Η Ενεργειακή Μετάβαση δεν είναι μια αφηρημένη έννοια. Είναι ο όρος που χρησιμοποεί τα τελευταία χρόνια η παγκόσμια κοινότητα, για να περιγράψει τις «ωδύνες» τις οποίες πρέπει να υπομείνουμε ώστε να διαβούμε τον ενεργειακό Ρουβίκωνα του παρελθόντος και να οικοδομήσουμε ένα εκ βάθρων νέο μέλλον για την οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον.
Στην Ελλάδα, όροι όπως, κλιματική αλλαγή, ενεργειακή μετάβαση, Green Deal, Σύμφωνο για το Κλίμα, ΕΣΕΚ παρότι έχουν ακουστεί πολλές φορές εν τούτοις εξακολουθούν να παραμένουν, σε μεγάλο βαθμό, ο μεγάλος άγνωστος για το ευρύ κοινό και μόνο για τους λίγους που εντρυφούμε στον χώρο πρέπει να τους θεωρήσουμε δεδομένους.
Παρά το γεγονός ότι η απαρχή της υλοποίησης των βασικών στόχων στην πορεία προς την Ενεργειακή Μετάβαση, όπως αποτυπώνονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) συνέπεσε με το ξέσπασμα της πανδημίας του SARS-CoV 2, εν τούτοις, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και κατ’ επέκταση αυτή η Κυβέρνηση, έχουμε καταγράψει μεγάλη πρόοδο στην ευόδωση του φιλόδοξου αυτού σχεδίου για τη χώρα και την Ευρώπη.
Ξεκινώντας με το διάλογο και την ανταλλαγή θέσεων με όλους τους φορείς του κλάδου, αλλά και με την ελληνική κοινωνία, προσφέρουμε στη χώρα τη δυνατότητα να αντιληφθεί την επίδραση και τα οφέλη που κομίζει η νέα εποχή της καθαρής ενέργειας, τόσο για την ευρύτερη οικονομία, όσο και για την τσέπη του καταναλωτή.
Ο μετασχηματισμός του ενεργειακού συστήματος που μπορεί να ανοίξει το δρόμο για ένα πιο ασφαλές, οικονομικά αποδοτικό και βιώσιμο μέλλον, απαιτεί σύγχρονες λύσεις, που να βασίζονται στην καινοτομία και την αποδοτικότητα. Μόνο με αυτό τον τρόπο θα εκπληρώσει τη θεμελιώδη αποστολή του, αλλά και θα συμβάλει στη δημιουργία συνθηκών που θα ευνοούν την απασχόληση.
Το ΥΠΕΝ έχει αδράξει κάθε ευκαιρία που του προσφέρεται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να μπορέσει να χρηματοδοτήσει τις προγραμματικές δράσεις που απαιτεί το τεράστιο αυτό εθνικό εγχείρημα.
Καθώς το κόστος των τεχνολογιών βάσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας έχει μειωθεί αισθητά, τα τελευταία χρόνια και αναμένεται να υποχωρήσει περαιτέρω, οι ΑΠΕ καθίστανται αυτοδικαίως, σε ρυθμιστή της πορείας προς την Ενεργειακή Μετάβαση.
Επειδή, όμως, η διείσδυση των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας αποτελεί ένα πανάκριβο στοίχημα, που θα απαιτήσει επενδύσεις πολλών δεκάδων δισ. ευρώ, χρειαζόμαστε να εδραιώσουμε συνθήκες αξιοκρατίας, ισονομίας και μιας ιδιότυπης ενεργειακής δημοκρατίας, που θα αποτελέσουν το μεγάλο δέλεαρ για τη μόχλευση κεφαλαίων.
