Η αναλυτική συνέντευξη του Ν.Ανασταστιάδη στον Φιλελεύθερο
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, σε συνέντευξή του στον «Φ», τονίζει πως η συμφωνία υπό τις παρούσες συνθήκες δείχνει την ισχυρή πολιτική βούληση τόσο των εμπλεκομένων κρατών όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης πως δεν αποδέχονται τις έκνομες ενέργειες και τα τετελεσμένα που η Τουρκία επιδιώκει.
Άκρως σημαντική θεωρεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας την υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό EastMed, αύριο στην Αθήνα, με τους ηγέτες της Ελλάδας και του Ισραήλ.
Ιδιαίτερα με τα δεδομένα που υπάρχουν στην Aνατολική Μεσόγειο και τις έκνομες τουρκικές ενέργειες και προκλήσεις να κλιμακώνονται σε συνεχή βάση.
Με νόημα διερωτάται τι θέλουν όσοι του ασκούν κριτική, να παραμένει η πλευρά μας αδρανής, γιατί θα εκνευριστεί η Τουρκία;
Διαμηνύει πως δεν μπορεί να τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θέμα ΑΟΖ. Και πως το ενεργειακό πρόγραμμα θα υλοποιηθεί όπως προγραμματίστηκε.
- Η υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό EastMed, τώρα, ποιο νόημα έχει και εσείς ποια σημασία δίνετε;
Η υπογραφή μιας συμφωνίας για την κατασκευή ενός τόσο σημαντικού αγωγού, ο οποίος θα συμβάλει στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, δεν αποτελεί μόνο θέση των τεσσάρων κρατών που εμπλέκονται, αλλά είναι και απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία χρηματοδοτεί τη μελέτη βιωσιμότητας του έργου.
Συνεπώς, θεωρείται σημαντική η υπογραφή της συμφωνίας υλοποίησης ενός έργου και στέλνει μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση. Ιδιαίτερα, κάτω από τις παρούσες συνθήκες, δείχνει την ισχυρή πολιτική βούληση τόσο των εμπλεκομένων κρατών όσο και της ΕΕ πως δεν αποδέχονται τις έκνομες ενέργειες και τα τετελεσμένα που η Τουρκία επιδιώκει.
- Η υπογραφή αυτής της συμφωνίας μεταξύ των κρατών στις 2 του Ιανουαρίου, λέει ο αντίλογος σε αυτό που επιχειρείτε να κάνετε, δεν μπορεί να αποτρέψει τις ενέργειες της Τουρκίας. Και από την άλλη καθοριστικός παράγοντας για την υλοποίηση του έργου θα είναι οι εμπλεκόμενες εταιρείες.
Πρώτον, η υπογραφή μιας αναλόγου συμφωνίας δεν αποτελεί μέτρο αποτροπής των τουρκικών ενεργειών. Είναι ένα μέτρο επιβεβαίωσης της κυριαρχίας των κρατών και της ενάσκησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων τους στην Αποκλειστική Οικονομική τους Ζώνη.
Δεύτερον, αναφέρθηκα και προηγουμένως στη χρηματοδότηση της μελέτης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Συνεπώς αυτό που εκφράζεται είναι από τη μια η πολιτική βούληση συνεργασίας και από την άλλη η επίτευξη του στόχου της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως πολλοί είναι οι καθοριστικοί παράγοντες που επηρεάζουν την υλοποίηση του έργου. Σε όσους ασκούν κριτική θέτω το ερώτημα: Να παραμείνουμε αδρανείς γιατί αυτό ενδεχόμενα εξυπηρετεί τους στόχους της Τουρκίας;
Δηλαδή, οσάκις η Άγκυρα αμφισβητεί κυριαρχικά δικαιώματα, θα πρέπει να αποφεύγονται οι όποιες αποφάσεις είτε της Ευρωπαϊκής Ένωσης είτε των κρατών που εμπλέκονται γιατί ενδεχομένως θα εκνευριστεί ή θα ενεργήσει κατά άλλον τρόπο η Τουρκία;
- Εσείς πώς εισπράξατε την τελευταία τοποθέτηση του Μ. Ακιντζί ότι με λύση του Κυπριακού επιλύονται όλα τα προβλήματα στην Ανατολική Μεσόγειο;
- Θέλω να πω κάτι, και δεν το αρνήθηκα ποτέ: Πιστεύω στις καλές προθέσεις του κ. Ακιντζί. Αλλά την ίδια ώρα γνωρίζω τα περιθώρια μέσα στα οποία μπορεί να κινείται.
Δεν έχω αμφιβολία ότι ο ίδιος είναι καλών προθέσεων. Εκείνο που ανησυχώ είναι ο χαλινός ή ο έλεγχος που τίθεται από την Τουρκία εις τον εκάστοτε ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Μήπως ο κ. Μεχμέτ Αλί Ταλάτ δεν ήταν υπέρ της λύσης; Γιατί δεν επιτεύχθηκε συμφωνία όταν η συγκυρία έφερε τον Δημήτρη Χριστόφια να έχει συνομιλητή του από τουρκοκυπριακής πλευράς τον κ. Ταλάτ;
Και οι δύο έλεγαν και επεδίωκαν μια λύση του Κυπριακού που να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των δύο κοινοτήτων.
Το ΑΚΕΛ δεν γνώριζε τότε πως με τη λύση του Κυπριακού ενδεχόμενα θα αποφεύγονταν πολλά απ’ όσα καταγράφονται σήμερα; Γιατί δεν λύθηκε το Κυπριακό; Δεν ήθελε ο Χριστόφιας ή ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ;
Αιτία ήταν, δυστυχώς, οι παρεμβάσεις, οι περιορισμοί και οι αξιώσεις της Άγκυρας προκειμένου να επιτύχει τέτοια λύση που θα εξυπηρετούσε πρωταρχικά τα δικά της συμφέροντα και όχι των Τουρκοκυπρίων.
