Το Χρηματιστήριο Ενέργειας αποτελεί προϋπόθεση για την αναδιοργάνωση της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σύμφωνα με το ΥΠΕΝ
Τρείς θεσμικές παρεμβάσεις του Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος περιλαμβάνονται στο πολυνομοσχέδιο.
Σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα του υπουργείου οι παρεμβάσεις αφορούν το Χρηματιστήριο Ενέργειας, το Κτηματολόγιο και το Λατομικό και προβλέπουν τα εξής:
Χρηματιστήριο Ενέργειας
Το Χρηματιστήριο Ενέργειας αποτελεί προϋπόθεση για την αναδιοργάνωση της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, προς όφελος των συμμετεχόντων στην αγορά και των τελικών καταναλωτών, καθώς στοχεύει:
1. στη σύζευξη της ελληνικής αγοράς με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές αγορές.
2. στην ενίσχυση του ανταγωνισμού και της διαφάνειας, με άμεσα οφέλη στη μείωση του ενεργειακού κόστους και τη διασφάλιση καλύτερων τιμών για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
3. την εξασφάλιση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού, τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα, καθώς και την περαιτέρω αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ.
Με τις διατάξεις που περιλαμβάνει το πολυνομοσχέδιο, τροποποιείται ο Ν. 4425/2016 για την αναδιοργάνωση της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, σε εφαρμογή των Ευρωπαϊκών Κανονισμών και Οδηγιών για την ολοκλήρωση της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, το λεγόμενο «Μοντέλο Στόχο» (Target Μodel).
Το Target Μodel προσδιορίζει τις ελάχιστες απαιτούμενες προδιαγραφές που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι επιμέρους εθνικές αγοράς ανά την Ευρώπη, και η δική μας, ώστε να διαμορφώσουν μια κοινή αρχιτεκτονική λειτουργίας η οποία θα οδηγήσει ακολούθως στην σύζευξη των αγορών της ΕΕ και στην ενθάρρυνση ανοικτού και δίκαιου ανταγωνισμού προς το συμφέρον του τελικού καταναλωτή. Ο βασικός στόχος της αναδιάρθρωσης της αγοράς Η/Ε είναι η μείωση του ενεργειακού κόστους και η ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού, μέσω της αποτελεσματικής διαμόρφωσης και σταδιακής σύγκλισης της τιμής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας με χρήση (1) μηχανισμών όπως το ενεργειακό χρηματιστήριο και (2) ενίσχυση και διεύρυνση των διασυνδέσεων μεταξύ των κρατών μελών. Οι διατάξεις που περιέχει το πολυνομοσχέδιο διαμορφώνουν το θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία του ενεργειακού χρηματιστηρίου.
Το Target Model έχει ως βασική επιδίωξη την εξισορρόπησης προσφοράς και ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο, ώστε να αποφεύγονται μη αποδοτικές λύσεις για κάλυψη αιχμών φορτίου ή στοχαστικών διακυμάνσεων των ΑΠΕ.
Η δημιουργία μιας διευρυμένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας που θα λειτουργεί με κοινούς κανόνες παράλληλε με το διασυνοριακό εμπόριο, επιτρέπουν ανά πάσα στιγμή το έλλειμμα που μπορεί να προκύψει προσωρινά σε μία χώρα να αντισταθμίζεται από το πλεόνασμα μιας άλλης χώρας με όρους αγοράς.
Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η επάρκεια εφοδιασμού αλλά και ένα χαμηλότερο ενεργειακό κόστος, με στόχο τη σταδιακή σύγκλιση των τιμών ενέργειας της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς.
Η συντονισμένη και συγχρονισμένη προσέγγιση αμβλύνει τις διαφοροποιήσεις των τιμών μεταξύ των αγορών και προκαλεί πιο αποτελεσματικές ροές ενέργειας, ισχυρότερα συσχετισμένες με τα οικονομικά σήματα.
Υπάρχει μια ενιαία πλατφόρμα δημοπρασιών (single auction platform), στην οποία υποβάλλονται καθημερινά προσφορές για πώληση και αγορά ηλεκτρικής ενέργειας για την επόμενη ημέρα (ΠΡΟ-ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΑΓΟΡΑ). Το αποτέλεσμα αυτής της ενιαίας επίλυσης σε πανευρωπαϊκή κλίμακα, είναι η κατανομή της ενέργειας μεταξύ των διαφόρων διεθνών διασυνδέσεων με έναν τρόπο αρκετά αποτελεσματικό που αξιοποιεί στο μέγιστο δυνατό την χωρητικότητα των διασυνδέσεων, προκειμένου οι τιμές μεταξύ των συζευγμένων αγορών να καθίστανται ίσες και να διαφοροποιούνται μόνο στην περίπτωση συμφόρησης στην μεταξύ τους διασύνδεση, το οποίο θα μπορεί να ερμηνευτεί και ως ένα οικονομικό σήμα για την αναγκαιότητα περαιτέρω διασυνδέσεων.
Στο παρελθόν, οι έμποροι ηλεκτρικής ενέργειας (traders) λάμβαναν μέρος σε διακριτές δημοπρασίες (explicit auctions) για την κατανομή ημερήσιων διασυνδετικών δικαιωμάτων και επομένως έπρεπε να προβλέψουν τη διαφορά των τιμών μεταξύ των διασυνδεδεμένων αγορών. Σε περίπτωση εσφαλμένης πρόβλεψης, αν δηλαδή είχαν αντιστραφεί εν τέλει τα οικονομικά δεδομένα και επομένως δεν υπήρχε οικονομικό νόημα στις διασυνοριακές συναλλαγές, ένα μεγάλο ποσοστό τους δεν υλοποιούνταν.
Έτσι, σημαντικό τμήμα των διεθνών διασυνδέσεων παρέμενε στην πράξη αναξιοποίητο.
Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες από την Πορτογαλία έως την Φινλανδία, συμπεριλαμβανομένης της Μεγάλης Βρετανίας, έχουν ήδη ενοποιήσει τις προ-ημερήσιες χονδρεμπορικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας. Ο ρυθμός των εξελίξεων και στη Βαλκανική είναι ενθαρρυντικός.
Οι χώρες της Ενεργειακής Κοινότητας έχουν ήδη δεσμευτεί για τη σύζευξη των αγορών τους με μια τουλάχιστον όμορη χώρα έως τα μέσα του 2018.
Σημειώνεται ενδεικτικά ότι η ΠΓΔΜ έχει ανακοινώσει την επικείμενη σύζευξή της με τη Βουλγαρία. Εν συνεχεία της ίδρυσης χρηματιστηρίων ενέργειας στη Σερβία και τη Βουλγαρία, ήδη από το 2015, σε αντίστοιχες ενέργειες προβαίνει και το Μαυροβούνιο, ενώ η Αλβανία διεξάγει το σχεδιασμό της από κοινού με το Κόσοβο. Σημειώνεται επίσης ότι έως το 2020, η Βουλγαρία προτίθεται να ενοποιηθεί με τις 4 ήδη συζευγμένες αγορές της Ουγγαρίας, Τσεχίας, Σλοβακίας και Ρουμανίας.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η προ-ημερήσια αγορά μας θα συζευχθεί με την Ιταλία και αργότερα τη Βουλγαρία, αλλά και όμορες χώρες της Ενεργειακής Κοινότητας, ανάλογα με τον βαθμό ετοιμότητάς τους.
Το Target Model θα ενισχύσει σημαντικά και τις βιομηχανίες καθώς αφενός θα διαμορφωθούν οικονομικά προσιτές τιμές ενέργειας αφετέρου θα μπορούν και οι ίδιες να συμμετέχουν στην αγορά συνάπτοντας συμβόλαια με παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας κάνοντας αντιστάθμιση και ελέγχοντας πλήρως το ενεργειακό κόστος σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Λατομικό νομοσχέδιο
Με την θεσμοθέτηση του νέου νόμου συγκεντρώνεται για πρώτη φορά και επικαιροποιείται η πολύπλοκη και αποσπασματική λατομική νομοθεσία των τελευταίων 30-40 χρόνων, ένα πάγιο αίτημα, διαχρονικά, όλων των κοινωνικών εταίρων που σχετίζονται με τον εξορυκτικό κλάδο.
Βασικός Στόχος
Το σχέδιο νόμου αποσκοπεί στον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου έρευνας και εκμετάλλευσης των λατομείων και της εξορυκτικής δραστηριότητας γενικότερα, με στόχο την απρόσκοπτη τροφοδοσία των βιομηχανιών σε ορυκτές πρώτες ύλες και τη δημιουργία ευνοϊκού επιχειρηματικού κλίματος. Στο πλαίσιο αυτό πρωταρχική σημασία για το ΥΠΕΝ έχουν τα ζητήματα του δημοσίου συμφέροντος που συνδέονται άμεσα με την προστασία του περιβάλλοντος και την προάσπιση της ασφάλειας και της δημόσιας υγείας.
Με το νομοσχέδιο επιτυγχάνονται οι παρακάτω επιδιώξεις:
• Η διατύπωση σε ενιαίο κείμενο των διατάξεων που αφορούν όλες τις κατηγορίες λατομικών ορυκτών, με παράλληλη κατάργηση των αποσπασματικών διατάξεων και παρεκκλίσεων που είχαν εισαχθεί στο παρελθόν, δημιουργώντας σύγχυση και ευνοώντας την παραβατικότητα. Με τον τρόπο αυτό περιορίζεται η γραφειοκρατία και βελτιώνεται η αποδοτικότητα των πόρων της διοίκησης.
• Ο εξορθολογισμός και η ενιαία αντιμετώπιση των διαδικασιών αλλά και του χρόνου για τις μισθώσεις και τη χορήγηση των εγκρίσεων των λατομείων. Πιο συγκεκριμένα:
o το μέγιστο χρονικό διάστημα ισχύος των μισθώσεων του δικαιώματος εκμετάλλευσης για όλα τα λατομικά ορυκτά, ορίζεται πλέον στα 70 χρόνια, ώστε να επιτυγχάνεται η οικονομική βιωσιμότητα των κοιτασμάτων
o η μίσθωση δημοσίων ή δημοτικών εκτάσεων γίνεται μέσω δημοπρασίας. Η απευθείας μίσθωση επιλέγεται μόνον εφόσον έχει προηγηθεί σχετική έρευνα και έγκριση των αποτελεσμάτων από την αδειοδοτούσα αρχή.
• Η απλούστευση της διαδικασίας αδειοδότησης της διενέργειας των εργασιών έρευνας και εκμετάλλευσης, με στόχο ένα απλό, διαφανές, σαφές και με σταθερούς όρους πλαίσιο. Έτσι:
o Καταργείται η άδεια εκμετάλλευσης. Στις δημόσιες και δημοτικές εκτάσεις η μίσθωση επέχει θέση άδειας, ενώ η εκμετάλλευση στις ιδιωτικές υπάγεται σε καθεστώς γνωστοποίησης.
o Καταργείται η άδεια εγκατάστασης και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά συνυποβάλλονται με την τεχνική μελέτη, ενώ η άδεια λειτουργίας εγκαταστάσεων γίνεται πλέον με γνωστοποίηση.
• Η αναμόρφωση της διαδικασίας καθορισμού λατομικών περιοχών εκμετάλλευσης αδρανών υλικών, ώστε να διασφαλίζεται η επάρκεια δομικών υλικών σε εθνικό επίπεδο, η ποιότητα των παραγόμενων υλικών με βάση ευρωπαϊκά πρότυπα και η ένταξη των λατομικών περιοχών στον χωροταξικό σχεδιασμό της χώρας.
