Αυτήν την στιγμή λαμβάνουμε σαφή σήματα κινδύνου σε ότι αφορά την ρευστότητα σε Παγκόσμιο επίπεδο: είμαστε ακόμα στην επικίνδυνη ζώνη αναφέρει σε άρθρο του ο Γ. Κοφινάκος στο bankingnews
Η κρίση τού 2008 αντιμετωπίστηκε παγκοσμίως με μια πρωτόγνωρη μείωση επιτοκίων και παροχή ρευστότητας από τις Κεντρικές Τράπεζες.
Από το 2015 ξεκίνησε ένας περιορισμός της ρευστότητας τον οποίο διαπιστώσαμε πιο έντονα κατά την διάρκεια τού 2018 σε όλους τους τομείς των χρηματοοικονομικών προϊόντων (μέσος όρος μείωσης τής ρευστότητας 15%), που οφείλεται κυρίως:
α) στην αύξηση επιτοκίων από την FED και άλλες περιφερειακές τράπεζες. Ειδικότερα η FED από το 2015 έως σήμερα έχει μειώσει την κυκλοφορία χρήματος κατά 45% και έχει αυξήσει το επιτόκιο δανεισμού προς τις Εμπορικές Τράπεζες από 0,25% σε 2,5% και αναμένεται να το ανεβάσει στο 3,0% μέσα στο 2019.
Ιστορικά στις ΗΠΑ, όταν το συγκεκριμένο επιτόκιο ανεβαίνει στην περιοχή του 2,5%-3,0%, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης και πτώση τού χρηματιστηρίου κατά 25%
β) στην έκδοση περισσότερων Κρατικών ομολόγων στις ΗΠΑ για την χρηματοδότηση τού τρέχοντος ογκώδους ελλείμματος στην χώρα
γ) στον περιορισμό της ποσοτικής χαλάρωσης από την ECB
δ) στην επανάσταση που έφεραν στο Παγκόσμιο Τραπεζικό σύστημα οι Κανονιστικές Τραπεζικές εφαρμογές MIFID και IFRS9 από 1/1/2018, και στην συνακόλουθη μείωση ρευστότητας τουλάχιστον κατά 11% έως τώρα σε όλες τις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές συναλλαγές
ε) στην άνοδο του αμερικανικού δολαρίου, η οποία έχει δυσκολέψει πολύ τις οικονομίες στις αναδυόμενες αγορές, μειώνοντας κατά πολύ τις συναλλαγές σε αυτά τα νομίσματα
στ) σε γεωπολιτικούς λόγους: H παγκόσμια ομαλότητα στην πολιτική μεταπολεμικά είναι σε αποδρομή.
Μια εποχή που χαρακτηρίστηκε από διεθνείς συνεργασίες, ελευθερία μετακίνησης, περισσότερο ανεκτικές κοινωνίες, θέτει όλα αυτά υπό περιορισμό στην τρέχουσα περίοδο.
Ψηφοφόροι από τις ΗΠΑ, την Μεγάλη Βρετανία, την Ιταλία, την Ουγγαρία, την Βραζιλία και άλλες χώρες, υποστήριξαν πολιτικές που είχαν κατεξοχήν λαϊκιστές ηγέτες, με κύρια συνθήματα την εσωστρέφεια στην εξωτερική πολιτική, την επιβολή οικονομικού εθνικισμού, κλειστά σύνορα και προσπάθειες ελέγχου τού τύπου. Δυστυχώς, η αναμενόμενη οικονομική επιδείνωση της παγκόσμιας οικονομίας θα δώσει ακόμα περισσότερα περιθώρια εξάπλωσης αυτής τής τάσης, πλήττοντας περαιτέρω το επενδυτικό περιβάλλον
ζ) στην ένταση του εμπορικού πολέμου των ΗΠΑ κυρίως με την Κίνα, αλλά και άλλες χώρες, ο οποίος αποτελεί έναν βασικό κίνδυνο κατά την νέα χρονιά.
Η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας στην Αργεντινή, έδειξε πόσο γρήγορα μπορούν να ανατραπούν οι προσδοκίες από πρόχειρες συμφωνίες.