Συνεπώς, ας συνειδητοποιήσουν κάποιοι ότι το Κυπριακό δεν είναι δημιούργημα του 2013.
Είναι το αποτέλεσμα της προδοσίας και εν συνεχεία της τουρκικής εισβολής και κατοχής κυπριακού εδάφους από το 1974.
- Είχατε εξαγγείλει πολλές φορές ότι προχωρούμε με το πρόγραμμα των γεωτρήσεων. Με δεδομένο ότι θερμαίνονται συνεχώς τα νερά στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, θα συνεχίσετε το πρόγραμμα των γεωτρήσεων; Είναι οι τριμερείς από μόνες τους αποτρεπτικός παράγοντας στις τουρκικές προκλήσεις;
Πρώτον, όσον αφορά στην υλοποίηση του ενεργειακού προγράμματος, θέλω να καταστήσω σαφές ότι είμαστε αποφασισμένοι, σε συνεργασία με τις εταιρείες που εμπλέκονται και ενδιαφερόμενες χώρες, να προχωρήσουμε στους ενεργειακούς σχεδιασμούς όπως έχουν προκαθοριστεί.
Δεύτερον, όσον αφορά στις τριμερείς, και θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι: είναι τριμερείς συνεργασίες προς επίτευξη του μέγιστου οφέλους για τις χώρες που εμπλέκονται και όχι στρατιωτικές συμμαχίες προς όφελος των εμπλεκομένων χωρών.
Το σημαντικό των τριμερών συνεργασιών, που κάποιοι παραγνωρίζουν, είναι πως με την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης διασφαλίζονται τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Και αυτό που πρέπει -όσοι με ευκολία κρίνουν- να αναλογιστούν είναι πως εάν δεν υπήρχαν αυτές οι συνεργασίες και η οριοθέτηση, σε ποια θέση θα βρισκόταν διεθνώς η Κυπριακή Δημοκρατία.
Δεν θα είχε εν τη ουσία αναγνωριστεί από τρίτα κράτη η Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη. Αίγυπτος, Ισραήλ και Λίβανος αναγνωρίζουν τη Διεθνή Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας, αναγνωρίζουν κατ’ επέκταση τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, την κατοχυρώνουν.
Αυτό είναι το σημαντικότερο αμυντικό όπλο έναντι των ισχυρισμών της Τουρκίας. Συνεπώς θα πρέπει να εκτιμάται η κάθε τριμερής συνεργασία και τι προσφέρει ή διασφαλίζει στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Ουδέποτε είπαμε ή ισχυριστήκαμε ότι η αναβάθμιση των σχέσεών μας, που όλοι αναγνωρίζουν ότι είναι προς την ορθή κατεύθυνση, είναι αμυντικές συμφωνίες έναντι των τουρκικών απειλών.
- Οι συνεργασίες διευρύνονται και σύντομα θα έχουμε την τετραμερή της Αιγύπτου με τη συμμετοχή της Γαλλίας. Δεδομένου και του ενδιαφέροντος της Γαλλίας για την περιοχή, να αναμένουμε μια ενεργότερη συμμετοχή από γαλλικής πλευράς;
- Αυτό που μπορώ να πω είναι πως η κάθε χώρα θέλει να διασφαλίσει τα δικά της συμφέροντα και κατά κύριο λόγο τα οικονομικά της συμφέροντα. Στην προκειμένη περίπτωση δεν υπάρχει κίνδυνος αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Γαλλίας ή του εδάφους της Γαλλίας.
Συνεπώς η απόφαση των εταιρειών να προχωρήσουν με το πρόγραμμα όπως έχει συμφωνηθεί είμαι βέβαιος ότι προκειμένου να διασφαλιστούν τα προγράμματα που έχουν υποχρέωση και έχουν συμφωνηθεί, θα διασφαλιστεί ότι θα πραγματοποιηθούν.
- Βλέπουμε συνεχώς η Τουρκία να κλιμακώνει την ένταση στην περιοχή. Εκτιμάτε ότι θέλοντας να δοκιμάσει και τις αντοχές της Ελλάδας θα επιχειρήσει κάποιο θερμό επεισόδιο, το οποίο ασφαλώς θα έχει άμεσο αντίκτυπο και στην Κύπρο; Σας ανησυχεί αυτό το ενδεχόμενο;
Θα πρέπει να είναι εκτός πραγματικότητας οποιοσδήποτε δεν εκφράζει ανησυχία για τους ενδεχόμενους κινδύνους από τις προκλήσεις της Τουρκίας.
Όμως θέλω να πιστεύω ότι οι παρατηρούμενες αντιδράσεις θα την υποχρεώσουν να κάνει δεύτερες σκέψεις. Ήδη παρατηρούνται αντιδράσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ως αποτέλεσμα της συμφωνίας με τη Λιβύη. Επίσης παρατηρούνται αντιδράσεις από τη Ρωσία και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπάρχουν παρεμβάσεις από πλευράς Μακρόν και Μέρκελ.
Όλοι αντιλαμβάνονται ότι οι ενέργειες της Τουρκίας πυροδοτούν μια ένταση την οποία εν τέλει θα κληθεί να πληρώσει, εν είδει προσφυγικών ροών, η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήδη η ΕΕ απειλείται από την Τουρκία με μη υλοποίηση της συμφωνίας που επιτεύχθηκε για τους πρόσφυγες της Συρίας.
Συνεπώς, παρά την προκλητικότητα, παρά τις συνεχείς προκλήσεις, λόγω των παρατηρουμένων αντιδράσεων, θέλω να ελπίζω ότι θα υπάρξουν δεύτερες σκέψεις από πλευράς Τουρκίας. Θέλω να ελπίζω ότι θα αποφευχθεί μια κρίση η οποία δεν θα αφήσει αλώβητη την Τουρκία.
