Συνέντευξη στην Πηνελόπη Μητρούλια

Η ενδυνάμωση και η προστασία του καταναλωτή είναι ο βασικός στόχος της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) για το 2024, όπως αναφέρει στη συνέντευξη του στο World Energy News ο πρόεδρος της, Αναπληρωτής Καθηγητής Αθανάσιος Δαγούμας παρουσιάζοντας τα εργαλεία που έχουν δημιουργηθεί γι αυτό το σκοπό.

Όπως λέει ο κ. Δαγούμας τα ηλεκτρονικά εργαλεία που έχουν αναπτυχθεί στη ΡΑΑΕΥ δημιουργούν σταδιακά έναν «Εικονικό Τόπο για τους Καταναλωτές» (Consumers’ Place), με στόχο την ενεργοποίηση των καταναλωτών, τη βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχει τόσο η ίδια η Αρχή όσο και το σύνολο των ενεργειακών φορέων. 

Προαναγγέλλει ότι από την αρχή του 2024 η ΡΑΑΕΥ σε συνεργασία με τους Διαχειριστές θα δώσει έμφαση στην αντιμετώπιση των σημείων συμφόρησης των δικτύων, που δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη των ΑΠΕ στον επιθυμητό βαθμό και δημιουργούν σημαντικά κόστη στην αγορά εις βάρος των καταναλωτών. Επίσης θα δοθεί έμφαση στο ζήτημα των περικοπών της παραγωγής ΑΠΕ από τους Διαχειριστές, ώστε όπως λέει ο κ. Δαγούμας να γίνονται με τρόπο δίκαιο και διαφανή, και στο μικρότερο δυνατό βαθμό.

Σε ότι αφορά τον μετασχηματισμό της ΡΑΑΕΥ με την ενσωμάτωση των κλάδων υδάτων και αποβλήτων ο πρόεδρος της Αρχής σημειώνει ότι από την αρχή του 2024 θα τεθούν σε πλήρη λειτουργία οι νέοι αυτοί κλάδοι και θα ολοκληρωθεί έτσι ο θεσμικός ρόλος της Αρχής. Επίσης δρομολογείται η ενίσχυση της στελέχωσης της Αρχής τόσο για τους νέους κλάδους, όσο και για την ενέργεια.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του κ. Δαγούμα           : 

Εδώ και λίγους μήνες μετά την ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου έχετε αναλάβει την προεδρία μίας νέας ΡΑΑΕΥ με διευρυμένες αρμοδιότητες. Ποιες κινήσεις έχουν γίνει ώστε να ανταποκριθεί η Αρχή στο νέο ρόλο της; Πώς θα περιγράφατε το μέλλον της ΡΑΑΕΥ;

Η ανάληψη των νέων αρμοδιοτήτων από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, η οποία μετονομάστηκε σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, αναδεικνύει τη σπουδαιότητα του ρόλου που διαδραμάτισε η ανεξάρτητη Αρχή από τη σύσταση της. Η Αρχή αντιμετωπίζει ξανά την πρόκληση που είχε αναλάβει στο παρελθόν με επιτυχία, να συμβάλλει στην επανεκκίνηση ενός κλάδου συνυφασμένου με την κοινή ωφέλεια.

Στον τομέα της Ενέργειας, η Αρχή είχε αρχικά αρμοδιότητες γνωμοδοτικού χαρακτήρα, οι οποίες – με τη σταδιακή ενσωμάτωση των Ευρωπαϊκών Οδηγιών- ενισχύθηκαν σημαντικά.

Στους νέους τομείς, οι αρμοδιότητες της είναι κυρίως γνωμοδοτικές/εισηγητικές, όπως η εισήγηση για τη μέθοδο κοστολόγησης και τιμολόγησης της παροχής υπηρεσιών ύδατος και διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Ωστόσο, η νέα Αρχή θα έχει και αποφασιστικές αρμοδιότητες, όπως η έγκριση των τιμολογίων υπηρεσιών Ύδατος για τις εταιρίες Ε.ΥΔ.ΑΠ. ΑΕ και Ε.Υ.Α.Θ. ΑΕ. και της διαχειριστικής επάρκειας των ΦΟ.Δ.Σ.Α.