Μετά από 10 χρόνια χαμηλών επιτοκίων, οι Κεντρικές Τράπεζες έχουν αρχίσει την εξισορρόπηση των διογκωμένων ισοζυγίων τους (το FED μόνο, σχεδόν εξαπλασίασε το ισοζύγιό του από USD 800 δισ σε USD 4,5 τρις κατά την τελευταία δεκαετία), έτσι ώστε να είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν την επόμενη κρίση που αναπόφευκτα θα έρθει.
Η εξισορρόπηση των ισοζυγίων των Κεντρικών Τραπεζών θα επιταχυνθεί, με συνέπεια να επιταχυνθούν και τα προβλήματα ρευστότητας κατά τα επόμενα δυο χρόνια.
Προκειμένου να συγκρατηθεί ο σε παγκόσμιο επίπεδο ήδη ανοδικός πληθωρισμός των τελευταίων ετών, βιώνουμε την αντίφαση οι 4 μεγαλύτερες Κεντρικές Τράπεζες να πρέπει να ασκήσουν μια ακόμα πιο περιορισμένη επιτοκιακή πολιτική το 2019, και ως συνέπεια θα συνεχιστεί η μείωση των ρυθμών ανάπτυξης.
Ειδικότερα για το 2019, οι Ευρωπαϊκές Υπερεθνικές Τράπεζες (ΕΙΒ, EIF, EBRD κα) θα έχουν να προσφέρουν επενδυτικά κεφάλαια μειωμένα κατά 25%, λόγω τής αποχώρησης τής Βρετανίας από την ΕΕ, αλλά θα είναι και πιο προσεκτικές στις επενδύσεις τους στον εταιρικό τομέα, ώστε να μπορούν να βοηθήσουν τις συστημικές τράπεζες στην Ευρώπη αν κορυφωθεί η κρίση. Αυτό θα επιβαρύνει κυρίως τις Ευρωπαϊκές μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
ΗΠΑ
Στις ΗΠΑ αναμένονται χαμηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης και λίγο ψηλότερα επιτόκια, ενώ το Δολάριο θα πέσει από τα υψηλά επίπεδα των τελευταίων χρόνων.
Σε ό,τι αφορά τις αμερικανικές μετοχές, το επιβραδυνόμενο οικονομικό περιβάλλον, παρότι κάποια εταιρικά κέρδη θα συνεχίσουν να είναι καλά, θα επιφέρει πτώση σε αριθμό εταιριών και μέγεθος, σε σχέση με τα τελευταία χρόνια. Το αποτέλεσμα που θα έχουμε είναι έντονες διακυμάνσεις στους βασικούς μετοχικούς δείκτες, με τάση να δοκιμάσουν τα χαμηλά τους των προηγουμένων χρόνων: ο S&P μπορεί να δοκιμάσει τα χαμηλά του κοντά στις 2000 μονάδες πριν επανέλθει σε πιο ψηλά επίπεδα. Τα Δεκαετή κρατικά ομόλογα θα συνεχίσουν την αύξηση των αποδόσεων τους, με πολύ πιθανή υψηλή απόδοση στα 3,75%.
Η προσδοκία για ύφεση στην αμερικανική οικονομία το 2020, θα κάνει το 2019 μια μεταβατική χρονιά προς αυτή την κατεύθυνση, εκτός και αν επιταχυνθεί η επιδείνωση τις οικονομίας και τα σύννεφα της ύφεσης έρθουν νωρίτερα.
Ευρώπη
Η ανάπτυξη στην Ευρώπη αναμένεται σταθερή, στα μέτρια επίπεδα των τελευταίων χρόνων κοντά στο 1,7%.
Η ανάπτυξη αυτή αναμένεται να είναι πιο ισορροπημένη από προηγούμενες χρόνιες για τις χώρες του βασικού πυρήνα όπως Γερμανία, Γαλλία αλλά και τής περιφέρειας Ισπανία, Πορτογαλία κ.α. Τα εταιρικά κέρδη θα έχουν μια άνοδο κατά μέσο όρο κοντά στο 10%, αυξάνοντας το επενδυτικό ενδιαφέρον για την περιοχή της ΕΕ.
