Μελέτη του Αλέξη Νικολαΐδη, Economic Research & Sectorial Studies Senior Analyst
Σε κλοιό πιέσεων εξακολουθεί να παραμένει η αγορά δομικών υλικών καθώς η ύφεση σε οικοδομική δραστηριότητα - αν και το 10μήνο του 2017 κατέγραψε σημαντική αύξηση 9,7% - κτηματαγορά και κατασκευή υποδομών επηρεάζει σημαντικά τις επιχειρήσεις του κλάδου.
Σύμφωνα με μελέτη της εταιρίας Infobank Hellastat (IBHS) που εκπονήθηκε από τον Αλέξη Νικολαΐδη, Economic Research & Sectorial Studies Senior Analyst, η οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα μας από το 2009, καθώς και τα μέτρα που λήφθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος δημοσιονομικής εξυγίανσης, οδήγησαν στη διαχρονική πτώση της κατασκευαστικής δραστηριότητας και της οικοδόμησης κτιρίων, με συνέπεια την κάμψη των πωλήσεων στις περισσότερες κατηγορίες δομικών υλικών.
Πάντως, από το 2014 και μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 2015 η ζήτηση σε κάποιους τομείς της αγοράς, κυρίως έτοιμο σκυρόδεμα και αδρανή υλικά, εμφάνισε ήπια ανάκαμψη λόγω της επανεκκίνησης της κατασκευής των μεγάλων οδικών αξόνων (Ιονία Οδός, αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας, Ολυμπία Οδός και αυτοκινητόδρομος Αιγαίου), οι εργασίες των οποίων είχαν σταματήσει λόγω έλλειψης χρηματοδότησης.
Ωστόσο, η επιβολή των capital controls και η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών έκτοτε λόγω της εφαρμογής του νέου προγράμματος χρηματοδότησης της χώρας ουσιαστικά «πάγωσαν» την υλοποίηση αρκετών κατασκευαστικών έργων.
Έτσι, το 2016 η εγχώρια ζήτηση για τις περισσότερες κατηγορίες δομικών υλικών παρέμεινε στάσιμη λόγω της έλλειψης ρευστότητας της αγοράς, με την κατανάλωση να προέρχεται κυρίως από τα προαναφερθέντα οδικά έργα, τα οποία πλέον έχουν ολοκληρωθεί, ενώ η ιδιωτική οικοδόμηση συνέχισε να είναι ισχνή.
Χαρακτηριστικά, το 2016 οι εκταμιεύσεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), οι οποίες εμπεριέχουν και τις δαπάνες για δημόσια έργα, διαμορφώθηκαν σε €6,29 δισ., υποχωρώντας περαιτέρω κατά 1,8% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.
Αναφορικά με το 2017, η αγορά (τόσο οι κατασκευές όσο και η οικοδόμηση) παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα, ενώ κάποιες θετικές ενδείξεις προέκυψαν από την υλοποίηση έργων τουριστικής υποδομής.
Πάντως, οι εταιρείες με διεθνή προσανατολισμό συνέχισαν να εξάγουν σημαντικό μέρος της παραγωγής τους, αντιμετωπίζοντας έντονο ανταγωνισμό.
Η ζήτηση από τις χώρες της Ευρωζώνης ήταν μειωμένη, ενώ θετικές τάσεις προέκυψαν σε χώρες εκτός Ε.Ε., οι οποίες παρουσιάζουν προοπτικές ανάπτυξης.
Οικοδομική δραστηριότητα
Όπως ήδη αναφέρθηκε, η ζήτηση που προέρχεται από την οικοδόμηση εξακολουθεί να είναι υποτονική.
Η συνολική οικοδομική δραστηριότητα, όπως εκφράζεται με τον αριθμό αδειών, μετά το 2005 -όταν και είχε διαμορφωθεί στο υψηλότερο ιστορικά επίπεδο- επιδεικνύει συνεχή κάμψη, φτάνοντας το 2016 τις 12.526 άδειες και υποχωρώντας κατά 5,5% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.