Θέλουμε να κάνουμε τις επενδύσεις σε ΑΠΕ εύκολες για το σοβαρό επενδυτή, μειώνοντας τη γραφειοκρατία και για το σκοπό αυτό θα συνεχίσουμε να εκσυγχρονίζουμε και να ψηφιοποιούμε το αδειοδοτικό πλαίσιο. Δεν ισχυριζόμαστε ότι είναι μια εύκολη αποστολή, ιδίως όταν λάβουμε υπόψη τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.
Παρατείνουμε το καθεστώς διαγωνισμών για τέσσερα ακόμα έτη, εξασφαλίζοντας ότι μέσα από την επιτυχημένη αυτή διαδικασία θα επιλεγούν τα καλύτερα και οικονομικώς πιο ανταγωνιστικά έργα. Με πρόσφατη δέσμη μέτρων που ανακοινώσαμε, καθιστούμε τη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας μείγμα πιο ορθολογική, εξασφαλίζοντας χώρο για όλες τις τεχνολογίες και όλα τα μεγέθη έργων, αλλά ταυτόχρονα, περιορίζοντας τις δυνατότητες καταστρατήγησης των κανόνων. Οι ΑΠΕ δεν αναπτύσσονται άναρχα αλλά βάσει σχεδιασμού, που θα διασφαλίσει συνθήκες διαφοροποίησης ως προς τις τεχνολογίες και βελτιστοποίηση ως προς το portfolio έργων που θα τροφοδοτούν το σύστημα.
Διευρύνουμε, παράλληλα, τους ορίζοντες μας, εστιάζοντας στις τεχνολογίες της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας. Σε εναρμόνιση με τη Στρατηγική της Ε.Ε. για την υπεράκτια αιολική ενέργεια που δημοσιεύθηκε στα μέσα Νοεμβρίου, θα καταθέσουμε νωρίς εντός του 2021, τη δική μας ολοκληρωμένη πολιτική για τον κλάδο.
Ακόμη, η ευρωπαϊκή στρατηγική για το πράσινο υδρογόνο και ο στόχος για 40GW ηλεκτρόλυσης έως το 2030 μας δίνει το έναυσμα και εξετάζουμε ήδη τις μεθόδους παραγωγής και αξιοποίησής του, τόσο ως αποθηκευτικό μέσο για ΑΠΕ, όσο και τις συνέργειες με τα δίκτυα και τις υποδομές φυσικού αερίου.
Ο τομέας της ενεργειακής αποδοτικότητας είναι βασικός πυλώνας της ευρωπαϊκής αλλά και της εθνικής ενεργειακής στρατηγικής. Το αποδεικνύουν οι επενδύσεις στην ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων με το νέο πρόγραμμα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ - ΑΥΤΟΝΟΜΩ», που ξεκινά τον Δεκέμβριο. Το νέο αυτό πρόγραμμα έχει προϋπολογισμό 900 εκ. ευρώ και ποσοστά ενίσχυσης των επενδύσεων εξοικονόμησης ενέργειας, που φθάνουν στο 95%.
Με το «Εξοικονομώ-Αυτονομώ», πέρα από τους στόχους για την ενέργεια και το κλίμα, φιλοδοξούμε να προσφέρουμε μια σημαντική τόνωση της αγοράς και των επαγγελματιών του κλάδου, την περίοδο της κρίσης.
Ταυτόχρονα, ολοκληρώνουμε τη διαμόρφωση Σχεδίου Δράσης για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας, που θα οριστικοποιηθεί έως το τέλος του έτους, με εστίαση στην εκπαίδευση και ενημέρωση των νοικοκυριών, στη βελτίωση υφιστάμενων μέτρων του κοινωνικού τιμολογίου, στην εισαγωγή νέων καινοτόμων εργαλείων, όπως είναι η «ενεργειακή κάρτα» και στην ανάπτυξη νέων χρηματοδοτικών προγραμμάτων.
Η πανδημική κρίση ανέδειξε το πόσο σημαντικό είναι να ζούμε άνετα σε ένα οικιακό περιβάλλον, που θερμαίνεται σωστά και διαθέτει την κατάλληλη μόνωση.
