Σύμφωνα με το υπουργείο, η οικονομία υφίσταται ένα τριπλό σοκ
Στο 4,7% θα διαμορφωθεί η ύφεση εφέτος στην ελληνική οικονομία, λόγω της κρίσης από την πανδημία, αλλά το επόμενο έτος θα επανέλθει η ανάπτυξη, στο επίπεδο του 5,1%.
Παράλληλα, φέτος η ανεργία αναμένεται να αγγίξει το 20%, ενώ λόγω του lockdown προβλέπεται μεγάλη πτώση στην ιδιωτική κατανάλωση, στις επενδύσεις, στις εισαγωγές και στις εξαγωγές.
Οι προβλέψεις αυτές περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων, το οποίο υπέβαλε το υπουργείο Οικονομικών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Σύμφωνα με το υπουργείο, η οικονομία υφίσταται ένα τριπλό σοκ, το οποίο έχει ως εξής:
*Ένα προσωρινό, αλλά πολύ ισχυρό, σοκ προσφοράς.
*Ένα πολύ ισχυρό σοκ ζήτησης, καθώς, εκτός από τα εισοδήματα, το lockdown έχει μειώσει τις δυνατότητες κατανάλωσης.
*Ένα ισχυρό σοκ αβεβαιότητας, διότι δεν είναι γνωστές ούτε η διάρκεια, ούτε η ένταση του φαινομένου.
Ειδικότερα, οι προβλέψεις αναφέρουν:
1.Ύφεση στο 4,7% το 2020, με τον οικονομικό αντίκτυπο να μην μπορεί να εκτιμηθεί καθώς θα καθοριστεί από την έκταση της εξάπλωσης του κορoνοϊού και τη διάρκειά της.
Για το 2021 εκτιμάται ότι θα υπάρξει ανάπτυξη 5,1%.
2.Ανεργία στο 19,9% φέτος για να υποχωρήσει το 2021 στο 16,4%.
3.Κατανάλωση στο -4,1% σε ετήσια βάση/2,7 μονάδες αρνητική συμβολή στο ΑΕΠ, αντικατοπτρίζοντας τις απώλειες εισοδήματος από το κλείσιμο επιχειρήσεων
4.Πληθωρισμός στο -0,3% το 2020 και στο 0,6% το 2021
5.Ιδιωτικές επενδύσεις στο -4,6% και +15,3% το 2021
6.Πρωτογενές πλεόνασμα κάτω από το στόχο του 3,5% του ΑΕΠ για το 2020
7.Εισαγωγές στο -14,2% και εξαγωγές στο -19,2% το 2020, αλλά αύξηση εξαγωγών κατά 19,2% και των εισαγωγών κατά 15,6% το 2021
Αναλυτικά οι προβλέψεις της έκθεσης
Το 2020, η διακοπή της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας που προκλήθηκε από την πανδημία του κορωνοϊού, σε συνδυασμό με την απότομη αύξηση της αβεβαιότητας, προβλέπεται να ανατρέψει την αρχικά αναμενόμενη επιτάχυνση της οικονομικής ανάκαμψης της Ελλάδας.
Ο οικονομικός αντίκτυπος εξακολουθεί να μην μπορεί να εκτιμηθεί με ακρίβεια και θα καθοριστεί από την έκταση της εξάπλωσης του κορωνοϊού και τη διάρκειά της, εν μέρει εξαρτώμενος από την αποτελεσματικότητα των μέτρων περιορισμού.
Μέχρι τώρα, το βασικό μακροοικονομικό σενάριο λαμβάνοντας υπόψη την επίδραση των ληφθέντων μέτρων κατά της πανδημίας, υποθέτει ότι η υγειονομική κρίση σταδιακά θα εξομαλυνθεί στο πρώτο μισό του 2020 και η μεγαλύτερη οικονομική επίπτωση θα είναι ορατή στο δεύτερο τρίμηνο του έτους.
Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, το πραγματικό ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα συρρικνωθεί κατά 4,7% σε ετήσια βάση, λόγω της μεγάλης συρρίκνωσης του εμπορίου (ιδίως των υπηρεσιών), της απότομης πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας και της συμπίεσης της καταναλωτικής ζήτησης.