Οι περιπτώσεις του Brexit και της Ιταλίας δημιουργούν κάποιον ελεγχόμενο πονοκέφαλο στην ΕΕ, άλλα στο ακραίο σενάριο που αυτές εξελιχθούν σε πραγματική κρίση, πρώτα και κύρια θα επηρεάσουν τις ίδιες τις οικονομίες τους και πολύ λιγότερο την ΕΕ.
Με τις ευρωπαϊκές μετοχές να είναι κατά 50% φθηνότερες από τις αντίστοιχες αμερικανικές, και μια πιο χαλαρή επιτοκιακή πολιτική από αυτή του FED, αναμένεται, τόσο αυτές όσο και τα εταιρικά ομόλογα, να προσελκύσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον το 2019.
Παρ’όλα αυτά, η άμεση συσχέτιση των Ευρωπαϊκών αγορών με τις ΗΠΑ, τις κάνει ευάλωτες στις πολύ πιθανές έντονες διακυμάνσεις που αναμένονται εκεί την ερχομένη χρονιά.
Τα Ευρωπαϊκά Κρατικά ομόλογα, με τις αρνητικές αποδόσεις τους, δεν αναμένεται να προσελκύσουν έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον.
Ασία
Οι χώρες της Ασίας αναμένεται να πάρουν κάποια ανάσα στην οικονομία και τις αγορές τους μετά από ένα πολύ δύσκολο 2018. Πιο συγκεκριμένα, η Κίνα θα προσπαθήσει να αντιμετωπίσει τις εντάσεις με τις ΗΠΑ για το εμπόριο με χαλαρότερη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική, ώστε να βοηθήσει τις επιχειρήσεις της να διατηρήσουν ένα μέρος των ρυθμών ανάπτυξής τους.
Ο ρυθμός ανάπτυξης της χώρας αναμένεται κοντά στο 6.5% για το 2019.
Αυτά τα επίπεδα ανάπτυξης παραμένουν στρατηγικά σημαντικά για την διατήρηση της κοινωνικής συνοχής της Κίνας και την διατήρηση του σημερινού πολιτικού κατεστημένου.
Οι κινεζικές μετοχές και τα κινεζικά εταιρικά ομόλογα έχουν περιθώρια ανόδου το 2019, και η Κίνα μπορεί να αποτελέσει μια από τις ευνοημένες επενδυτικά χώρες, όπως παραδοσιακά συμβαίνει όπου επικρατεί χαλαρή δημοσιονομική πολιτική. Αντίστοιχα, και η Ιαπωνία θα έχει κυρίαρχο επενδυτικό ενδιαφέρον κατά την νέα χρονιά: οι αποτιμήσεις των μετοχών είναι χαμηλά, ενώ τα εταιρικά κέρδη αναμένονται αυξημένα και η ανάπτυξη κοντά στο 1.3% είναι ελκυστική για την συγκεκριμένη οικονομία. Ινδία, Ταϊλάνδη, Μαλαισία και άλλες ασιατικές χώρες, αναμένεται να ανακτήσουν ένα μέρος από τις απώλειες τού 2018 στις αγορές χρήματος και συναλλάγματος.
Ελλάδα
Η έξοδος της Ελλάδας από τα μνημόνια, δυστυχώς, και λόγω συγκυρίας, δεν συνοδεύτηκε από μια σημαντική μείωση επιτοκίων δανεισμού, που θα βοηθούσε τόσο τον Κρατικό όσο και την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα - αντίθετα, διαπιστώσαμε άνοδο. Ένας λόγος παραμένει η αντιστροφή στην χαλαρή δημοσιονομική πολιτική των τελευταίων 10 χρόνων από την ΕΚΤ, αλλά επιπρόσθετα και η μεγάλη προεκλογική περίοδος στην Ελλάδα, που απορυθμίζει οποιαδήποτε επενδυτική πρωτοβουλία, και, προφανώς, η Ιταλική κρίση.
