα στοχευμένα μέτρα για τους ευάλωτους καταναλωτές αλλά και για τη μεσαία τάξη που θα ισχύσουν το πρώτο τρίμηνο του 2021, ενώ όπως είπε στο φυσικό αέριο ο διπλασιασμός της έκπτωσης που παρέχει η ΔΕΠΑ στους προμηθευτές για να μετακυλήσουν στους τελικούς καταναλωτές, δηλαδή από 15% σε 30% θα ισχύσει από τον Δεκέμβριο.
Στυλοβάτης ο ΔΑΠΕΕΠ
Σε ότι αφορά τώρα την εξεύρεση κονδυλίων για τη χρηματοδότηση των επιδοτήσεων πρέπει να σημειωθεί ότι η αύξηση της τιμής των ρύπων έχει και ένα θετικό αποτέλεσμα, αφού σύμφωνα με τον ΔΑΠΕΕΠ το πλεόνασμα του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ για το 2021 θα είναι τελικώς 170 εκατ. ευρώ και για το 2022 στα 300 εκατ. ευρώ. Όπως είναι γνωστό το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης που «πληρώνει» τις επιδοτήσεις του ρεύματος χρηματοδοτείται από τα έσοδα των δημοπρασιών ρύπων και ένας πλεονασματικός ΕΛΑΠΕ δίνει την άνεση συνέχισης των επιδοτήσεων.
Κρίσιμη η διαπραγμάτευση της ΔΕΠΑ
Στο πλαίσιο αυτό και προκειμένου η ΔΕΠΑ να συνεχίσει να έχει το περιθώριο παροχής εκπτώσεων και το επόμενο έτος συνεχίζει τις σκληρές διαπραγματεύσεις με τους Ρώσους προκειμένου να εξασφαλίσει το καλύτερο δυνατό μείγμα τιμολόγησης. Στόχος ο οποίος πάντως φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί είναι να διατηρήσει το μείγμα τιμολόγησης στα σημερινά επίπεδα δηλαδή 60% αργό και 40% TTF. Από την πλευρά τους οι Ρώσοι που ως γνωστόν είναι εξαιρετικά σκληροί διαπραγματευτές ζητούν 100% TTF. Η πιθανότερη κατάληξη είναι το TTF να ανέλεθει στο 80% όπως συμβαίνει και σε όλες τις χώρες της Ευρώπης.
Πάντως δεδομένης και της μακροχρόνιας εμπορικής σχέσης των δυο πλευρών πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι η προσφυγή στη διαιτησία, ακόμη και αν ακούγεται από κάποιες πλευρές, δεν μπορεί να αποτελέσει επιλογή. Ένας δύσκολος χειμώνας είναι μπροστά μας και κανείς δεν μπορεί να θέσει σε διακινδύνευση το ενεργειακό σύστημα της χώρας. Πολύ δε περισσότερο σε μια κρίσιμη περίοδο ενεργειακής κρίσης που η κυβέρνηση αναζητεί τρόπους να περιορίσει τις επιπτώσεις στους καταναλωτές, χωρίς να μπορεί κανείς να εκτιμήσει πού θα σταματήσει η κρίση και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στην οικονομία.
Όπως δήλωσε χθες ο κ. Σκρέκας οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης για το φυσικό αέριο θα φθάσουν για τον Δεκέμβριο στα 30 ευρώ/θερμική MWh, ενώ η επιδότηση του ρεύματος στους λογαριασμούς φθάνει στα 130 ευρώ/MWh. Απαντώντας δε στις προτάσεις της αντιπολίτευσης για μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης είπε ότι δεν είναι λύση η κατάργησή του, καθώς στον ηλεκτρισμό δεν ξεπερνά τα 5 ευρώ/MWh και στο φυσικό αέριο το 1 ευρώ/θερμική MWh.
Aναλυτικά η ομιλία του υπουργού
Ευχαριστώ κ. Πρόεδρε.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σε δεκαπέντε μέρες θα αφήσουμε πίσω μας μία δύσκολη χρονιά για τη χώρα μας αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο. Η παγκόσμια υγειονομική κρίση δοκίμασε και, δυστυχώς, συνεχίζει να δοκιμάζει τις αντοχές τόσο της οικονομίας μας, όσο και της υγείας μας. Αλλά έχουμε καταφέρει μέχρι τώρα όλοι μαζί όρθιοι και ενωμένοι, αλλά και πολύ περισσότερο έτοιμοι για τις επόμενες εξελίξεις, να μπορούμε σήμερα να συζητάμε για την επόμενη, για τη νέα μέρα της Ελλάδας. Της Ελλάδας που αλλάζει προς το καλύτερο.