• Η αποκατάσταση του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και η ασφάλεια και ο εποπτικός έλεγχος, τίθενται σε αυστηρότερο πλαίσιο, με συγκεκριμένες διατάξεις που διατρέχουν ολόκληρο το σχέδιο νόμου. Όπως, για παράδειγμα, η ενιαία αντιμετώπιση εγγυητικών για το περιβάλλον.
Νέο πλαίσιο για τα πρόστιμα
Εισάγεται ένα πλήρες παραμετροποιημένο σύστημα καθορισμού προστίμων για παραβάσεις του Κανονισμού Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών. Με βάση το νέο σύστημα, λαμβάνεται υπόψη η σοβαρότητα και η επαναληπτικότητα της παράβασης, καθώς και ο συνολικός αριθμός εργαζομένων στο έργο, σε αντίθεση με το υφιστάμενο πλαίσιο που αφήνει στην κρίση του Επιθεωρητή τον καθορισμό του ύψους του προστίμου. Επιπρόσθετα, παραμετροποιούνται τα πρόστιμα που αφορούν την παράνομη εκμετάλλευση, δηλαδή, τις εξορυκτικές εργασίες που γίνονται χωρίς τις κατά το νόμο εγκρίσεις. Με το νέο νόμο τα πρόστιμα κλιμακώνονται από 5.000 ευρώ έως 90.000 ευρώ, ανάλογα με τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν από τον παραβάτη (χειρωνακτικά, με χρήση μηχανικών μέσων ή χρήση εκρηκτικών) και τριπλασιάζονται εφόσον η παράβαση τελεστεί για περισσότερες από μία φορές.
Κτηματολόγιο
Η ολοκλήρωση της κτηματογράφησης της χώρας σε συνδυασμό με την ανάρτηση των δασικών χαρτών αποτελούν κεντρικά αναπτυξιακά εργαλεία και συνεπώς προτεραιότητες της Κυβέρνησης. Πρόκειται για δύο σημαντικές πρωτοβουλίες σε αυτή την κατεύθυνση, με στόχο τη διασφάλιση της ασφάλειας δικαίου για τις επενδύσεις και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των πολιτών επί της ακίνητης τους περιουσίας.
Ελληνικό Κτηματολόγιο
Με το παρόν σχέδιο νόμου συστήνεται ο νέος ενιαίος φορέας «Ελληνικό Κτηματολόγιο», όπως ισχύει σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες. Η Ανώνυμη Εταιρεία του δημοσίου «Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση» (Ε.Κ.ΧΑ.) θα ενσωματωθεί στον νέο οργανισμό, καθώς και τα υφιστάμενα κτηματολογικά γραφεία και υποθηκοφυλακεία. Η δημιουργία του ενιαίου φορέα επιτρέπει τη διαμόρφωση μίας ενιαίας στρατηγικής και την επίτευξη του απαραίτητου συντονισμού που θα θέσει σε λειτουργία το σύστημα του Κτηματολογίου και τελικά θα επιτρέψει την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης της ελληνικής επικράτειας έως το 2020.
Η προτεινόμενη μεταρρύθμιση θεσπίζει ένα ορθολογικό και ενιαίο τρόπο οργάνωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών καταχώρισης και δημοσιότητας των δικαιωμάτων σε ολόκληρη την επικράτεια. Επιβάλει ακόμη την εφαρμογή ενιαίων κανόνων σχετικά με τον τρόπο καταχώρισης και δημοσιότητας των δικαιωμάτων, και τον τρόπο υπολογισμού και είσπραξης των τελών, ώστε να διασφαλίσει την παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και την ασφάλεια των συναλλαγών, πριν ακόμη από την ολοκληρωτική μετάβαση στο καθεστώς του κτηματολογίου, μέσω της σταδιακής και ελεγχόμενης μετάβασης σε μια αποκεντρωμένη δομή.
Η τελική δομή και ο τρόπος λειτουργίας του Ελληνικού Κτηματολογίου είναι αποτέλεσμα ευρείας διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, με την Παγκόσμια Τράπεζα να έχει συμβουλευτικό ρόλο. Η ριζική αναδιοργάνωση των δομών κτηματογράφησης πραγματοποιείται ώστε να εξασφαλίσει πλήρως την αρχή της δημοσιότητας και να κατοχυρώσει την ασφάλεια των συναλλαγών. Το οργανόγραμμα και ο κανονισμός λειτουργίας του φορέα ουσιαστικά ενσωματώνονται στο σχέδιο νόμου, ώστε να μπορεί να τεθεί άμεσα σε λειτουργία.
Οργανωτική δομή
Το Ελληνικό Κτηματολόγιο διαρθρώνεται σε μία κεντρική καθώς και σε περιφερειακές υπηρεσίες που συμπεριλαμβάνουν 17 κτηματολογικά γραφεία και 75 Υποκαταστήματα. Η σύσταση των Υποκαταστημάτων θα γίνει σταδιακά και εντός δύο ετών από την ψήφιση του νομοσχεδίου.
Νομική μορφή
Το Ελληνικό Κτηματολόγιο θα είναι φορέας του δημοσίου, με τη μορφή Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου, θα παρέχει υπηρεσίες ανταποδοτικού χαρακτήρα και θα τελεί υπό την εποπτεία του ΥΠΕΝ. Η νομική του μορφή επιλέχθηκε για δύο λόγους:
• Ο νομικός έλεγχος και η καταχώριση των δικαιωμάτων των πολιτών συνιστά άσκηση δημόσιας εξουσίας και επομένως δεν μπορεί παρά να ανατεθεί σε όργανο που ανήκει στο κράτος.