Παρότι η Ελλάδα έχει καλύψει σε μεγάλο βαθμό τις δανειακές της ανάγκες έως το 2021, η υποχρέωση να διατηρεί υψηλά πλεονάσματα ύψους 3.5%, θα αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη της χώρας.
Στο τρέχον ελληνικό πολιτικό και διεθνές οικονομικό περιβάλλον, οι προσδοκίες για μια μέτρια ανάπτυξη στην περιοχή του 2% για την νέα χρονιά, είναι μάλλον αισιόδοξες.
Όταν το αμερικανικό δεκαετές ομόλογο για το 2019 προβλέπεται να ανέλθει στα επίπεδα τού 3,75%, αυτόματα περιορίζονται και τα περιθώρια δανεισμού τού Ελληνικού δημοσίου – όταν, εντέλει, μπορέσει να βγει στις αγορές – να δανεισθεί χαμηλότερα του 4% για την ίδια περίοδο.
Αντίστοιχα, το ελληνικό χρηματιστήριο, με τις πρόσθετες εσωτερικές του αδυναμίες (Follie Folie κ.ά.), δεν αναμένεται να έχει υψηλές αποδόσεις.
Μια πιθανή διακύμανση τού δείκτη ΧΑ για το 2019 θα είναι μεταξύ 550 και 850 μονάδων.
Στα μέσα του 2019, θα επανέλθει στην συζήτηση η επανακεφαλαιοποίηση των Ελληνικών Τραπεζών, χωρίς όμως να αναμένονται δραματικές κεφαλαιακές ανάγκες γιατί είναι καλά προετοιμασμένες για τα stress tests του 2020.
Μια συνολική λύση για τις Ελληνικές Τράπεζες στην μείωση των Κόκκινων δανείων, όπως προτείνεται από την Τράπεζα Ελλάδος και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, θα δώσει μεγάλη ανάσα στα ισοζύγια των Ελληνικών Τραπεζών και θα τις απελευθερώσει από την εσωστρέφεια των προηγουμένων χρόνων.
Στο δεύτερο εξάμηνο του 2019, η πιθανότητα μιας νέας Κεντρο-Δεξιάς κυβέρνησης ενδέχεται να δημιουργήσει ένα θετικό momentum σε όλους τους τομείς τής οικονομίας.
Η διατήρηση αυτής της θετικής προοπτικής από τους επενδυτές εξαρτάται από το κατά πόσο η νέα Κυβέρνηση θα ανταποκριθεί γρήγορα με θετικά αναπτυξιακά βήματα (μείωση εταιρικής και ατομικής φορολογίας, κίνητρα για επενδύσεις, φιλικό επενδυτικό περιβάλλον κλπ).
Συμπέρασμα
Πρέπει να τονίσω, για άλλη μια φορά, ότι αυτήν την στιγμή λαμβάνουμε σαφή σήματα κινδύνου σε ότι αφορά την ρευστότητα σε Παγκόσμιο επίπεδο: είμαστε ακόμα στην επικίνδυνη ζώνη.
Ενώ μάλιστα υπάρχουν κάποια θετικά στοιχεία παγκοσμίως που τροφοδοτούν τις αγορές, όπως τα καλά εταιρικά αποτελέσματα και η ακόμα σχετικά δυναμική ανάπτυξη στις αναπτυγμένες αγορές (ΗΠΑ, Ευρώπη, Κίνα), όλο και περισσότερο αυτά φθίνουν.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι επενδυτές πρέπει να αποφύγουν τις Αγορές – αντίθετα, θα πρέπει να προετοιμαστούν για μεγαλύτερες διακυμάνσεις στις μετοχές και τα ομόλογα.
Για επενδυτές με διάθεση αποφυγής της έντονης διακύμανσης, η επιλογή είναι μετοχές με μέρισμα και ιστορικά χαμηλή διακύμανση.
Οι υπόλοιποι που προτιμούν την διακύμανση, πιστεύω ότι θα έχουν στα επόμενα 2 χρόνια την ευκαιρία να την χαρούν έντονα.
