Η κάλυψη του ενεργειακού …κενού που αφήνει η ταχεία απεξάρτηση από τον λιγνίτη αναμένεται να πληρωθεί σε μεγάλο βαθμό από τις ΑΠΕ, με μεταβατικό καύσιμο το φυσικό αέριο έως το 2030.
H στροφή στην πράσινη ενέργεια, στη βάση ενός ορθού χωροταξικού σχεδιασμού, είναι μονόδρομος.
Ήδη στο υφιστάμενο ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα) τίθεται ελάχιστος στόχος διείσδυσης των ΑΠΕ 61% στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενάργειας, ενώ όπως δήλωσε από το βήμα της Βουλής ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας, ο στόχος θα αναθεωρηθεί τουλάχιστον στο 67% στο νέο ΕΣΕΚ.
Μάλιστα, με τις προεκτάσεις του ευρωπαϊκού στόχου μείωσης εκπομπών κατά 55% το 2030, το αντίστοιχο μερίδιο των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελικό κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας της Ελλάδας εκτιμήθηκε μεταξύ 83% και 88%, όπως αναφέρεται σε μελέτη του GreenTank κατά την εφαρμογή σεναρίων που αναλύθηκαν σε σχετική μελέτη επιπτώσεων (impact assessment).
Άρα, ολοένα και μεγαλώνει το περιθώριο διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας. Για να συμβεί όμως αυτό πρέπει να διευθετηθούν πολλές εκκρεμότητες οι οποίες αφορούν στην αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για τις μονάδες ΑΠΕ και ΣΥΘΗΑ, στην προώθηση ρυθμίσεων που θα ξεκαθαρίζουν το επενδυτικό τοπίο από τους αεριτζήδες επενδυτές, στο μέλλον των διαγωνισμών ΑΠΕ, αλλά και των νέων τεχνολογιών όπως τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, τις μονάδες αποθήκευσης και το υδρογόνο. Βεβαίως, δίχως αναβάθμιση των δικτύων μεταφοράς ρεύματος δεν νοείται διείσδυση καθαρής ενέργειας.
Μέτρα για αποσυμφόρηση της αγοράς
Καταρχάς, το ενεργειακό επιτελείο της κυβέρνησης αναμένεται να προχωρήσει άμεσα σε στοχευμένες παρεμβάσεις για την αποσυμφόρηση της αγοράς από την πληθώρα των αιτήσεων για έργα ΑΠΕ. Στην τελική πρόταση της επιτροπής του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) για τη δεύτερη φάση της αναμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου για ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η οποία έχει τεθεί σε διαβούλευση με την αγορά, εισάγεται η υποχρέωση κατάθεσης εγγυητικής επιστολής κατά την αίτηση οριστικής προσφοράς σύνδεσης και όχι με την αποδοχή της προσφοράς όπως συμβαίνει σήμερα, προκειμένου να ξεκαθαρίσει το τοπίο.
Τα στοιχεία της ΡΑΕ τα οποία παρουσίασε προσφάτως σε συνέδριο ο επικεφαλής της κ. Α. Δαγούμας …ζαλίζουν. Ο Ρυθμιστής βρίσκεται στη φάση έγκρισης έργων ΑΠΕ ισχύος 77,5 GW ενώ έχουν εκδοθεί σχεδόν 5.000 άδειες για νέα έργα και απομένει η έγκριση για άλλα 10 GW από παλαιότερα επενδυτικά σχέδια. Σε αυτά έρχονται να προστεθούν άλλες 700 αιτήσεις από τον πρόσφατο κύκλο υποβολής αιτήσεων της ΡΑΕ για Βεβαιώσεις Παραγωγού στις αρχές Ιουνίου, οι οποίες αφορούν περίπου 17,3 GW. Συνολικά στους τρεις τελευταίους κύκλους Δεκεμβρίου 2020, Φεβρουαρίου και Ιουνίου 2021 έχουν υποβληθεί περισσότερες από 3.000 αιτήσεις για έργα ισχύος άνω των 71 GW. Το αν η υποχρέωση κατάθεσης εγγυητικής επιστολής θα ισχύσει και για παλαιά έργα ακόμη δεν έχει αποσαφηνιστεί.