Από το Σεπτέμβριο όμως είναι αλήθεια ότι μία νέα κρίση, μία νέα παγκόσμια κρίση, έχει έρθει να προστεθεί στις μεγάλες διεθνείς προκλήσεις, που καλείται η χώρα μας να διαχειριστεί. Και, βέβαια, αναφέρομαι στην παγκόσμια ενεργειακή κρίση, που πραγματικά έχει δημιουργήσει πρωτόγνωρα φαινόμενα σε ότι αφορά τις εκρηκτικές αυξήσεις των τιμών ενέργειας στη χώρα μας, στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Τα αντανακλαστικά όμως της κυβέρνησής μας και σε αυτή την, όπως ανέφερα, παγκόσμια κρίση, ήταν άμεσα. Πρέπει να πούμε ότι από τα μέσα του Σεπτεμβρίου, πολύ νωρίς, γρηγορότερα από σχεδόν όλα τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη, δημιουργήσαμε ένα οριζόντιο δίχτυ προστασίας για όλα τα νοικοκυριά, και για τα πιο ευάλωτα, αλλά και τη μεσαία τάξη, απέναντι στις μεγάλες ανατιμήσεις αυτές του ενεργειακού κόστους.
Και δεν έχουμε σταματήσει εκεί, προσαρμόζουμε κάθε μήνα τα έκτακτα μέτρα και τις ενισχύσεις, με βάση τις διεθνείς εξελίξεις, ώστε να μην αφήσουμε κανέναν συμπολίτη μας απροστάτευτο απέναντι σε αυτή την τεράστια διεθνή ενεργειακή κρίση. Και είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε και για αυτό στο πρώτο τρίμηνο του νέου έτους θα προχωρήσουμε στη λήψη νέων στοχευμένων μέτρων, για την περαιτέρω προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών από τις μεγάλες ανατιμήσεις στην ενέργεια.
Κι εδώ πρέπει να πούμε ότι, αναφερόμενος και σε αυτό που είπε ο προηγούμενος συνάδελφος, ο κ. Δαβάκης, ότι πράγματι, κύριε συνάδελφε, αυτή τη στιγμή σχεδιάζουμε μέτρα στήριξης και αναζητούμε τρόπους στήριξης και του πρωτογενούς τομέα. Γιατί δε μπορούμε να αφήσουμε τους αγρότες μας απροστάτευτους σε αυτή την παγκόσμια κρίση που έχει εκτινάξει τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου.
Πρέπει να σας πω ότι η Ελλάδα δεν έχει την πιο ακριβή ηλεκτρική ενέργεια στην Ευρώπη, όπως συχνά ακούγεται από τα στόματα Βουλευτών της αντιπολίτευσης. Θα σας πω ότι η Ελλάδα σήμερα έχει τιμή 197 ευρώ ανά ηλεκτρική μεγαβατώρα. Είναι η φθηνότερη στην Ευρώπη, με πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες να ξεπερνούν τα 300 ευρώ.
Εχθές και σήμερα η χώρα μας είχε τη φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια από όλα τα κράτη-μέλη της Ευρώπης. Οφείλω να πω βέβαια ότι ακόμα κι αυτά τα 200 ευρώ ανά ηλεκτρική μεγαβατώρα είναι τιμή τέσσερις φορές πιο υψηλή από την αρχή του έτους. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πόσο ψηλά έχουν εκτιναχθεί οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας.
Ποια είναι όμως η μόνιμη λύση για να θωρακίσουμε τη χώρα μας απέναντι σε αυτές τις παροδικές ή όχι απειλές; Σίγουρα, πάντως, μόνιμη λύση δεν είναι αυτό που έχει προτείνει η αξιωματική αντιπολίτευση, η παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία έχει προκρίνει την κατάργηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης ως πρώτιστο και βασικό όπλο αντιμετώπισης αυτών των εξαιρετικών τιμών στην ενέργεια.
Εδώ θέλω να σας πω ότι ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στην ηλεκτρική ενέργεια δεν ξεπερνάει τα 5 ευρώ ανά ηλεκτρική μεγαβατώρα, όταν οι παρεμβάσεις που έχουμε εμείς αναλάβει ως κυβέρνηση ξεπερνούν ως επιδότηση τα 130 ευρώ ανά ηλεκτρική μεγαβατώρα. Δηλαδή, η ενίσχυση και η στήριξη που παρέχει σήμερα η κυβέρνησή μας είναι 20 και 25 φορές μεγαλύτερη από την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ.
Επίσης, ο ειδικός φόρος κατανάλωσης που έχει πει ο ΣΥΡΙΖΑ ότι θα πρέπει να καταργηθεί στο φυσικό αέριο είναι μόλις 1 ευρώ ανά θερμική μεγαβατώρα, όταν οι παρεμβάσεις οι οποίες έχει αναλάβει η κυβέρνησή μας έχουν οδηγήσει σε ωφέλεια κατά 30 ευρώ. Τριάντα φορές, δηλαδή, μεγαλύτερη ωφέλεια ανά θερμική μεγαβατώρα φυσικού αερίου. Και βέβαια, έπονται και νέα μέτρα στήριξης όπως αυτά θα εξειδικευθούν το επόμενο διάστημα.
Για το Δεκέμβριο, ήδη, σε συνέντευξή του ο Πρωθυπουργός της χώρας, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, έχει αναφέρει ότι «θα αυξήσουμε σημαντικά τον Δεκέμβριο την έκπτωση την οποία θα απολαμβάνουν οι καταναλωτές, σε συνεργασία τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, και με τους υπόλοιπους ιδιώτες παρόχους».
