Ανοίγει ο δρόμος για υπεράκτια αιολικά πάρκα, υβριδικές «πράσινες» μονάδες στα νησιά, αλλά και για τους πρώτους γεωθερμικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής
Στην «πράσινη στροφή» του εγχώριου μίγματος ηλεκτροπαραγωγής, πρωταγωνιστικό ρόλο θα παίξουν οι φωτοβολταϊκές μονάδες και τα χερσαία αιολικά πάρκα, καθώς πρόκειται για τις πιο ώριμες και ανταγωνιστικές τεχνολογίες. Μάλιστα, «σύμμαχο» στην αύξησή τους αποτελεί η έναρξη του Target Model, καθιστώντας πραγματικότητα καινούρια μοντέλα επιχειρηματικής δραστηριοποίησης ανάλογων επενδύσεων, έναντι του καθεστώτος λειτουργικής ενίσχυσης, όπως με τη σύναψη συμβάσεων αγοροπωλησίας «πράσινης» ηλεκτρικής ενέργειας (PPA) ή μέσω της απευθείας συμμετοχής στις νέες χονδρεμπορικές αγορές ηλεκτρισμού.
Όσον αφορά τη συμμετοχή στο Target Model, αυξημένη βιωσιμότητα των επενδύσεων αναμένεται να επιφέρει ο συνδυασμός «πράσινων» σταθμών με συστήματα αποθήκευσης αποκεντρωμένου τύπου (behind the meter), λειτουργώντας ως αντίβαρο στο γεγονός ότι οι νέοι σταθμοί ισχύος άνω των 400 kW έχουν ήδη απολέσει την προτεραιότητα έγχυσης στο δίκτυο. Επίσης, τα συστήματα αποθήκευσης behind the meter θα ανοίξουν νέες προοπτικές συμμετοχής σε επιπλέον αγορές ενέργειας, όπως η αγορά εξισορρόπησης και ο Μακροχρόνιος Μηχανισμός Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος, διευρύνοντας έτσι τις πηγές αποζημίωσης των επενδυτών.
«Πιλότος» τα μη διασυνδεδεμένα νησιά
Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), οι υβριδικές μονάδες μπορούν να αμβλύνουν τις επιπτώσεις στη λειτουργία του συστήματος από την κατακόρυφη αύξηση της «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής, εξομαλύνοντας τις διακυμάνσεις της παραγωγής. Επίσης, σε συνδυασμό με τα συστήματα κεντρικής αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, αναμένεται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, προκειμένου να περιοριστούν οι περικοπές ΑΠΕ συνολικά στο σύστημα, να αντιμετωπιστούν τοπικά προβλήματα κορεσμού, αλλά και να βελτιωθεί η επάρκεια ισχύος και η ευελιξία του συστήματος.
Προϋπόθεση για να γίνουν πραγματικότητα οφέλη όπως τα παραπάνω είναι η ανάπτυξη ολοκληρωμένου αδειοδοτικού, κανονιστικού και ρυθμιστικού πλαισίου για τις μονάδες αποθήκευσης, αναφορικά με τη λειτουργία τους στις αγορές ενέργειας και την ένταξή τους στα ηλεκτρικά δίκτυα. «Προπομπός» αυτού του πλαισίου πρόκειται να αποτελέσει το καθεστώς ειδικά για τις υβριδικές μονάδες στα μη διασυνδεδεμένα νησιά, με δεδομένο ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση υπάρχει το επιπλέον πλεονέκτημα ότι η λειτουργία τους «εκτοπίζει» τη χρήση των δαπανηρών πετρελαϊκών σταθμών. Έτσι, οι μονάδες αυτές θα μειώσουν το τοπικό κόστος ηλεκτροπαραγωγής και, κατά συνέπεια, το αποτύπωμα των νησιών.
Σε αυτό το πλαίσιο, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει ήδη «ξεπαγώσει» την αδειοδότηση τέτοιων μονάδων στα νησιά, απεμπλέκοντας την έκδοση των αδειών παραγωγής από τις τιμές αποζημίωσής τους. Παράλληλα, με βάση δηλώσεις το φθινόπωρο της Γενικής Γραμματέως Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αλεξάνδρας Σδούκου, έχει ήδη κοινοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ένα νέο μεταβατικό πλαίσιο στήριξης υβριδικών μονάδων στα μη διασυνδεδεμένα νησιά, το οποίο προσωρινά έχει γίνει δεκτό, ενώ παράλληλα προχωράει η έγκριση ενός μόνιμου σχήματος, Έτσι, το υπουργείο ευελπιστεί να λάβει την απάντηση της Κομισιόν μέχρι τέλους του έτους, έτσι ώστε να ολοκληρωθεί άμεσα το πλαίσιο τιμολόγησής τους και να είναι εφικτή η υλοποίηση αυτών των έργων.