Κρίσιμος παράγοντας για μια οικονομία μηδενικού αποτυπώματος άνθρακα είναι και η στροφή στην ηλεκτροκίνηση. Η θεσμοθετημένη πορεία της χώρας προς τον εξηλεκτρισμό των μεταφορών και της μετακίνησης, που θα αλλάξει εκ βάθρων την αντίληψή μας για τις βιώσιμες πόλεις του μέλλοντος, θα επισυμβεί όταν σύντομα, θα κυκλοφορούν στους δρόμους μας τα πρώτα 6.500 ηλεκτρικά ποδήλατα, άλλα 1500 ηλεκτρικά δίκυκλα καθώς και 600 ηλεκτρικά αυτοκίνητα, μέσω του Προγράμματος «Κινούμαι Ηλεκτρικά». Επίσης, οι Δήμοι της χώρας ξεκινούν να εκπονούν τα Σχέδια Φόρτισης, ώστε το 2021 να έχουμε υποδομές φόρτισης οχημάτων στην επικράτεια.
Η πολύ μεγάλη αποδοχή του από το κοινό, μας ώθησε να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα: στη δημιουργία ενός ενεργειακού οικοσυστήματος που θα συνδυάζει ηλεκτροκίνηση, ΑΠΕ και καινοτόμες τεχνολογίες στην Αστυπάλαια!
Το σχέδιο αυτό, υπόδειγμα καινοτομίας σε τοπικό επίπεδο, εστιάζει στην ηλεκτροκίνηση, προβλέποντας την προοδευτική αντικατάσταση όλων των οχημάτων ΙΧ και ΔΧ με ηλεκτρικά. Επίσης, εισάγει νέες υπηρεσίες μετακίνησης που αφορούν διαμοιραζόμενα οχήματα (e-μοτοποδηλατα και e-ποδηλατα που θα μπορούν να χρησιμοποιούν οι πολίτες οποιαδήποτε ώρα της ημέρας) καθώς και κατά παραγγελία υπηρεσίες δημόσιας συγκοινωνίας. Τέλος, προβλέπει την εγκατάσταση υποδομών έξυπνης φόρτισης, ώστε να ταυτοχρονίζεται με τις ώρες υψηλής παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, στην τροφοδοσία του όλου συστήματος από ανανεώσιμες πηγές, μέσω υβριδικού συστήματος ΑΠΕ ισχύος 3 MW, και σε συνδυασμό με την εγκατάσταση μπαταρίας αποθήκευσης, ισχύος 2 MW και χωρητικότητας 7 MWh.
Δεν έχουν παρέλθει πολλά χρόνια από τότε που η Κλιματική Αλλαγή και οι συναφείς έννοιες άφηναν αδιάφορο το μέσο πολίτη, πολλώ δε μάλλον η έννοια της Ενεργειακής Μετάβασης. Εφεξής, καθώς αρχίζουν να αφορούν ολοένα και περισσότερο στην πραγματική ζωή και να επηρεάζουν την τσέπη του καταναλωτή, μας ωθούν στο να λάβουμε μέτρα για τη διευκόλυνση των επενδύσεων και το μηδενισμό της σπατάλης χρόνου και δαπανών.
Αντιλαμβάνομαι ότι τίποτα από όλα αυτά δεν μπορεί να λειτουργήσει αποσπασματικά. Η αδράνεια και ο εφησυχασμός των περασμένων δεκαετιών δεν επιτρέπουν άλλο χάσιμο χρόνου και οι λύσεις που θα δώσουμε στην πορεία για την «πράσινη» ενέργεια, πρέπει να είναι συνεκτικές και τεκμηριωμένες.
Οι παρεμβάσεις που αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε την ενέργεια, τον τρόπο που τη χρησιμοποιούμε, αλλά και τον τρόπο που την αντιλαμβανόμαστε ως έννοια, πρέπει να αρχίσουν να εφαρμόζονται από…χθες!