Έτσι, την τελευταία δεκαετία ο εν λόγω αριθμός εμφάνισε σωρευτική υποχώρηση 85%.
Συνολικά, κατά τη διάρκεια του 2016 ολοκληρώθηκε η κατασκευή μόλις 4.305 οικοδομών, αριθμός μειωμένος κατά 6,8% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Συγκριτικά, το 2008 είχαν κατασκευαστεί πάνω από 34.000 οικοδομές.
Γενικά, η αγορά κατοικίας διέπεται από σημαντική κάμψη δραστηριότητας, τόσο στην ανέγερση νέων κτισμάτων όσο και στις αγοραπωλησίες υφιστάμενων κατοικιών.
Η ύφεση μεταφράζεται σε υπερπροσφορά ακινήτων προς πώληση και ιδιαίτερα χαμηλή ζήτηση λόγω του περιορισμού των στεγαστικών δανείων, των συνεχών αυξήσεων στη φορολόγηση ακινήτων και της περιορισμένης αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, παράμετροι που έχουν προκαλέσει σταδιακή υποχώρηση των τιμών.
Ωστόσο, τους πρώτους 10 μήνες του 2017 η οικοδομική δραστηριότητα εμφάνισε θετικό πρόσημο για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, καταγράφοντας αύξηση 9,7% σε ετήσια βάση, στις 11.272 άδειες.
Η αλλαγή αυτή προήλθε κυρίως από τη βελτίωση των συνθηκών στην αγορά κατοικίας της Αττικής, τουλάχιστον σε επίπεδο επεκτάσεων και ανακαινίσεων υφισταμένων κατοικιών, με αποτέλεσμα να προκύπτει αύξηση 22,6% με βάση τον όγκο. Επίσης, σημαντική άνοδος παρατηρήθηκε σε Δυτική Μακεδονία, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησο.
Εξέλιξη επενδύσεων
Η διαρκής μείωση των επενδύσεων σε κατοικίες κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών αποτυπώνει ξεκάθαρα την ύφεση της κτηματαγοράς.
Σύμφωνα με τα αναθεωρημένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2016 σημειώθηκε περαιτέρω πτώση κατά 12,6%, στα €1,24 δισ., καθώς ο ΕΝΦΙΑ έχει εντείνει το περιβάλλον αβεβαιότητας.
Συνεπώς, οι δαπάνες των ιδιωτών αφορούν πλέον κυρίως εργασίες ανακαίνισης.
Μάλιστα, χαρακτηριστικό είναι ότι συγκριτικά με το 2008 προκύπτει σωρευτική κάμψη της τάξης του 93,5%.
Επιπλέον, το πρώτο εξάμηνο του 2017 η επενδυτική δραστηριότητα μειώθηκε κατά 8,1% σε ετήσια βάση, σε μόλις €575 εκ.
Στεγαστική πίστη
Σημαντικό παράγοντα που προκάλεσε την διαχρονική πτώση της οικοδόμησης (και επομένως της ζήτησης για υλικά οικοδομών ) αποτέλεσε η υποχώρηση της στεγαστικής πίστης, τομέας που στήριζε τη ζήτηση για ακίνητα πριν την εκδήλωση της ύφεσης.
Το 2016 το υπόλοιπο των στεγαστικών δανείων, συνυπολογιζομένης της καθαρής εκροής περιόδου ύψους €2,34 δισ., μειώθηκε περαιτέρω κατά 3,5%, φθάνοντας στα €61,4 δισ., ενώ πτωτικοί ρυθμοί παρατηρούνται και τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2017.