Τα υπεράκτια αιολικά στο νέο σχήμα διαγωνισμών
Μιλώντας πιο πρόσφατα σε ημερίδα της ΕΛΕΤΑΕΝ, η κ. Σδούκου αποκάλυψε πως πρόθεση του ΥΠΕΝ είναι να συμπεριλάβει και τα υπεράκτια αιολικά πάρκα στο νέο μεταβατικό σχήμα διαγωνισμών ΑΠΕ που θα κοινοποιηθεί στην Κομισιόν, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την ανάπτυξη των πρώτων εγκαταστάσεων αξιοποίησης του πλούσιο αιολικού δυναμικού των ελληνικών θαλασσών. Όπως συμπλήρωσε, η συνολική ρύθμιση για τα θαλάσσια αιολικά πάρκα θα βασίζεται σε τρεις πυλώνες, δηλαδή τη χωροθέτηση και αδειοδότηση, τη διασύνδεση με το ηπειρωτικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας και τη μεθοδολογία καθορισμού των αποζημιώσεών τους. Και στους τρεις πυλώνες, γνώμονας για τις οποίες αποφάσεις είναι η αξιοποίηση της συγκεκριμένης τεχνολογίας σε μακρύ χρονικό ορίζοντα.
Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα των θαλάσσιων αιολικών πάρκων είναι πως μπορούν να προσφέρουν μεγάλες ποσότητες αιολικής ισχύος, σε μία εποχή όπου αρχίζουν να γίνονται ολοένα λιγότερες οι χερσαίες περιοχές που μπορούν να αξιοποιηθούν για την απαιτούμενη περαιτέρω αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας. Παράλληλα, καθώς πρόκειται για έναν ακόμη νεοαναδυόμενο κλάδο, το άνοιγμα της εγχώριας αγοράς δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε μία σειρά από τομείς (όπως π.χ. τα ναυπηγεία) να αποκτήσουν τεχνογνωσία ώστε να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην εφαρμογή τους στη Μεσόγειο.
Μάλιστα, στην περίπτωση των πλωτών ανεμογεννητριών, που αποτελούν την «επόμενη ημέρα» στα υπεράκτια αιολικά πάρκα, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΛΕΤΑΕΝ, Παναγιώτη Λαδακάκο, μόλις το 40% του κόστους τους αφορά την προμήθεια της ανεμογεννήτριας. Κάτι που σημαίνει πως το υπόλοιπο 60% του εξοπλισμού (π.χ. οι πλωτές εξέδρες ή τα συστήματα αγκύρωσης) μπορεί να παραχθεί στην Ελλάδα, δημιουργώντας εγχώρια προστιθέμενη αξία.
«Συμμαχία» ΔΕΗΑΝ- ΗΛΕΚΤΩΡ στη γεωθερμία
Στις μορφές ΑΠΕ που αξιοποιούνται για ηλεκτροπαραγωγή, τα επόμενα χρόνια αναμένεται να προστεθεί και η γεωθερμία, με τη χρήση γεωθερμικών πεδίων υψηλής θερμοκρασίας. Αν και η γεωθερμία δεν μπορεί να λύσει το ενεργειακό πρόβλημα της χώρας, είναι απαραίτητη για το ενεργειακό μείγμα της. Εξάλλου, οι γεωθερμικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειας λειτουργούν συνεχώς, χωρίς να εξαρτώνται από τις καιρικές συνθήκες, με διαθεσιμότητα που φτάνει το 95%. Αυτό καθιστά τη γεωθερμική παραγωγή κατάλληλη για σταθμούς βάσης, που αντικαθιστούν πλήρως μονάδες οι οποίες λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα.
Στην αξιοποίηση της γεωθερμίας πρωτοστατεί η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, η οποία έχει ήδη ανακηρύξει στρατηγικό εταίρο την ΗΛΕΚΤΩΡ, για την εταιρεία ειδικού σκοπού που θα αναλάβει την αξιοποίηση των γεωθερμικών πεδίων Λέσβου, Μήλου-Κιμώλου-Πολυαίγου, Νισύρου και Μεθάνων. Το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση θα γίνει με την προετοιμασία ανάπτυξης των τεσσάρων πεδίων, πραγματοποιώντας τις γεωτρήσεις από τις οποίες θα τροφοδοτούνται με γεωθερμικό ρευστό οι αντίστοιχες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής.
