Μεγάλο σχετικά μέρος των πόρων θα προέλθει από ανακατανομή κονδυλίων του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, ο οποίος μάλιστα αναμένεται να μειωθεί σημαντικά μετά την αποχώρηση της Βρετανίας
Μια σειρά από ασάφειες συνοδεύουν το πακέτο χρηματοδότησης του ευρωπαϊκού Green Deal που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 14 Ιανουαρίου, γεγονός που προβληματίζει τα κράτη μέλη και τις εμπλεκόμενες περιοχές. Το Green Deal είναι το εμβληματικό έργο της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen που έχει ως στόχο να υποστηρίξει οικονομικά την ενεργειακή μετάβαση, να επιτύχει την ουδετερότητα του άνθρακα μέχρι το 2050 και υποστηρίζοντας τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες οι οποίες εξαρτώνται από τον άνθρακα, μέσω της δημιουργίας ενός υποστηρικτικού ταμείου.
Το Green Deal λοιπόν υπόσχεται να χορηγήσει χρηματοδότηση ύψους 1 τρις ευρώ για δέκα χρόνια - ή 100 δις. ευρώ ετησίως – όμως τα «φρέσκα» χρήματα που θα διατεθούν αποτελούν ένα σχετικά μικρό τμήμα της αρχιτεκτονικής του σχεδίου της Κομισιόν. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ανακατανομή κονδυλίων του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού ο οποίος μάλιστα είναι ακόμη υπό διαπραγμάτευση και αναμένεται να μειωθεί σημαντικά μετά την αποχώρηση της Βρετανίας.
Διάφορες πηγές χρηματοδότησης
Η Επιτροπή έχει συμπεριλάβει στο σχέδιο της διάφορες πηγές χρηματοδότησης για να φτάσει στα προαναφερόμενα ποσά. Η πρώτη και κύρια πηγή θα είναι ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός, από τον οποίο το 25% θα πρέπει να συμβάλει στους στόχους ενεργειακής μετάβασης. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι περίπου 500 δις. ευρώ από την Κοινή Αγροτική Πολιτική, την Πολιτική Συνοχής ή το ερευνητικό πρόγραμμα Horizon 2020 θα πρέπει να γίνουν «πράσινα».
Η Επιτροπή ελπίζει επίσης ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα επενδύσουν επιπλέον 100 δισ. ευρώ μέσω της υποχρέωσης συγχρηματοδότησης της Πολιτικής Συνοχής.
Αλλά για να γίνει ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός «πράσινος», θα πρέπει πρώτα να καταλήξουν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των κρατών μελών, οι οποίες βρίσκονται σήμερα σε αδιέξοδο.
Μόλις αποχωρήσει το Ηνωμένο Βασίλειο από την ΕΕ, τα οικονομικά της Ευρώπης θα υποστούν πίεση και προς το παρόν δεν υπάρχει συναίνεση για το ποσό του επόμενου προϋπολογισμού για την περίοδο 2021-2027. Το Green Deal περιλαμβάνει επίσης επενδυτικό σχέδιο Invest EU που είναι ο διάδοχος του σχεδίου Juncker και από το 2018 συγκεντρώνει όλα τα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά μέσα κάτω από ένα ενιαίο έμβλημα.
Μόνο 15,2 δισ. ευρώ ο μηχανισμός επενδύσεων
Ο μηχανισμός επενδύσεων έχει στη διάθεσή του μόνο 15,2 δις. ευρώ από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, αλλά έχει ως στόχο επιπλέον επενδύσεις ύψους 650 δισεκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων 300 δισεκατομμύρια ευρώ θα διοχετευθούν σε πράσινα έργα.Ένα ακόμη χρηματοδοτικό εργαλείο είναι το Just Transition Fund, το οποίο θα παράσχει νέα χρήματα (7,5 δισ. Ευρώ) για τη χρηματοδότηση έργων σε περιοχές που εξαρτώνται από τα ορυκτά καύσιμα. Συνολικά, η ΕΕ ελπίζει να κινητοποιήσει 100 δισ. ευρώ μέσω αυτού του μηχανισμού.
