Μ. Μανουσάκης: «Ηλ. χώρος» για 1.000 MW ΑΠΕ από τη διασύνδεση Δωδεκαννήσων και Β. Αιγαίου

Καλησπέρα σε όλους,

Ευχαριστώ τους διοργανωτές για την πρόσκληση σε αυτή την ενδιαφέρουσα συζήτηση.Όσοι είμαστε σήμερα εδώ συμφωνούμε, πιστεύω, πως οι επενδύσεις στις υποδομές αποτελούν προϋπόθεση για να ενταχθεί η Ελλάδα στον πράσινο χάρτη της Ενέργειας.

Η κλιματική αλλαγή, που τη βιώνουμε επώδυνα τον τελευταίο καιρό, δεν αφήνει περιθώρια για ολιγωρία.Ενδεικτικό είναι ότι, πριν από λίγες ημέρες, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε ακόμη πιο φιλόδοξο στόχο για μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου έως το 2030, στο 60% από 40% που είναι σήμερα. Στόχος είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. Το κρίσιμο ερώτημα είναι πώς θα το πετύχουμε αυτό στη χώρα μας. Είναι βέβαιο ότι απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις στις ενεργειακές υποδομές, κάτι που αποτυπώνεται ξεκάθαρα στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, όπως ανέφερε και ο Υπουργός προηγουμένως.

Ο ΑΔΜΗΕ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε αυτή την απότομη στροφή προς την πράσινη ανάπτυξη. Με ένα επενδυτικό πλάνο 5 δισ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας, ο Διαχειριστής είναι σήμερα ο μεγαλύτερος ενεργειακός επενδυτής στη χώρα. Το Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Συστήματος, όπως ονομάζεται αυτό το πλάνο, περιλαμβάνει τη διασύνδεση όλων σχεδόν των νησιών του Αιγαίου. Προτεραιότητα έχει δοθεί στη διασύνδεση των Κυκλάδων στην Υψηλή Τάση –μια επένδυση 832 εκατ. ευρώ που πρόσφατα ολοκληρώθηκε στα τρία από τα τέσσερα μέρη της.

Την ερχόμενη Τρίτη, εγκαινιάζουμε τον Υποσταθμό μας στη Νάξο με τον οποίο «κλείνει» ο βρόχος ηλεκτροδότησης για το νησιωτικό σύμπλεγμα. Σε λίγες ημέρες, θα ηλεκτρίσουμε και το δεύτερο υποβρύχιο καλώδιο Σύρου-Λαυρίου που θωρακίζει το νησί ακόμη και σε συνθήκες υψηλής ζήτησης του θερινούς μήνες. Έως το τέλος του έτους, θα ξεκινήσει και η τέταρτη φάση των Κυκλάδων, όπως λέμε, με τον διαγωνισμό της Σαντορίνης. Στην συνέχεια ακολουθούν οι διαγωνισμοί για τη Φολέγανδρο, τη Σέριφο και τη Μήλο. Γιατί, όμως, είναι σημαντικές οι διασυνδέσεις των νησιών μας; Η απάντηση είναι απλή: εκτός από την ενεργειακή ασφάλεια, εξασφαλίζουν και «διαδρόμους» καθαρής ενέργειας που είναι προϋπόθεση για να αναπτυχθούν οι ΑΠΕ.

Οι διασυνδέσεις των Κυκλάδων, για παράδειγμα, δημιουργούν ηλεκτρικό χώρο άνω των 300 MW για νέες ΑΠΕ στα νησιά. Αντίστοιχα, η διπλή διασύνδεση της Κρήτης δημιουργεί χώρο άνω των 1000 MW για την αξιοποίηση του αιολικού και ηλιακού δυναμικού στο μεγαλύτερο ελληνικό νησί. Προς το παρόν, βέβαια, η Κρήτη εκτός από πιο μεγάλο, είναι και το πιο «ρυπογόνο» νησί, αφού ηλεκτροδοτείται από εργοστάσια που καίνε μαζούτ ή ντίζελ. Για τον λόγο αυτό, η διασύνδεση της Κρήτης βρίσκεται πολύ υψηλά στις προτεραιότητες του Υπουργείου Ενέργειας και, κατά προέκταση, του Διαχειριστή. Το πρώτο βήμα θα γίνει τους επόμενους μήνες με το πρώτο καλώδιο, το οποίο θα ενώσει τα Χανιά με τη Νεάπολη Λακωνίας.

Το υποβρύχιο καλώδιο, μήκους 135 χλμ, είναι το μεγαλύτερο σε μήκος καλώδιο εναλλασσόμενου ρεύματος παγκοσμίως και το οποίο θα ποντιστεί σε βάθος 1000 μέτρων. Ένα έργο εξαιρετικών τεχνικών προκλήσεων που, όταν ολοκληρωθεί στις αρχές του 2021, θα καλύψει το 35% των ενεργειακών αναγκών του νησιού. Το πιο καθοριστικό βήμα, όμως, για το «πρασίνισμα» της Κρήτης έγινε τον Ιούνιο, όταν υπογράψαμε τις συμβάσεις ύψους 1 δισ. ευρώ για το «μεγάλο» καλώδιο που θα συνδέσει την Κρήτη με την Αττική. Το 2023 που θα ολοκληρωθεί το έργο, οι ρύποι CO2 θα μειωθούν κατά 60% και οι καταναλωτές θα πληρώνουν 400 εκατ. ευρώ λιγότερα στους λογαριασμούς ρεύματος ετησίως.