Η εταιρεία ειδικού σκοπού θα αναλάβει να κατασκευάσει καθώς και να λειτουργεί τους τέσσερις γεωθερμικούς σταθμούς, ισχύος 8 MW στη Λέσβο και 5 MW σε κάθε μία από τις τρεις υπόλοιπες περιοχές. Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, η οποία θα διατηρήσει υπό την κυριότητά της τις συμβάσεις εκμετάλλευσης, θα πραγματοποιήσει όλες τις απαραίτητες εργασίες για την εξασφάλιση παροχής γεωθερμικού ρευστού στις εγκαταστάσεις, μέσω των γεωτρήσεων που θα πραγματοποιήσει. Το ρευστό θα πωλείται στον διαχειριστή των μονάδων, σε τιμή που θα καθορισθεί σε μεταγενέστερο στάδιο.
Δεκέμβριος 2020 - www.worldenergynews.gr
Όσον αφορά τη συμμετοχή στο Target Model, αυξημένη βιωσιμότητα των επενδύσεων αναμένεται να επιφέρει ο συνδυασμός «πράσινων» σταθμών με συστήματα αποθήκευσης αποκεντρωμένου τύπου (behind the meter), λειτουργώντας ως αντίβαρο στο γεγονός ότι οι νέοι σταθμοί ισχύος άνω των 400 kW έχουν ήδη απολέσει την προτεραιότητα έγχυσης στο δίκτυο. Επίσης, τα συστήματα αποθήκευσης behind the meter θα ανοίξουν νέες προοπτικές συμμετοχής σε επιπλέον αγορές ενέργειας, όπως η αγορά εξισορρόπησης και ο Μακροχρόνιος Μηχανισμός Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος, διευρύνοντας έτσι τις πηγές αποζημίωσης των επενδυτών.
«Πιλότος» τα μη διασυνδεδεμένα νησιά
Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), οι υβριδικές μονάδες μπορούν να αμβλύνουν τις επιπτώσεις στη λειτουργία του συστήματος από την κατακόρυφη αύξηση της «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής, εξομαλύνοντας τις διακυμάνσεις της παραγωγής. Επίσης, σε συνδυασμό με τα συστήματα κεντρικής αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, αναμένεται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, προκειμένου να περιοριστούν οι περικοπές ΑΠΕ συνολικά στο σύστημα, να αντιμετωπιστούν τοπικά προβλήματα κορεσμού, αλλά και να βελτιωθεί η επάρκεια ισχύος και η ευελιξία του συστήματος.
Προϋπόθεση για να γίνουν πραγματικότητα οφέλη όπως τα παραπάνω είναι η ανάπτυξη ολοκληρωμένου αδειοδοτικού, κανονιστικού και ρυθμιστικού πλαισίου για τις μονάδες αποθήκευσης, αναφορικά με τη λειτουργία τους στις αγορές ενέργειας και την ένταξή τους στα ηλεκτρικά δίκτυα. «Προπομπός» αυτού του πλαισίου πρόκειται να αποτελέσει το καθεστώς ειδικά για τις υβριδικές μονάδες στα μη διασυνδεδεμένα νησιά, με δεδομένο ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση υπάρχει το επιπλέον πλεονέκτημα ότι η λειτουργία τους «εκτοπίζει» τη χρήση των δαπανηρών πετρελαϊκών σταθμών. Έτσι, οι μονάδες αυτές θα μειώσουν το τοπικό κόστος ηλεκτροπαραγωγής και, κατά συνέπεια, το αποτύπωμα των νησιών.
Σε αυτό το πλαίσιο, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει ήδη «ξεπαγώσει» την αδειοδότηση τέτοιων μονάδων στα νησιά, απεμπλέκοντας την έκδοση των αδειών παραγωγής από τις τιμές αποζημίωσής τους. Παράλληλα, με βάση δηλώσεις το φθινόπωρο της Γενικής Γραμματέως Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αλεξάνδρας Σδούκου, έχει ήδη κοινοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ένα νέο μεταβατικό πλαίσιο στήριξης υβριδικών μονάδων στα μη διασυνδεδεμένα νησιά, το οποίο προσωρινά έχει γίνει δεκτό, ενώ παράλληλα προχωράει η έγκριση ενός μόνιμου σχήματος, Έτσι, το υπουργείο ευελπιστεί να λάβει την απάντηση της Κομισιόν μέχρι τέλους του έτους, έτσι ώστε να ολοκληρωθεί άμεσα το πλαίσιο τιμολόγησής τους και να είναι εφικτή η υλοποίηση αυτών των έργων.