Οι κίνδυνοι δεν εξουδετερώνονται απλώς μέσα από ελπίδες. Επαναλαμβάνω ότι οι κίνδυνοι είναι υπαρκτοί. Πιστεύω πως στο τέλος με τις παρεμβάσεις θα αποτραπεί ένα ανάλογο ενδεχόμενο.
Όπλο μας το διεθνές δίκαιο έναντι των προκλήσεων
- Έχουμε έναν Ερντογάν που συνεχώς στέλνει το μήνυμα πως, αν δεν ικανοποιηθούν τα σχέδιά του, δεν πρόκειται να σταματήσει τις ενέργειές του. Πώς απαντάτε σε συνεργασία και με τις χώρες της περιοχής σ’ αυτή την προσπάθεια του Ερντογάν;
Προσπαθούμε μέσα από τις διπλωματικές δράσεις να μην απαντούμε στην πρόκληση αλλά επιδιώκουμε την επικράτηση του διεθνούς δικαίου.
Δηλαδή μέσα από διπλωματικές ενέργειες, από παραστάσεις, από αντιδράσεις να επιτύχουμε την αποτροπή ανάλογων ενεργειών. Δεν έχουμε την πολυτέλεια της απάντησης στην πρόκληση με τα ίδια μέσα.
Εκείνο που έχουμε ως βασικό όπλο είναι το διεθνές δίκαιο, οι καλές σχέσεις μέσα από την πολυεπίπεδη εξωτερική πολιτική που ακολουθήσαμε και βεβαίως η επιλογή μας δεν είναι άλλη από την εμμονή στην εφαρμογή του διεθνούς δικαίου.
Προετοιμάζεται η προσφυγή της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Χάγη
- Τι είναι αυτό που σας κρατά πίσω από την οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ελλάδα; Με την παρούσα ελληνική Κυβέρνηση δεν φαίνεται να έχετε ακόμα συντονίσει τους βηματισμούς σας.
Να ξεκινήσω από τη συνεργασία με τη σημερινή Κυβέρνηση, η οποία θα πρέπει να πω, στον υπέρτατο βαθμό, είναι άριστη, όπως υπήρξε βεβαίως και με την Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα. Συνεπώς τα όσα λέγονται ή ακούγονται δεν έχουν καμιά σχέση με την πραγματικότητα. Και αυτό το λέω με κατηγορηματικό τρόπο.
Ο μη καθορισμός των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών των δύο χωρών οφείλεται καθαρά σε τεχνικούς λόγους.
- Πού βρίσκεται το θέμα προσφυγής στη Χάγη;
Προχωρούμε. Βρισκόμαστε στο στάδιο της προετοιμασίας. Όταν και εφόσον κατατεθεί, θα κληθεί η Τουρκία να απαντήσει.
Είτε θα επιλέξει την απόρριψη -που είναι δικαίωμά της διότι δεν αποδέχεται τη διεθνή σύμβαση- είτε ακόμα τη διαιτησία. Είτε, όπως έγινε και σε άλλες περιπτώσεις, αρχική απόρριψη και εν συνεχεία αποδοχή μίας διαιτησίας, διότι είναι ο μόνος τρόπος προς αποφυγήν θερμών επεισοδίων ή συρράξεων. Η διαιτησία θα καθορίσει με βάση το διεθνές δίκαιο τις οικονομικές ζώνες της κάθε χώρας.
- Αποκλείετε το ενδεχόμενο αυτά τα θέματα να βρεθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό; Κατά διαστήματα έγιναν διάφορες προσπάθειες να συζητηθούν και αυτά τα θέματα στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων του Κυπριακού…
Ενόσω εκκρεμεί η λύση του Κυπριακού, δεν δέχομαι να τίθενται εν αμφιβόλω τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μία λύση του Κυπριακού που θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του λαού και που μπορεί να γίνει αποδεχτή και από τις δύο κοινότητες στα πλαίσια των αρχών του διεθνούς οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών και των αρχών και αξιών της ΕΕ θα μπορούσε σημαντικά να συμβάλει στην άρση των προβλημάτων που σήμερα αντιμετωπίζουμε.
Βεβαίως αυτό θα γίνει μόνο εάν η Τουρκία συνειδητοποιήσει ότι είναι και προς το δικό της όφελος, αλλά και προς όφελος των Τουρκοκυπρίων των οποίων τα δικαιώματα ισχυρίζεται ότι εγγυάται.
Για αυτό θα πρέπει να αποδεχθεί τις αρχές του διεθνούς δικαίου, ότι ένα κυρίαρχο κράτος-μέλος του ΟΗΕ καθορίζει την ΑΟΖ του με βάση τη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας.
- Αυτό που ζητούν οι Τουρκοκύπριοι είναι το αντίθετο… Ζητούν συζήτηση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
- Επαναλαμβάνω ότι δεν μπορεί να τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θέμα συζήτησης της ΑΟΖ ενός κυρίαρχου κράτους, διότι και πάλι αυτό το οποίο θα είναι το ζητούμενο είναι το τι θα πάρει η Τουρκία και θα τεθεί ως προϋπόθεση για τη λύση του Κυπριακού.
Όσον αφορά στην ΑΟΖ, τίθεται θέμα ως προϋπόθεση για περαιτέρω διάλογο. Εάν και κατά πόσο αναγνωρίζεται η πολιτική ισότητα -όπως την ερμηνεύουν φυσικά διότι έχουμε ήδη κάνει αποδεχτή την πολιτική ισότητα. Επίσης ως προς το εάν και κατά πόσο θα έχουν θετική ψήφο οι Τουρκοκύπριοι σε όλα όσα αποφασίζονται από την κεντρική Κυβέρνηση.