Γιώργος Κοφινάκος
Senior Advisor & Managing Director Stormharbour LLP London
Chairman of EuPraxis FSI SA
Distinguished Executive in Residence Rutgers Graduate School USA
www.worldenergynews.gr
Από το 2015 ξεκίνησε ένας περιορισμός της ρευστότητας τον οποίο διαπιστώσαμε πιο έντονα κατά την διάρκεια τού 2018 σε όλους τους τομείς των χρηματοοικονομικών προϊόντων (μέσος όρος μείωσης τής ρευστότητας 15%), που οφείλεται κυρίως:
α) στην αύξηση επιτοκίων από την FED και άλλες περιφερειακές τράπεζες. Ειδικότερα η FED από το 2015 έως σήμερα έχει μειώσει την κυκλοφορία χρήματος κατά 45% και έχει αυξήσει το επιτόκιο δανεισμού προς τις Εμπορικές Τράπεζες από 0,25% σε 2,5% και αναμένεται να το ανεβάσει στο 3,0% μέσα στο 2019.
Ιστορικά στις ΗΠΑ, όταν το συγκεκριμένο επιτόκιο ανεβαίνει στην περιοχή του 2,5%-3,0%, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης και πτώση τού χρηματιστηρίου κατά 25%
β) στην έκδοση περισσότερων Κρατικών ομολόγων στις ΗΠΑ για την χρηματοδότηση τού τρέχοντος ογκώδους ελλείμματος στην χώρα
γ) στον περιορισμό της ποσοτικής χαλάρωσης από την ECB
δ) στην επανάσταση που έφεραν στο Παγκόσμιο Τραπεζικό σύστημα οι Κανονιστικές Τραπεζικές εφαρμογές MIFID και IFRS9 από 1/1/2018, και στην συνακόλουθη μείωση ρευστότητας τουλάχιστον κατά 11% έως τώρα σε όλες τις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές συναλλαγές
ε) στην άνοδο του αμερικανικού δολαρίου, η οποία έχει δυσκολέψει πολύ τις οικονομίες στις αναδυόμενες αγορές, μειώνοντας κατά πολύ τις συναλλαγές σε αυτά τα νομίσματα
στ) σε γεωπολιτικούς λόγους: H παγκόσμια ομαλότητα στην πολιτική μεταπολεμικά είναι σε αποδρομή.
Μια εποχή που χαρακτηρίστηκε από διεθνείς συνεργασίες, ελευθερία μετακίνησης, περισσότερο ανεκτικές κοινωνίες, θέτει όλα αυτά υπό περιορισμό στην τρέχουσα περίοδο.
Ψηφοφόροι από τις ΗΠΑ, την Μεγάλη Βρετανία, την Ιταλία, την Ουγγαρία, την Βραζιλία και άλλες χώρες, υποστήριξαν πολιτικές που είχαν κατεξοχήν λαϊκιστές ηγέτες, με κύρια συνθήματα την εσωστρέφεια στην εξωτερική πολιτική, την επιβολή οικονομικού εθνικισμού, κλειστά σύνορα και προσπάθειες ελέγχου τού τύπου. Δυστυχώς, η αναμενόμενη οικονομική επιδείνωση της παγκόσμιας οικονομίας θα δώσει ακόμα περισσότερα περιθώρια εξάπλωσης αυτής τής τάσης, πλήττοντας περαιτέρω το επενδυτικό περιβάλλον
ζ) στην ένταση του εμπορικού πολέμου των ΗΠΑ κυρίως με την Κίνα, αλλά και άλλες χώρες, ο οποίος αποτελεί έναν βασικό κίνδυνο κατά την νέα χρονιά.
Η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας στην Αργεντινή, έδειξε πόσο γρήγορα μπορούν να ανατραπούν οι προσδοκίες από πρόχειρες συμφωνίες.
