Για το 2020 αναμένεται οι ενεργειακές επενδύσεις να μειωθούν κατά 400 δισ. δολ. σε σύγκριση με το 2019, σημειώνοντας αρνητικό ρεκόρ
Η ταχύτητα και το μέγεθος της μείωσης της επενδυτικής δραστηριότητας στο τομέα της ενέργειας το πρώτο μισό του 2020 δεν έχει προηγούμενο.
Αυτό επισημαίνεται σε μελέτη της ΙΕΑ για τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοιού στον ενεργειακό τομέα.
Στη μελέτη σημειώνεται ότι ενώ στην αρχή του έτους προβλεπόταν αύξηση της επενδυτικής δαπάνης παγκοσμίως κατά 2%, ποσοστό που θα ήταν το υψηλότερο από το 2014, η εξάπλωση της πανδημίας του Covid-19 ανέτρεψε όλες τις προσδοκίες. Πλέον για το 2020 αναμένεται οι ενεργειακές επενδύσεις να μειωθούν κατά το 1/5 ή 400 δις δολ. σε σύγκριση με το 2019 σημειώνοντας αρνητικό ρεκόρ.
Σύμφωνα με τη μελέτη σχεδόν το σύνολο της επενδυτικής δραστηριότητας αντιμετώπισε προβλήματα λόγω των lockdown και των περιορισμών στην κυκλοφορία των ανθρώπων, των προϊόντων και του μηχανολογικού εξοπλισμού.
Όμως οι μεγαλύτερες επιπτώσεις στις επενδυτικές δαπάνες το 2020, ειδικά σε ότι αφορά το πετρέλαιο, προέρχεται από τη μείωση των εσόδων λόγω της πτώσης της ζήτηση και των τιμών, καθώς και λόγω της αβεβαιότητας για τα επόμενα χρόνια.
Μείωση 1 τρις. δολ. των δαπανών για πετρέλαιο
Το πετρέλαιο (50%) και η ηλεκτρική ενέργεια (επιπλέον 38%) ήταν οι δύο μεγαλύτερες συνιστώσες των παγκόσμιων καταναλωτικών δαπανών σε ενέργεια το 2019.
Εκτιμάται ότι οι δαπάνες για πετρέλαιο θα μειωθούν κατά περισσότερο από 1 τρις. δολάρια το 2020, ενώ τα έσοδα του τομέα ηλεκτρικής ενέργειας θα μειωθούν κατά 180 δις. δολάρια, με τις επιπτώσεις στη ζήτηση και τις τιμές να συνοδεύονται και από αύξηση των απλήρωτων λογαριασμών.
Πρέπει να σημειωθεί ότι την τελευταία τριετία (2017-2019) οι παγκόσμιες επενδύσεις στους τομείς του ηλεκτρισμού και του πετρελαίου – φυσικού αερίου είναι σχετικά σταθερές κοντά στα 800 δις δολ. για κάθε ένα από τους δυο τομείς.
Για το 2020 προβλεπόταν ότι οι επενδύσεις στον ηλεκτρισμό θα ξεπερνούσαν σημαντικά τις επενδύσεις σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Αυτό θα σήμαινε μια ιστορική αλλαγή καθώς η ηλεκτρική ενέργεια καθίσταται το μεγαλύτερο στοιχείο των καταναλωτικών δαπανών στον ενεργειακό τομέα.
Πιθανός περιορισμός δαπανών και το 2021
Οι μειώσεις δεν γίνονται άμεσα αισθητές στην ενεργειακή βιομηχανία. Ωστόσο τα κρατικά έσοδα που σχετίζονται με την ενέργεια - ειδικά στις χώρες εξαγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου - έχουν επηρεαστεί βαθιά, με σημαντικές επιπτώσεις στους προϋπολογισμούς των κρατικών επιχειρήσεων ενέργειας.
Οι αναθεωρήσεις προγραμματισμένων δαπανών ήταν ιδιαίτερα βάναυσες στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, όπου εκτιμάται ετήσια πτώση των επενδύσεων για το 2020 κατά περίπου 1/3. Αυτό έχει ήδη προκαλέσει αύξηση του δανεισμού, καθώς και την πιθανότητα ο περιορισμός των δαπανών να συνεχιστεί και το 2021.
Ο τομέας του ηλεκτρισμού έχει εκτεθεί λιγότερο στην αστάθεια των τιμών και οι ανακοινωμένες περικοπές δαπανών από εταιρείες είναι πολύ χαμηλότερες. Πάντως εκτιμάται ότι η πτώση των κεφαλαιουχικών δαπανών θα είναι της τάξης του 10%.