Ποια όμως είναι η δική μας απάντηση στην προσπάθεια να δημιουργήσουμε μόνιμες βάσεις αντιμετώπισης τέτοιων φαινομένων μεταβλητότητας των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας ή του φυσικού αερίου, δηλαδή των ορυκτών καυσίμων στο μέλλον; Είναι μια φιλόδοξη συνεκτική και σύγχρονη πολιτική πράσινης μετάβασης. Μία πολιτική η οποία περιλαμβάνει όλους τους συμπολίτες μας, σε κάθε στάδιο της μετάβασης και σε όλο το φάσμα της.
Υλοποιούμε καθημερινά μία πολυεπίπεδη και αναπτυξιακή πολιτική, με ισχυρή διεθνή διάσταση, με κοινωνική ευαισθησία, αλλά και προσήλωση στο περιβάλλον. Από την απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, έως τη δίκαιη προσαρμογή των προγραμμάτων εξοικονόμησης. Από τον πράσινο μετασχηματισμό της βιομηχανίας και των νησιών μας, έως τη μετάβασή μας στην κλιματική ουδετερότητα, που συμβαδίζει με το ευρωπαϊκό όραμα.
Ενδυναμώνουμε συνεχώς τη συμμετοχή των πολιτών στην πράσινη ενέργεια, ακόμη και των πιο ευάλωτων. Όπως επίσης και τη συμμετοχή των επιχειρήσεων, διασφαλίζοντας την αξιοπιστία. Γιατί, οι πράσινες επενδύσεις και η κινητοποίηση άνω των 44 δισεκατομμυρίων ευρώ μέχρι το 2030 είναι αυτά που θα δημιουργήσουν πάνω από 150 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας. Θέσεις με υψηλή τεχνογνωσία και αξιοπρεπείς αμοιβές, έτσι όπως αρμόζει στους νέους μας, από την κυκλική οικονομία, έως το υδρογόνο.
Αλλάζουμε λοιπόν, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δομικά τον ενεργειακό τομέα σε όλες τις διαστάσεις του και προωθούμε χρηματοδοτικά εργαλεία για να επιταχύνουμε κάθε μετασχηματισμό. Κι αυτό δεν είναι μία εξαγγελία, είναι μία πραγματικότητα που οι άνθρωποι που ασχολούνται με τους κλάδους αυτούς το νιώθουν κάθε μέρα.
Παρά τις προκλήσεις της πανδημίας, παρά την παγκόσμια ενεργειακή κρίση, εργαζόμαστε μεθοδικά σε 11 κρίσιμους άξονες που μετασχηματίζουν τη χώρα μας σε κόμβο πράσινης ενέργειας και επανακαθορίζουν το μέλλον των πολιτών μας. Ένα βιώσιμο μέλλον, με κοινωνική ανθεκτικότητα, αλλά και ποιότητα στην καθημερινότητά μας.
Ποιοι είναι αυτοί οι 11 άξονες:
Πρασινίζουμε το ενεργειακό μας μείγμα ταχύτερα από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σήμερα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ξεπερνάει το 32% στην ηλεκτροπαραγωγή, στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ το 2030 θα ξεπεράσει το 70%.
Αποσύρουμε τις υφιστάμενες λιγνιτικές μονάδες έως το 2023 και προχωράμε σε ένα πολύ θαρραλέο και φιλόδοξο πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης, ώστε το 2028 να έχουμε ήδη ανακοινώσει ότι θα πρέπει να έχουν κλείσει όλες οι λιγνιτικές μονάδες. Μάλιστα, για κάποιες, αυτό μπορεί να συμβεί και νωρίτερα, το 2025, σύμφωνα με εξαγγελίες της ΔΕΗ.
Διευρύνουμε τη συμμετοχή όλων, χωρίς εξαιρέσεις και χωρίς διακρίσεις, στην πράσινη ενέργεια. Η Νέα Δημοκρατία και η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι αυτή η οποία προωθεί 100 εκατομμύρια ευρώ για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών από τους Δήμους μας. Με στόχο, να εκμηδενίσουμε το ενεργειακό κόστος για τους ευάλωτους συμπολίτες μας, συμψηφίζοντας τους μετρητές τους με αυτά των φωτοβολταϊκών και παρέχοντάς τους σχεδόν δωρεάν ηλεκτρική ενέργεια.
Παράλληλα, επιταχύνουμε τον πράσινο μετασχηματισμό της βιομηχανίας μέσω της στήριξης των πράσινων διμερών συμβολαίων, αλλά και μέσω της διευκόλυνσης της πρόσβασης στα δίκτυα, αντιμετωπίζοντας φαινόμενα κορεσμού.