Η Ελληνική οικονομία αναμένεται να επηρεαστεί κυρίως από ένα έντονο αρνητικό σοκ στην πλευρά της ζήτησης και σε μικρότερο βαθμό, στην πλευρά της προσφοράς λόγω των περιοριστικών μέτρων και της διακοπής των αλυσίδων παραγωγής.
Από την πλευρά της εγχώριας ζήτησης, η ιδιωτική κατανάλωση εκτιμάται ότι θα σημειώσει τη μεγαλύτερη συρρίκνωση (4,1% σε ετήσια βάση/2.7 μονάδες αρνητική συμβολή στο ΑΕΠ), αντικατοπτρίζοντας τις απώλειες εισοδήματος από το κλείσιμο επιχειρήσεων ή από επιχειρήσεις που λειτουργούν με μειωμένα επίπεδα παραγωγής, την αναβολή της καταναλωτικής δαπάνης λόγω των μέτρων περιορισμού των κοινωνικών επαφών και τη συμπίεση των πωλήσεων, με εξαίρεση τα τρόφιμα, τα φαρμακευτικά/ιατρικά προϊόντα (π.χ. φάρμακα, ατομικός προστατευτικός εξοπλισμός) και τις ηλεκτρονικές αγορές.
Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου αναμένε ται να επιστρέψει σε αρνητικό πρόσημο (4,6%) λόγω της διακοπτόμενης οικονομικής δραστηριότητας, των πιο δυσμενών συνθηκών χρηματοδότησης και της υψηλής αβεβαιότητας που λειτουργούν επιβαρυντικά στα επενδυτικά σχέδια.
Αντίθετα, η δημόσια κατανάλωση προβλέπεται να παρουσιάσει επέκταση (1,0%) εν μέσω αύξησης των κρατικών δαπανών για υγειονομική περίθαλψη.
Σε απότομη πτώση ο τουρισμός
Παράλληλα, οι επιπτώσεις του κορωνοϊού αναμένεται να ασκήσουν καθοριστικά αρνητική επίδραση στον εξωτερικό τομέα της οικονομίας.
Οι περιορισμοί στις μεταφορές, οι ακυρώσεις ταξιδιών, τα κλειστά χερσαία σύνορα και οι μη ομαλά λειτουργούσες αλυσίδες εφοδιασμού αναμένεται να ωθήσουν τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών σε απότομη πτώση ( 19,2%), με τον τουρισμό, τις μεταφορές και τη ναυτιλία να επηρεάζονται περισσότερο.
Ταυτόχρονα, οι εισαγωγές αναμένεται να συρρικνωθούν (14,2%), ανταποκρινόμενες στην υποτονική εγχώρια ζήτηση και τη συρρίκνωση των εξαγωγών.
Αξιοποιώντας την ευελιξία που παρέχεται από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης μέσω της ενεργοποίησης της ρήτρας γενικής διαφυγής, οι ελληνικές αρχές έχουν λάβει ένα ευρύ φάσμα έγκαιρων και καλά συντονισμένων δημοσιονομικών και χρηματοοικονομικών μέτρων, στοχεύοντας, πρώτα, στον μετριασμό των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας και περαιτέρω, στην καλλιέργεια ευνοϊκών συνθηκών για μια ταχεία εξομάλυνση της οικονομικής δραστηριότητας μετά την υγειονομική κρίση.
Τα μέτρα αυτά αποσκοπούν στη προστασία της δημόσιας υγείας, τη στήριξη του εισοδήματος εργασίας και κεφαλαίου, τη διασφάλιση της απασχόλησης και την τόνωση της ρευστότητας για τη στήριξη των επενδύσεων.
Τα εθνικά μέτρα, τα οποία έχουν ήδη ληφθεί ή σχεδιαστεί, θα συνδυαστούν με νέα και υφιστάμενα μέσα της ΕΕ για τη στήριξη των τομέων που έχουν πληγεί σοβαρά.