Συνεπώς εάν τώρα θέτουν προαπαιτούμενα για να συνεχίσει ο διάλογος, μπορείτε να φανταστείτε τι θα σημαίνει εάν εμπλέξουμε το κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΑΟΖ που αναγνωρίζεται διεθνώς;
Να επαναλάβω εδώ τη σημασία της συμφωνίας οριοθέτησης της ΑΟΖ. Υπάρχει η απόφαση της ΕΕ για λήψη στοχευμένων μέτρων εναντίον της Τουρκίας για τις παραβιάσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.
Συνεπώς είναι κάτι το οποίο μπορεί να συζητηθεί και πρέπει να συζητηθεί και πρέπει να θεωρηθεί μέρος της λύσης η αναγνώριση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας και το δικαίωμα άσκησης της κυριαρχίας της στις θάλασσες που την περιβάλλουν. Αυτό θα είναι προς όφελος όχι μόνο των Ελληνοκυπρίων, αλλά και των Τουρκοκυπρίων.
Αυτή τη στιγμή καταπατάται κατά 44% η ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία εις βάρος και των δύο κοινοτήτων.
Υπήρξε συναντίληψη με Ακιντζί αλλά…
- Πήγατε στο Βερολίνο με στόχο την επανέναρξη των συνομιλιών. Εάν, τότε, καταλήγατε σε μία συμφωνία, με δεδομένες τις τουρκικές θέσεις, τι προοπτική θα είχε μία τέτοια συμφωνία μεταξύ υμών και του κ. Ακιντζί;
Το πρόβλημα είναι ότι η Τουρκία δεν ήθελε ούτε την τριμερή ούτε την πενταμερή σε αυτό το στάδιο. Εκείνο που μας οδήγησε στο Βερολίνο ήταν η πρόσκληση του ΓΓ του ΟΗΕ που προηγήθηκε των ενστάσεων της τουρκικής Κυβέρνησης.
Απ’ ό,τι αντιλαμβάνεστε, εκ του αποτελέσματος, δεν έγινε κατορθωτή η συμφωνία, όχι διότι μεταξύ μας δεν είχαμε συναντίληψη στους όρους αναφοράς, αλλά διότι είναι απαίτηση της Τουρκίας οι όροι αναφοράς και οι διαδικασίες που θα ακολουθηθούν να συμφωνηθούν σε μία άτυπη πενταμερή διάσκεψη.
Και εκ του ανακοινωθέντος του ΓΓ του ΟΗΕ διαφαίνεται σαφέστατα αυτό που είχα πει, όταν ναυάγησε η προσπάθεια της κ. Λουτ. Ότι ενώ υπήρξε συναντίληψη μεταξύ των δύο ηγετών στη συνάντηση της 9ης Αυγούστου, παρά ταύτα λόγω παρεμβάσεων της Άγκυρας δεν έγινε κατορθωτή η επίτευξη συμφωνίας επί των όρων αναφοράς.
Είναι ευκαιρία να επαναλάβω σε όσους ασκούν κριτική ότι τάχα θα πρέπει η ελληνοκυπριακή πλευρά να επιδείξει καλή βούληση, ότι αυτή είναι μία ακόμα απόδειξη ότι δεν εξαρτάται από την ελληνοκυπριακή πλευρά η συμφωνία. Συνεπώς είναι καιρός να σταματήσουν κάποιοι να αποδίδουν ευθύνες στην ελληνοκυπριακή πλευρά για τη μη επανέναρξη ή το ναυάγιο του διαλόγου.
Εκτός εάν δεν παρακολουθούν πώς η Τουρκία ενεργεί και τι όρους θέτει, αλλά και πόσο εξαρτώνται τα πάντα από την Τουρκία για να υπάρξει πρόοδος.
Εδώ και 45 χρόνια, δεν υπήρξε Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας που δεν ήθελε τη λύση του Κυπριακού.
Όχι την όποια λύση αλλά λύση που να μπορεί να σταθεί στον χρόνο. Να είναι λειτουργική για να μπορεί να είναι και βιώσιμη.
Η ευθύνη βαραίνει την ελληνοκυπριακή πλευρά που είναι το θύμα της εισβολής και κατοχής ή την Τουρκία που αξιώνει να έχει λόγο στις αποφάσεις που θα λαμβάνονται μέσω της μιας ψήφου;
- Θα έχουμε κάτι νεότερο από την κ. Λουτ;
Αυτό εξαρτάται από τον ΓΓ του ΟΗΕ. Δεν διαβλέπω όμως επί του παρόντος ότι υπάρχει το ενδεχόμενο επίσκεψης στην Κύπρο της κ. Λουτ εκτός εάν, μέσα από τις επαφές με τις εγγυήτριες δυνάμεις, θεωρήσει ότι κρίνεται αναγκαίο να επισκεφθεί πάλι τη Λευκωσία. Σε κάθε περίπτωση είναι καλοδεχούμενη κάθε επίσκεψη και κάθε πρωτοβουλία που αναλαμβάνουν τα Ηνωμένα Έθνη.
- Τα νεότερα σε σχέση με το Κυπριακό να τα αναμένουμε μετά την αναμέτρηση στα κατεχόμενα;
Όπως κατέστη σαφές τόσο από τα επιχειρήματα της τουρκοκυπριακής κοινότητας όσο και της τουρκικής Κυβέρνησης, δεν μπορούμε να αναμένουμε κάτι στο άμεσο μέλλον. Η Τουρκία ισχυριζόταν ότι στην Αγγλία εκκρεμούσαν οι εκλογές, το Brexit, κι ότι εκκρεμεί η αναμέτρηση στα κατεχόμενα.
Στην Τουρκία έχουν άλλες προτεραιότητες λόγω της κρίσης στη Συρία. Τώρα προσπαθούν να προκαλέσουν νέα κρίση μέσα από τη συμφωνία με τη Λιβύη. Δυστυχώς, όπως είπα και προηγουμένως, δεν είναι θέμα που εξαρτάται από τις δικές μας ενέργειες ή πρωτοβουλίες ό,τι νεότερο στο Κυπριακό.