Η κ. Αλεξάνδρα Σδούκου είναι Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Δεκέμβριος 2020 - www.worldenergynews.gr
Στην Ελλάδα, όροι όπως, κλιματική αλλαγή, ενεργειακή μετάβαση, Green Deal, Σύμφωνο για το Κλίμα, ΕΣΕΚ παρότι έχουν ακουστεί πολλές φορές εν τούτοις εξακολουθούν να παραμένουν, σε μεγάλο βαθμό, ο μεγάλος άγνωστος για το ευρύ κοινό και μόνο για τους λίγους που εντρυφούμε στον χώρο πρέπει να τους θεωρήσουμε δεδομένους.
Παρά το γεγονός ότι η απαρχή της υλοποίησης των βασικών στόχων στην πορεία προς την Ενεργειακή Μετάβαση, όπως αποτυπώνονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) συνέπεσε με το ξέσπασμα της πανδημίας του SARS-CoV 2, εν τούτοις, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και κατ’ επέκταση αυτή η Κυβέρνηση, έχουμε καταγράψει μεγάλη πρόοδο στην ευόδωση του φιλόδοξου αυτού σχεδίου για τη χώρα και την Ευρώπη.
Ξεκινώντας με το διάλογο και την ανταλλαγή θέσεων με όλους τους φορείς του κλάδου, αλλά και με την ελληνική κοινωνία, προσφέρουμε στη χώρα τη δυνατότητα να αντιληφθεί την επίδραση και τα οφέλη που κομίζει η νέα εποχή της καθαρής ενέργειας, τόσο για την ευρύτερη οικονομία, όσο και για την τσέπη του καταναλωτή.
Ο μετασχηματισμός του ενεργειακού συστήματος που μπορεί να ανοίξει το δρόμο για ένα πιο ασφαλές, οικονομικά αποδοτικό και βιώσιμο μέλλον, απαιτεί σύγχρονες λύσεις, που να βασίζονται στην καινοτομία και την αποδοτικότητα. Μόνο με αυτό τον τρόπο θα εκπληρώσει τη θεμελιώδη αποστολή του, αλλά και θα συμβάλει στη δημιουργία συνθηκών που θα ευνοούν την απασχόληση.
Το ΥΠΕΝ έχει αδράξει κάθε ευκαιρία που του προσφέρεται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να μπορέσει να χρηματοδοτήσει τις προγραμματικές δράσεις που απαιτεί το τεράστιο αυτό εθνικό εγχείρημα.
Καθώς το κόστος των τεχνολογιών βάσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας έχει μειωθεί αισθητά, τα τελευταία χρόνια και αναμένεται να υποχωρήσει περαιτέρω, οι ΑΠΕ καθίστανται αυτοδικαίως, σε ρυθμιστή της πορείας προς την Ενεργειακή Μετάβαση.
Επειδή, όμως, η διείσδυση των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας αποτελεί ένα πανάκριβο στοίχημα, που θα απαιτήσει επενδύσεις πολλών δεκάδων δισ. ευρώ, χρειαζόμαστε να εδραιώσουμε συνθήκες αξιοκρατίας, ισονομίας και μιας ιδιότυπης ενεργειακής δημοκρατίας, που θα αποτελέσουν το μεγάλο δέλεαρ για τη μόχλευση κεφαλαίων.
Θέλουμε να κάνουμε τις επενδύσεις σε ΑΠΕ εύκολες για το σοβαρό επενδυτή, μειώνοντας τη γραφειοκρατία και για το σκοπό αυτό θα συνεχίσουμε να εκσυγχρονίζουμε και να ψηφιοποιούμε το αδειοδοτικό πλαίσιο. Δεν ισχυριζόμαστε ότι είναι μια εύκολη αποστολή, ιδίως όταν λάβουμε υπόψη τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.
