Η κλιματική αλλαγή αποτελεί αναμφίβολα μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την ανθρωπότητα ενώ το αφήγημα της ενεργειακής μετάβασης στην πράξη έχει προκύψει να είναι ένας δυσεπίλυτος γρίφος.

Η πολιτική προσέγγιση, κυρίως εντός της Ε/Ε, ακολούθησε μια λογική «top down», θέτοντας καταρχήν πολύ φιλόδοξους στόχους, όπως αυτός για κλιματική ουδετερότητα το 2050. Χωρίς επαρκή αξιολόγηση και ανάλυση επιπτώσεων, χωρίς να λαμβάνεται υπόψιν η επάρκεια ή μη πόρων και συστημάτων και κυρίως χωρίς να εκτιμηθεί ποτέ το κόστος αυτής της μετάβασης και να αξιολογηθούν οι τρόποι που αυτό το κόστος θα επιβαρύνει τις κοινωνίες και τους πολίτες. Η στροφή σε καθαρές πηγές ενέργειας έχει κόστος.

Είναι το κόστος που πρέπει να πληρώσει η ανθρωπότητα για ένα βιώσιμο μέλλον. Πόσο είναι αυτό το κόστος και ποιος είναι πρόθυμος να το επωμιστεί; Ποια θα ήταν μια δίκαιη κατανομή του και ποιος μπορεί να την ορίσει; Πώς θα μπορούσαμε να εξασφαλίσουμε τα κατάλληλα κίνητρα, ώστε να πραγματοποιηθούν οι πολύ μεγάλες επενδύσεις που απαιτούνται για την ενεργειακή μετάβαση; Και επίσης, τι γίνεται όταν ένα κράτος έχει προχωρήσει πιο γρήγορα σε σχέση με την ενεργειακή μετάβαση σε σύγκριση με κάποιο άλλο; Πώς μπορούν να δεσμευτούν στους ίδιους στόχους στον ίδιο χρονικό ορίζοντα, όταν ξεκινάνε από διαφορετικές αφετηρίες;

Στα παραπάνω ερωτήματα δυστυχώς καμία απάντηση δεν έχει δοθεί ακόμα.

Όπως ανέφερε πρόσφατα η JPMorgan “Ο κόσμος χρειάζεται έναν «reality check» για τη μετάβασή του από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας”. Από το 2019, οι επενδύσεις σε καθαρές μορφές ενέργειας έχουν υπερτριπλασιαστεί, από περίπου 500 δισ. δολάρια σε πάνω από 1,7 τρισ. δολάρια το 2023, ενώ ο ετήσιος ρυθμός που απαιτείται για τα επόμενα χρόνια, αν θέλουμε να πετύχουμε τους κλιματικούς στόχους, θα πρέπει να υπερβεί τα επίπεδα των 4 - 5 τρισ. δολαρίων.

Και όλα αυτά σε ένα πολύ διαφορετικό μακροοικονομικό περιβάλλον, με υψηλά επιτόκια, σημαντικά αυξημένο κρατικό δανεισμό και πολύ μειωμένες αποδόσεις για τις επενδύσεις.

Επιπρόσθετα, τα τελευταία χρόνια το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων οδηγήθηκε στην ανάπτυξη ΑΠΕ με τις επενδύσεις για ενίσχυση και επέκταση των δικτύων να μένουν αρκετά πίσω.

Ωστόσο, η μεγάλη ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας που τόσο χρειαζόμαστε στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης, απαιτεί την ενίσχυση και ανάπτυξη των δικτύων μεταφοράς, την ανάπτυξη μεγάλων έργων διασύνδεσης, καθώς και την ενίσχυση και ανάπτυξη των δικτύων διανομής.

Γιατί είναι απαραίτητα τα δίκτυα μεταφοράς ενέργειας;

Διαχείριση της διαλειτουργικότητας: Η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες. Τα δίκτυα μεταφοράς επιτρέπουν την μεταφορά της ηλεκτρικής ενέργειας από περιοχές με πλεόνασμα παραγωγής σε περιοχές με έλλειμμα, διασφαλίζοντας την ενεργειακή τροφοδοσία χωρίς διακοπές.