Μετά από 10 χρόνια χαμηλών επιτοκίων, οι Κεντρικές Τράπεζες έχουν αρχίσει την εξισορρόπηση των διογκωμένων ισοζυγίων τους (το FED μόνο, σχεδόν εξαπλασίασε το ισοζύγιό του από USD 800 δισ σε USD 4,5 τρις κατά την τελευταία δεκαετία), έτσι ώστε να είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν την επόμενη κρίση που αναπόφευκτα θα έρθει.
Η εξισορρόπηση των ισοζυγίων των Κεντρικών Τραπεζών θα επιταχυνθεί, με συνέπεια να επιταχυνθούν και τα προβλήματα ρευστότητας κατά τα επόμενα δυο χρόνια.
Προκειμένου να συγκρατηθεί ο σε παγκόσμιο επίπεδο ήδη ανοδικός πληθωρισμός των τελευταίων ετών, βιώνουμε την αντίφαση οι 4 μεγαλύτερες Κεντρικές Τράπεζες να πρέπει να ασκήσουν μια ακόμα πιο περιορισμένη επιτοκιακή πολιτική το 2019, και ως συνέπεια θα συνεχιστεί η μείωση των ρυθμών ανάπτυξης.
Ειδικότερα για το 2019, οι Ευρωπαϊκές Υπερεθνικές Τράπεζες (ΕΙΒ, EIF, EBRD κα) θα έχουν να προσφέρουν επενδυτικά κεφάλαια μειωμένα κατά 25%, λόγω τής αποχώρησης τής Βρετανίας από την ΕΕ, αλλά θα είναι και πιο προσεκτικές στις επενδύσεις τους στον εταιρικό τομέα, ώστε να μπορούν να βοηθήσουν τις συστημικές τράπεζες στην Ευρώπη αν κορυφωθεί η κρίση. Αυτό θα επιβαρύνει κυρίως τις Ευρωπαϊκές μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
ΗΠΑ
Στις ΗΠΑ αναμένονται χαμηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης και λίγο ψηλότερα επιτόκια, ενώ το Δολάριο θα πέσει από τα υψηλά επίπεδα των τελευταίων χρόνων.
Σε ό,τι αφορά τις αμερικανικές μετοχές, το επιβραδυνόμενο οικονομικό περιβάλλον, παρότι κάποια εταιρικά κέρδη θα συνεχίσουν να είναι καλά, θα επιφέρει πτώση σε αριθμό εταιριών και μέγεθος, σε σχέση με τα τελευταία χρόνια. Το αποτέλεσμα που θα έχουμε είναι έντονες διακυμάνσεις στους βασικούς μετοχικούς δείκτες, με τάση να δοκιμάσουν τα χαμηλά τους των προηγουμένων χρόνων: ο S&P μπορεί να δοκιμάσει τα χαμηλά του κοντά στις 2000 μονάδες πριν επανέλθει σε πιο ψηλά επίπεδα. Τα Δεκαετή κρατικά ομόλογα θα συνεχίσουν την αύξηση των αποδόσεων τους, με πολύ πιθανή υψηλή απόδοση στα 3,75%.
Η προσδοκία για ύφεση στην αμερικανική οικονομία το 2020, θα κάνει το 2019 μια μεταβατική χρονιά προς αυτή την κατεύθυνση, εκτός και αν επιταχυνθεί η επιδείνωση τις οικονομίας και τα σύννεφα της ύφεσης έρθουν νωρίτερα.
Ευρώπη
Η ανάπτυξη στην Ευρώπη αναμένεται σταθερή, στα μέτρια επίπεδα των τελευταίων χρόνων κοντά στο 1,7%.
Η ανάπτυξη αυτή αναμένεται να είναι πιο ισορροπημένη από προηγούμενες χρόνιες για τις χώρες του βασικού πυρήνα όπως Γερμανία, Γαλλία αλλά και τής περιφέρειας Ισπανία, Πορτογαλία κ.α. Τα εταιρικά κέρδη θα έχουν μια άνοδο κατά μέσο όρο κοντά στο 10%, αυξάνοντας το επενδυτικό ενδιαφέρον για την περιοχή της ΕΕ.