Αυτά περιλαμβάνουν δράσεις όπως ο επαναπροσανατολισμός του κοινοτικού προϋπολογισμού για εγγυήσεις δανείων από τα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων για τη στήριξη της ρευστότητας των ΜΜΕ που έχουν πληγεί περισσότερο, η «Πρωτοβουλία επενδύσεων για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού» ( Coronavirus Response Investment Initiative ) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ομίλου της ΕΤΕπ για περαιτέρω χρηματοδότηση στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταμείων (σχετικής με τη στήριξη του συστήματος υγείας, την παροχή ρευστότητας στις ΜΜΕ και τα προγράμματα εργασίας/κατάρτισης βραχείας διάρκειας), η νέα πρωτοβουλία του ομίλου της ΕΤΕπ για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού ταμείου εγγυήσεων για τις ΜΜΕ, η θέσπιση πιστωτικής γραμμής στήριξης του ESM Pandemic Crisis Support) για την εγχώρια χρηματοδότηση άμεσων και έμμεσων δαπανών υγειονομικής περίθαλψης, θεραπείας και πρόληψης που θα αντιστοιχεί στο 2% του ΑΕΠ των κρατών μελών όπως διαμορφώθηκε στα τέλη του 2019, το μέσο για την παροχή χρηματοδότησης με τη μορφή δανείων για την προστασία της απασχόλησης ( SURE ), η έγκριση πρόσθετων εθνικών μέτρων στήριξης στο πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων ( State Aid framework ) και η πλήρης αξιοποίηση της ευελιξίας που προβλέπει το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της ενεργοποίησης της «ρήτρας γενικής διαφυγής» (general escape clause) που επιτρέπει την προσωρινή απόκλιση από τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ.
Μέχρι πρόσφατα, η δημοσιονομική πρόβλεψη για το 2020 ήταν ότι η δημοσιονομική επίδοση της Ελλάδας θα ήταν εντός των συμφωνημένων δημοσιονομικών στόχων, υποστηριζόμενη από τις αναληφθείσες δημοσιονομικές παρεμβάσεις για δημόσια οικονομικά φιλικά στην ανάπτυξη καθώς επίσης και για αποτελεσματικό και διαφανή προϋπολογισμό που επιτρέπει την πλήρη αξιοποίηση των διαθέσιμων δημόσιων επενδυτικών πόρων εντός ρεαλιστικών στόχων.
Στο 5,1% η ανάπτυξη το 2021
Ωστόσο, δεδομένου ότι οι αυξημένες νέες δαπάνες έναντι της πανδημίας αναμένεται να φέρουν το πρωτογενές ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης σημαντικά κάτω από τον στόχο του 3,5% του ΑΕΠ για το 2020, η ενεργοποίηση της ρήτρας γενικής διαφυγής και η παροχή της απαιτούμενης δημοσιονομικής ευελιξίας αποτελούν δημοσιονομικά μέτρα υψηλής σημασίας.
Τα μέτρα αυτά, σε συνδυασμό με τις πρωτοβουλίες νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ για τη στήριξη της ρευστότητας και τα νέα μέσα χρηματοδότησης που ανακοινώθηκαν α πό το Eurogroup στις 9 Απριλίου, αναμένεται να επιδράσουν θετικά στην προσπάθεια αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κρίσης.
Η αποφασιστική εθνική πολιτική δράση για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων του ξεσπάσματος του κορωνοϊού, ωφελούμενη ταυτόχρον α από τις πρωτοβουλίες της ΕΕ, θεωρείται ότι θα επιτρέψει την ταχεία ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας μεσοπρόθεσμα.
Υποθέτοντας ότι η υγειονομική κρίση δεν θα επεκταθεί πέραν του δεύτερου τριμήνου του 2020, η αύξηση του ρυθμού μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να ανέλθει στο 5,1% σε ετήσια βάση το 2021, καθώς θα υπάρχει επαρκής χώρος για την κινητοποίηση της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας της Ελλάδας και για την ανάκαμψη της συνολικής ζήτησης.
Η εγχώρια ζήτηση, μέσω των επενδύσεων και της ιδιω τικής κατανάλωσης, αναμένεται να είναι η κύρια κινητήρια δύναμη πίσω από την αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ.
Ο ρυθμός μεταβολής του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου προβλέπεται να ανέλθει σε διψήφιο ποσοστό (15,3%), καθώς θα υλοποιηθούν τα αναβαλλόμενα επενδυτικά σχέδια της προηγούμενης περιόδου, αξιοποιώντας τη φιλική προς την ανάπτυξη δημοσιονομική πολιτική, τις βελτιωμένες συνθήκες ρευστότητας και τις θετικές εξωτερικότητες που δημιουργούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να ανακάμψει σημαντικά (4,2%), υποστηριζόμενη από την άνοδο της απασχόλησης και την αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης για αγαθά και υπηρεσίες, η αγορά των οποίων είχε ανασταλεί κατά την περίοδο της πανδημίας.
Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται να επανακτήσουν το χαμένο έδαφος σε μεγάλο βαθμό (19,2%) εν μέσω της σταδιακής εξομάλυνσης του παγκόσμιου εμπορίου και της αποκατάστασης των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού, μολονότι η τουριστική βιομηχανία θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο για να αντισταθμίσει την απώλεια εσόδων του προηγούμενου έτους.
Οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να αυξηθούν σημαντικά (15,6%), λόγω της βασισμένης στην εγχώρια ζήτηση οικονομικής ανάκαμψης.
Η συνολική απασχόληση (σε εθνικολογιστική βάση), μετά την αναστροφή της δυναμικής της το 2020, αναμένεται να ανακάμψει σημαντικά μεσοπρόθεσμα (3,8% το 2021 από 3,6% το 2020) και το ποσοστό ανεργίας (βάσει της έρευνας εργατικού δυναμικού) να αποκλιμακωθεί περαιτέρω σε σχέση με το 2019 (16,4% το 2021 από 19,9% το 2020), εφ ’ όσον οι προσπάθειες για την υποστήριξη των πληττόμενων επιχειρήσεων και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης αποδειχθούν επιτυχείς.
Μετά από μια σημαντική πτώση το 2020 λόγω των αρνητικών εξελίξεων στην απασχόληση, οι μισθοί αναμένεται να επιστρέψουν σε εύρωστους ρυθμούς ανάπτυξης το 2021, καθώς η εγχώρια ζήτηση θα επιταχύνει την οικονομική ανάπτυξη, αφήνοντας χώρο στη μη μισθολογική διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα να αναπτυχθεί.
Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας των εν εργητικών πολιτικών αγοράς εργασίας και η περαιτέρω ενίσχυση του πλαισίου κοινωνικής προστασίας πρέπει να είναι βασικοί παράγοντες για τη διασφάλιση της κοινωνικής ένταξης χωρίς αποκλεισμούς τα επόμενα έτη.
Το 2021, οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ δείχνουν επιστροφή στα επίπεδα του 2019, κυρίως λόγω της αναμενόμενης αύξησης της εγχώριας ζήτησης, μετά από ένα αρνητικό ποσοστό για το 2020 λόγω της πανδημίας και των χαμηλών τιμών ενέργειας (0,6% το 2021 από 0,3% το 2020).
Μεσοπρόθεσμα, λαμβάνοντας υπόψη τις κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις που ανέκυψαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στην παροχή κινήτρων για επενδύσεις (συμπεριλαμβανομένων των άμεσων ξένων επενδύσεων) που προάγουν την παραγωγικότητα και π ροωθούν τη δυνητική ανάπτυξη με κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμο τρόπο , καθώς και η συνέχιση της αναδιάρθρωσης της ελληνικής παραγωγικής βάσης προς τον εμπορεύσιμο τομέα . Αναπόσπαστο μέρος της πολιτικής δράσης αποτελεί η συνέχιση και η εφαρμογή διαρθρω τικών μεταρρυθμίσεων που βελτιώνουν το επενδυτικό περιβάλλον.
Αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την εφαρμογή φιλικής προς την ανάπτυξη δημοσιονομικής πολιτικής, τη βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας μέσω εντατικής μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, τη ν ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών, την απεμπλοκή μεγάλων έργων ιδιωτικοποιήσεων, την προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας, τη μείωση του περιττού διοικητικού φόρτου, την ενίσχυση του συστήματος δικαιοσύνης, την προώθηση φιλικής προς το περιβάλλον ανάπτυξης σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, την υιοθέτηση νέων μεθόδων εργασίας και διευκολύνσεων (π.χ. τηλεργασία), καθώς και την ενίσχυση της ένταξης στην αγορά εργασίας χωρίς αποκλεισμούς.
Επιπλέον, οι φυσικοί πόροι της Ελλάδας, η πολιτιστική της κληρονομιά, το δυναμικό της σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η γεωγραφική της θέση θα μπορούσαν να δημιουργήσουν επενδυτικές ευκαιρίες για την κινητοποίηση της πλεονάζουσας παραγωγικής της ικανότητας.