Πηγή: Φιλελεύθερος/ Philenews
www.worldenergynews.gr
Άκρως σημαντική θεωρεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας την υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό EastMed, αύριο στην Αθήνα, με τους ηγέτες της Ελλάδας και του Ισραήλ.
Ιδιαίτερα με τα δεδομένα που υπάρχουν στην Aνατολική Μεσόγειο και τις έκνομες τουρκικές ενέργειες και προκλήσεις να κλιμακώνονται σε συνεχή βάση.
Με νόημα διερωτάται τι θέλουν όσοι του ασκούν κριτική, να παραμένει η πλευρά μας αδρανής, γιατί θα εκνευριστεί η Τουρκία;
Διαμηνύει πως δεν μπορεί να τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θέμα ΑΟΖ. Και πως το ενεργειακό πρόγραμμα θα υλοποιηθεί όπως προγραμματίστηκε.
- Η υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό EastMed, τώρα, ποιο νόημα έχει και εσείς ποια σημασία δίνετε;
Η υπογραφή μιας συμφωνίας για την κατασκευή ενός τόσο σημαντικού αγωγού, ο οποίος θα συμβάλει στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, δεν αποτελεί μόνο θέση των τεσσάρων κρατών που εμπλέκονται, αλλά είναι και απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία χρηματοδοτεί τη μελέτη βιωσιμότητας του έργου.
Συνεπώς, θεωρείται σημαντική η υπογραφή της συμφωνίας υλοποίησης ενός έργου και στέλνει μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση. Ιδιαίτερα, κάτω από τις παρούσες συνθήκες, δείχνει την ισχυρή πολιτική βούληση τόσο των εμπλεκομένων κρατών όσο και της ΕΕ πως δεν αποδέχονται τις έκνομες ενέργειες και τα τετελεσμένα που η Τουρκία επιδιώκει.
- Η υπογραφή αυτής της συμφωνίας μεταξύ των κρατών στις 2 του Ιανουαρίου, λέει ο αντίλογος σε αυτό που επιχειρείτε να κάνετε, δεν μπορεί να αποτρέψει τις ενέργειες της Τουρκίας. Και από την άλλη καθοριστικός παράγοντας για την υλοποίηση του έργου θα είναι οι εμπλεκόμενες εταιρείες.
Πρώτον, η υπογραφή μιας αναλόγου συμφωνίας δεν αποτελεί μέτρο αποτροπής των τουρκικών ενεργειών. Είναι ένα μέτρο επιβεβαίωσης της κυριαρχίας των κρατών και της ενάσκησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων τους στην Αποκλειστική Οικονομική τους Ζώνη.
Δεύτερον, αναφέρθηκα και προηγουμένως στη χρηματοδότηση της μελέτης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Συνεπώς αυτό που εκφράζεται είναι από τη μια η πολιτική βούληση συνεργασίας και από την άλλη η επίτευξη του στόχου της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως πολλοί είναι οι καθοριστικοί παράγοντες που επηρεάζουν την υλοποίηση του έργου. Σε όσους ασκούν κριτική θέτω το ερώτημα: Να παραμείνουμε αδρανείς γιατί αυτό ενδεχόμενα εξυπηρετεί τους στόχους της Τουρκίας;
Δηλαδή, οσάκις η Άγκυρα αμφισβητεί κυριαρχικά δικαιώματα, θα πρέπει να αποφεύγονται οι όποιες αποφάσεις είτε της Ευρωπαϊκής Ένωσης είτε των κρατών που εμπλέκονται γιατί ενδεχομένως θα εκνευριστεί ή θα ενεργήσει κατά άλλον τρόπο η Τουρκία;
- Εσείς πώς εισπράξατε την τελευταία τοποθέτηση του Μ. Ακιντζί ότι με λύση του Κυπριακού επιλύονται όλα τα προβλήματα στην Ανατολική Μεσόγειο;
- Θέλω να πω κάτι, και δεν το αρνήθηκα ποτέ: Πιστεύω στις καλές προθέσεις του κ. Ακιντζί. Αλλά την ίδια ώρα γνωρίζω τα περιθώρια μέσα στα οποία μπορεί να κινείται.
Δεν έχω αμφιβολία ότι ο ίδιος είναι καλών προθέσεων. Εκείνο που ανησυχώ είναι ο χαλινός ή ο έλεγχος που τίθεται από την Τουρκία εις τον εκάστοτε ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Μήπως ο κ. Μεχμέτ Αλί Ταλάτ δεν ήταν υπέρ της λύσης; Γιατί δεν επιτεύχθηκε συμφωνία όταν η συγκυρία έφερε τον Δημήτρη Χριστόφια να έχει συνομιλητή του από τουρκοκυπριακής πλευράς τον κ. Ταλάτ;
Και οι δύο έλεγαν και επεδίωκαν μια λύση του Κυπριακού που να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των δύο κοινοτήτων.
Το ΑΚΕΛ δεν γνώριζε τότε πως με τη λύση του Κυπριακού ενδεχόμενα θα αποφεύγονταν πολλά απ’ όσα καταγράφονται σήμερα; Γιατί δεν λύθηκε το Κυπριακό; Δεν ήθελε ο Χριστόφιας ή ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ;
Αιτία ήταν, δυστυχώς, οι παρεμβάσεις, οι περιορισμοί και οι αξιώσεις της Άγκυρας προκειμένου να επιτύχει τέτοια λύση που θα εξυπηρετούσε πρωταρχικά τα δικά της συμφέροντα και όχι των Τουρκοκυπρίων.
Συνεπώς, ας συνειδητοποιήσουν κάποιοι ότι το Κυπριακό δεν είναι δημιούργημα του 2013.