Οι περιπτώσεις του Brexit και της Ιταλίας δημιουργούν κάποιον ελεγχόμενο πονοκέφαλο στην ΕΕ, άλλα στο ακραίο σενάριο που αυτές εξελιχθούν σε πραγματική κρίση, πρώτα και κύρια θα επηρεάσουν τις ίδιες τις οικονομίες τους και πολύ λιγότερο την ΕΕ.
Με τις ευρωπαϊκές μετοχές να είναι κατά 50% φθηνότερες από τις αντίστοιχες αμερικανικές, και μια πιο χαλαρή επιτοκιακή πολιτική από αυτή του FED, αναμένεται, τόσο αυτές όσο και τα εταιρικά ομόλογα, να προσελκύσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον το 2019.
Παρ’όλα αυτά, η άμεση συσχέτιση των Ευρωπαϊκών αγορών με τις ΗΠΑ, τις κάνει ευάλωτες στις πολύ πιθανές έντονες διακυμάνσεις που αναμένονται εκεί την ερχομένη χρονιά.
Τα Ευρωπαϊκά Κρατικά ομόλογα, με τις αρνητικές αποδόσεις τους, δεν αναμένεται να προσελκύσουν έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον.
Ασία
Οι χώρες της Ασίας αναμένεται να πάρουν κάποια ανάσα στην οικονομία και τις αγορές τους μετά από ένα πολύ δύσκολο 2018. Πιο συγκεκριμένα, η Κίνα θα προσπαθήσει να αντιμετωπίσει τις εντάσεις με τις ΗΠΑ για το εμπόριο με χαλαρότερη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική, ώστε να βοηθήσει τις επιχειρήσεις της να διατηρήσουν ένα μέρος των ρυθμών ανάπτυξής τους.
Ο ρυθμός ανάπτυξης της χώρας αναμένεται κοντά στο 6.5% για το 2019.
Αυτά τα επίπεδα ανάπτυξης παραμένουν στρατηγικά σημαντικά για την διατήρηση της κοινωνικής συνοχής της Κίνας και την διατήρηση του σημερινού πολιτικού κατεστημένου.
Οι κινεζικές μετοχές και τα κινεζικά εταιρικά ομόλογα έχουν περιθώρια ανόδου το 2019, και η Κίνα μπορεί να αποτελέσει μια από τις ευνοημένες επενδυτικά χώρες, όπως παραδοσιακά συμβαίνει όπου επικρατεί χαλαρή δημοσιονομική πολιτική. Αντίστοιχα, και η Ιαπωνία θα έχει κυρίαρχο επενδυτικό ενδιαφέρον κατά την νέα χρονιά: οι αποτιμήσεις των μετοχών είναι χαμηλά, ενώ τα εταιρικά κέρδη αναμένονται αυξημένα και η ανάπτυξη κοντά στο 1.3% είναι ελκυστική για την συγκεκριμένη οικονομία. Ινδία, Ταϊλάνδη, Μαλαισία και άλλες ασιατικές χώρες, αναμένεται να ανακτήσουν ένα μέρος από τις απώλειες τού 2018 στις αγορές χρήματος και συναλλάγματος.
Ελλάδα
Η έξοδος της Ελλάδας από τα μνημόνια, δυστυχώς, και λόγω συγκυρίας, δεν συνοδεύτηκε από μια σημαντική μείωση επιτοκίων δανεισμού, που θα βοηθούσε τόσο τον Κρατικό όσο και την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα - αντίθετα, διαπιστώσαμε άνοδο. Ένας λόγος παραμένει η αντιστροφή στην χαλαρή δημοσιονομική πολιτική των τελευταίων 10 χρόνων από την ΕΚΤ, αλλά επιπρόσθετα και η μεγάλη προεκλογική περίοδος στην Ελλάδα, που απορυθμίζει οποιαδήποτε επενδυτική πρωτοβουλία, και, προφανώς, η Ιταλική κρίση.
Παρότι η Ελλάδα έχει καλύψει σε μεγάλο βαθμό τις δανειακές της ανάγκες έως το 2021, η υποχρέωση να διατηρεί υψηλά πλεονάσματα ύψους 3.5%, θα αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη της χώρας.