• Τα δεδομένα που τηρούνται στο Κτηματολόγιο αφορούν την ακίνητη περιουσία των πολιτών και του δημοσίου σε όλη την επικράτεια και εξυπηρετούν άμεσα δημόσιους σκοπούς. Συνεπώς, η κυριότητα και η συναφής διαχείριση/εκμετάλλευσή τους, οφείλει να ανήκει αποκλειστικά στο κράτος.
Αρμοδιότητες του φορέα
Το Ελληνικό Κτηματολόγιο διενεργεί την κτηματογράφηση στο σύνολο της χώρας και λειτουργεί το σύστημα του εθνικού κτηματολογίου. Τηρεί, ενημερώνει και λειτουργεί το σύστημα μεταγραφών και υποθηκών σε όσες περιοχές δεν έχει γίνει έναρξη της λειτουργίας του εθνικού κτηματολογίου, ασκώντας όλες τις σχετικές αρμοδιότητες που ασκούνται από τα υποθηκοφυλακεία, ενώ διατηρεί και διαχειρίζεται τα αρχεία των υποθηκοφυλακείων και μετά την έναρξη λειτουργίας του κτηματολογίου. Ασκεί ακόμη, τις αρμοδιότητες του ενεχυροφυλακείου που έχουν προσωρινά ανατεθεί στα υποθηκοφυλακεία. Προβλέπεται επίσης η διαχείριση των βάσεων δεδομένων του κτηματολογίου και δίνεται η δυνατότητα να αναθέτει σε τρίτους υπηρεσίες, μελέτες και έργα που κρίνονται απαραίτητα για την επίτευξη των σκοπών του. Δίνεται τέλος η δυνατότητα συνεργασίας με άλλους φορείς και η συμμετοχή του φορέα σε προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Βασικοί στόχοι
Η μεγάλη αυτή αλλαγή που εισάγει το σχέδιο νόμου για τη σύσταση του Ελληνικού Κτηματολογίου:
• εκσυγχρονίζει το σύστημα δημοσιότητας στη βάση ενός μοναδιαίου κωδικού ακινήτου και όχι σε ονομαστική βάση
• εξασφαλίζει την ενιαία εφαρμογή των κανόνων καταχώρισης και δημοσιότητας των δικαιωμάτων των πολιτών αλλά και του Ελληνικού Δημοσίου επί της ακίνητης περιουσίας, μέσω της άσκησης ενιαίας εποπτείας
• παρέχει υπηρεσίες καταχώρισης με διαφανή και αποτελεσματικό τρόπο
• βελτιώνει την εξυπηρέτηση των χρηστών, μέσω των ηλεκτρονικών εφαρμογών κατάθεσης των προς καταχώριση πράξεων, λήψης πιστοποιητικών, έρευνας κτηματολογικών δεδομένων κ.τ.λ.
Κεντρικά αποτελέσματα
Αντιμετωπίζουμε με αυτόν τον τρόπο κεντρικά ζητήματα, που είχαν ως αποτέλεσμα την τόσο μεγάλη καθυστέρηση της διαδικασίας κτηματογράφησης. Στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού, της παρακολούθησης, καθώς και του αποτελεσματικού ελέγχου και αξιολόγησης του συστήματος κτηματογράφησης:
1. Δημιουργούμε τις κατάλληλες εφαρμογές και ηλεκτρονικές υπηρεσίες που θα επιτρέψουν τη διαβαθμισμένη διάθεση των κτηματολογικών στοιχείων, με σεβασμό στη διαφύλαξη των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων.
2. Προχωράμε στη σταδιακή ψηφιοποίηση του αρχείου που έχουν στη διάθεση τους τα υφιστάμενα υποθηκοφυλακεία, ώστε αυτά να είναι άμεσα διαθέσιμα για κάθε χρήση, καθιστούμε δυνατό τον άμεσο έλεγχο και κατοχυρώνουμε τις εμπράγματες σχέσεις.
3. Δημιουργούμε ταυτόχρονα ένα αποτελεσματικό μηχανισμό διόρθωσης τυχόν εσφαλμένων εγγραφών.
4. Κωδικοποιούμε τα τέλη που εισπράττονται από τα Υποθηκοφυλακεία και απλοποιούμε τον τρόπο υπολογισμού τους.
5. Μειώνουμε τη γραφειοκρατία προβλέποντας την είσπραξη όλων των τελών ηλεκτρονικά.
6. Απλοποιείται η διαδικασία είσπραξης των τελών για τον πολίτη, αφού αυτή θα διενεργείται μέσω των πιστωτικών ιδρυμάτων.
7. Διασφαλίζεται η ενιαία εφαρμογή των διατάξεων, καθότι το θεσμικό πλαίσιο απλοποιείται και διότι η εφαρμογή τους κατά το μεγαλύτερο μέρος θα γίνεται ηλεκτρονικά
Ζητήματα Προσωπικού
Οι θέσεις εργασίας των υπαλλήλων της νομικής υπηρεσίας της ΕΚΧΑ, των υπαλλήλων των υφιστάμενων έμμισθων υποθηκοφυλακείων, καθώς και των άμισθων υποθηκοφυλακείων διασφαλίζονται απόλυτα. Οι μεν υπάλληλοι των έμμισθων υποθηκοφυλακείων, οι οποίοι είναι δικαστικοί υπάλληλοι, έχουν τη δυνατότητα είτε να ενταχθούν στο φορέα ως δημόσιοι υπάλληλοι, είτε να μεταταχθούν σε θέσεις κλάδου δικαστικών υπαλλήλων του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Οι δε υπάλληλοι των άμισθων υποθηκοφυλακείων μεταφέρονται στο φορέα σε προσωποπαγείς θέσεις, με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, αορίστου χρόνου. Οι υφιστάμενες θέσεις εργασίας διατηρούνται, καθώς αναγνωρίζεται η αποκτηθείσα τεχνογνωσία και εμπειρία των υπαλλήλων.
www.worldenergynews.gr
Σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα του υπουργείου οι παρεμβάσεις αφορούν το Χρηματιστήριο Ενέργειας, το Κτηματολόγιο και το Λατομικό και προβλέπουν τα εξής:
Χρηματιστήριο Ενέργειας
Το Χρηματιστήριο Ενέργειας αποτελεί προϋπόθεση για την αναδιοργάνωση της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, προς όφελος των συμμετεχόντων στην αγορά και των τελικών καταναλωτών, καθώς στοχεύει:
1. στη σύζευξη της ελληνικής αγοράς με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές αγορές.