Είναι το αποτέλεσμα της προδοσίας και εν συνεχεία της τουρκικής εισβολής και κατοχής κυπριακού εδάφους από το 1974.
- Είχατε εξαγγείλει πολλές φορές ότι προχωρούμε με το πρόγραμμα των γεωτρήσεων. Με δεδομένο ότι θερμαίνονται συνεχώς τα νερά στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, θα συνεχίσετε το πρόγραμμα των γεωτρήσεων; Είναι οι τριμερείς από μόνες τους αποτρεπτικός παράγοντας στις τουρκικές προκλήσεις;
Πρώτον, όσον αφορά στην υλοποίηση του ενεργειακού προγράμματος, θέλω να καταστήσω σαφές ότι είμαστε αποφασισμένοι, σε συνεργασία με τις εταιρείες που εμπλέκονται και ενδιαφερόμενες χώρες, να προχωρήσουμε στους ενεργειακούς σχεδιασμούς όπως έχουν προκαθοριστεί.
Δεύτερον, όσον αφορά στις τριμερείς, και θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι: είναι τριμερείς συνεργασίες προς επίτευξη του μέγιστου οφέλους για τις χώρες που εμπλέκονται και όχι στρατιωτικές συμμαχίες προς όφελος των εμπλεκομένων χωρών.
Το σημαντικό των τριμερών συνεργασιών, που κάποιοι παραγνωρίζουν, είναι πως με την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης διασφαλίζονται τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Και αυτό που πρέπει -όσοι με ευκολία κρίνουν- να αναλογιστούν είναι πως εάν δεν υπήρχαν αυτές οι συνεργασίες και η οριοθέτηση, σε ποια θέση θα βρισκόταν διεθνώς η Κυπριακή Δημοκρατία.
Δεν θα είχε εν τη ουσία αναγνωριστεί από τρίτα κράτη η Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη. Αίγυπτος, Ισραήλ και Λίβανος αναγνωρίζουν τη Διεθνή Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας, αναγνωρίζουν κατ’ επέκταση τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, την κατοχυρώνουν.
Αυτό είναι το σημαντικότερο αμυντικό όπλο έναντι των ισχυρισμών της Τουρκίας. Συνεπώς θα πρέπει να εκτιμάται η κάθε τριμερής συνεργασία και τι προσφέρει ή διασφαλίζει στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Ουδέποτε είπαμε ή ισχυριστήκαμε ότι η αναβάθμιση των σχέσεών μας, που όλοι αναγνωρίζουν ότι είναι προς την ορθή κατεύθυνση, είναι αμυντικές συμφωνίες έναντι των τουρκικών απειλών.
- Οι συνεργασίες διευρύνονται και σύντομα θα έχουμε την τετραμερή της Αιγύπτου με τη συμμετοχή της Γαλλίας. Δεδομένου και του ενδιαφέροντος της Γαλλίας για την περιοχή, να αναμένουμε μια ενεργότερη συμμετοχή από γαλλικής πλευράς;
- Αυτό που μπορώ να πω είναι πως η κάθε χώρα θέλει να διασφαλίσει τα δικά της συμφέροντα και κατά κύριο λόγο τα οικονομικά της συμφέροντα. Στην προκειμένη περίπτωση δεν υπάρχει κίνδυνος αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Γαλλίας ή του εδάφους της Γαλλίας.
Συνεπώς η απόφαση των εταιρειών να προχωρήσουν με το πρόγραμμα όπως έχει συμφωνηθεί είμαι βέβαιος ότι προκειμένου να διασφαλιστούν τα προγράμματα που έχουν υποχρέωση και έχουν συμφωνηθεί, θα διασφαλιστεί ότι θα πραγματοποιηθούν.
- Βλέπουμε συνεχώς η Τουρκία να κλιμακώνει την ένταση στην περιοχή. Εκτιμάτε ότι θέλοντας να δοκιμάσει και τις αντοχές της Ελλάδας θα επιχειρήσει κάποιο θερμό επεισόδιο, το οποίο ασφαλώς θα έχει άμεσο αντίκτυπο και στην Κύπρο; Σας ανησυχεί αυτό το ενδεχόμενο;
Θα πρέπει να είναι εκτός πραγματικότητας οποιοσδήποτε δεν εκφράζει ανησυχία για τους ενδεχόμενους κινδύνους από τις προκλήσεις της Τουρκίας.
Όμως θέλω να πιστεύω ότι οι παρατηρούμενες αντιδράσεις θα την υποχρεώσουν να κάνει δεύτερες σκέψεις. Ήδη παρατηρούνται αντιδράσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ως αποτέλεσμα της συμφωνίας με τη Λιβύη. Επίσης παρατηρούνται αντιδράσεις από τη Ρωσία και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπάρχουν παρεμβάσεις από πλευράς Μακρόν και Μέρκελ.
Όλοι αντιλαμβάνονται ότι οι ενέργειες της Τουρκίας πυροδοτούν μια ένταση την οποία εν τέλει θα κληθεί να πληρώσει, εν είδει προσφυγικών ροών, η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήδη η ΕΕ απειλείται από την Τουρκία με μη υλοποίηση της συμφωνίας που επιτεύχθηκε για τους πρόσφυγες της Συρίας.
Συνεπώς, παρά την προκλητικότητα, παρά τις συνεχείς προκλήσεις, λόγω των παρατηρουμένων αντιδράσεων, θέλω να ελπίζω ότι θα υπάρξουν δεύτερες σκέψεις από πλευράς Τουρκίας. Θέλω να ελπίζω ότι θα αποφευχθεί μια κρίση η οποία δεν θα αφήσει αλώβητη την Τουρκία.
Οι κίνδυνοι δεν εξουδετερώνονται απλώς μέσα από ελπίδες. Επαναλαμβάνω ότι οι κίνδυνοι είναι υπαρκτοί. Πιστεύω πως στο τέλος με τις παρεμβάσεις θα αποτραπεί ένα ανάλογο ενδεχόμενο.