Θεωρούμε ότι οι τρεις κλάδοι της Αρχής (Ενέργεια, Απόβλητα & Ύδατα) έχουν κοινό πεδίο εφαρμογής, όπως την εποπτεία φορέων που διαχειρίζονται δίκτυα αγαθών δημοσίου συμφέροντος. Για τον Κλάδο των Υδάτων έχει οριστεί από την πρώτη στιγμή Αντιπρόεδρος και έχουμε ήδη προχωρήσει σε «χαρτογράφηση» του κλάδου, ενώ για τον κλάδο των Αποβλήτων η προκήρυξη για την τοποθέτηση Αντιπροέδρου -αλλά και μελών των Ολομελειών των δύο κλάδων-, έγινε πριν λίγες ημέρες, με στόχο την ολοκλήρωση της σύνθεσης της Ολομέλειας στις Αρχές του 2024. Και στον κλάδο των Αποβλήτων, παρόλ’ αυτά, έχουμε έρθει σε επαφή με τους εμπλεκόμενους φορείς και τον Γενικό Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, για κατανόηση των βασικών ζητημάτων. Αναμένουμε, λοιπόν, με τη νέα χρονιά να τεθούν σε πλήρη λειτουργία οι Κλάδοι των Υδάτων και των Αποβλήτων και να ολοκληρωθεί έτσι ο θεσμικός ρόλος της Αρχής. Επίσης δρομολογείται η εκπλήρωση της δέσμευσης της Πολιτείας για στελέχωση της Αρχής τόσο για τους νέους κλάδους, όσο βέβαια και για την ενέργεια.

Με τη συσσωρευμένη εμπειρία των υφιστάμενων στελεχών της, τη ρυθμιστική μνήμη από την πολυετή λειτουργία της και την κατάλληλη στελέχωσή της Αρχής, έχοντας ως βάση την αξιοκρατία, την τεχνοκρατική και ηθικο-πνευματική καλλιέργεια των στελεχών της, θεωρώ ότι η Αρχή έχει να παίξει σπουδαίο ρόλο τα επόμενα χρόνια.

Σε ό,τι αφορά τον τομέα της ενέργειας ποιες είναι οι προτεραιότητες της Αρχής για το 2024;

Βασική προτεραιότητα της Αρχής και για το 2024 αλλά και για πάντα είναι η ενδυνάμωση της προστασίας των καταναλωτών. Έχουμε αναπτύξει και αναπτύσσουμε μια σειρά εργαλείων για τον καταναλωτή:

• Εργαλείο Σύγκρισης Τιμών– που επικαιροποιείται για της ανάγκες των νέων τιμολογίων https://energycost.gr
• Εργαλείο Σύγκρισης Τιμών για την Ηλεκτροκίνηση (θα τεθεί σε εφαρμογή το 2024) https://chargingcost.gr
• Εργαλείο Υπολογισμού Κόστους Ηλεκτρικής Ενέργειας https://www.electricitycostcalculator.gr/
• Εργαλείο Οδηγός Εξοικονόμησης Ενέργειας https://www.buildingenergysaving.gr/
• Εργαλείο Παραπόνων και Ενημέρωσης – https://my.rae.gr/
• Βάση Δεδομένων Τιμολόγησης Λιανικής (θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή το 2024), η οποία ελέγχει τους εκδοθέντες λογαριασμούς όλων των Προμηθευτών
• Ενεργειακός Διαμεσολαβητής, (θα τεθεί σε εφαρμογή το 2024) https://energiakos-diamesolavitis.gr
• Πλατφόρμα Ανώνυμων Καταγγελιών (θα τεθεί σε εφαρμογή το 2024) https://energy-whistleblowing.gr

Ιδιαίτερα αναφορά χρήζει ο Ενεργειακός Διαμεσολαβητής, που αποτελεί μια πρόκληση για την Αρχή και αναμένεται να συμβάλει στην επίλυση αστικών διαφορών μεταξύ των καταναλωτών και των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας και των διαχειριστών. Η υπηρεσία θα παρέχεται εντελώς δωρεάν και θα βοηθήσει στην επίλυση παραπόνων των καταναλωτών. Έτσι, ολοκληρώνουμε τα απαραίτητα εργαλεία που πρέπει να έχει στη διάθεσή του ο καταναλωτής για τη διατύπωση ορθής κρίσης, παρόλο που αυτή δεν μπορεί να είναι δεσμευτική.

Όλα τα ανωτέρω εργαλεία δημιουργούν σταδιακά έναν «Εικονικό Τόπο για τους Καταναλωτές» (Consumers’ Place), στοχεύοντας στην ενεργοποίηση των Καταναλωτών και στη βελτίωση των Υπηρεσιών της Αρχής και των ενεργειακών φορέων, με τον ίδιο τρόπο που οι επιτυχημένες εταιρίες δημιουργώντας ένα «Εικονικό Τόπο για Αγορά» (MarketPlace) κινητοποιώντας συμμετέχοντες στην αγορά και περιουσιακά στοιχεία (assets).