Εξειδικεύουμε στοχευμένες δράσεις και κίνητρα για κρίσιμους τομείς, όπως είναι τα διυλιστήρια και οι τσιμεντοβιομηχανίες. Κλάδοι οι οποίοι εκ των πραγμάτων θα πρέπει να προσαρμοστούν πολύ γρηγορότερα στην ενεργειακή μετάβαση από ότι ίσως είχαν σχεδιάσει ή εκτιμήσει τα προηγούμενα χρόνια. Ώστε, με αυτόν τον τρόπο, να πετύχουμε σημαντική μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος σε αυτούς τους κλάδους, που ενοχοποιούνται για την εκπομπή πολλών τόνων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Απλοποιούμε καταλυτικά κι ακόμα περισσότερο την αδειοδοτική διαδικασία των ΑΠΕ. Πρόκειται το επόμενο διάστημα να φέρουμε τη δεύτερη φάση απλοποίησης της διαδικασίας για να αυξήσουμε την ταχύτητα εισόδου των ΑΠΕ στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής μας. Ταυτόχρονα, συνεχίζουμε τομές και στα επόμενα στάδια και, βέβαια, προσδιορίζουμε επιτέλους ένα νέο χωροταξικό σχεδιασμό για τις ΑΠΕ,
ώστε ο κάθε επενδυτής αλλά και ο κάθε πολίτης να γνωρίζει τι επιτρέπεται να εγκατασταθεί και που.
Επίσης, πρέπει να πούμε ότι το φυσικό αέριο, παρόλο που πρόσκαιρα αυτή τη στιγμή δυστυχώς διακρίνεται από αυτή τη μεταβλητότητα και την εκρηκτική αύξηση στις τιμές του, είναι όμως ένα καύσιμο το οποίο μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα είναι πολύ πιο φιλικό και έχει την απαραίτητη ευελιξία που απαιτούν οι στοχαστικές διακυμάνσεις των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Για αυτό το λόγο, οι επενδύσεις σε υποδομές και μονάδες φυσικού αερίου θα υπερβούν τα 5 δισ. ευρώ έως το 2030, ενώ στα τέλη του έτους, 600 χιλ. καταναλωτές θα έχουν πρόσβαση στο φυσικό αέριο. Επιπλέον, εργαζόμαστε εντατικά ώστε αυτό το νούμερο να ξεπεράσει το 1 εκατ. τα επόμενα έτη.
Υλοποιούμε εμβληματικές υποδομές που αναβαθμίζουν περαιτέρω την ενεργειακή ασφάλεια και τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας.
Ολοκληρώνεται η κατασκευή του διασυνδετήριου αγωγού IGB φυσικού αερίου μεταξύ Ελλάδος-Βουλγαρίας.
Επίσης, μέχρι το 2023, εκτιμούμε ότι θα έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή του τερματικού σταθμού αεριοποίησης LNG στην Αλεξανδρούπολη. Όλα αυτά απογειώνουν το εξαγωγικό προφίλ της χώρας μας, τη μετατρέπουν σε ένα κόμβο μεταφοράς ενέργειας και φυσικού αερίου και αναβαθμίζουν ιδιαίτερα τον γεωπολιτικό και γεωενεργειακό ρόλο της Βόρειας Ελλάδας.
Καταλυτικής σημασίας είναι η εδραίωση της συνεργασίας μας με την Αίγυπτο. Συζητάμε για την κατασκευή μιας ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδος, αλλά και τη διερεύνηση άλλων επιλογών όπως τη δημιουργία ενός εικονικού αγωγού μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG, αλλά και άλλα έργα.
Να πούμε ότι σήμερα, ο αγωγός TAP καλύπτει το 18% των εισαγωγών μας. Ο τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου έχει δεχθεί φορτία από πέντε χώρες φέτος. Οι νέες υπηρεσίες εντός του 2022 φόρτωσης βυτιοφόρων με LNG και μικρής κλίμακας LNG θα επιτρέψουν σε πλήθος μη διασυνδεδεμένων περιοχών και απομακρυσμένων περιοχών στη χώρα, την πρόσβαση τους στο φυσικό αέριο.
Προωθούμε επίσης μια κρίσιμη υποδομή, την υπόγεια αποθήκευση φυσικού αερίου στην Καβάλα, ώστε με αυτόν τον τρόπο να μπορέσουμε να εξομαλύνουμε στο μέλλον τις τιμές του φυσικού αερίου μεταξύ εποχών. Όπως το καλοκαίρι, που έχουμε χαμηλότερες τιμές φυσικού αερίου και τον χειμώνα, όπου παραδοσιακά έχουμε αυξημένες τιμές φυσικού αερίου.
Επίσης, προωθούμε την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας. Δε θα μπορέσουμε να έχουμε αυτή τη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, δεν μπορούμε να φτάσουμε ποτέ το 70% αν δεν αυξήσουμε, εάν δεν εγκαταστήσουμε νέα συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Έχουμε αξιοποιήσει 450 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για την εγκατάσταση τουλάχιστον 700 με 800 μεγαβάτ συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Εδραιώνουμε το υδρογόνο ως καταλύτη για τη μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών μας κι όχι μόνο. Έχουμε προωθήσει ήδη πέντε έργα καινοτομίας. Η Ελλάδα είναι από τις χώρες στην Ευρώπη όπου προωθούν πολύ το υδρογόνο, γιατί είναι εκείνο το οποίο θα μας προσφέρει απόλυτη ευελιξία και την απόλυτη προστασία του περιβάλλοντος τις επόμενες δεκαετίες.