Όπλο μας το διεθνές δίκαιο έναντι των προκλήσεων
- Έχουμε έναν Ερντογάν που συνεχώς στέλνει το μήνυμα πως, αν δεν ικανοποιηθούν τα σχέδιά του, δεν πρόκειται να σταματήσει τις ενέργειές του. Πώς απαντάτε σε συνεργασία και με τις χώρες της περιοχής σ’ αυτή την προσπάθεια του Ερντογάν;
Προσπαθούμε μέσα από τις διπλωματικές δράσεις να μην απαντούμε στην πρόκληση αλλά επιδιώκουμε την επικράτηση του διεθνούς δικαίου.
Δηλαδή μέσα από διπλωματικές ενέργειες, από παραστάσεις, από αντιδράσεις να επιτύχουμε την αποτροπή ανάλογων ενεργειών. Δεν έχουμε την πολυτέλεια της απάντησης στην πρόκληση με τα ίδια μέσα.
Εκείνο που έχουμε ως βασικό όπλο είναι το διεθνές δίκαιο, οι καλές σχέσεις μέσα από την πολυεπίπεδη εξωτερική πολιτική που ακολουθήσαμε και βεβαίως η επιλογή μας δεν είναι άλλη από την εμμονή στην εφαρμογή του διεθνούς δικαίου.
Προετοιμάζεται η προσφυγή της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Χάγη
- Τι είναι αυτό που σας κρατά πίσω από την οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ελλάδα; Με την παρούσα ελληνική Κυβέρνηση δεν φαίνεται να έχετε ακόμα συντονίσει τους βηματισμούς σας.
Να ξεκινήσω από τη συνεργασία με τη σημερινή Κυβέρνηση, η οποία θα πρέπει να πω, στον υπέρτατο βαθμό, είναι άριστη, όπως υπήρξε βεβαίως και με την Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα. Συνεπώς τα όσα λέγονται ή ακούγονται δεν έχουν καμιά σχέση με την πραγματικότητα. Και αυτό το λέω με κατηγορηματικό τρόπο.
Ο μη καθορισμός των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών των δύο χωρών οφείλεται καθαρά σε τεχνικούς λόγους.
- Πού βρίσκεται το θέμα προσφυγής στη Χάγη;
Προχωρούμε. Βρισκόμαστε στο στάδιο της προετοιμασίας. Όταν και εφόσον κατατεθεί, θα κληθεί η Τουρκία να απαντήσει.
Είτε θα επιλέξει την απόρριψη -που είναι δικαίωμά της διότι δεν αποδέχεται τη διεθνή σύμβαση- είτε ακόμα τη διαιτησία. Είτε, όπως έγινε και σε άλλες περιπτώσεις, αρχική απόρριψη και εν συνεχεία αποδοχή μίας διαιτησίας, διότι είναι ο μόνος τρόπος προς αποφυγήν θερμών επεισοδίων ή συρράξεων. Η διαιτησία θα καθορίσει με βάση το διεθνές δίκαιο τις οικονομικές ζώνες της κάθε χώρας.
- Αποκλείετε το ενδεχόμενο αυτά τα θέματα να βρεθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό; Κατά διαστήματα έγιναν διάφορες προσπάθειες να συζητηθούν και αυτά τα θέματα στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων του Κυπριακού…
Ενόσω εκκρεμεί η λύση του Κυπριακού, δεν δέχομαι να τίθενται εν αμφιβόλω τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μία λύση του Κυπριακού που θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του λαού και που μπορεί να γίνει αποδεχτή και από τις δύο κοινότητες στα πλαίσια των αρχών του διεθνούς οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών και των αρχών και αξιών της ΕΕ θα μπορούσε σημαντικά να συμβάλει στην άρση των προβλημάτων που σήμερα αντιμετωπίζουμε.
Βεβαίως αυτό θα γίνει μόνο εάν η Τουρκία συνειδητοποιήσει ότι είναι και προς το δικό της όφελος, αλλά και προς όφελος των Τουρκοκυπρίων των οποίων τα δικαιώματα ισχυρίζεται ότι εγγυάται.
Για αυτό θα πρέπει να αποδεχθεί τις αρχές του διεθνούς δικαίου, ότι ένα κυρίαρχο κράτος-μέλος του ΟΗΕ καθορίζει την ΑΟΖ του με βάση τη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας.
- Αυτό που ζητούν οι Τουρκοκύπριοι είναι το αντίθετο… Ζητούν συζήτηση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
- Επαναλαμβάνω ότι δεν μπορεί να τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θέμα συζήτησης της ΑΟΖ ενός κυρίαρχου κράτους, διότι και πάλι αυτό το οποίο θα είναι το ζητούμενο είναι το τι θα πάρει η Τουρκία και θα τεθεί ως προϋπόθεση για τη λύση του Κυπριακού.
Όσον αφορά στην ΑΟΖ, τίθεται θέμα ως προϋπόθεση για περαιτέρω διάλογο. Εάν και κατά πόσο αναγνωρίζεται η πολιτική ισότητα -όπως την ερμηνεύουν φυσικά διότι έχουμε ήδη κάνει αποδεχτή την πολιτική ισότητα. Επίσης ως προς το εάν και κατά πόσο θα έχουν θετική ψήφο οι Τουρκοκύπριοι σε όλα όσα αποφασίζονται από την κεντρική Κυβέρνηση.
Συνεπώς εάν τώρα θέτουν προαπαιτούμενα για να συνεχίσει ο διάλογος, μπορείτε να φανταστείτε τι θα σημαίνει εάν εμπλέξουμε το κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΑΟΖ που αναγνωρίζεται διεθνώς;
Να επαναλάβω εδώ τη σημασία της συμφωνίας οριοθέτησης της ΑΟΖ. Υπάρχει η απόφαση της ΕΕ για λήψη στοχευμένων μέτρων εναντίον της Τουρκίας για τις παραβιάσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.