Παραγωγική δραστηριότητα
Η εγχώρια παραγωγική δραστηριότητα του ευρύτερου κλάδου των μη μεταλλικών ορυκτών, όπως εκφράζεται με το σχετικό δείκτη παραγωγής της ΕΛΣΤΑΤ, το 2016 κατέγραψε σημαντική άνοδο 14,3%, μετά τη στασιμότητα του 2015, όταν και προέκυψαν εμπόδια λόγω της επιβολής των capital controls.
Την τελευταία εξαετία το επίπεδο παραγωγής υποχώρησε σωρευτικά κατά 36,4%, γεγονός που αντιστοιχεί σε μέση ετήσια κάμψη 7,3%.
Αναφορικά με τις επιμέρους αγορές δομικών υλικών, όπως σημειώνεται στην μελέτη της IBHS, το 2016 αυξήθηκε η παραγωγή:
Η κάμψη αυτή προέκυψε κατά την περίοδο Απριλίου – Νοεμβρίου, ενώ το πρώτο τρίμηνο του έτους, καθώς και το Δεκέμβριο, παρατηρήθηκαν θετικές τάσεις.
Αναφορικά με τις επιμέρους κατηγορίες δομικών υλικών, κατά το εν λόγω διάστημα επηρεάστηκαν θετικά οι τομείς τούβλων, πλακιδίων κ.λπ., όπου παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση 14,3% και ακολούθως σε δομικά προϊόντα από σκυρόδεμα (+6%), έτοιμο σκυρόδεμα (+3,1%) και κονιάματα (+4,3%).
Αντιθέτως, πτώση καταγράφηκε στην παραγωγή τσιμέντου (-5,8%) και επεξεργασία μαρμάρου και γρανίτη (-1,4%).
Ανάλυση κύκλου εργασιών και κερδοφορίας
Ο Κύκλος Εργασιών του δείγματος 106 εταιρειών παραγωγής και εμπορίας δομικών υλικών το 2016 αυξήθηκε κατά 6,2%, στα €328,15 εκ., με τη ζήτηση πάντως να παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Η άνοδος αυτή προήλθε από ορισμένες επιχειρήσεις μεγάλου μεγέθους.
Το δείγμα ήταν ισοκατανεμημένο μεταξύ των εταιρειών που εμφάνισαν αύξηση και μείωση πωλήσεων.
Το γεγονός αυτό μεταφράστηκε σε οριακή μέση άνοδο εσόδων 0,3%, έναντι +2,1% στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας.
Οι μεγαλύτερου μεγέθους εταιρείες (πωλήσεις άνω των €10 εκ.) εμφάνισαν μέση αύξηση εσόδων 6,8%, ενώ στις κατηγορίες €3-€10 εκ. και €1-€3 εκ. καταγράφηκε άνοδος 6,2% και 7,6% αντίστοιχα.
Αντιθέτως, οι μικρές επιχειρήσεις με έσοδα χαμηλότερα του €1 εκ. είχαν μέση μείωση 5,9%.
Τα ΚΠΤΦΑ αυξήθηκαν κατά 24,2%, στα €33,63 εκ., με 8 στις 10 εταιρείες να είναι κερδοφόρες.
Οι 41 από αυτές αύξησαν τα κέρδη του 2015, οι 29 υπέστησαν κάμψη και 13 προήλθαν από ζημιές.
Παράλληλα, τα ΚΠΦ υπερδιπλασιάστηκαν στα €14,5 εκ., από €6 εκ. το 2015.
Οι κερδοφόρες επιχειρήσεις αποτέλεσαν το 65% του δείγματος, με 35 από αυτές να βελτιώνουν τα αποτελέσματα της προηγούμενης χρήσης, 17 να καταγράφουν πτώση και άλλες 17 να προέρχονται από ζημιογόνο χρήση.