Έχουμε προωθήσει το white dragon, ένα εμβληματικό ελληνικό εθνικό έργο αλλά και άλλα έργα για την πράσινη παραγωγή τσιμέντου. Θέτουμε σε τροχιά ωρίμανσης συνολικά άλλα 20 αντίστοιχα έργα. Και βέβαια προωθούμε τη χρήση βιοκαυσίμων, το βιομεθάνιο, είναι πολύ σημαντικό. Αξιοποιώντας απόβλητα, τα βιοκαύσιμα θα έχουν πολύ μεγαλύτερη συμμετοχή στο ενεργειακό μείγμα της χώρας και στην κατανάλωση ενέργειας τα επόμενα χρόνια, προστατεύοντας από τη μία το περιβάλλον και ενσωματώνοντας από την άλλη, τις αρχές της βιώσιμης οικονομίας και της κυκλικής οικονομίας στη χώρα μας.
Προωθούμε την εξοικονόμηση ενέργειας με στόχο 600 χιλ. κτίρια να έχουν αναβαθμιστεί έως το 2030. Άνοιξε προχθές η νέα πλατφόρμα για το «Εξοικονομώ 2021», ένα πρόγραμμα το οποίο είναι εντελώς διαφορετικό από αυτά τα οποία κληρονομήσαμε, πολύ πιο δίκαιο, πολύ πιο αποδοτικό, πολύ πιο κοινωνικό.
Επιτέλους, καταργήθηκε η χρονική προτεραιότητα. Η πλατφόρμα άνοιξε τη Δευτέρα, χωρίς κανένα πρόβλημα στη λειτουργία της, και οι Σύμβουλοι Μηχανικοί έχουν 50 μέρες μπροστά τους ώστε να μπορέσουν να καταθέσουν τις αιτήσεις των ενδιαφερομένων. Ένα πρόγραμμα, νομίζω, το οποίο βοηθάει τελικά τα νοικοκυριά μας να προστατεύουν το περιβάλλον από τη μια, αλλά και από την άλλη, να απολαμβάνουν πολύ χαμηλότερο κόστος ενέργειας, αφού μέσα από την εξοικονόμηση καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια.
Στο ίδιο πλαίσιο πρέπει να πούμε ότι μετασχηματίζουμε τα νησιά μας σε κόμβους καινοτομίας. Η Αστυπάλαια, η Χάλκη, είναι τέτοια παραδείγματα. Παραδείγματα παγκόσμιας καινοτομίας. Η Ελλάδα τα κάνει αυτά, η σημερινή κυβέρνηση. Έχουμε καταρτίσει έναν ολοκληρωμένο οδικό χάρτη και προωθούμε τα Greco Islands αξιοποιώντας 1,5 δισ. ευρώ, χρήματα από τα ευρωπαϊκά ταμεία, για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε στην απανθρακοποίηση των νησιών μας.
Όπως βλέπετε λοιπόν, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, τα πράγματα τα οποία γίνονται από την κυβέρνησή μας είναι πάρα πολλά και στον ενεργειακό τομέα και στο περιβάλλον. Μετασχηματίζουμε τη χώρα σε ένα κόμβο πράσινης ενέργειας, θέτοντας τον πολίτη στο επίκεντρο. Πρέπει να πούμε ότι στο επίκεντρο της πολιτικής και της κυβέρνησής μας είναι ο άνθρωπος, ο ανθρώπινος παράγοντας.
Η χώρα μας θα βαδίσει στη νέα χρονιά με μια ισχυρή ανάπτυξη. Μία ισχυρή ανάπτυξη για όλους και αυτός είναι άλλωστε ο στόχος που υπηρετεί αυτός ο προϋπολογισμός. Με σκληρή δουλειά, με τολμηρές μεταρρυθμίσεις, με υψηλό αίσθημα ευθύνης συνεχίζουμε να διασφαλίζουμε ένα καλύτερο παρόν για όλους τους συμπολίτες μας, χωρίς να αφήνουμε κανέναν πίσω. Αλλά και για να παραδώσουμε τελικά στα παιδιά μας εκείνο το μέλλον που πραγματικά τους αξίζει.
Σας ευχαριστώ.
Δευτερολογία του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, στη συζήτηση στη Βουλή για την κύρωση του κρατικού προϋπολογισμού για το έτος 2022
Σύντομος θα είμαι. Θα ξεκινήσω από τις παρατηρήσεις του εκπροσώπου του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος και του ΚΙΝΑΛ, της κυρίας Γιαννακοπούλου, να τις ευχηθώ και καλή επιτυχία στα νέα της καθήκοντα.