Το επίσης μεγάλο «αγκάθι» του ιδιοκτησιακού καθεστώτος για τις εκτάσεις στις οποίες χωροθετούνται έργα ΑΠΕ προτείνεται από την Επιτροπή του ΥΠΕΝ να αντιμετωπιστεί με έλεγχο των ιδιωτικών εκτάσεων από ανεξάρτητο δικηγορικό γραφείο, ώστε να απαλλαγεί ο ΔΕΔΔΗΕ από τον έλεγχο της νόμιμης χρήσης του χώρου εγκατάστασης.
Απλοποίηση αδειοδοτικής διαδικασίας
Όσον αφορά στην περαιτέρω απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας – οι σχετικές ρυθμίσεις αναμένονται εντός του καλοκαιριού. Στις βασικές προτάσεις του ΥΠΕΝ είναι η δημιουργία ενός Ηλεκτρονικού Μητρώου, το οποίο θα λειτουργεί ως μία «πύλη» μεταξύ του επενδυτή και των αδειοδοτικών αρχών, μέσω της οποίας ο ενδιαφερόμενος θα εισάγει ηλεκτρονικά το αίτημά του και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και θα λαμβάνει ηλεκτρονικά τις εκδοθείσες αποφάσεις ή τις γνωμοδοτήσεις των αδειοδοτικών αρχών.
Ενδιαφέρον πάντως έχει η θέση της ΕΛΕΤΑΕΝ σχετικά με την απλοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών. «Απλοποίηση δεν σημαίνει ότι όλα τα υπό ανάπτυξη έργα εγκρίνονται ταχύτερα», ανέφεραν οι επικεφαλής της Ένωσης σε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου. «Σημαίνει ότι σε εύλογο χρόνο, που δεν μπορεί να ξεπερνά την τριετία, πρέπει να λαμβάνεται οριστική απόφαση για την επένδυση, θετική ή αρνητική, έτσι ώστε πολύ σύντομα όλοι να γνωρίζουν τι, πού και πώς θα γίνει», επεσήμαναν. Με τον τρόπο αυτό, δεν θα δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις από την παραμονή αιτημάτων σε πολύχρονη εκκρεμότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι, στις εκκρεμείς αιτήσεις για χορήγηση Βεβαίωσης Παραγωγού, περίπου 136 MW βρίσκονται στην αναμονή για 15 ή και περισσότερα χρόνια, ενώ έργα συνολικής ισχύος μεγαλύτερης των 6 GW για περισσότερα από 10 χρόνια (στοιχεία Μαΐου).
Νέος διαγωνισμός ΑΠΕ έως το τέλος του έτους
Όσον αφορά στους νέους διαγωνισμούς ΑΠΕ έως το 2024, η αγορά θέτει μετ΄ επιτάσεως την ανάγκη διαφοροποίησης των τεχνολογιών ΑΠΕ. Ήταν η κατρακύλα στις τιμές (μεσοσταθμική τιμή στα 37.6 €/MWh) κατά την τελευταία κοινή δημοπρασία του περασμένου Μαΐου που …ξεχείλισε το ποτήρι καθώς έμειναν εκτός όλα τα αιολικά έργα.
Πάντως, η πρόταση που έχει αποστείλει το ΥΠΕΝ προς έγκριση στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν (DG Comp) περιλαμβάνει συνέχιση κοινών διαγωνισμών ΑΠΕ (δηλαδή και για αιολικά και για φωτοβολταϊκά) έως το 2024, με ποσόστωση διασφαλισμένη για τα αιολικά έργα στο 30% της δημοπρατούμενης ισχύος. Στόχος της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ είναι να πάρει το «πράσινο φως» από τις Βρυξέλλες, έως τον Σεπτέμβριο προκειμένου ο επόμενος διαγωνισμός να διεξαχθεί πριν το τέλος του 2021. Η πρόταση περιλαμβάνει έξι κοινούς διαγωνισμούς των 350 MW, δηλαδή 2,1 GW για τα επόμενα 3,5 χρόνια. Στο νέο σχήμα έχουν προβλεφθεί και διαγωνισμοί 1 GW για ειδικά έργα π.χ. για μικρά φωτοβολταϊκά, για μεγάλα πάρκα ΑΠΕ άνω των 250 MW, για offshore αιολικά κλπ.