2. στην ενίσχυση του ανταγωνισμού και της διαφάνειας, με άμεσα οφέλη στη μείωση του ενεργειακού κόστους και τη διασφάλιση καλύτερων τιμών για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
3. την εξασφάλιση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού, τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα, καθώς και την περαιτέρω αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ.
Με τις διατάξεις που περιλαμβάνει το πολυνομοσχέδιο, τροποποιείται ο Ν. 4425/2016 για την αναδιοργάνωση της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, σε εφαρμογή των Ευρωπαϊκών Κανονισμών και Οδηγιών για την ολοκλήρωση της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, το λεγόμενο «Μοντέλο Στόχο» (Target Μodel).
Το Target Μodel προσδιορίζει τις ελάχιστες απαιτούμενες προδιαγραφές που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι επιμέρους εθνικές αγοράς ανά την Ευρώπη, και η δική μας, ώστε να διαμορφώσουν μια κοινή αρχιτεκτονική λειτουργίας η οποία θα οδηγήσει ακολούθως στην σύζευξη των αγορών της ΕΕ και στην ενθάρρυνση ανοικτού και δίκαιου ανταγωνισμού προς το συμφέρον του τελικού καταναλωτή. Ο βασικός στόχος της αναδιάρθρωσης της αγοράς Η/Ε είναι η μείωση του ενεργειακού κόστους και η ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού, μέσω της αποτελεσματικής διαμόρφωσης και σταδιακής σύγκλισης της τιμής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας με χρήση (1) μηχανισμών όπως το ενεργειακό χρηματιστήριο και (2) ενίσχυση και διεύρυνση των διασυνδέσεων μεταξύ των κρατών μελών. Οι διατάξεις που περιέχει το πολυνομοσχέδιο διαμορφώνουν το θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία του ενεργειακού χρηματιστηρίου.
Το Target Model έχει ως βασική επιδίωξη την εξισορρόπησης προσφοράς και ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο, ώστε να αποφεύγονται μη αποδοτικές λύσεις για κάλυψη αιχμών φορτίου ή στοχαστικών διακυμάνσεων των ΑΠΕ.
Η δημιουργία μιας διευρυμένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας που θα λειτουργεί με κοινούς κανόνες παράλληλε με το διασυνοριακό εμπόριο, επιτρέπουν ανά πάσα στιγμή το έλλειμμα που μπορεί να προκύψει προσωρινά σε μία χώρα να αντισταθμίζεται από το πλεόνασμα μιας άλλης χώρας με όρους αγοράς.
Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η επάρκεια εφοδιασμού αλλά και ένα χαμηλότερο ενεργειακό κόστος, με στόχο τη σταδιακή σύγκλιση των τιμών ενέργειας της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς.
Η συντονισμένη και συγχρονισμένη προσέγγιση αμβλύνει τις διαφοροποιήσεις των τιμών μεταξύ των αγορών και προκαλεί πιο αποτελεσματικές ροές ενέργειας, ισχυρότερα συσχετισμένες με τα οικονομικά σήματα.
Υπάρχει μια ενιαία πλατφόρμα δημοπρασιών (single auction platform), στην οποία υποβάλλονται καθημερινά προσφορές για πώληση και αγορά ηλεκτρικής ενέργειας για την επόμενη ημέρα (ΠΡΟ-ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΑΓΟΡΑ). Το αποτέλεσμα αυτής της ενιαίας επίλυσης σε πανευρωπαϊκή κλίμακα, είναι η κατανομή της ενέργειας μεταξύ των διαφόρων διεθνών διασυνδέσεων με έναν τρόπο αρκετά αποτελεσματικό που αξιοποιεί στο μέγιστο δυνατό την χωρητικότητα των διασυνδέσεων, προκειμένου οι τιμές μεταξύ των συζευγμένων αγορών να καθίστανται ίσες και να διαφοροποιούνται μόνο στην περίπτωση συμφόρησης στην μεταξύ τους διασύνδεση, το οποίο θα μπορεί να ερμηνευτεί και ως ένα οικονομικό σήμα για την αναγκαιότητα περαιτέρω διασυνδέσεων.
Στο παρελθόν, οι έμποροι ηλεκτρικής ενέργειας (traders) λάμβαναν μέρος σε διακριτές δημοπρασίες (explicit auctions) για την κατανομή ημερήσιων διασυνδετικών δικαιωμάτων και επομένως έπρεπε να προβλέψουν τη διαφορά των τιμών μεταξύ των διασυνδεδεμένων αγορών. Σε περίπτωση εσφαλμένης πρόβλεψης, αν δηλαδή είχαν αντιστραφεί εν τέλει τα οικονομικά δεδομένα και επομένως δεν υπήρχε οικονομικό νόημα στις διασυνοριακές συναλλαγές, ένα μεγάλο ποσοστό τους δεν υλοποιούνταν.
Έτσι, σημαντικό τμήμα των διεθνών διασυνδέσεων παρέμενε στην πράξη αναξιοποίητο.
Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες από την Πορτογαλία έως την Φινλανδία, συμπεριλαμβανομένης της Μεγάλης Βρετανίας, έχουν ήδη ενοποιήσει τις προ-ημερήσιες χονδρεμπορικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας. Ο ρυθμός των εξελίξεων και στη Βαλκανική είναι ενθαρρυντικός.
Οι χώρες της Ενεργειακής Κοινότητας έχουν ήδη δεσμευτεί για τη σύζευξη των αγορών τους με μια τουλάχιστον όμορη χώρα έως τα μέσα του 2018.
Σημειώνεται ενδεικτικά ότι η ΠΓΔΜ έχει ανακοινώσει την επικείμενη σύζευξή της με τη Βουλγαρία. Εν συνεχεία της ίδρυσης χρηματιστηρίων ενέργειας στη Σερβία και τη Βουλγαρία, ήδη από το 2015, σε αντίστοιχες ενέργειες προβαίνει και το Μαυροβούνιο, ενώ η Αλβανία διεξάγει το σχεδιασμό της από κοινού με το Κόσοβο. Σημειώνεται επίσης ότι έως το 2020, η Βουλγαρία προτίθεται να ενοποιηθεί με τις 4 ήδη συζευγμένες αγορές της Ουγγαρίας, Τσεχίας, Σλοβακίας και Ρουμανίας.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η προ-ημερήσια αγορά μας θα συζευχθεί με την Ιταλία και αργότερα τη Βουλγαρία, αλλά και όμορες χώρες της Ενεργειακής Κοινότητας, ανάλογα με τον βαθμό ετοιμότητάς τους.
Το Target Model θα ενισχύσει σημαντικά και τις βιομηχανίες καθώς αφενός θα διαμορφωθούν οικονομικά προσιτές τιμές ενέργειας αφετέρου θα μπορούν και οι ίδιες να συμμετέχουν στην αγορά συνάπτοντας συμβόλαια με παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας κάνοντας αντιστάθμιση και ελέγχοντας πλήρως το ενεργειακό κόστος σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Λατομικό νομοσχέδιο
Με την θεσμοθέτηση του νέου νόμου συγκεντρώνεται για πρώτη φορά και επικαιροποιείται η πολύπλοκη και αποσπασματική λατομική νομοθεσία των τελευταίων 30-40 χρόνων, ένα πάγιο αίτημα, διαχρονικά, όλων των κοινωνικών εταίρων που σχετίζονται με τον εξορυκτικό κλάδο.
Βασικός Στόχος
Το σχέδιο νόμου αποσκοπεί στον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου έρευνας και εκμετάλλευσης των λατομείων και της εξορυκτικής δραστηριότητας γενικότερα, με στόχο την απρόσκοπτη τροφοδοσία των βιομηχανιών σε ορυκτές πρώτες ύλες και τη δημιουργία ευνοϊκού επιχειρηματικού κλίματος. Στο πλαίσιο αυτό πρωταρχική σημασία για το ΥΠΕΝ έχουν τα ζητήματα του δημοσίου συμφέροντος που συνδέονται άμεσα με την προστασία του περιβάλλοντος και την προάσπιση της ασφάλειας και της δημόσιας υγείας.
Με το νομοσχέδιο επιτυγχάνονται οι παρακάτω επιδιώξεις:
• Η διατύπωση σε ενιαίο κείμενο των διατάξεων που αφορούν όλες τις κατηγορίες λατομικών ορυκτών, με παράλληλη κατάργηση των αποσπασματικών διατάξεων και παρεκκλίσεων που είχαν εισαχθεί στο παρελθόν, δημιουργώντας σύγχυση και ευνοώντας την παραβατικότητα. Με τον τρόπο αυτό περιορίζεται η γραφειοκρατία και βελτιώνεται η αποδοτικότητα των πόρων της διοίκησης.
• Ο εξορθολογισμός και η ενιαία αντιμετώπιση των διαδικασιών αλλά και του χρόνου για τις μισθώσεις και τη χορήγηση των εγκρίσεων των λατομείων. Πιο συγκεκριμένα:
o το μέγιστο χρονικό διάστημα ισχύος των μισθώσεων του δικαιώματος εκμετάλλευσης για όλα τα λατομικά ορυκτά, ορίζεται πλέον στα 70 χρόνια, ώστε να επιτυγχάνεται η οικονομική βιωσιμότητα των κοιτασμάτων
o η μίσθωση δημοσίων ή δημοτικών εκτάσεων γίνεται μέσω δημοπρασίας. Η απευθείας μίσθωση επιλέγεται μόνον εφόσον έχει προηγηθεί σχετική έρευνα και έγκριση των αποτελεσμάτων από την αδειοδοτούσα αρχή.
• Η απλούστευση της διαδικασίας αδειοδότησης της διενέργειας των εργασιών έρευνας και εκμετάλλευσης, με στόχο ένα απλό, διαφανές, σαφές και με σταθερούς όρους πλαίσιο. Έτσι:
o Καταργείται η άδεια εκμετάλλευσης. Στις δημόσιες και δημοτικές εκτάσεις η μίσθωση επέχει θέση άδειας, ενώ η εκμετάλλευση στις ιδιωτικές υπάγεται σε καθεστώς γνωστοποίησης.
o Καταργείται η άδεια εγκατάστασης και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά συνυποβάλλονται με την τεχνική μελέτη, ενώ η άδεια λειτουργίας εγκαταστάσεων γίνεται πλέον με γνωστοποίηση.
• Η αναμόρφωση της διαδικασίας καθορισμού λατομικών περιοχών εκμετάλλευσης αδρανών υλικών, ώστε να διασφαλίζεται η επάρκεια δομικών υλικών σε εθνικό επίπεδο, η ποιότητα των παραγόμενων υλικών με βάση ευρωπαϊκά πρότυπα και η ένταξη των λατομικών περιοχών στον χωροταξικό σχεδιασμό της χώρας.