Κάνατε και οι δύο μια σωστή παρατήρηση. Θα αφήσω τον σχολιασμό για αυτά τα οποία ανέφερε ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ στο τέλος. Κάνατε δύο παρατηρήσεις. Η πρώτη παρατήρηση έχει να κάνει, με το εάν η πράσινη μετάβαση, εάν η στρατηγική απόφαση της Ευρώπης και της Ελλάδας να μεταβούμε από τη σημερινή κατάσταση σε εκείνη την κατάσταση όπου το μεγαλύτερο ποσοστό της ηλεκτροπαραγωγής θα προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Αν αυτή η μετάβαση θα μπορέσει να διασφαλίσει δύο πράγματα. Πρώτον, να προστατεύσει τον πλανήτη και να αντιμετωπίσει τα αίτια που προκαλούν την κλιματική αλλαγή.
Νομίζω ότι αυτό είναι το μείζον. Γιατί πρέπει να διασφαλίσουμε τη ζωή του ανθρώπου πάνω σε αυτόν τον πλανήτη. Και δεύτερον, να δούμε αν θα μπορέσει αυτή η ενεργειακή μετάβαση να διασφαλίσει ανταγωνιστικές και χαμηλές τιμές ενέργειας, χωρίς διακυμάνσεις για τα νοικοκυριά, για τους ευάλωτους και τις επιχειρήσεις.
Και θα σας πω κάτι πάρα πολύ απλό. Σήμερα το 70% της ηλεκτροπαραγωγής στη χώρα μας εξαρτάται από τα ορυκτά καύσιμα. Είτε από λιγνίτη, είτε από φυσικό αέριο, είτε από πετρέλαιο στα νησιά.
Το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αυτά τα ορυκτά καύσιμα είναι πολύ απλό να το βρείτε. Σήμερα που μιλάμε είναι 6 και 7 φορές πιο ακριβό από το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από τις ανεμογεννήτριες και τα φωτοβολταϊκά.
Ένα φωτοβολταϊκό παράγει σήμερα μία ηλεκτρική μεγαβατώρα, με κόστος περίπου 40 - 45 ευρώ κατά μέσο όρο. Ένα εργοστάσιο λιγνίτη, ένα εργοστάσιο φυσικού αερίου ή μία ντιζελογεννήτρια στα νησιά, παράγει μία ηλεκτρική μεγαβατώρα, με τις σημερινές τιμές που έχουν αυτά τα ορυκτά καύσιμα, τα οποία εισάγει η χώρα, αλλά και με το φόρο άνθρακα που έχει επιβάλει η Ευρώπη, μέσα από αυτό το μηχανισμό ETS για να προστατεύσουμε τον πλανήτη μας, με κόστος 200 και 250 ευρώ η ηλεκτρική μεγαβατώρα.
Καταλαβαίνετε λοιπόν ποια είναι η μόνιμη λύση; Επειδή έχετε απόλυτο δίκιο να ρωτάτε. Ποια είναι η συμμετοχή του κόστους του διοξειδίου του άνθρακα στην ηλεκτροπαραγωγή είτε από φυσικό αέριο, είτε από λιγνίτη;
Για το φυσικό αέριο, η ανατίμηση που οφείλεται στο κόστος του διοξείδιού του άνθρακα είναι περίπου στο 30% της ανατίμησης. Το υπόλοιπο 70% προέρχεται από την αύξηση του ορυκτού καυσίμου αυτού κάθε αυτού.
Στο δε λιγνίτη, είναι το μεγαλύτερο ποσοστό. Το 70% της ανατίμησης του κόστους της ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη, οφείλεται σε αυτό το τέλος του διοξειδίου του άνθρακα. Στο κόστος των ρύπων.
Το ερώτημα είναι: πρέπει να μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα; Θα το απαντήσουμε όλοι, για να ξέρουμε πως θα πάμε από εδώ και πέρα σε αυτή τη χώρα και σε αυτό τον πλανήτη.
Μπορούμε να συνεχίζουμε να εκπέμπουμε με τον ίδιο ρυθμό αυτούς τους τόνους, η Ελλάδα είχε 19,5 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Θα πρέπει να συνεχίσουμε να τα εκπέμπουμε στην ατμόσφαιρα τις επόμενες δεκαετίες και να το αυξάνουμε;
Γιατί τότε τι θα γίνει με την κλιματική αλλαγή; Τι θα προκύψει με την κλιματική κρίση; Βλέπετε τι γίνεται κάθε χρόνο στη χώρα μας. Έχουμε έντονα καιρικά φαινόμενα τα οποία είχανε περίοδο επανεμφάνισης 30 – 40 – 50 χρόνια και εμφανίζονται κάθε χρόνο. Τι θα πείτε στους αγρότες στην Καρδίτσα, στη Λάρισα, στα Τρίκαλα; Με τον Ιανό;
Τι θα πείτε στους αγρότες στην Πέλλα, στην Ημαθία από τις έκτακτες παγωνιές; Παγωνιές που εμφανίζονταν κάθε 20 χρόνια, εμφανίζονται πια κάθε 2 χρόνια.