Ο δεύτερος τομέας προτεραιότητας της Αρχής είναι η Ενεργειακή/Πράσινη Μετάβαση, η οποία αφορά

• Υλοποίηση κρίσιμων υποδομών και δικτύων
• Υλοποίηση επενδύσεων πράσινης μετάβασης (ενεργειακή αποδοτικότητα, ΑΠΕ, ευέλικτες οντότητες)

Η ενεργειακή αποδοτικότητα είναι αυτονόητη προτεραιότητα για τη χώρα μας λόγω υψηλής εγχώριας προστιθέμενης αξίας, όπως και η διείσδυση των ΑΠΕ, η οποία όμως πρέπει να συνδυαστεί με ευέλικτες οντότητες (απόκριση ζήτησης και αποθήκευση). Βρίσκεται σε εξέλιξη ο δεύτερος διαγωνισμός για έργα αποθήκευσης, ενώ αναμένεται εντός του 2024 να υπάρξουν νέοι διαγωνισμοί για έργα ΑΠΕ με αποθήκευση. Η ανάπτυξη των δικτύων μεταφοράς και διανομής στη βάση των προγραμμάτων ανάπτυξης των αρμόδιων Διαχειριστών είναι εξαιρετικά κρίσιμος παράγοντας για την αυξημένη διείσδυση των ΑΠΕ και είναι σημαντικό να υλοποιούνται εντός των χρονοδιαγραμμάτων αλλά και να επικαιροποιούνται με βάση τις τρέχουσες εξελίξεις. Η Αρχή παρακολουθεί στενά την υλοποίηση του σχεδιασμού των δικτύων και των κρίσιμων υποδομών και παρεμβαίνει στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της για τη βέλτιστη λειτουργία του συστήματος με τον μεγαλύτερο δυνατό όφελος για τους καταναλωτές.

Ειδικότερα σε συνεργασία με τους Διαχειριστές θα δοθεί έμφαση σε ζητήματα σχετικά με τα εσωτερικά σημεία συμφόρησης – που, εκτός από το να μην επιτρέψουν την ανάπτυξη των ΑΠΕ στον επιθυμητό βαθμό, μπορεί να δημιουργήσουν και σημαντικά κόστη στην αγορά εις βάρος των καταναλωτών. Επίσης θα δοθεί έμφαση σε ζητήματα περικοπών της παραγωγής ΑΠΕ από τους Διαχειριστές, ώστε να γίνονται με τρόπο δίκαιο και διαφανή, και στο μικρότερο δυνατό βαθμό διατηρώντας ένα σταθερό πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς για τους παραγωγούς ΑΠΕ.

Εκτιμάτε ότι η ενεργειακή κρίση έχει παρέλθει; 

Εκτιμώ ότι η Ευρώπη έμαθε πολλά από την ενεργειακή κρίση, ώστε να μην επιτρέψει ξανά ένα τέτοιας έκτασης πρόβλημα. Ζούμε σε περιόδους έντονης αστάθειας (πόλεμος στην Ουκρανία, κρίση στη Γάζα, κλείσιμο των στενών του Άντεν στην Ερυθρά θάλασσα), η οποία καθιστά επιτακτική την ετοιμότητα μας. Ελπίζω να υπάρξει σωφροσύνη, η ύψιστη ίσως αρετή της στρατηγικής, και να μην βιώσουμε νέες κρίσεις, όπως κρίση στην Ταιβάν, κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ στον Περσικό Κόλπο ή κρίση στην εφοδιαστική αλυσίδα σπάνιων γαιών. Είναι όμως δεδομένο ότι η κλιματική κρίση είναι εδώ, θα παραμείνει, θα μεταβάλλεται, θα λαμβάνει δηλαδή διαφορετικά χαρακτηριστικά και θα εντείνει τις επιπτώσεις της.

Συνεπώς, η χώρα μας με τις επιλογές που έχουν γίνει είναι πιο θωρακισμένη από ποτέ αλλά πρέπει να συνεχίσει να θωρακίζεται και για το μέλλον για κάθε ενδεχόμενο, με το δυνατότερο δυνατόν κόστος. Μάλιστα, η ταχύτητα προσαρμογής της πιθανόν να καταστήσει την κρίση σε συγκριτικό της πλεονέκτημα, όπως έγινε με την κρίση στην Ουκρανία, όπου αναδειχθήκαμε σε εγγυητές ενεργειακής ασφάλειας στην περιοχή της Νοτιο-Ανατολικής Ευρώπης. Παρακολουθούμε τις εξελίξεις και επαναπροσδιορίζουμε -όταν και όπου χρειάζεται- τη στρατηγική μας, επιδιώκοντας να βρισκόμαστε ένα βήμα μπροστά από τις εξελίξεις.

Συνεπώς, είναι σαφές ότι πρέπει να επιταχύνουμε την ενεργειακή μετάβαση με το χαμηλότερο δυνατόν κόστος. Η ΡΑΑΕΥ συνδράμει πάντα στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στη κατεύθυνση αυτή, αναλαμβάνοντας στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της πρωτοβουλίες και δίνοντας λύσεις.

*Ο Αθανάσιος Δαγούμας είναι πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων

www.worldenergynews.gr