Τα υπεράκτια αιολικά στο νέο σχήμα διαγωνισμών
Μιλώντας πιο πρόσφατα σε ημερίδα της ΕΛΕΤΑΕΝ, η κ. Σδούκου αποκάλυψε πως πρόθεση του ΥΠΕΝ είναι να συμπεριλάβει και τα υπεράκτια αιολικά πάρκα στο νέο μεταβατικό σχήμα διαγωνισμών ΑΠΕ που θα κοινοποιηθεί στην Κομισιόν, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την ανάπτυξη των πρώτων εγκαταστάσεων αξιοποίησης του πλούσιο αιολικού δυναμικού των ελληνικών θαλασσών. Όπως συμπλήρωσε, η συνολική ρύθμιση για τα θαλάσσια αιολικά πάρκα θα βασίζεται σε τρεις πυλώνες, δηλαδή τη χωροθέτηση και αδειοδότηση, τη διασύνδεση με το ηπειρωτικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας και τη μεθοδολογία καθορισμού των αποζημιώσεών τους. Και στους τρεις πυλώνες, γνώμονας για τις οποίες αποφάσεις είναι η αξιοποίηση της συγκεκριμένης τεχνολογίας σε μακρύ χρονικό ορίζοντα.
Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα των θαλάσσιων αιολικών πάρκων είναι πως μπορούν να προσφέρουν μεγάλες ποσότητες αιολικής ισχύος, σε μία εποχή όπου αρχίζουν να γίνονται ολοένα λιγότερες οι χερσαίες περιοχές που μπορούν να αξιοποιηθούν για την απαιτούμενη περαιτέρω αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας. Παράλληλα, καθώς πρόκειται για έναν ακόμη νεοαναδυόμενο κλάδο, το άνοιγμα της εγχώριας αγοράς δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε μία σειρά από τομείς (όπως π.χ. τα ναυπηγεία) να αποκτήσουν τεχνογνωσία ώστε να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην εφαρμογή τους στη Μεσόγειο.
Μάλιστα, στην περίπτωση των πλωτών ανεμογεννητριών, που αποτελούν την «επόμενη ημέρα» στα υπεράκτια αιολικά πάρκα, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΛΕΤΑΕΝ, Παναγιώτη Λαδακάκο, μόλις το 40% του κόστους τους αφορά την προμήθεια της ανεμογεννήτριας. Κάτι που σημαίνει πως το υπόλοιπο 60% του εξοπλισμού (π.χ. οι πλωτές εξέδρες ή τα συστήματα αγκύρωσης) μπορεί να παραχθεί στην Ελλάδα, δημιουργώντας εγχώρια προστιθέμενη αξία.
«Συμμαχία» ΔΕΗΑΝ- ΗΛΕΚΤΩΡ στη γεωθερμία
Στις μορφές ΑΠΕ που αξιοποιούνται για ηλεκτροπαραγωγή, τα επόμενα χρόνια αναμένεται να προστεθεί και η γεωθερμία, με τη χρήση γεωθερμικών πεδίων υψηλής θερμοκρασίας. Αν και η γεωθερμία δεν μπορεί να λύσει το ενεργειακό πρόβλημα της χώρας, είναι απαραίτητη για το ενεργειακό μείγμα της. Εξάλλου, οι γεωθερμικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειας λειτουργούν συνεχώς, χωρίς να εξαρτώνται από τις καιρικές συνθήκες, με διαθεσιμότητα που φτάνει το 95%. Αυτό καθιστά τη γεωθερμική παραγωγή κατάλληλη για σταθμούς βάσης, που αντικαθιστούν πλήρως μονάδες οι οποίες λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα.
Στην αξιοποίηση της γεωθερμίας πρωτοστατεί η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, η οποία έχει ήδη ανακηρύξει στρατηγικό εταίρο την ΗΛΕΚΤΩΡ, για την εταιρεία ειδικού σκοπού που θα αναλάβει την αξιοποίηση των γεωθερμικών πεδίων Λέσβου, Μήλου-Κιμώλου-Πολυαίγου, Νισύρου και Μεθάνων. Το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση θα γίνει με την προετοιμασία ανάπτυξης των τεσσάρων πεδίων, πραγματοποιώντας τις γεωτρήσεις από τις οποίες θα τροφοδοτούνται με γεωθερμικό ρευστό οι αντίστοιχες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής.
Η εταιρεία ειδικού σκοπού θα αναλάβει να κατασκευάσει καθώς και να λειτουργεί τους τέσσερις γεωθερμικούς σταθμούς, ισχύος 8 MW στη Λέσβο και 5 MW σε κάθε μία από τις τρεις υπόλοιπες περιοχές. Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, η οποία θα διατηρήσει υπό την κυριότητά της τις συμβάσεις εκμετάλλευσης, θα πραγματοποιήσει όλες τις απαραίτητες εργασίες για την εξασφάλιση παροχής γεωθερμικού ρευστού στις εγκαταστάσεις, μέσω των γεωτρήσεων που θα πραγματοποιήσει. Το ρευστό θα πωλείται στον διαχειριστή των μονάδων, σε τιμή που θα καθορισθεί σε μεταγενέστερο στάδιο.
Δεκέμβριος 2020 - www.worldenergynews.gr