Η κατανομή αυτή μεταφράστηκε σε σημαντική μέση άνοδο ΚΠΦ της τάξης του 29%, έναντι 2,3% στο σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων.
www.worldenergynews.gr
Σύμφωνα με μελέτη της εταιρίας Infobank Hellastat (IBHS) που εκπονήθηκε από τον Αλέξη Νικολαΐδη, Economic Research & Sectorial Studies Senior Analyst, η οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα μας από το 2009, καθώς και τα μέτρα που λήφθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος δημοσιονομικής εξυγίανσης, οδήγησαν στη διαχρονική πτώση της κατασκευαστικής δραστηριότητας και της οικοδόμησης κτιρίων, με συνέπεια την κάμψη των πωλήσεων στις περισσότερες κατηγορίες δομικών υλικών.
Πάντως, από το 2014 και μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 2015 η ζήτηση σε κάποιους τομείς της αγοράς, κυρίως έτοιμο σκυρόδεμα και αδρανή υλικά, εμφάνισε ήπια ανάκαμψη λόγω της επανεκκίνησης της κατασκευής των μεγάλων οδικών αξόνων (Ιονία Οδός, αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας, Ολυμπία Οδός και αυτοκινητόδρομος Αιγαίου), οι εργασίες των οποίων είχαν σταματήσει λόγω έλλειψης χρηματοδότησης.
Ωστόσο, η επιβολή των capital controls και η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών έκτοτε λόγω της εφαρμογής του νέου προγράμματος χρηματοδότησης της χώρας ουσιαστικά «πάγωσαν» την υλοποίηση αρκετών κατασκευαστικών έργων.
Έτσι, το 2016 η εγχώρια ζήτηση για τις περισσότερες κατηγορίες δομικών υλικών παρέμεινε στάσιμη λόγω της έλλειψης ρευστότητας της αγοράς, με την κατανάλωση να προέρχεται κυρίως από τα προαναφερθέντα οδικά έργα, τα οποία πλέον έχουν ολοκληρωθεί, ενώ η ιδιωτική οικοδόμηση συνέχισε να είναι ισχνή.
Χαρακτηριστικά, το 2016 οι εκταμιεύσεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), οι οποίες εμπεριέχουν και τις δαπάνες για δημόσια έργα, διαμορφώθηκαν σε €6,29 δισ., υποχωρώντας περαιτέρω κατά 1,8% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.
Αναφορικά με το 2017, η αγορά (τόσο οι κατασκευές όσο και η οικοδόμηση) παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα, ενώ κάποιες θετικές ενδείξεις προέκυψαν από την υλοποίηση έργων τουριστικής υποδομής.
Πάντως, οι εταιρείες με διεθνή προσανατολισμό συνέχισαν να εξάγουν σημαντικό μέρος της παραγωγής τους, αντιμετωπίζοντας έντονο ανταγωνισμό.
Η ζήτηση από τις χώρες της Ευρωζώνης ήταν μειωμένη, ενώ θετικές τάσεις προέκυψαν σε χώρες εκτός Ε.Ε., οι οποίες παρουσιάζουν προοπτικές ανάπτυξης.
Οικοδομική δραστηριότητα
Όπως ήδη αναφέρθηκε, η ζήτηση που προέρχεται από την οικοδόμηση εξακολουθεί να είναι υποτονική.
Η συνολική οικοδομική δραστηριότητα, όπως εκφράζεται με τον αριθμό αδειών, μετά το 2005 -όταν και είχε διαμορφωθεί στο υψηλότερο ιστορικά επίπεδο- επιδεικνύει συνεχή κάμψη, φτάνοντας το 2016 τις 12.526 άδειες και υποχωρώντας κατά 5,5% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.
Έτσι, την τελευταία δεκαετία ο εν λόγω αριθμός εμφάνισε σωρευτική υποχώρηση 85%.
Συνολικά, κατά τη διάρκεια του 2016 ολοκληρώθηκε η κατασκευή μόλις 4.305 οικοδομών, αριθμός μειωμένος κατά 6,8% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Συγκριτικά, το 2008 είχαν κατασκευαστεί πάνω από 34.000 οικοδομές.