Παρατείνουμε το καθεστώς διαγωνισμών για τέσσερα ακόμα έτη, εξασφαλίζοντας ότι μέσα από την επιτυχημένη αυτή διαδικασία θα επιλεγούν τα καλύτερα και οικονομικώς πιο ανταγωνιστικά έργα. Με πρόσφατη δέσμη μέτρων που ανακοινώσαμε, καθιστούμε τη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας μείγμα πιο ορθολογική, εξασφαλίζοντας χώρο για όλες τις τεχνολογίες και όλα τα μεγέθη έργων, αλλά ταυτόχρονα, περιορίζοντας τις δυνατότητες καταστρατήγησης των κανόνων. Οι ΑΠΕ δεν αναπτύσσονται άναρχα αλλά βάσει σχεδιασμού, που θα διασφαλίσει συνθήκες διαφοροποίησης ως προς τις τεχνολογίες και βελτιστοποίηση ως προς το portfolio έργων που θα τροφοδοτούν το σύστημα.
Διευρύνουμε, παράλληλα, τους ορίζοντες μας, εστιάζοντας στις τεχνολογίες της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας. Σε εναρμόνιση με τη Στρατηγική της Ε.Ε. για την υπεράκτια αιολική ενέργεια που δημοσιεύθηκε στα μέσα Νοεμβρίου, θα καταθέσουμε νωρίς εντός του 2021, τη δική μας ολοκληρωμένη πολιτική για τον κλάδο.
Ακόμη, η ευρωπαϊκή στρατηγική για το πράσινο υδρογόνο και ο στόχος για 40GW ηλεκτρόλυσης έως το 2030 μας δίνει το έναυσμα και εξετάζουμε ήδη τις μεθόδους παραγωγής και αξιοποίησής του, τόσο ως αποθηκευτικό μέσο για ΑΠΕ, όσο και τις συνέργειες με τα δίκτυα και τις υποδομές φυσικού αερίου.
Ο τομέας της ενεργειακής αποδοτικότητας είναι βασικός πυλώνας της ευρωπαϊκής αλλά και της εθνικής ενεργειακής στρατηγικής. Το αποδεικνύουν οι επενδύσεις στην ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων με το νέο πρόγραμμα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ - ΑΥΤΟΝΟΜΩ», που ξεκινά τον Δεκέμβριο. Το νέο αυτό πρόγραμμα έχει προϋπολογισμό 900 εκ. ευρώ και ποσοστά ενίσχυσης των επενδύσεων εξοικονόμησης ενέργειας, που φθάνουν στο 95%.
Με το «Εξοικονομώ-Αυτονομώ», πέρα από τους στόχους για την ενέργεια και το κλίμα, φιλοδοξούμε να προσφέρουμε μια σημαντική τόνωση της αγοράς και των επαγγελματιών του κλάδου, την περίοδο της κρίσης.
Ταυτόχρονα, ολοκληρώνουμε τη διαμόρφωση Σχεδίου Δράσης για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας, που θα οριστικοποιηθεί έως το τέλος του έτους, με εστίαση στην εκπαίδευση και ενημέρωση των νοικοκυριών, στη βελτίωση υφιστάμενων μέτρων του κοινωνικού τιμολογίου, στην εισαγωγή νέων καινοτόμων εργαλείων, όπως είναι η «ενεργειακή κάρτα» και στην ανάπτυξη νέων χρηματοδοτικών προγραμμάτων.
Η πανδημική κρίση ανέδειξε το πόσο σημαντικό είναι να ζούμε άνετα σε ένα οικιακό περιβάλλον, που θερμαίνεται σωστά και διαθέτει την κατάλληλη μόνωση.