Η χρηματοδότηση του Green Deal προέρχεται, σε μεγάλο βαθμό, από την ανακατεύθυνση των προϋπολογισμών προς την ενεργειακή μετάβαση. "Αυτό προφανώς δεν αντιπροσωπεύει τις πλήρεις ανάγκες χρηματοδότησης, οι οποίες υπολογίζονται σε πρόσθετες επενδύσεις ύψους 260 δισ. Ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή", ανέφερε στο Euractive πηγή της Επιτροπής.
Εξασφάλιση της συναίνεσης χωρών όπως η Πολωνία
Το Just Transition Fund θα πρέπει να αποτελέσει τη βάση της κλιματικής στρατηγικής της ΕΕ και θα πρέπει να βοηθήσει στην προσέλκυση ορισμένων από τις πιο επίμονες χώρες, όπως η Πολωνία, όπου ο άνθρακας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομία της και υπάρχουν περιοχές που είναι απολύτως εξαρτημένες από αυτόν όπως η Σιλεσία. Η χώρα που αρνήθηκε να δεσμευτεί για την ουδετερότητα του άνθρακα θα πρέπει να κάνει συμβιβασμούς. Ο γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι οι πόροι για την ενεργειακή μετάβαση δεν θα απελευθερωθούν εάν η Βαρσοβία δεν τηρήσει τον ευρωπαϊκό στόχο.
Ένα άλλο εμπόδιο για την Πολωνία είναι η πρόσβαση στο Ταμείο Συνοχής, μία από τις κύριες πηγές χρηματοδότησης του Green Deal. Αυτό θα μπορούσε να εμποδίσει την πρόσβαση της Πολωνίας, η οποία ελέγχεται από τις Βρυξέλλες για τις μεταρρυθμίσεις της δικαστικής εξουσίας. Εξάλλου, το ζήτημα των άλλων περιφερειών που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από το ταμείο παραμένει αναπάντητο. "Θα πρέπει να αποφασιστεί εάν θα διατεθούν μεγάλα ποσά σε μικρό αριθμό περιφερειών ή μικρότερα σε περισσότερες περιφέρειες ", δήλωσε πηγή της Επιτροπής, προσθέτοντας ότι "δεν υπάρχει εγγύηση ότι θα επωφεληθούν όλες οι χώρες" .
Κριτήρια επιλογής
Τα κριτήρια επιλογής που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα βασίζονται στα επίπεδα εκπομπών των περιφερειών, την εξάρτηση της απασχόλησης από τις βιομηχανίες που εκπέμπουν και την ευημερία της γεωγραφικής περιοχής. Επίσης η πυρηνική ενέργεια δεν θα επηρεαστεί, καθώς το κλείσιμο εγκαταστάσεων δεν αποτελεί προτεραιότητα όσον αφορά τις εκπομπές άνθρακα.
Με αυτά τα κριτήρια, είναι απίθανο οι γαλλικές περιφέρειες να είναι σε θέση να επωφεληθούν, αλλά θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη οι περιφέρειες από κράτη μέλη όπως η Τσεχία ή ακόμα και η Γερμανία. Η επιλογή των επιλέξιμων περιφερειών θα πρέπει να πραγματοποιηθεί πριν από το τέλος του 2020, αν και η Επιτροπή αναμένεται να προτείνει μια σειρά δυνητικά επιλέξιμων περιφερειών για τα κράτη μέλη ήδη από τον Φεβρουάριο. Στη συνέχεια, εναπόκειται στα κράτη μέλη να πείσουν την Επιτροπή να προσθέσει και άλλες περιοχές στον κατάλογο των επιλέξιμων.
www.worldenergynews.gr