Φθινόπωρο ο πρώτος διαγωνισμός για έργα αποθήκευσης
Για τις Μονάδες Αποθήκευσης η πρόταση της αρμόδιας Επιτροπής του ΥΠΕΝ προβλέπει τη δυνατότητα προσθήκης τους σε σταθμό ΑΠΕ και τις διαχωρίζει σε 2 οντότητες:
- Σταθμός ΑΠΕ που περιλαμβάνει μονάδα Αποθήκευσης, χωρίς να έχει δυνατότητα να απορροφά ενέργεια από το Σύστημα/Δίκτυο για την οποία εκδίδεται Βεβαίωση Παραγωγού (αδειοδοτείται ως απλό έργο). Για υφιστάμενη Βεβαίωση, η προσθήκη μονάδας αποθήκευσης θα γίνεται εκτός κύκλου αιτήσεων.
- Σταθμός ΑΠΕ που περιλαμβάνει μονάδα Αποθήκευσης Ενέργειας και ο οποίος έχει δυνατότητα να απορροφά ενέργεια από το Σύστημα/Δίκτυο για την οποία θα εκδίδεται Βεβαίωση Ειδικών Έργων (αδειοδοτείται ως ειδικό έργο), θα υποβάλλεται Ενεργειακή Μελέτη και τεκμηρίωση Οικονομικής Επάρκειας
Πάντως, όσον αφορά στο θεσμικό πλαίσιο για τις μονάδες αποθήκευσης που θα αφορά τον τρόπο συμμετοχής τους στην αγορά τόσο για την απορρόφηση όσο και για την έγχυση ενέργειας, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο κ. Σκρέκας μιλώντας στο Greek investment forum in New York, θα είναι έτοιμο το φθινόπωρο ενώ θα ακολουθήσει διαγωνισμός για μονάδες αποθήκευσης ενέργειας ισχύος 700 MW και προϋπολογισμού 200 εκατομμυρίων ευρώ.
Η ανάγκη ανάπτυξης μονάδων αποθήκευσης συνδέεται άμεσα με την αύξηση του μεριδίου των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο το οποίο, σύμφωνα με τον κ. Σκρέκα, έως το 2030 αναμένεται να ξεπεράσει το 67% έναντι 34% που προβλέπεται να είναι η φετινή επίδοση. Για αυτό άλλωστε έχουν εξασφαλιστεί και 450 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για στήριξη έργων αποθήκευσης ενέργειας με αντλησιοταμίευση και συσσωρευτές. Παράλληλα, κλιμάκιο της Τράπεζας Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης υπό τον Κυβερνήτη της Τράπεζας, Rolf Wenzel σε συνάντηση που είχαν προ ημερών με το ενεργειακό επιτελείο της κυβέρνησης, ανέφεραν ότι η Τράπεζα δύναται να χρηματοδοτήσει σε ποσοστό έως και 50% με ιδιαίτερα ευνοϊκά επιτόκια. έργα υποδομών όπως μονάδες αποθήκευσης, ΑΠΕ κλπ.
«Στρώνονται» τα δίκτυα να υποδεχθούν τις ΑΠΕ
Επίσης, το φθινόπωρο αναμένεται ότι θα ολοκληρωθεί το θεσμικό και ρυθμιστικό πλαίσιο για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, το οποίο θα αποσαφηνίζει θέματα χωροθέτησης, αδειοδότησης, αλλά και τη διασύνδεσή τους με το δίκτυο, στην οποία αναμένεται ότι θα εμπλακεί ο ΑΔΜΗΕ.
Άλλωστε, ο Διαχειριστής των δικτύων της Υψηλής τάσης, ήδη έχει σχεδιάσει ένα δεκαετές επενδυτικό πλάνο 5 δισ. ευρώ, στο οποίο περιλαμβάνονται και οι διασυνδέσεις των νησιών προκειμένου να διασφαλιστεί περισσότερος ηλεκτρικός χώρος για τη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό σύστημα, αλλά και ενεργειακή ασφάλεια. Για τους ίδιους λόγους προχωρά και σε αναβαθμίσεις των δικτύων του στην υπόλοιπη χώρα και ιδιαίτερα σε κορεσμένες περιοχές όπως της Πελοποννήσου.
Ιούνιος 2021- www.worldenergynews.gr