Στο τρέχον ελληνικό πολιτικό και διεθνές οικονομικό περιβάλλον, οι προσδοκίες για μια μέτρια ανάπτυξη στην περιοχή του 2% για την νέα χρονιά, είναι μάλλον αισιόδοξες.
Όταν το αμερικανικό δεκαετές ομόλογο για το 2019 προβλέπεται να ανέλθει στα επίπεδα τού 3,75%, αυτόματα περιορίζονται και τα περιθώρια δανεισμού τού Ελληνικού δημοσίου – όταν, εντέλει, μπορέσει να βγει στις αγορές – να δανεισθεί χαμηλότερα του 4% για την ίδια περίοδο.
Αντίστοιχα, το ελληνικό χρηματιστήριο, με τις πρόσθετες εσωτερικές του αδυναμίες (Follie Folie κ.ά.), δεν αναμένεται να έχει υψηλές αποδόσεις.
Μια πιθανή διακύμανση τού δείκτη ΧΑ για το 2019 θα είναι μεταξύ 550 και 850 μονάδων.
Στα μέσα του 2019, θα επανέλθει στην συζήτηση η επανακεφαλαιοποίηση των Ελληνικών Τραπεζών, χωρίς όμως να αναμένονται δραματικές κεφαλαιακές ανάγκες γιατί είναι καλά προετοιμασμένες για τα stress tests του 2020.
Μια συνολική λύση για τις Ελληνικές Τράπεζες στην μείωση των Κόκκινων δανείων, όπως προτείνεται από την Τράπεζα Ελλάδος και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, θα δώσει μεγάλη ανάσα στα ισοζύγια των Ελληνικών Τραπεζών και θα τις απελευθερώσει από την εσωστρέφεια των προηγουμένων χρόνων.
Στο δεύτερο εξάμηνο του 2019, η πιθανότητα μιας νέας Κεντρο-Δεξιάς κυβέρνησης ενδέχεται να δημιουργήσει ένα θετικό momentum σε όλους τους τομείς τής οικονομίας.
Η διατήρηση αυτής της θετικής προοπτικής από τους επενδυτές εξαρτάται από το κατά πόσο η νέα Κυβέρνηση θα ανταποκριθεί γρήγορα με θετικά αναπτυξιακά βήματα (μείωση εταιρικής και ατομικής φορολογίας, κίνητρα για επενδύσεις, φιλικό επενδυτικό περιβάλλον κλπ).
Συμπέρασμα
Πρέπει να τονίσω, για άλλη μια φορά, ότι αυτήν την στιγμή λαμβάνουμε σαφή σήματα κινδύνου σε ότι αφορά την ρευστότητα σε Παγκόσμιο επίπεδο: είμαστε ακόμα στην επικίνδυνη ζώνη.
Ενώ μάλιστα υπάρχουν κάποια θετικά στοιχεία παγκοσμίως που τροφοδοτούν τις αγορές, όπως τα καλά εταιρικά αποτελέσματα και η ακόμα σχετικά δυναμική ανάπτυξη στις αναπτυγμένες αγορές (ΗΠΑ, Ευρώπη, Κίνα), όλο και περισσότερο αυτά φθίνουν.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι επενδυτές πρέπει να αποφύγουν τις Αγορές – αντίθετα, θα πρέπει να προετοιμαστούν για μεγαλύτερες διακυμάνσεις στις μετοχές και τα ομόλογα.
Για επενδυτές με διάθεση αποφυγής της έντονης διακύμανσης, η επιλογή είναι μετοχές με μέρισμα και ιστορικά χαμηλή διακύμανση.
Οι υπόλοιποι που προτιμούν την διακύμανση, πιστεύω ότι θα έχουν στα επόμενα 2 χρόνια την ευκαιρία να την χαρούν έντονα.
Γιώργος Κοφινάκος
Senior Advisor & Managing Director Stormharbour LLP London
Chairman of EuPraxis FSI SA
Distinguished Executive in Residence Rutgers Graduate School USA
www.worldenergynews.gr