Κρίσιμος παράγοντας για μια οικονομία μηδενικού αποτυπώματος άνθρακα είναι και η στροφή στην ηλεκτροκίνηση. Η θεσμοθετημένη πορεία της χώρας προς τον εξηλεκτρισμό των μεταφορών και της μετακίνησης, που θα αλλάξει εκ βάθρων την αντίληψή μας για τις βιώσιμες πόλεις του μέλλοντος, θα επισυμβεί όταν σύντομα, θα κυκλοφορούν στους δρόμους μας τα πρώτα 6.500 ηλεκτρικά ποδήλατα, άλλα 1500 ηλεκτρικά δίκυκλα καθώς και 600 ηλεκτρικά αυτοκίνητα, μέσω του Προγράμματος «Κινούμαι Ηλεκτρικά». Επίσης, οι Δήμοι της χώρας ξεκινούν να εκπονούν τα Σχέδια Φόρτισης, ώστε το 2021 να έχουμε υποδομές φόρτισης οχημάτων στην επικράτεια.
Η πολύ μεγάλη αποδοχή του από το κοινό, μας ώθησε να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα: στη δημιουργία ενός ενεργειακού οικοσυστήματος που θα συνδυάζει ηλεκτροκίνηση, ΑΠΕ και καινοτόμες τεχνολογίες στην Αστυπάλαια!
Το σχέδιο αυτό, υπόδειγμα καινοτομίας σε τοπικό επίπεδο, εστιάζει στην ηλεκτροκίνηση, προβλέποντας την προοδευτική αντικατάσταση όλων των οχημάτων ΙΧ και ΔΧ με ηλεκτρικά. Επίσης, εισάγει νέες υπηρεσίες μετακίνησης που αφορούν διαμοιραζόμενα οχήματα (e-μοτοποδηλατα και e-ποδηλατα που θα μπορούν να χρησιμοποιούν οι πολίτες οποιαδήποτε ώρα της ημέρας) καθώς και κατά παραγγελία υπηρεσίες δημόσιας συγκοινωνίας. Τέλος, προβλέπει την εγκατάσταση υποδομών έξυπνης φόρτισης, ώστε να ταυτοχρονίζεται με τις ώρες υψηλής παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, στην τροφοδοσία του όλου συστήματος από ανανεώσιμες πηγές, μέσω υβριδικού συστήματος ΑΠΕ ισχύος 3 MW, και σε συνδυασμό με την εγκατάσταση μπαταρίας αποθήκευσης, ισχύος 2 MW και χωρητικότητας 7 MWh.
Δεν έχουν παρέλθει πολλά χρόνια από τότε που η Κλιματική Αλλαγή και οι συναφείς έννοιες άφηναν αδιάφορο το μέσο πολίτη, πολλώ δε μάλλον η έννοια της Ενεργειακής Μετάβασης. Εφεξής, καθώς αρχίζουν να αφορούν ολοένα και περισσότερο στην πραγματική ζωή και να επηρεάζουν την τσέπη του καταναλωτή, μας ωθούν στο να λάβουμε μέτρα για τη διευκόλυνση των επενδύσεων και το μηδενισμό της σπατάλης χρόνου και δαπανών.
Αντιλαμβάνομαι ότι τίποτα από όλα αυτά δεν μπορεί να λειτουργήσει αποσπασματικά. Η αδράνεια και ο εφησυχασμός των περασμένων δεκαετιών δεν επιτρέπουν άλλο χάσιμο χρόνου και οι λύσεις που θα δώσουμε στην πορεία για την «πράσινη» ενέργεια, πρέπει να είναι συνεκτικές και τεκμηριωμένες.
Οι παρεμβάσεις που αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε την ενέργεια, τον τρόπο που τη χρησιμοποιούμε, αλλά και τον τρόπο που την αντιλαμβανόμαστε ως έννοια, πρέπει να αρχίσουν να εφαρμόζονται από…χθες!
Η κ. Αλεξάνδρα Σδούκου είναι Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Δεκέμβριος 2020 - www.worldenergynews.gr