• Η αποκατάσταση του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και η ασφάλεια και ο εποπτικός έλεγχος, τίθενται σε αυστηρότερο πλαίσιο, με συγκεκριμένες διατάξεις που διατρέχουν ολόκληρο το σχέδιο νόμου. Όπως, για παράδειγμα, η ενιαία αντιμετώπιση εγγυητικών για το περιβάλλον.
Νέο πλαίσιο για τα πρόστιμα
Εισάγεται ένα πλήρες παραμετροποιημένο σύστημα καθορισμού προστίμων για παραβάσεις του Κανονισμού Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών. Με βάση το νέο σύστημα, λαμβάνεται υπόψη η σοβαρότητα και η επαναληπτικότητα της παράβασης, καθώς και ο συνολικός αριθμός εργαζομένων στο έργο, σε αντίθεση με το υφιστάμενο πλαίσιο που αφήνει στην κρίση του Επιθεωρητή τον καθορισμό του ύψους του προστίμου. Επιπρόσθετα, παραμετροποιούνται τα πρόστιμα που αφορούν την παράνομη εκμετάλλευση, δηλαδή, τις εξορυκτικές εργασίες που γίνονται χωρίς τις κατά το νόμο εγκρίσεις. Με το νέο νόμο τα πρόστιμα κλιμακώνονται από 5.000 ευρώ έως 90.000 ευρώ, ανάλογα με τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν από τον παραβάτη (χειρωνακτικά, με χρήση μηχανικών μέσων ή χρήση εκρηκτικών) και τριπλασιάζονται εφόσον η παράβαση τελεστεί για περισσότερες από μία φορές.
Κτηματολόγιο
Η ολοκλήρωση της κτηματογράφησης της χώρας σε συνδυασμό με την ανάρτηση των δασικών χαρτών αποτελούν κεντρικά αναπτυξιακά εργαλεία και συνεπώς προτεραιότητες της Κυβέρνησης. Πρόκειται για δύο σημαντικές πρωτοβουλίες σε αυτή την κατεύθυνση, με στόχο τη διασφάλιση της ασφάλειας δικαίου για τις επενδύσεις και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των πολιτών επί της ακίνητης τους περιουσίας.
Ελληνικό Κτηματολόγιο
Με το παρόν σχέδιο νόμου συστήνεται ο νέος ενιαίος φορέας «Ελληνικό Κτηματολόγιο», όπως ισχύει σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες. Η Ανώνυμη Εταιρεία του δημοσίου «Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση» (Ε.Κ.ΧΑ.) θα ενσωματωθεί στον νέο οργανισμό, καθώς και τα υφιστάμενα κτηματολογικά γραφεία και υποθηκοφυλακεία. Η δημιουργία του ενιαίου φορέα επιτρέπει τη διαμόρφωση μίας ενιαίας στρατηγικής και την επίτευξη του απαραίτητου συντονισμού που θα θέσει σε λειτουργία το σύστημα του Κτηματολογίου και τελικά θα επιτρέψει την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης της ελληνικής επικράτειας έως το 2020.
Η προτεινόμενη μεταρρύθμιση θεσπίζει ένα ορθολογικό και ενιαίο τρόπο οργάνωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών καταχώρισης και δημοσιότητας των δικαιωμάτων σε ολόκληρη την επικράτεια. Επιβάλει ακόμη την εφαρμογή ενιαίων κανόνων σχετικά με τον τρόπο καταχώρισης και δημοσιότητας των δικαιωμάτων, και τον τρόπο υπολογισμού και είσπραξης των τελών, ώστε να διασφαλίσει την παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και την ασφάλεια των συναλλαγών, πριν ακόμη από την ολοκληρωτική μετάβαση στο καθεστώς του κτηματολογίου, μέσω της σταδιακής και ελεγχόμενης μετάβασης σε μια αποκεντρωμένη δομή.
Η τελική δομή και ο τρόπος λειτουργίας του Ελληνικού Κτηματολογίου είναι αποτέλεσμα ευρείας διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, με την Παγκόσμια Τράπεζα να έχει συμβουλευτικό ρόλο. Η ριζική αναδιοργάνωση των δομών κτηματογράφησης πραγματοποιείται ώστε να εξασφαλίσει πλήρως την αρχή της δημοσιότητας και να κατοχυρώσει την ασφάλεια των συναλλαγών. Το οργανόγραμμα και ο κανονισμός λειτουργίας του φορέα ουσιαστικά ενσωματώνονται στο σχέδιο νόμου, ώστε να μπορεί να τεθεί άμεσα σε λειτουργία.
Οργανωτική δομή
Το Ελληνικό Κτηματολόγιο διαρθρώνεται σε μία κεντρική καθώς και σε περιφερειακές υπηρεσίες που συμπεριλαμβάνουν 17 κτηματολογικά γραφεία και 75 Υποκαταστήματα. Η σύσταση των Υποκαταστημάτων θα γίνει σταδιακά και εντός δύο ετών από την ψήφιση του νομοσχεδίου.
Νομική μορφή
Το Ελληνικό Κτηματολόγιο θα είναι φορέας του δημοσίου, με τη μορφή Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου, θα παρέχει υπηρεσίες ανταποδοτικού χαρακτήρα και θα τελεί υπό την εποπτεία του ΥΠΕΝ. Η νομική του μορφή επιλέχθηκε για δύο λόγους:
• Ο νομικός έλεγχος και η καταχώριση των δικαιωμάτων των πολιτών συνιστά άσκηση δημόσιας εξουσίας και επομένως δεν μπορεί παρά να ανατεθεί σε όργανο που ανήκει στο κράτος.