Επιπλέον η απότομη μείωση στις πωλήσεις αυτοκινήτων και στις κατασκευαστικές και βιομηχανικές δραστηριότητες αναμένεται να σταματήσουν την πρόοδο όσον αφορά τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.
Στις ΗΠΑ η μεγαλύτερη πτώση επενδύσεων
Συνολικά, η Κίνα παραμένει η μεγαλύτερη αγορά επενδύσεων και καθοριστικός παράγοντας των παγκόσμιων τάσεων. Η εκτίμηση για μείωση κατά 12% των ενεργειακών δαπανών το 2020 αμβλύνεται από τη σχετικά γρήγορη επανεκκίνηση της βιομηχανικής δραστηριότητας μετά το lockdown του πρώτου τριμήνου.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται η μεγαλύτερη πτώση των επενδύσεων παγκοσμίως, άνω του 25% λόγω της μεγαλύτερης έκθεσης στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Περίπου το ήμισυ του συνόλου των ενεργειακών επενδύσεων των ΗΠΑ αφορά ορυκτά καύσιμα.
Η μείωση για την Ευρώπη εκτιμάται στο 17%, με επενδύσεις σε δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, αιολικά πάρκα και ενεργειακή αποδοτικότητα να διατηρούνται καλύτερα απ΄ότι σε φωτοβολταϊκά πετρέλαιο και φυσικό αέριο, όπου προβλέπεται απότομη πτώση.
Τέλος οι αναπτυσσόμενες χώρες, ειδικά εκείνες με σημαντική δραστηριότητα σε υδρογονάνθρακες θα αντιμετωπίσουν τις πιο δραματικές επιπτώσεις της κρίσης, καθώς η μείωση των εσόδων θα οδηγήσει σε πολύ λιγότερες επενδύσεις.
Περισσότερες σταθερές οι επενδύσεις στην ηλ. ενέργεια
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι επενδύσεις στον εφοδιασμό με καύσιμα παρουσίασαν σημαντικές διακυμάνσεις την τελευταία δεκαετία, με τυπικά κυκλικά χαρακτηριστικά, κοινά για όλα τα εμπορεύματα που υφίστανται αυξανόμενες πιέσεις για μείωση των εκπομπών και μετάβαση σε καθαρότερες τεχνολογίες.
Αντίθετα, οι επενδύσεις στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας ήταν περισσότερο σταθερές, λόγω της στρατηγικής για την ενεργειακή μετάβαση και της αύξησης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας που επιφέρει η επίτευξη αυτού του στόχου. Για πέμπτο έτος στη σειρά οι επενδύσεις στον ηλεκτρισμό αναμενόταν να ξεπεράσουν τις επενδύσεις στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Οι περικοπές στις επενδύσεις του 2020 αφορούν όλες τις μορφές ενέργειας, αλλά οι πιο δραματικές περικοπές αφορούν τον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου που σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνούν το 50%. Για παράδειγμα οι προοπτικές του σχιστολιθικού αερίου και πετρελαίου στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πλέον ζοφερές, αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη για να διαγραφεί από τον ενεργειακό χάρτη ο σχιστόλιθος.
Μείωση 10% στις επενδύσεις σε ΑΠΕ
Εξάλλου οι επενδύσεις των τελευταίων ετών στη διύλιση, τα πετροχημικά και το LNG έχει αυξήσει την παραγωγική τους ικανότητα, γεγονός που εντείνει τις πιέσεις στα περιθώρια κέρδους και οδηγεί σε αναθεωρήσεις επενδυτικών σχεδίων και χρονοδιαγραμμάτων.
Στον τομέα του ηλεκτρισμού, η ικανότητα πολλών εταιρειών να επενδύουν σε νέα ισχύ έχει επίσης αποδυναμωθεί από την κρίση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις κρατικές επιχειρήσεις στις αναδυόμενες οικονομίες, πολλές από τις οποίες που είχαν ήδη υποστεί οικονομική πίεση και πλέον αντιμετωπίζουν κινδύνους σε ότι αφορά τα έσοδα από τη μείωση της ζήτησης και των τιμών. Συνολικά, αναμένεται ότι οι επενδύσεις στις ΑΠΕ θα μειωθούν κατά περίπου 10% το 2020.
Οι προσθήκες νέας ισχύος αναμένεται να είναι χαμηλότερες από το 2019 καθώς η ολοκλήρωση έργων επαναπρογραμματίζεται για το 2021.