Πλημμύρες που εμφανίζονταν κάθε 40 χρόνια, εμφανίζονται κάθε χρόνο. Καταστρέφεται η πρωτογενής παραγωγή, χάνει το εισόδημά του ο αγρότης, χρεοκοπεί ή δεν χρεοκοπεί γιατί ο κρατικός προϋπολογισμός στηρίζει το ασφαλιστικό σύστημα των αγροτών, του αγροτικού τομέα, αυξάνονται οι τιμές των πρωτογενών προϊόντων, των φρούτων, των λαχανικών, των τροφίμων στους καταναλωτές.
Αυτό είναι βιώσιμο; Αυτό που οφείλεται; Οφείλεται στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Και που οφείλεται η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη; Μα στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Άρα, η πράσινη μετάβαση και η στρατηγική της χώρας το 2030, το 70% της ηλεκτροπαραγωγής πρέπει να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δηλαδή από ήλιο και από αέρα. Τι σημαίνει; Σημαίνει ότι θα απεξαρτηθούμε κατά 70% από τα εισαγόμενα καύσιμα, γιατί το 70% θα προέρχεται από τον ήλιο που διαθέτουμε. Δόξα τω Θεώ, άπλετο άνεμο επίσης διαθέτει η χώρα μας, κυρίως βέβαια σε υπεράκτιες περιοχές, για αυτό και προωθούμε και τα υπεράκτια αιολικά.
Άρα, είναι απόλυτα σωστή αυτή η πολιτική και απαντώ σε αυτήν την τοποθέτησή σας. Το δεύτερο που είπε η κυρία Γιαννακοπούλου. Μα για ποιο λόγο έρχεστε κάθε μήνα και αυξάνετε λέει την επιδότηση;
Για ποιο λόγο έρχεστε κάθε λίγο και λιγάκι και αυξάνετε την ενίσχυση; Πρώτον, γιατί κανένας, ούτε και οι αγορές, ούτε οι πιο ειδικοί δεν μπορούσαν να εκτιμήσουν τον Αύγουστο που αποφασίσαμε την ενίσχυση, πρώτη η Ελλάδα μεταξύ των δύο πρώτων χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση η Ελλάδα και η Ισπανία, κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει την έκταση που θα έπαιρνε αυτό το φαινόμενο.
Τότε με βάση τις προβλέψεις των αγορών, των ειδικών, των παραγώγων, των futures δηλαδή, των μελλοντικών τιμών ενέργειας σχεδιάσαμε ένα πρόγραμμα. Αλλά τι είπαμε όμως; Γιατί είχαμε την πρόνοια.
Θα ιδρύσουμε, θα συστήσουμε ένα Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, θα διοχετεύσουμε εκεί πόρους. Από που; Από τα πλεονάσματα που έχει ο ειδικός λογαριασμός που στηρίζει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, επειδή αυτές είπαμε είναι πολύ πιο ανταγωνιστικές και παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με πολύ πιο χαμηλό κόστος.
Και θα αξιοποιήσουμε αυτά τα υπερπλεονάσματα που οφείλονται στο φτηνό κόστος του ηλεκτρισμού που παράγεται από τις ΑΠΕ για να στηρίξουμε όλα τα νοικοκυριά και τα ευάλωτα και τη μεσαία τάξη.
Και επειδή είχαμε αυτήν την πρόνοια, ερχόμαστε κάθε φορά που αυξάνεται η τιμή, η χονδρική της ηλεκτρικής ενέργειας, που δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερα πλεονάσματα στον ειδικό λογαριασμό που στηρίζει τις ΑΠΕ, τον ΕΛΑΠΕ, παίρνουμε αυτά λοιπόν τα πλεονάσματα, τα μεταφέρουμε στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης και μέσα από αυτό το Ταμείο στηρίζουμε τους ευάλωτους και όχι μόνο αυτούς.
Κάποιος είπε άμα θα ζεσταθούνε, αν θα υπάρχουν νοικοκυριά που δεν θα ζεσταθούν το χειμώνα. Ερχόμαστε και αξιοποιούμε 40 εκατ. ευρώ για επανασυνδέσεις και για πληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών των πιο ευάλωτων, αυτών που θα παίρνουν τηλέφωνο σε λίγες μέρες σε αυτόν τον πενταψήφιο αριθμό έκτακτης ανάγκης, ενεργειακής αλληλεγγύης και αμέσως σε συνεργασία με το Δήμο θα δίνεται εντολή στον ΔΕΔΔΗΕ να επανασυνδέεται το ρεύμα και έτσι να ζεσταίνει το σπίτι του
Και πάω, βέβαια, και τελειώνω κύριε Πρόεδρε, στον εκπρόσωπο του ΣΥΡΙΖΑ. Θα παρακάμψω το γεγονός ότι δεν είπε τίποτα για τις προτάσεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την αντιμετώπιση των εκρηκτικών τιμών ενέργειας εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης.