Ενσωμάτωση ΑΠΕ: Η ανάπτυξη ΑΠΕ σε απομακρυσμένες περιοχές καθίσταται εφικτή μέσω των δικτύων μεταφοράς, τα οποία μεταφέρουν την παραγόμενη ενέργεια στα κέντρα κατανάλωσης.

Αύξηση του ανταγωνισμού: Τα δίκτυα μεταφοράς ενισχύουν τον ανταγωνισμό στην αγορά ενέργειας, επιτρέποντας την πρόσβαση νέων παραγωγών και προμηθευτών.

Βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας: Η διασύνδεση διαφορετικών περιοχών μέσω δικτύων μεταφοράς μειώνει την εξάρτηση από μεμονωμένες πηγές ενέργειας, αυξάνοντας την ενεργειακή ασφάλεια.

Προώθηση της καινοτομίας: Η ανάπτυξη έξυπνων δικτύων μεταφοράς ενέργειας ενθαρρύνει την καινοτομία στον τομέα της ενέργειας, συμβάλλοντας στην υλοποίηση πιο βιώσιμων λύσεων.

Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, απαιτείται η υιοθέτηση στρατηγικών που περιλαμβάνουν:

Ευέλικτα ρυθμιστικά πλαίσια: Δημιουργία ενός ρυθμιστικού πλαισίου που να προωθεί τις επενδύσεις σε δίκτυα μεταφοράς, διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία του περιβάλλοντος και των τοπικών κοινωνιών.

Χρηματοδότηση: Αξιοποίηση διαφόρων πηγών χρηματοδότησης, όπως δημόσιες επενδύσεις, ιδιωτικά κεφάλαια και κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση, για την υλοποίηση έργων ανάπτυξης και ενίσχυσης δικτύων μεταφοράς.

Συνεργασία και διαβούλευση: Στενή συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων, επιχειρήσεων, τοπικών κοινωνιών και λοιπών ενδιαφερόμενων μερών, μέσω διαδικασιών διαβούλευσης, για την υλοποίηση αποδεκτών λύσεων.

Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση: Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τα οφέλη των δικτύων μεταφοράς ενέργειας και την αναγκαιότητα ανάπτυξής τους για την ενεργειακή μετάβαση.

Τεχνολογική καινοτομία: Υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών για την ανάπτυξη έξυπνων δικτύων μεταφοράς ενέργειας, τα οποία θα είναι πιο ευέλικτα, αποδοτικά και φιλικά προς το περιβάλλον.

Αν έχει κάνει κάτι διαφορετικά η MYTILINEOS όλα αυτά τα χρόνια κι έχει καθιερωθεί ως μια εταιρεία που παίζει ένα κρίσιμο ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση, είναι ότι κατορθώνει και διαβάζει έγκαιρα τις προκλήσεις και να τοποθετείται σωστά ενόψει αυτών στην αγορά ενέργειας.

Η ενεργειακή μετάβαση είναι απόλυτη αναγκαιότητα για το μέλλον του πλανήτη. Ο προορισμός δεν έχει αλλάξει, αυτό που πρέπει να αλλάξει είναι ο σχεδιασμός, η διαδρομή και ο ρυθμός της μετάβασης. Θα πρέπει να δούμε πολύ προσεκτικά την ανάγκη συνύπαρξης των ορυκτών καυσίμων (βασικά του Φυσικού Αερίου) μαζί με τις ΑΠΕ και τις μονάδες αποθήκευσης ενέργειας.

Θα πρέπει να επαναξιολογηθούν σε συγκεκριμένη βάση πλέον οι νέες τεχνολογίες που αφορούν σε παραγωγή υδρογόνου καθώς και τα συστήματα δέσμευσης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CCS). Μεγάλη βαρύτητα και προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής της ενέργειας καθώς και στα μεγάλα έργα διασυνδέσεων.

Τέλος, πρέπει να γίνει μια συντονισμένη προσπάθεια να συγκεκριμενοποιηθούν οι νέες ανάγκες που προκύπτουν τόσο από την ανάπτυξη του εξηλεκτρισμού της ζήτησης καθώς και των Data Centers και της τεχνολογίας του AI (Artificial Intelligence). Σήμερα, η πρόβλεψη των εν λόγω αναγκών εμφανίζει μια πολύ υψηλή στοχαστικότητα αυξάνοντας σημαντικά τις προκλήσεις της ενεργειακής μετάβασης.

www.worldenergynews.gr