Εξάλλου οι τελικές επενδυτικές αποφάσεις για νέα έργα αιολικής και ηλιακής ενέργειας επιβραδύνθηκαν το πρώτο τρίμηνο του 2020 και έπεσαν στα επίπεδα του 2017, ενώ οι επενδύσεις σε ηλιακή ενέργεια δέχονται δραματικό πλήγμα από τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας που επέφεραν τα lockdown.
«Βουτιά» 9% στις δαπάνες για δίκτυα ηλ. ενέργειας
Επίσης η κρίση προκαλεί μείωση κατά 9% στις εκτιμώμενες παγκόσμιες δαπάνες για δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες είχαν ήδη μειωθεί κατά 7% το 2019.
Υπάρχουν επίσης ορισμένα ανησυχητικά σημάδια για το σύνολο του ενεργειακού τομέα. Τα τελευταία χρόνια το μερίδιο των ενεργειακών επενδύσεων στο παγκόσμιο ΑΕΠ μειώθηκε και αναμένεται να μειωθεί κάτω από το 2% το 2020 - από περίπου 3% το 2014.
Οι επενδύσεις σε ολόκληρη την οικονομία μειώθηκαν επίσης ως ποσοστό του παγκόσμιου ΑΕΠ αυτή την περίοδο, αλλά οι μειώσεις στην ενέργεια ήταν ιδιαίτερα απότομες. Εν μέρει, αυτό αντικατοπτρίζει μια υποχώρηση από τα χρόνια άνθησης των δαπανών στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στις αρχές της δεκαετίας. Ωστόσο, η τάση είναι ορατή και στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, αντικατοπτρίζοντας την έλλειψη προόδου στις τεχνολογίες καθαρής ενέργειας με το ρυθμό που απαιτείται από την ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
Υψηλή αβεβαιότητα
Η πανδημία του Covid-19 επέφερε σημαντική μείωση της ζήτησης, με υψηλή αβεβαιότητα για το πόσο θα διαρκέσει. Με δεδομένη την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα σε πολλές αγορές, η μείωση των νέων επενδύσεων μοιάζει να είναι φυσικό επακόλουθο.
Ωστόσο, η κάμψη των επενδύσεων ενδέχεται να μην είναι ανάλογη του σοκ της ζήτησης και ο αντίκτυπος των σημερινών περικοπών στις επενδύσεις να γίνει αισθητός μετά από λίγα χρόνια, όταν ο κόσμος θα έχει περάσει στην μετά την ανάρρωση φάση.
Ως εκ τούτου, υπάρχει ο κίνδυνος οι σημερινές περικοπές στις επενδύσεις να οδηγήσουν στο μέλλον σε ανισορροπίες στην αγορά, προκαλώντας νέους κύκλους αστάθειας των τιμών της ενέργειας.
www.worldenergynews.gr
Αυτό επισημαίνεται σε μελέτη της ΙΕΑ για τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοιού στον ενεργειακό τομέα.
Στη μελέτη σημειώνεται ότι ενώ στην αρχή του έτους προβλεπόταν αύξηση της επενδυτικής δαπάνης παγκοσμίως κατά 2%, ποσοστό που θα ήταν το υψηλότερο από το 2014, η εξάπλωση της πανδημίας του Covid-19 ανέτρεψε όλες τις προσδοκίες. Πλέον για το 2020 αναμένεται οι ενεργειακές επενδύσεις να μειωθούν κατά το 1/5 ή 400 δις δολ. σε σύγκριση με το 2019 σημειώνοντας αρνητικό ρεκόρ.
Σύμφωνα με τη μελέτη σχεδόν το σύνολο της επενδυτικής δραστηριότητας αντιμετώπισε προβλήματα λόγω των lockdown και των περιορισμών στην κυκλοφορία των ανθρώπων, των προϊόντων και του μηχανολογικού εξοπλισμού.
Όμως οι μεγαλύτερες επιπτώσεις στις επενδυτικές δαπάνες το 2020, ειδικά σε ότι αφορά το πετρέλαιο, προέρχεται από τη μείωση των εσόδων λόγω της πτώσης της ζήτηση και των τιμών, καθώς και λόγω της αβεβαιότητας για τα επόμενα χρόνια.
Μείωση 1 τρις. δολ. των δαπανών για πετρέλαιο
Το πετρέλαιο (50%) και η ηλεκτρική ενέργεια (επιπλέον 38%) ήταν οι δύο μεγαλύτερες συνιστώσες των παγκόσμιων καταναλωτικών δαπανών σε ενέργεια το 2019.