Δεν είπε τίποτα. Μίλησε 5 – 6 λεπτά. Δεν είπε τίποτα στην τοποθέτησή του. Αλλά εκείνο το οποίο μου κάνει εντύπωση πραγματικά κύριε συνάδελφε. Ήταν σημαντικές οι παρατηρήσεις που έκαναν οι συνάδελφοι. Ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ δεν είπε τίποτα για το πως ο ΣΥΡΙΖΑ θα αντιμετώπιζε την ακρίβεια στην ενέργεια.
Αλλά μου έκανε εντύπωση όμως και ρωτάω. Εσείς δεν έχετε περάσει από μία αντίστοιχη θέση; Μπορεί να μη γνωρίζετε πολύ καλά τα θέματα της ενέργειας.
Δεν ρωτάτε και το συνάδελφο που είναι πίσω σας να σας πει δυο πράγματα; Γιατί στο δικό μου χωριό κύριε συνάδελφε λένε, μη ξύνεσαι στην γκλίτσα του τσοπάνη.
Κύριε Πρόεδρε, καταλαβαίνω την ταραχή του συναδέλφου. Κατανοητή. Και τελειώνω. Λένε κύριε συνάδελφε στο δικό μου το χωριό. Δεν ξέρω στο δικό σας τι λένε. Μην ξύνεσαι στην γκλίτσα του τσοπάνη.
Έρχεστε σε αυτήν την αίθουσα και τι λέτε; Έχετε αποκρατικοποιήσει τη ΔΕΗ και έτσι η ΔΕΗ δεν είναι εργαλείο το οποίο θα μπορούσε να στηρίξει τα ελληνικά νοικοκυριά απέναντι σε αυτή τη διεθνή ενεργειακή κρίση που έχει αυξήσει τόσο πολύ τις τιμές.
Και εγώ ρωτάω εσάς αγαπητοί συνάδελφοι το εξής. Το 2015 η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ όπου ήταν Υπουργός ο κύριος συνάδελφος από το ΣΥΡΙΖΑ παρέλαβε τη ΔΕΗ κερδοφόρα.
Το 2019 παρέδωσε τη ΔΕΗ με συσσωρευμένες ζημιές 2,3 δισ. ευρώ. Είχε 800 εκατ. ζημιές το 2018 και 1,5 δισ. ζημιές το 2019 και ρωτάω κύριες και κύριοι συνάδελφοι. Εσείς πιστεύετε ότι μία εταιρεία, μία ΔΕΗ, η οποία θα είχε κάθε χρόνο 1 δισ. ζημιές.
Κατ’ αρχήν, μέχρι τώρα θα έπρεπε να έχει κληθεί ο Έλληνας φορολογούμενος πολίτης και μέσα από τη φορολογία, μέσα από τον κρατικό προϋπολογισμό να βάλουμε πολλά δισεκατομμύρια στη ΔΕΗ για να μην πτωχεύσει και να μη σταματήσει να λειτουργεί ώστε να παρέχει ρεύμα στη χώρα. Αλλά τέλος πάντων το παρακάμπτω αυτό.
Με 1 δισ. ευρώ ζημιές το χρόνο η ΔΕΗ, θα μπορούσε να στηρίξει τους ευάλωτους καταναλωτές και την ελληνική κοινωνία απέναντι σε αυτήν την ενεργειακή κρίση;
Η ΔΕΗ μέχρι τώρα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πρέπει να σας πω ότι έχει δαπανήσει πάνω από 340 εκατ. ευρώ σε εκπτώσεις, ώστε να απορροφήσει μέρος της ανατίμησης και νομίζω ότι έχετε τη δυνατότητα τουλάχιστον εσείς να διαβάσετε το λογαριασμό της ΔΕΗ και γυρίστε στην πίσω σελίδα, θα δείτε την μπροστινή, θα γυρίσετε και την πίσω.
Θα δείτε ότι υπάρχει ρήτρα αναπροσαρμογής που δηλώνει το πόσο είναι αυξημένη η τιμή, αλλά από εκεί και πέρα υπάρχουν και μία σειρά εκπτώσεων και η έκπτωση ενέργειας που κάνει η ΔΕΗ είναι 30% για τα νοικοκυριά, φτάνει 40% με τις 600 κιλοβατώρες.
Για δε τους αγρότες, είναι 50% πάνω στη ρήτρα αναπροσαρμογής. Και εκεί έρχονται οι ενισχύσεις από την κυβέρνησή μας και οι επιδοτήσεις που απορροφούν είναι αλήθεια, όχι το 99%, όχι το 95% της ανατίμησης, για ένα μέσο νοικοκυριό που έχει μέχρι 300 κιλοβατώρες κατανάλωση, αλλά απορροφούν το 70% - 80% της ανατίμησης. Δηλαδή, το μεγαλύτερο κομμάτι της αύξησης.
Αυτά έχει κάνει η κυβέρνησή μας και αυτά τα έχει κάνει με μία ΔΕΗ που την παρέλαβε με 1,5 δισ. ζημιές, με τιμή μετοχής κοντά στο ευρώ και σήμερα η ΔΕΗ έχει 10 φορές μεγαλύτερη αξία και φυσικά κερδοφορία.
Σας ευχαριστώ.
www.worldenergynews.gr