Συνεπώς είναι κάτι το οποίο μπορεί να συζητηθεί και πρέπει να συζητηθεί και πρέπει να θεωρηθεί μέρος της λύσης η αναγνώριση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας και το δικαίωμα άσκησης της κυριαρχίας της στις θάλασσες που την περιβάλλουν. Αυτό θα είναι προς όφελος όχι μόνο των Ελληνοκυπρίων, αλλά και των Τουρκοκυπρίων.
Αυτή τη στιγμή καταπατάται κατά 44% η ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία εις βάρος και των δύο κοινοτήτων.
Υπήρξε συναντίληψη με Ακιντζί αλλά…
- Πήγατε στο Βερολίνο με στόχο την επανέναρξη των συνομιλιών. Εάν, τότε, καταλήγατε σε μία συμφωνία, με δεδομένες τις τουρκικές θέσεις, τι προοπτική θα είχε μία τέτοια συμφωνία μεταξύ υμών και του κ. Ακιντζί;
Το πρόβλημα είναι ότι η Τουρκία δεν ήθελε ούτε την τριμερή ούτε την πενταμερή σε αυτό το στάδιο. Εκείνο που μας οδήγησε στο Βερολίνο ήταν η πρόσκληση του ΓΓ του ΟΗΕ που προηγήθηκε των ενστάσεων της τουρκικής Κυβέρνησης.
Απ’ ό,τι αντιλαμβάνεστε, εκ του αποτελέσματος, δεν έγινε κατορθωτή η συμφωνία, όχι διότι μεταξύ μας δεν είχαμε συναντίληψη στους όρους αναφοράς, αλλά διότι είναι απαίτηση της Τουρκίας οι όροι αναφοράς και οι διαδικασίες που θα ακολουθηθούν να συμφωνηθούν σε μία άτυπη πενταμερή διάσκεψη.
Και εκ του ανακοινωθέντος του ΓΓ του ΟΗΕ διαφαίνεται σαφέστατα αυτό που είχα πει, όταν ναυάγησε η προσπάθεια της κ. Λουτ. Ότι ενώ υπήρξε συναντίληψη μεταξύ των δύο ηγετών στη συνάντηση της 9ης Αυγούστου, παρά ταύτα λόγω παρεμβάσεων της Άγκυρας δεν έγινε κατορθωτή η επίτευξη συμφωνίας επί των όρων αναφοράς.
Είναι ευκαιρία να επαναλάβω σε όσους ασκούν κριτική ότι τάχα θα πρέπει η ελληνοκυπριακή πλευρά να επιδείξει καλή βούληση, ότι αυτή είναι μία ακόμα απόδειξη ότι δεν εξαρτάται από την ελληνοκυπριακή πλευρά η συμφωνία. Συνεπώς είναι καιρός να σταματήσουν κάποιοι να αποδίδουν ευθύνες στην ελληνοκυπριακή πλευρά για τη μη επανέναρξη ή το ναυάγιο του διαλόγου.
Εκτός εάν δεν παρακολουθούν πώς η Τουρκία ενεργεί και τι όρους θέτει, αλλά και πόσο εξαρτώνται τα πάντα από την Τουρκία για να υπάρξει πρόοδος.
Εδώ και 45 χρόνια, δεν υπήρξε Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας που δεν ήθελε τη λύση του Κυπριακού.
Όχι την όποια λύση αλλά λύση που να μπορεί να σταθεί στον χρόνο. Να είναι λειτουργική για να μπορεί να είναι και βιώσιμη.
Η ευθύνη βαραίνει την ελληνοκυπριακή πλευρά που είναι το θύμα της εισβολής και κατοχής ή την Τουρκία που αξιώνει να έχει λόγο στις αποφάσεις που θα λαμβάνονται μέσω της μιας ψήφου;
- Θα έχουμε κάτι νεότερο από την κ. Λουτ;
Αυτό εξαρτάται από τον ΓΓ του ΟΗΕ. Δεν διαβλέπω όμως επί του παρόντος ότι υπάρχει το ενδεχόμενο επίσκεψης στην Κύπρο της κ. Λουτ εκτός εάν, μέσα από τις επαφές με τις εγγυήτριες δυνάμεις, θεωρήσει ότι κρίνεται αναγκαίο να επισκεφθεί πάλι τη Λευκωσία. Σε κάθε περίπτωση είναι καλοδεχούμενη κάθε επίσκεψη και κάθε πρωτοβουλία που αναλαμβάνουν τα Ηνωμένα Έθνη.
- Τα νεότερα σε σχέση με το Κυπριακό να τα αναμένουμε μετά την αναμέτρηση στα κατεχόμενα;
Όπως κατέστη σαφές τόσο από τα επιχειρήματα της τουρκοκυπριακής κοινότητας όσο και της τουρκικής Κυβέρνησης, δεν μπορούμε να αναμένουμε κάτι στο άμεσο μέλλον. Η Τουρκία ισχυριζόταν ότι στην Αγγλία εκκρεμούσαν οι εκλογές, το Brexit, κι ότι εκκρεμεί η αναμέτρηση στα κατεχόμενα.
Στην Τουρκία έχουν άλλες προτεραιότητες λόγω της κρίσης στη Συρία. Τώρα προσπαθούν να προκαλέσουν νέα κρίση μέσα από τη συμφωνία με τη Λιβύη. Δυστυχώς, όπως είπα και προηγουμένως, δεν είναι θέμα που εξαρτάται από τις δικές μας ενέργειες ή πρωτοβουλίες ό,τι νεότερο στο Κυπριακό.
Πηγή: Φιλελεύθερος/ Philenews
www.worldenergynews.gr