Εκτιμάται ότι οι δαπάνες για πετρέλαιο θα μειωθούν κατά περισσότερο από 1 τρις. δολάρια το 2020, ενώ τα έσοδα του τομέα ηλεκτρικής ενέργειας θα μειωθούν κατά 180 δις. δολάρια, με τις επιπτώσεις στη ζήτηση και τις τιμές να συνοδεύονται και από αύξηση των απλήρωτων λογαριασμών.
Πρέπει να σημειωθεί ότι την τελευταία τριετία (2017-2019) οι παγκόσμιες επενδύσεις στους τομείς του ηλεκτρισμού και του πετρελαίου – φυσικού αερίου είναι σχετικά σταθερές κοντά στα 800 δις δολ. για κάθε ένα από τους δυο τομείς.
Για το 2020 προβλεπόταν ότι οι επενδύσεις στον ηλεκτρισμό θα ξεπερνούσαν σημαντικά τις επενδύσεις σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Αυτό θα σήμαινε μια ιστορική αλλαγή καθώς η ηλεκτρική ενέργεια καθίσταται το μεγαλύτερο στοιχείο των καταναλωτικών δαπανών στον ενεργειακό τομέα.
Πιθανός περιορισμός δαπανών και το 2021
Οι μειώσεις δεν γίνονται άμεσα αισθητές στην ενεργειακή βιομηχανία. Ωστόσο τα κρατικά έσοδα που σχετίζονται με την ενέργεια - ειδικά στις χώρες εξαγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου - έχουν επηρεαστεί βαθιά, με σημαντικές επιπτώσεις στους προϋπολογισμούς των κρατικών επιχειρήσεων ενέργειας.
Οι αναθεωρήσεις προγραμματισμένων δαπανών ήταν ιδιαίτερα βάναυσες στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, όπου εκτιμάται ετήσια πτώση των επενδύσεων για το 2020 κατά περίπου 1/3. Αυτό έχει ήδη προκαλέσει αύξηση του δανεισμού, καθώς και την πιθανότητα ο περιορισμός των δαπανών να συνεχιστεί και το 2021.
Ο τομέας του ηλεκτρισμού έχει εκτεθεί λιγότερο στην αστάθεια των τιμών και οι ανακοινωμένες περικοπές δαπανών από εταιρείες είναι πολύ χαμηλότερες. Πάντως εκτιμάται ότι η πτώση των κεφαλαιουχικών δαπανών θα είναι της τάξης του 10%.
Επιπλέον η απότομη μείωση στις πωλήσεις αυτοκινήτων και στις κατασκευαστικές και βιομηχανικές δραστηριότητες αναμένεται να σταματήσουν την πρόοδο όσον αφορά τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.
Στις ΗΠΑ η μεγαλύτερη πτώση επενδύσεων
Συνολικά, η Κίνα παραμένει η μεγαλύτερη αγορά επενδύσεων και καθοριστικός παράγοντας των παγκόσμιων τάσεων. Η εκτίμηση για μείωση κατά 12% των ενεργειακών δαπανών το 2020 αμβλύνεται από τη σχετικά γρήγορη επανεκκίνηση της βιομηχανικής δραστηριότητας μετά το lockdown του πρώτου τριμήνου.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται η μεγαλύτερη πτώση των επενδύσεων παγκοσμίως, άνω του 25% λόγω της μεγαλύτερης έκθεσης στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Περίπου το ήμισυ του συνόλου των ενεργειακών επενδύσεων των ΗΠΑ αφορά ορυκτά καύσιμα.
Η μείωση για την Ευρώπη εκτιμάται στο 17%, με επενδύσεις σε δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, αιολικά πάρκα και ενεργειακή αποδοτικότητα να διατηρούνται καλύτερα απ΄ότι σε φωτοβολταϊκά πετρέλαιο και φυσικό αέριο, όπου προβλέπεται απότομη πτώση.
Τέλος οι αναπτυσσόμενες χώρες, ειδικά εκείνες με σημαντική δραστηριότητα σε υδρογονάνθρακες θα αντιμετωπίσουν τις πιο δραματικές επιπτώσεις της κρίσης, καθώς η μείωση των εσόδων θα οδηγήσει σε πολύ λιγότερες επενδύσεις.
Περισσότερες σταθερές οι επενδύσεις στην ηλ. ενέργεια
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι επενδύσεις στον εφοδιασμό με καύσιμα παρουσίασαν σημαντικές διακυμάνσεις την τελευταία δεκαετία, με τυπικά κυκλικά χαρακτηριστικά, κοινά για όλα τα εμπορεύματα που υφίστανται αυξανόμενες πιέσεις για μείωση των εκπομπών και μετάβαση σε καθαρότερες τεχνολογίες.