Ήδη, οι εργασίες στα εργοτάξια έχουν ξεκινήσει και στα δύο άκρα του καλωδίου –στο Ηράκλειο και την Αττική – και το έργο προχωρά χωρίς καθυστερήσεις. Σε επόμενη φάση, μέχρι το 2027, θα μπουν στην «πρίζα» τα Δωδεκάνησα –ένα έργο με budget 1,5 δισ. ευρώ, και το 2029 εκτιμούμε ότι θα έχει ολοκληρωθεί και το έργο διασύνδεσης των Νησιών Βορείου Αιγαίου, ύψους 885 εκατ. ευρώ. Η διασύνδεση Βορείου Αιγαίου και Δωδεκανήσων δημιουργεί ηλεκτρικό χώρο άνω των 1000 MW για νέες ΑΠΕ στην περιοχή. Παράλληλα με τις νησιωτικές διασυνδέσεις, ο ΑΔΜΗΕ αναπτύσσει και σημαντικές διεθνείς διασυνδέσεις.

Σε εξέλιξη βρίσκονται ήδη οι μελέτες για την ωρίμανση των νέων Διασυνδέσεων με την  Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία και σε φάση υλοποίησης η νέα Διασύνδεση με Βουλγαρία ενισχύοντας τη θέση της Ελλάδας στον ενεργειακό γεωπολιτικό χάρτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Μιας και μιλάμε για επενδύσεις σε υποδομές, ο Διαχειριστής προετοιμάζεται εντατικά για την επόμενη ημέρα των ενεργειακών υποδομών. Αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τα υπεράκτια αιολικά πάρκα και τα συστήματα αποθήκευσης στα νησιά. Για τα offshore πάρκα, ωριμάζουμε ήδη μελέτες και διερευνούμε συνεργατικά μοντέλα με σημαντικές εταιρείες από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Στη ζωηρή συζήτηση που γίνεται αυτή την περίοδο, σχετικά με το ρυθμιστικό πλαίσιο των υπεράκτιων πάρκων, εμείς υποστηρίζουμε το μοντέλο που ήδη εφαρμόζεται στη Γερμανία, τη Δανία, το Βέλγιο και Γαλλία. Οι Διαχειριστές των Συστημάτων Μεταφοράς, δηλαδή, να είναι αρμόδιοι για όλα τα στάδια ανάπτυξης των διασυνδέσεων των offshore πάρκων, τόσο στην Έρευνα & Ανάπτυξη, όσο και στη μελέτη, την αδειοδότηση, την κατασκευή, τη λειτουργία και, φυσικά, τη συντήρηση και λειτουργία. 

Το δεύτερο σκέλος αφορά στην αποθήκευση ενέργειας, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για διείσδυση των ΑΠΕ στο 35% ως το 2030, σύμφωνα με το ΕΣΕΚ. Στις προτάσεις του ο ΑΔΜΗΕ, σεβόμενος πλήρως το ρόλο του ως Διαχειριστή, εξετάζει την αποθήκευση ως μέσο βελτιστοποίησης των θαλάσσιων διασυνδέσεων σε επίπεδο ευστάθειας και αποδοτικότητας του Συστήματος. Κλείνοντας, θα αναφερθώ στο «καύσιμο» των επενδύσεων που δεν είναι άλλο από τη χρηματοδότηση.

Ο ΑΔΜΗΕ χρηματοδοτεί τα έργα του με έναν συνδυασμό ιδίων κεφαλαίων, τραπεζικού δανεισμού και κοινοτικών πόρων. Ο κ. Χατζηδάκης αναφέρθηκε νωρίτερα στην ένταξη δύο από τα σημαντικότερα έργα μας, τη διασύνδεση Κρήτης-Αττικής και την 4η Φάση Κυκλάδων, στο Ταμείο Ανάκαμψης. Στόχος μας είναι η  συμπίεση του κόστους χρηματοδότησης προς όφελος των μετόχων μας –του ελληνικού Δημοσίου, δηλαδή, και της State Grid Corporation of China, αλλά και όσων έχουν μετοχές της Εταιρείας. Ειδικά στο κομμάτι που αφορά στον τραπεζικό δανεισμό, ο Διαχειριστής έχει να επιδείξει ένα πολύ θετικό track record.

Τον Ιούλιο, η θυγατρική εταιρεία Αριάδνη Interconnection που υλοποιεί η διασύνδεση Κρήτης-Αττικής υπέγραψε δάνειο 400 εκατ. ευρώ με τη Eurobank με ιδιαίτερα ανταγωνιστικούς όρους. Πριν δύο εβδομάδες, υπογράψαμε κοινοπρακτικό δάνειο 400 εκατ. ευρώ με την Εθνική Τράπεζα, την Τράπεζα Πειραιώς, την Alpha Bank και την Bank of China, πετυχαίνοντας αναχρηματοδότηση υφιστάμενου δανεισμού και κεφάλαιο κίνησης με χαμηλότερο επιτόκιο.

Συνοψίζοντας, ο ΑΔΜΗΕ παραμένει προσηλωμένος στο φιλόδοξο επενδυτικό του πρόγραμμα παρά τις δυσχέρειες που επιφέρει η πανδημική κρίση. Το «κλειδί» της επιτυχίας του Διαχειριστή είναι τα αυστηρά χρονοδιαγράμματα που τηρεί ευλαβικά στα έργα του και πολλές φορές τα επισπεύδει, με στόχο η χώρα να περάσει όσο το δυνατόν ταχύτερα στην εποχή της καθαρής και βιώσιμης ενέργειας.