• Τα δεδομένα που τηρούνται στο Κτηματολόγιο αφορούν την ακίνητη περιουσία των πολιτών και του δημοσίου σε όλη την επικράτεια και εξυπηρετούν άμεσα δημόσιους σκοπούς. Συνεπώς, η κυριότητα και η συναφής διαχείριση/εκμετάλλευσή τους, οφείλει να ανήκει αποκλειστικά στο κράτος.
Αρμοδιότητες του φορέα
Το Ελληνικό Κτηματολόγιο διενεργεί την κτηματογράφηση στο σύνολο της χώρας και λειτουργεί το σύστημα του εθνικού κτηματολογίου. Τηρεί, ενημερώνει και λειτουργεί το σύστημα μεταγραφών και υποθηκών σε όσες περιοχές δεν έχει γίνει έναρξη της λειτουργίας του εθνικού κτηματολογίου, ασκώντας όλες τις σχετικές αρμοδιότητες που ασκούνται από τα υποθηκοφυλακεία, ενώ διατηρεί και διαχειρίζεται τα αρχεία των υποθηκοφυλακείων και μετά την έναρξη λειτουργίας του κτηματολογίου. Ασκεί ακόμη, τις αρμοδιότητες του ενεχυροφυλακείου που έχουν προσωρινά ανατεθεί στα υποθηκοφυλακεία. Προβλέπεται επίσης η διαχείριση των βάσεων δεδομένων του κτηματολογίου και δίνεται η δυνατότητα να αναθέτει σε τρίτους υπηρεσίες, μελέτες και έργα που κρίνονται απαραίτητα για την επίτευξη των σκοπών του. Δίνεται τέλος η δυνατότητα συνεργασίας με άλλους φορείς και η συμμετοχή του φορέα σε προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Βασικοί στόχοι
Η μεγάλη αυτή αλλαγή που εισάγει το σχέδιο νόμου για τη σύσταση του Ελληνικού Κτηματολογίου:
• εκσυγχρονίζει το σύστημα δημοσιότητας στη βάση ενός μοναδιαίου κωδικού ακινήτου και όχι σε ονομαστική βάση
• εξασφαλίζει την ενιαία εφαρμογή των κανόνων καταχώρισης και δημοσιότητας των δικαιωμάτων των πολιτών αλλά και του Ελληνικού Δημοσίου επί της ακίνητης περιουσίας, μέσω της άσκησης ενιαίας εποπτείας
• παρέχει υπηρεσίες καταχώρισης με διαφανή και αποτελεσματικό τρόπο
• βελτιώνει την εξυπηρέτηση των χρηστών, μέσω των ηλεκτρονικών εφαρμογών κατάθεσης των προς καταχώριση πράξεων, λήψης πιστοποιητικών, έρευνας κτηματολογικών δεδομένων κ.τ.λ.
Κεντρικά αποτελέσματα
Αντιμετωπίζουμε με αυτόν τον τρόπο κεντρικά ζητήματα, που είχαν ως αποτέλεσμα την τόσο μεγάλη καθυστέρηση της διαδικασίας κτηματογράφησης. Στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού, της παρακολούθησης, καθώς και του αποτελεσματικού ελέγχου και αξιολόγησης του συστήματος κτηματογράφησης:
1. Δημιουργούμε τις κατάλληλες εφαρμογές και ηλεκτρονικές υπηρεσίες που θα επιτρέψουν τη διαβαθμισμένη διάθεση των κτηματολογικών στοιχείων, με σεβασμό στη διαφύλαξη των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων.
2. Προχωράμε στη σταδιακή ψηφιοποίηση του αρχείου που έχουν στη διάθεση τους τα υφιστάμενα υποθηκοφυλακεία, ώστε αυτά να είναι άμεσα διαθέσιμα για κάθε χρήση, καθιστούμε δυνατό τον άμεσο έλεγχο και κατοχυρώνουμε τις εμπράγματες σχέσεις.
3. Δημιουργούμε ταυτόχρονα ένα αποτελεσματικό μηχανισμό διόρθωσης τυχόν εσφαλμένων εγγραφών.
4. Κωδικοποιούμε τα τέλη που εισπράττονται από τα Υποθηκοφυλακεία και απλοποιούμε τον τρόπο υπολογισμού τους.
5. Μειώνουμε τη γραφειοκρατία προβλέποντας την είσπραξη όλων των τελών ηλεκτρονικά.
6. Απλοποιείται η διαδικασία είσπραξης των τελών για τον πολίτη, αφού αυτή θα διενεργείται μέσω των πιστωτικών ιδρυμάτων.
7. Διασφαλίζεται η ενιαία εφαρμογή των διατάξεων, καθότι το θεσμικό πλαίσιο απλοποιείται και διότι η εφαρμογή τους κατά το μεγαλύτερο μέρος θα γίνεται ηλεκτρονικά
Ζητήματα Προσωπικού
Οι θέσεις εργασίας των υπαλλήλων της νομικής υπηρεσίας της ΕΚΧΑ, των υπαλλήλων των υφιστάμενων έμμισθων υποθηκοφυλακείων, καθώς και των άμισθων υποθηκοφυλακείων διασφαλίζονται απόλυτα. Οι μεν υπάλληλοι των έμμισθων υποθηκοφυλακείων, οι οποίοι είναι δικαστικοί υπάλληλοι, έχουν τη δυνατότητα είτε να ενταχθούν στο φορέα ως δημόσιοι υπάλληλοι, είτε να μεταταχθούν σε θέσεις κλάδου δικαστικών υπαλλήλων του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Οι δε υπάλληλοι των άμισθων υποθηκοφυλακείων μεταφέρονται στο φορέα σε προσωποπαγείς θέσεις, με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, αορίστου χρόνου. Οι υφιστάμενες θέσεις εργασίας διατηρούνται, καθώς αναγνωρίζεται η αποκτηθείσα τεχνογνωσία και εμπειρία των υπαλλήλων.
www.worldenergynews.gr