Αντίθετα, οι επενδύσεις στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας ήταν περισσότερο σταθερές, λόγω της στρατηγικής για την ενεργειακή μετάβαση και της αύξησης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας που επιφέρει η επίτευξη αυτού του στόχου. Για πέμπτο έτος στη σειρά οι επενδύσεις στον ηλεκτρισμό αναμενόταν να ξεπεράσουν τις επενδύσεις στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Οι περικοπές στις επενδύσεις του 2020 αφορούν όλες τις μορφές ενέργειας, αλλά οι πιο δραματικές περικοπές αφορούν τον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου που σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνούν το 50%. Για παράδειγμα οι προοπτικές του σχιστολιθικού αερίου και πετρελαίου στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πλέον ζοφερές, αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη για να διαγραφεί από τον ενεργειακό χάρτη ο σχιστόλιθος.
Μείωση 10% στις επενδύσεις σε ΑΠΕ
Εξάλλου οι επενδύσεις των τελευταίων ετών στη διύλιση, τα πετροχημικά και το LNG έχει αυξήσει την παραγωγική τους ικανότητα, γεγονός που εντείνει τις πιέσεις στα περιθώρια κέρδους και οδηγεί σε αναθεωρήσεις επενδυτικών σχεδίων και χρονοδιαγραμμάτων.
Στον τομέα του ηλεκτρισμού, η ικανότητα πολλών εταιρειών να επενδύουν σε νέα ισχύ έχει επίσης αποδυναμωθεί από την κρίση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις κρατικές επιχειρήσεις στις αναδυόμενες οικονομίες, πολλές από τις οποίες που είχαν ήδη υποστεί οικονομική πίεση και πλέον αντιμετωπίζουν κινδύνους σε ότι αφορά τα έσοδα από τη μείωση της ζήτησης και των τιμών. Συνολικά, αναμένεται ότι οι επενδύσεις στις ΑΠΕ θα μειωθούν κατά περίπου 10% το 2020.
Οι προσθήκες νέας ισχύος αναμένεται να είναι χαμηλότερες από το 2019 καθώς η ολοκλήρωση έργων επαναπρογραμματίζεται για το 2021.
«Βουτιά» 9% στις δαπάνες για δίκτυα ηλ. ενέργειας
Επίσης η κρίση προκαλεί μείωση κατά 9% στις εκτιμώμενες παγκόσμιες δαπάνες για δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες είχαν ήδη μειωθεί κατά 7% το 2019.
Υπάρχουν επίσης ορισμένα ανησυχητικά σημάδια για το σύνολο του ενεργειακού τομέα. Τα τελευταία χρόνια το μερίδιο των ενεργειακών επενδύσεων στο παγκόσμιο ΑΕΠ μειώθηκε και αναμένεται να μειωθεί κάτω από το 2% το 2020 - από περίπου 3% το 2014.
Οι επενδύσεις σε ολόκληρη την οικονομία μειώθηκαν επίσης ως ποσοστό του παγκόσμιου ΑΕΠ αυτή την περίοδο, αλλά οι μειώσεις στην ενέργεια ήταν ιδιαίτερα απότομες. Εν μέρει, αυτό αντικατοπτρίζει μια υποχώρηση από τα χρόνια άνθησης των δαπανών στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στις αρχές της δεκαετίας. Ωστόσο, η τάση είναι ορατή και στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, αντικατοπτρίζοντας την έλλειψη προόδου στις τεχνολογίες καθαρής ενέργειας με το ρυθμό που απαιτείται από την ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
Υψηλή αβεβαιότητα
Η πανδημία του Covid-19 επέφερε σημαντική μείωση της ζήτησης, με υψηλή αβεβαιότητα για το πόσο θα διαρκέσει. Με δεδομένη την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα σε πολλές αγορές, η μείωση των νέων επενδύσεων μοιάζει να είναι φυσικό επακόλουθο.
Ωστόσο, η κάμψη των επενδύσεων ενδέχεται να μην είναι ανάλογη του σοκ της ζήτησης και ο αντίκτυπος των σημερινών περικοπών στις επενδύσεις να γίνει αισθητός μετά από λίγα χρόνια, όταν ο κόσμος θα έχει περάσει στην μετά την ανάρρωση φάση.
Ως εκ τούτου, υπάρχει ο κίνδυνος οι σημερινές περικοπές στις επενδύσεις να οδηγήσουν στο μέλλον σε ανισορροπίες στην αγορά, προκαλώντας νέους κύκλους αστάθειας των τιμών της ενέργειας.
www.worldenergynews.gr