Παράλληλα, φέτος η ανεργία αναμένεται να αγγίξει το 20%, ενώ λόγω του lockdown προβλέπεται μεγάλη πτώση στην ιδιωτική κατανάλωση, στις επενδύσεις, στις εισαγωγές και στις εξαγωγές.
Οι προβλέψεις αυτές περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων, το οποίο υπέβαλε το υπουργείο Οικονομικών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Σύμφωνα με το υπουργείο, η οικονομία υφίσταται ένα τριπλό σοκ, το οποίο έχει ως εξής:
*Ένα προσωρινό, αλλά πολύ ισχυρό, σοκ προσφοράς.
*Ένα πολύ ισχυρό σοκ ζήτησης, καθώς, εκτός από τα εισοδήματα, το lockdown έχει μειώσει τις δυνατότητες κατανάλωσης.
*Ένα ισχυρό σοκ αβεβαιότητας, διότι δεν είναι γνωστές ούτε η διάρκεια, ούτε η ένταση του φαινομένου.
Ειδικότερα, οι προβλέψεις αναφέρουν:
1.Ύφεση στο 4,7% το 2020, με τον οικονομικό αντίκτυπο να μην μπορεί να εκτιμηθεί καθώς θα καθοριστεί από την έκταση της εξάπλωσης του κορoνοϊού και τη διάρκειά της.
Για το 2021 εκτιμάται ότι θα υπάρξει ανάπτυξη 5,1%.
2.Ανεργία στο 19,9% φέτος για να υποχωρήσει το 2021 στο 16,4%.
3.Κατανάλωση στο -4,1% σε ετήσια βάση/2,7 μονάδες αρνητική συμβολή στο ΑΕΠ, αντικατοπτρίζοντας τις απώλειες εισοδήματος από το κλείσιμο επιχειρήσεων
4.Πληθωρισμός στο -0,3% το 2020 και στο 0,6% το 2021
5.Ιδιωτικές επενδύσεις στο -4,6% και +15,3% το 2021
6.Πρωτογενές πλεόνασμα κάτω από το στόχο του 3,5% του ΑΕΠ για το 2020
7.Εισαγωγές στο -14,2% και εξαγωγές στο -19,2% το 2020, αλλά αύξηση εξαγωγών κατά 19,2% και των εισαγωγών κατά 15,6% το 2021
Αναλυτικά οι προβλέψεις της έκθεσης
Το 2020, η διακοπή της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας που προκλήθηκε από την πανδημία του κορωνοϊού, σε συνδυασμό με την απότομη αύξηση της αβεβαιότητας, προβλέπεται να ανατρέψει την αρχικά αναμενόμενη επιτάχυνση της οικονομικής ανάκαμψης της Ελλάδας.
Ο οικονομικός αντίκτυπος εξακολουθεί να μην μπορεί να εκτιμηθεί με ακρίβεια και θα καθοριστεί από την έκταση της εξάπλωσης του κορωνοϊού και τη διάρκειά της, εν μέρει εξαρτώμενος από την αποτελεσματικότητα των μέτρων περιορισμού.
Μέχρι τώρα, το βασικό μακροοικονομικό σενάριο λαμβάνοντας υπόψη την επίδραση των ληφθέντων μέτρων κατά της πανδημίας, υποθέτει ότι η υγειονομική κρίση σταδιακά θα εξομαλυνθεί στο πρώτο μισό του 2020 και η μεγαλύτερη οικονομική επίπτωση θα είναι ορατή στο δεύτερο τρίμηνο του έτους.
Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, το πραγματικό ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα συρρικνωθεί κατά 4,7% σε ετήσια βάση, λόγω της μεγάλης συρρίκνωσης του εμπορίου (ιδίως των υπηρεσιών), της απότομης πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας και της συμπίεσης της καταναλωτικής ζήτησης.
Η Ελληνική οικονομία αναμένεται να επηρεαστεί κυρίως από ένα έντονο αρνητικό σοκ στην πλευρά της ζήτησης και σε μικρότερο βαθμό, στην πλευρά της προσφοράς λόγω των περιοριστικών μέτρων και της διακοπής των αλυσίδων παραγωγής.