Γενικά, η αγορά κατοικίας διέπεται από σημαντική κάμψη δραστηριότητας, τόσο στην ανέγερση νέων κτισμάτων όσο και στις αγοραπωλησίες υφιστάμενων κατοικιών.
Η ύφεση μεταφράζεται σε υπερπροσφορά ακινήτων προς πώληση και ιδιαίτερα χαμηλή ζήτηση λόγω του περιορισμού των στεγαστικών δανείων, των συνεχών αυξήσεων στη φορολόγηση ακινήτων και της περιορισμένης αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, παράμετροι που έχουν προκαλέσει σταδιακή υποχώρηση των τιμών.
Ωστόσο, τους πρώτους 10 μήνες του 2017 η οικοδομική δραστηριότητα εμφάνισε θετικό πρόσημο για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, καταγράφοντας αύξηση 9,7% σε ετήσια βάση, στις 11.272 άδειες.
Η αλλαγή αυτή προήλθε κυρίως από τη βελτίωση των συνθηκών στην αγορά κατοικίας της Αττικής, τουλάχιστον σε επίπεδο επεκτάσεων και ανακαινίσεων υφισταμένων κατοικιών, με αποτέλεσμα να προκύπτει αύξηση 22,6% με βάση τον όγκο. Επίσης, σημαντική άνοδος παρατηρήθηκε σε Δυτική Μακεδονία, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησο.
Εξέλιξη επενδύσεων
Η διαρκής μείωση των επενδύσεων σε κατοικίες κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών αποτυπώνει ξεκάθαρα την ύφεση της κτηματαγοράς.
Σύμφωνα με τα αναθεωρημένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2016 σημειώθηκε περαιτέρω πτώση κατά 12,6%, στα €1,24 δισ., καθώς ο ΕΝΦΙΑ έχει εντείνει το περιβάλλον αβεβαιότητας.
Συνεπώς, οι δαπάνες των ιδιωτών αφορούν πλέον κυρίως εργασίες ανακαίνισης.
Μάλιστα, χαρακτηριστικό είναι ότι συγκριτικά με το 2008 προκύπτει σωρευτική κάμψη της τάξης του 93,5%.
Επιπλέον, το πρώτο εξάμηνο του 2017 η επενδυτική δραστηριότητα μειώθηκε κατά 8,1% σε ετήσια βάση, σε μόλις €575 εκ.
Στεγαστική πίστη
Σημαντικό παράγοντα που προκάλεσε την διαχρονική πτώση της οικοδόμησης (και επομένως της ζήτησης για υλικά οικοδομών ) αποτέλεσε η υποχώρηση της στεγαστικής πίστης, τομέας που στήριζε τη ζήτηση για ακίνητα πριν την εκδήλωση της ύφεσης.
Το 2016 το υπόλοιπο των στεγαστικών δανείων, συνυπολογιζομένης της καθαρής εκροής περιόδου ύψους €2,34 δισ., μειώθηκε περαιτέρω κατά 3,5%, φθάνοντας στα €61,4 δισ., ενώ πτωτικοί ρυθμοί παρατηρούνται και τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2017.
Παραγωγική δραστηριότητα
Η εγχώρια παραγωγική δραστηριότητα του ευρύτερου κλάδου των μη μεταλλικών ορυκτών, όπως εκφράζεται με το σχετικό δείκτη παραγωγής της ΕΛΣΤΑΤ, το 2016 κατέγραψε σημαντική άνοδο 14,3%, μετά τη στασιμότητα του 2015, όταν και προέκυψαν εμπόδια λόγω της επιβολής των capital controls.
Την τελευταία εξαετία το επίπεδο παραγωγής υποχώρησε σωρευτικά κατά 36,4%, γεγονός που αντιστοιχεί σε μέση ετήσια κάμψη 7,3%.
