Η εξασφάλιση αξιόπιστων και προσιτών προμηθειών στοιχείων σπάνιων γαιών έχει γίνει βασικό μέλημα στην παγκόσμια μετάβαση στην καθαρή ενέργεια. Κάποιοι έφτασαν στο σημείο να παρομοιάσουν το λίθιο, σύμφωνα με το Oil Price, ως «λευκό χρυσό» λόγω του κεντρικού του ρόλου ως «κρίσιμου ορυκτού» σε καθαρές τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων των μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων και της αποθήκευσης ανανεώσιμης ενέργειας.
Ο ρόλος του λιθίου
Οι εικασίες για τον βασικό ρόλο του λιθίου σε μια μεταβατική οικονομία οδήγησαν σε κάποια αστάθεια στην αγορά. Οι τιμές του λιθίου σημείωσαν πτώση το περασμένο έτος λόγω ενός συνδυασμού πωλήσεων ηλεκτρικών οχημάτων και υπερπροσφοράς από την Κίνα και την Αφρική. Ωστόσο, οι τιμές του λιθίου αναμένεται να ανακάμψουν μεσοπρόθεσμα και η αγορά λιθίου αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται καθώς οι διαδικασίες απανθρακοποίησης προχωρούν σε όλο τον κόσμο.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (IRENA) εκτιμά ότι η ζήτηση λιθίου μόνο για την παραγωγή μπαταριών θα αυξηθεί κατά δέκα φορές μεταξύ 2020 και 2030. Επιπλέον, μια έκθεση του 2023 από τη Popular Mechanics υπολόγισε ότι «μια ηλεκτρισμένη οικονομία το 2030 πιθανότατα θα χρειαστεί οπουδήποτε από 250.500 τόνους λιθίου έως 4.000. Tα στοιχεία δείχνουν ότι το 2021, ο κόσμος παρήγαγε μόνο τόνους.
Οι αλυσίδες εφοδιασμού
Εν αναμονή αυτής της αναπτυξιακής τάσης, χώρες σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να στηρίξουν τις εμπορικές σχέσεις και τις αξιόπιστες αλυσίδες εφοδιασμού για να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε λίθιο, καθώς και πρόσβαση σε άλλα κρίσιμα μέταλλα που εμπλέκονται στην παραγωγή μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων όπως νικέλιο, κοβάλτιο, χαλκό, μαγγάνιο και αλουμίνιο.
Αλλά η χώρα που κυριαρχείς σε αυτή την αγορά δεν είναι άλλη από την Κίνα. Η Κίνα από μόνη της αντιπροσωπεύει το 85-90% της παγκόσμιας διύλισης ορυχείων προς μέταλλο σπάνιων γαιών και τα διυλιστήρια της χώρας προμηθεύουν το 68% του παγκόσμιου κοβαλτίου, το 65% του νικελίου και το 60% του λιθίου για ηλεκτρικές μπαταρίες. Ως αποτέλεσμα αυτού, το 75% όλων των μπαταριών EV κατασκευάζεται στην Κίνα.
Η ανακύκλωση
Ενώ οι ΗΠΑ φιλοξενούν άφθονα φυσικά αποθέματα λιθίου, ωστόσο, υπάρχουν σοβαρά μειονεκτήματα στην εξόρυξη και την εξόρυξή του. Η παραγωγή λιθίου συνδέεται με σοβαρούς κινδύνους για την υγεία και το περιβάλλον και απαιτεί τεράστιες ποσότητες πολύτιμων υδάτινων πόρων. Η εξαγωγή ενός μόνο τόνου λιθίου απαιτεί περίπου 500.000 λίτρα νερού.
Ενώ θα μπορούσε να υπάρχει ένας τρόπος για την παραγωγή λιθίου και άλλων βασικών ενεργειακών μετάλλων μετάβασης με τρόπο που δεν είναι μόνο καλύτερος για τις τοπικές κοινότητες, αλλά και πιο βιώσιμος για τον κόσμο γενικότερα. Μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ δείχνει ότι σε βιομηχανική κλίμακα, η ανακύκλωση μπαταριών είναι τουλάχιστον 58% λιγότερο επιβλαβής για το περιβάλλον από την εξόρυξη νέου λιθίου. Οι ερευνητές του Στάνφορντ διαπίστωσαν ότι η διαδικασία ανακύκλωσης για μπαταρίες ιόντων λιθίου εκπέμπει λιγότερο από τα μισά αέρια θερμοκηπίου των συμβατικών διεργασιών εξόρυξης και διύλισης και χρησιμοποιεί μόλις το ένα τέταρτο του νερού και της ενέργειας που απαιτείται για την εξόρυξη νέων μετάλλων.
Ωστόσο, οι ακριβείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και ο αντίκτυπος του νερού της ανακύκλωσης σε βιομηχανική κλίμακα θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από το πού βρίσκεται η μονάδα ανακύκλωσης. Οι εγκαταστάσεις ανακύκλωσης μπαταριών θα πρέπει να κατασκευαστούν στρατηγικά για να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη τους.
Όμως το όφελος της ανακύκλωσης δεν σταματά στην περιβαλλοντική διαχείριση. Η ανάλυση του κύκλου ζωής του Στάνφορντ διαπίστωσε επίσης ότι η επέκταση της ανακύκλωσης μπαταριών θα μπορούσε επίσης «να βοηθήσει στην ανακούφιση της μακροπρόθεσμης ανασφάλειας εφοδιασμού —φυσικά και γεωπολιτικά— κρίσιμων ορυκτών μπαταρίας», όπως αναφέρει η Tech Xplore.
Σήμερα, δεν υπάρχει πια η πολυτέλεια να παραβλέπουμε τα δισεκατομμύρια κιλά κρίσιμων μετάλλων που κατευθύνονται κατευθείαν στις χωματερές κάθε χρόνο.
www.worldenergynews.gr