Από την πλευρά της εγχώριας ζήτησης, η ιδιωτική κατανάλωση εκτιμάται ότι θα σημειώσει τη μεγαλύτερη συρρίκνωση (4,1% σε ετήσια βάση/2.7 μονάδες αρνητική συμβολή στο ΑΕΠ), αντικατοπτρίζοντας τις απώλειες εισοδήματος από το κλείσιμο επιχειρήσεων ή από επιχειρήσεις που λειτουργούν με μειωμένα επίπεδα παραγωγής, την αναβολή της καταναλωτικής δαπάνης λόγω των μέτρων περιορισμού των κοινωνικών επαφών και τη συμπίεση των πωλήσεων, με εξαίρεση τα τρόφιμα, τα φαρμακευτικά/ιατρικά προϊόντα (π.χ. φάρμακα, ατομικός προστατευτικός εξοπλισμός) και τις ηλεκτρονικές αγορές.
Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου αναμένε ται να επιστρέψει σε αρνητικό πρόσημο (4,6%) λόγω της διακοπτόμενης οικονομικής δραστηριότητας, των πιο δυσμενών συνθηκών χρηματοδότησης και της υψηλής αβεβαιότητας που λειτουργούν επιβαρυντικά στα επενδυτικά σχέδια.
Αντίθετα, η δημόσια κατανάλωση προβλέπεται να παρουσιάσει επέκταση (1,0%) εν μέσω αύξησης των κρατικών δαπανών για υγειονομική περίθαλψη.
Σε απότομη πτώση ο τουρισμός
Παράλληλα, οι επιπτώσεις του κορωνοϊού αναμένεται να ασκήσουν καθοριστικά αρνητική επίδραση στον εξωτερικό τομέα της οικονομίας.
Οι περιορισμοί στις μεταφορές, οι ακυρώσεις ταξιδιών, τα κλειστά χερσαία σύνορα και οι μη ομαλά λειτουργούσες αλυσίδες εφοδιασμού αναμένεται να ωθήσουν τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών σε απότομη πτώση ( 19,2%), με τον τουρισμό, τις μεταφορές και τη ναυτιλία να επηρεάζονται περισσότερο.
Ταυτόχρονα, οι εισαγωγές αναμένεται να συρρικνωθούν (14,2%), ανταποκρινόμενες στην υποτονική εγχώρια ζήτηση και τη συρρίκνωση των εξαγωγών.
Αξιοποιώντας την ευελιξία που παρέχεται από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης μέσω της ενεργοποίησης της ρήτρας γενικής διαφυγής, οι ελληνικές αρχές έχουν λάβει ένα ευρύ φάσμα έγκαιρων και καλά συντονισμένων δημοσιονομικών και χρηματοοικονομικών μέτρων, στοχεύοντας, πρώτα, στον μετριασμό των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας και περαιτέρω, στην καλλιέργεια ευνοϊκών συνθηκών για μια ταχεία εξομάλυνση της οικονομικής δραστηριότητας μετά την υγειονομική κρίση.
Τα μέτρα αυτά αποσκοπούν στη προστασία της δημόσιας υγείας, τη στήριξη του εισοδήματος εργασίας και κεφαλαίου, τη διασφάλιση της απασχόλησης και την τόνωση της ρευστότητας για τη στήριξη των επενδύσεων.
Τα εθνικά μέτρα, τα οποία έχουν ήδη ληφθεί ή σχεδιαστεί, θα συνδυαστούν με νέα και υφιστάμενα μέσα της ΕΕ για τη στήριξη των τομέων που έχουν πληγεί σοβαρά.