Αναφορικά με τις επιμέρους αγορές δομικών υλικών, όπως σημειώνεται στην μελέτη της IBHS, το 2016 αυξήθηκε η παραγωγή:
- τσιμέντων και οπτόλινθων κλίνκερ - ημιυαλοποιημένων σκωριών: +22,9%,
- έτοιμου σκυροδέματος: +13,6%
- κονιοποιημένων κονιαμάτων: +11%
- μη πυρίμαχων κεραμικών οικοδομικών τούβλων και παρόμοιων ειδών, κεραμιδιών για στέγες και άλλων κεραμικών κατασκευαστικών ειδών κατά 2,9%
- προϊόντων μαρμάρου και γρανίτη σε ποσοστό 5,5%.
Η κάμψη αυτή προέκυψε κατά την περίοδο Απριλίου – Νοεμβρίου, ενώ το πρώτο τρίμηνο του έτους, καθώς και το Δεκέμβριο, παρατηρήθηκαν θετικές τάσεις.
Αναφορικά με τις επιμέρους κατηγορίες δομικών υλικών, κατά το εν λόγω διάστημα επηρεάστηκαν θετικά οι τομείς τούβλων, πλακιδίων κ.λπ., όπου παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση 14,3% και ακολούθως σε δομικά προϊόντα από σκυρόδεμα (+6%), έτοιμο σκυρόδεμα (+3,1%) και κονιάματα (+4,3%).
Αντιθέτως, πτώση καταγράφηκε στην παραγωγή τσιμέντου (-5,8%) και επεξεργασία μαρμάρου και γρανίτη (-1,4%).
Ανάλυση κύκλου εργασιών και κερδοφορίας
Ο Κύκλος Εργασιών του δείγματος 106 εταιρειών παραγωγής και εμπορίας δομικών υλικών το 2016 αυξήθηκε κατά 6,2%, στα €328,15 εκ., με τη ζήτηση πάντως να παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Η άνοδος αυτή προήλθε από ορισμένες επιχειρήσεις μεγάλου μεγέθους.
Το δείγμα ήταν ισοκατανεμημένο μεταξύ των εταιρειών που εμφάνισαν αύξηση και μείωση πωλήσεων.
Το γεγονός αυτό μεταφράστηκε σε οριακή μέση άνοδο εσόδων 0,3%, έναντι +2,1% στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας.
Οι μεγαλύτερου μεγέθους εταιρείες (πωλήσεις άνω των €10 εκ.) εμφάνισαν μέση αύξηση εσόδων 6,8%, ενώ στις κατηγορίες €3-€10 εκ. και €1-€3 εκ. καταγράφηκε άνοδος 6,2% και 7,6% αντίστοιχα.
Αντιθέτως, οι μικρές επιχειρήσεις με έσοδα χαμηλότερα του €1 εκ. είχαν μέση μείωση 5,9%.
Τα ΚΠΤΦΑ αυξήθηκαν κατά 24,2%, στα €33,63 εκ., με 8 στις 10 εταιρείες να είναι κερδοφόρες.
Οι 41 από αυτές αύξησαν τα κέρδη του 2015, οι 29 υπέστησαν κάμψη και 13 προήλθαν από ζημιές.
Παράλληλα, τα ΚΠΦ υπερδιπλασιάστηκαν στα €14,5 εκ., από €6 εκ. το 2015.
Οι κερδοφόρες επιχειρήσεις αποτέλεσαν το 65% του δείγματος, με 35 από αυτές να βελτιώνουν τα αποτελέσματα της προηγούμενης χρήσης, 17 να καταγράφουν πτώση και άλλες 17 να προέρχονται από ζημιογόνο χρήση.
Η κατανομή αυτή μεταφράστηκε σε σημαντική μέση άνοδο ΚΠΦ της τάξης του 29%, έναντι 2,3% στο σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων.
www.worldenergynews.gr