Αυτά περιλαμβάνουν δράσεις όπως ο επαναπροσανατολισμός του κοινοτικού προϋπολογισμού για εγγυήσεις δανείων από τα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων για τη στήριξη της ρευστότητας των ΜΜΕ που έχουν πληγεί περισσότερο, η «Πρωτοβουλία επενδύσεων για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού» ( Coronavirus Response Investment Initiative ) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ομίλου της ΕΤΕπ για περαιτέρω χρηματοδότηση στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταμείων (σχετικής με τη στήριξη του συστήματος υγείας, την παροχή ρευστότητας στις ΜΜΕ και τα προγράμματα εργασίας/κατάρτισης βραχείας διάρκειας), η νέα πρωτοβουλία του ομίλου της ΕΤΕπ για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού ταμείου εγγυήσεων για τις ΜΜΕ, η θέσπιση πιστωτικής γραμμής στήριξης του ESM Pandemic Crisis Support) για την εγχώρια χρηματοδότηση άμεσων και έμμεσων δαπανών υγειονομικής περίθαλψης, θεραπείας και πρόληψης που θα αντιστοιχεί στο 2% του ΑΕΠ των κρατών μελών όπως διαμορφώθηκε στα τέλη του 2019, το μέσο για την παροχή χρηματοδότησης με τη μορφή δανείων για την προστασία της απασχόλησης ( SURE ), η έγκριση πρόσθετων εθνικών μέτρων στήριξης στο πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων ( State Aid framework ) και η πλήρης αξιοποίηση της ευελιξίας που προβλέπει το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της ενεργοποίησης της «ρήτρας γενικής διαφυγής» (general escape clause) που επιτρέπει την προσωρινή απόκλιση από τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ.
Μέχρι πρόσφατα, η δημοσιονομική πρόβλεψη για το 2020 ήταν ότι η δημοσιονομική επίδοση της Ελλάδας θα ήταν εντός των συμφωνημένων δημοσιονομικών στόχων, υποστηριζόμενη από τις αναληφθείσες δημοσιονομικές παρεμβάσεις για δημόσια οικονομικά φιλικά στην ανάπτυξη καθώς επίσης και για αποτελεσματικό και διαφανή προϋπολογισμό που επιτρέπει την πλήρη αξιοποίηση των διαθέσιμων δημόσιων επενδυτικών πόρων εντός ρεαλιστικών στόχων.
Στο 5,1% η ανάπτυξη το 2021
Ωστόσο, δεδομένου ότι οι αυξημένες νέες δαπάνες έναντι της πανδημίας αναμένεται να φέρουν το πρωτογενές ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης σημαντικά κάτω από τον στόχο του 3,5% του ΑΕΠ για το 2020, η ενεργοποίηση της ρήτρας γενικής διαφυγής και η παροχή της απαιτούμενης δημοσιονομικής ευελιξίας αποτελούν δημοσιονομικά μέτρα υψηλής σημασίας.
Τα μέτρα αυτά, σε συνδυασμό με τις πρωτοβουλίες νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ για τη στήριξη της ρευστότητας και τα νέα μέσα χρηματοδότησης που ανακοινώθηκαν α πό το Eurogroup στις 9 Απριλίου, αναμένεται να επιδράσουν θετικά στην προσπάθεια αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κρίσης.
Η αποφασιστική εθνική πολιτική δράση για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων του ξεσπάσματος του κορωνοϊού, ωφελούμενη ταυτόχρον α από τις πρωτοβουλίες της ΕΕ, θεωρείται ότι θα επιτρέψει την ταχεία ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας μεσοπρόθεσμα.
Υποθέτοντας ότι η υγειονομική κρίση δεν θα επεκταθεί πέραν του δεύτερου τριμήνου του 2020, η αύξηση του ρυθμού μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να ανέλθει στο 5,1% σε ετήσια βάση το 2021, καθώς θα υπάρχει επαρκής χώρος για την κινητοποίηση της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας της Ελλάδας και για την ανάκαμψη της συνολικής ζήτησης.
Η εγχώρια ζήτηση, μέσω των επενδύσεων και της ιδιω τικής κατανάλωσης, αναμένεται να είναι η κύρια κινητήρια δύναμη πίσω από την αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ.
Ο ρυθμός μεταβολής του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου προβλέπεται να ανέλθει σε διψήφιο ποσοστό (15,3%), καθώς θα υλοποιηθούν τα αναβαλλόμενα επενδυτικά σχέδια της προηγούμενης περιόδου, αξιοποιώντας τη φιλική προς την ανάπτυξη δημοσιονομική πολιτική, τις βελτιωμένες συνθήκες ρευστότητας και τις θετικές εξωτερικότητες που δημιουργούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να ανακάμψει σημαντικά (4,2%), υποστηριζόμενη από την άνοδο της απασχόλησης και την αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης για αγαθά και υπηρεσίες, η αγορά των οποίων είχε ανασταλεί κατά την περίοδο της πανδημίας.
Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται να επανακτήσουν το χαμένο έδαφος σε μεγάλο βαθμό (19,2%) εν μέσω της σταδιακής εξομάλυνσης του παγκόσμιου εμπορίου και της αποκατάστασης των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού, μολονότι η τουριστική βιομηχανία θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο για να αντισταθμίσει την απώλεια εσόδων του προηγούμενου έτους.
Οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να αυξηθούν σημαντικά (15,6%), λόγω της βασισμένης στην εγχώρια ζήτηση οικονομικής ανάκαμψης.
Η συνολική απασχόληση (σε εθνικολογιστική βάση), μετά την αναστροφή της δυναμικής της το 2020, αναμένεται να ανακάμψει σημαντικά μεσοπρόθεσμα (3,8% το 2021 από 3,6% το 2020) και το ποσοστό ανεργίας (βάσει της έρευνας εργατικού δυναμικού) να αποκλιμακωθεί περαιτέρω σε σχέση με το 2019 (16,4% το 2021 από 19,9% το 2020), εφ ’ όσον οι προσπάθειες για την υποστήριξη των πληττόμενων επιχειρήσεων και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης αποδειχθούν επιτυχείς.
Μετά από μια σημαντική πτώση το 2020 λόγω των αρνητικών εξελίξεων στην απασχόληση, οι μισθοί αναμένεται να επιστρέψουν σε εύρωστους ρυθμούς ανάπτυξης το 2021, καθώς η εγχώρια ζήτηση θα επιταχύνει την οικονομική ανάπτυξη, αφήνοντας χώρο στη μη μισθολογική διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα να αναπτυχθεί.
Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας των εν εργητικών πολιτικών αγοράς εργασίας και η περαιτέρω ενίσχυση του πλαισίου κοινωνικής προστασίας πρέπει να είναι βασικοί παράγοντες για τη διασφάλιση της κοινωνικής ένταξης χωρίς αποκλεισμούς τα επόμενα έτη.
Το 2021, οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ δείχνουν επιστροφή στα επίπεδα του 2019, κυρίως λόγω της αναμενόμενης αύξησης της εγχώριας ζήτησης, μετά από ένα αρνητικό ποσοστό για το 2020 λόγω της πανδημίας και των χαμηλών τιμών ενέργειας (0,6% το 2021 από 0,3% το 2020).
Μεσοπρόθεσμα, λαμβάνοντας υπόψη τις κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις που ανέκυψαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στην παροχή κινήτρων για επενδύσεις (συμπεριλαμβανομένων των άμεσων ξένων επενδύσεων) που προάγουν την παραγωγικότητα και π ροωθούν τη δυνητική ανάπτυξη με κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμο τρόπο , καθώς και η συνέχιση της αναδιάρθρωσης της ελληνικής παραγωγικής βάσης προς τον εμπορεύσιμο τομέα . Αναπόσπαστο μέρος της πολιτικής δράσης αποτελεί η συνέχιση και η εφαρμογή διαρθρω τικών μεταρρυθμίσεων που βελτιώνουν το επενδυτικό περιβάλλον.
Αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την εφαρμογή φιλικής προς την ανάπτυξη δημοσιονομικής πολιτικής, τη βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας μέσω εντατικής μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, τη ν ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών, την απεμπλοκή μεγάλων έργων ιδιωτικοποιήσεων, την προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας, τη μείωση του περιττού διοικητικού φόρτου, την ενίσχυση του συστήματος δικαιοσύνης, την προώθηση φιλικής προς το περιβάλλον ανάπτυξης σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, την υιοθέτηση νέων μεθόδων εργασίας και διευκολύνσεων (π.χ. τηλεργασία), καθώς και την ενίσχυση της ένταξης στην αγορά εργασίας χωρίς αποκλεισμούς.
Επιπλέον, οι φυσικοί πόροι της Ελλάδας, η πολιτιστική της κληρονομιά, το δυναμικό της σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η γεωγραφική της θέση θα μπορούσαν να δημιουργήσουν επενδυτικές ευκαιρίες για την κινητοποίηση της πλεονάζουσας παραγωγικής της ικανότητας.
www.bankingnews.gr
www.worldenergynews.gr
www.worldenergynews.gr
