Η εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας σημαίνει ότι αλλάζουμε συμπεριφορά ως καταναλωτές μειώνοντας την απαιτούμενη ενέργεια στο σπίτι, τη δουλειά, αλλά και στα προϊόντα που χρησιμοποιούμε
Η ενεργειακή μετάβαση στην Ελλάδα συνδέεται με την απανθρακοποίηση, την αποτελεσματική διαχείριση της ενέργειας (βλ. προηγούμενα σημειώματα) αλλά και στις αρχές της κυκλικής οικονομίας.
Μπορούμε να συνοψίσουμε τις αρχές της κυκλικής οικονομίας στα 4R:
Reduce-Reuse-Recycle-Recover που σημαίνουν Μείωση-Επαναχρησιμοποίηση-Ανακύκλωση-Ανάκτηση στον τρόπο που αξιοποιούμε τα προϊόντα,, βελτιώνοντας την αποδοτικότητα των πόρων και των περιβαλλοντικών συνεπειών στην διαχείρισή τους.
Η εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας σημαίνει ότι αλλάζουμε συμπεριφορά ως καταναλωτές μειώνοντας (reduce) την απαιτούμενη ενέργεια στο σπίτι, την δουλειά και στα προϊόντα που χρησιμοποιούμε.
Και ότι κάθε προϊόν (π.χ. ένα κινητό τηλέφωνο ή ένα αυτοκίνητο) ή κάθε τμήμα αυτού (π.χ. η μπαταρία ή τα μεταλλικά τμήματα του τηλεφώνου ή του αυτοκινήτου), μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί ως υλικό για να δώσει ζωή σε άλλα προϊόντα, αυξάνοντας τον χρόνο ζωής του, τις χρήσεις, τις εφαρμογές του και την οικονομική του αξία.
Το αποτέλεσμα είναι η εξοικονόμηση φυσικών πόρων που είναι πολύτιμοι, η ενεργειακή αυτάρκεια - λιγότερη ενέργεια για την δημιουργία νέων προϊόντων αφού όλα διαρκούν περισσότερο - αλλά και η δημιουργία νέων θέσεις εργασίας σε αειφόρα συστήματα και με πολλαπλές εφαρμογές που διαρκώς ανακαλύπτονται.
Όσον αφορά τις εφαρμογές της κυκλικής οικονομίας στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της χώρας.
Reduce: Η κατάχρηση της πλαστικής σακούλας στην Ελλάδα είναι ένα μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα. 1 στα 2 απορρίμματα στο βυθό της θάλασσας στην Ελλάδα είναι πλαστικές σακούλες, 1 στα 4 ψάρια ανοιχτής θάλασσας μπορεί να περιέχει μικροπλαστικά ενώ περισσότερα από 300.000 πουλιά πεθαίνουν ετησίως από τα πλαστικά.
Το ανταποδοτικό τέλος επί της χρήσης κάθε πλαστικής σακούλας αναμένεται να περιορίσει άμεσα την χρήση της, όπως καταγράφει η διεθνής εμπειρία.
Μείωση επίσης πρέπει να πετύχουμε στην κατανάλωση και την διαχείριση των υδάτινων πόρων μας ως χώρα, είναι κάτι που ήδη είναι επιβεβλημένο λόγω της κλιματικής αλλαγής που ήδη συμβαίνει.
Πέρα από τα αντικίνητρα όμως και εμείς ως καταναλωτές πρέπει να διαμορφώσουμε μια συνείδηση σε άλλα πρότυπα και λιγότερο καταναλωτική, μειώνοντας την χρήση και προτιμώντας προϊόντα που επαναχρησιμοποιούνται ή διαρκούν περισσότερο.
Reuse: Η επαναχρησιμοποίηση (reuse) προϊόντων όπως το γυαλί, το χαρτί, το μέταλλο ή το πλαστικό, μπορούν να παρατείνουν τον χρόνο ζωής σε ήδη υφιστάμενα προϊόντα ή να επαναχρησιμοποιηθούν και με μετατροπές-επεξεργασία για να δώσουν νέα ζωή σε νέα.
Η ΘΕΣΓΑΛΑ για παράδειγμα προσφέρει στους καταναλωτές την δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης του μπουκαλιού με το γάλα, προσφέροντας το προϊόν της φτηνότερο και παράγοντας λιγότερα σκουπίδια που αντιστοιχούν σε εκατοντάδες χιλιάδες συσκευασίες.
Οι εφαρμογές της επαναχρησιμοποίησης είναι βέβαια άγνωστες στο σύνολο τους και το πεδίο εφαρμογής τους κοινό για όλες τις χώρες.
Ήδη σήμερα φτιάχνονται μαγιό από ρετάλια εργοστασίων κλωστοϋφαντουργίας, υλικά για μηχανές στην αυτοκινητοβιομηχανία από τα παλιά ταπέτα των αυτοκινήτων, οι παλιές μπαταρίες μετατρέπονται σε καινούργιες ενώ από τα λύματα στις χημικές τουαλέτες παράγουμε φώσφορο για χρήση στις αγροτικές καλλιέργειες.
Η εφευρετικότητα συνδυαζόμενη με σωστή οργάνωση στην αξιοποίηση υλικών που μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν (ηλεκτρικές συσκευές, μέταλλο, γυαλί, πλαστικό, χαρτί) μπορεί να δώσει ζωή σε νέες εταιρείες που θα συνεργάζονταν είτε με τους φορείς των ΚΔΑΥ είτε Business To Business σε διάφορες εφαρμογές.
Ανακύκλωση-Ανάκτηση: Η διαχείριση και αξιοποίηση απορριμάτων, επεξεργασμένων αποβλήτων και η παραγωγή δευτερογενών καυσίμων και εναλλακτικών πρώτων υλών από την βιομηχανική παραγωγή είναι στην καρδιά της ανακύκλωσης και της ανάκτησης στην κυκλική οικονομία.
Εδώ έχουμε δρόμο να διανύσουμε.
Η Ελλάδα εμφανίζει πολύ χαμηλό ποσοστό ανάκτησης και ανακύκλωσης στο σύνολο των απορριμμάτων, μόλις 16%, ενώ συνεχίζει να χρησιμοποιεί ως κύρια μέθοδο διαχείρισης τις χωματερές σε ποσοστό 80%.
Προγράμματα κομποστοποίησης με διαλογή των οργανικών απορριμάτων κατ' οίκον μπορούν άμεσα να διαμορφώσουν και στο σπίτι μια πράσινη παιδεία με κοινωνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη. Το γυαλί είναι επίσης ένα υλικό στο οποίο παρατηρείται χαμηλή απορροφοτικότητα στην Ελλάδα.
Οι μπλέ κάδοι και κώδωνες ανακύκλωσης πρέπει να αυξηθούν ενώ οι μέθοδοι περισσυλογής και επεξεργασίας πρέπει να γίνουν πιο αποτελεσματικοί, ακολουθώντας σύγχρονες πρακτικές (ο δήμος της Λάρισας αποτελεί ίσως πρότυπο για την Ελληνική πραγματικότητα).
Ένα κρίσιμο στοίχημα στον τομέα της ανακύκλωσης είναι κατά πόσο οι Περιφέρειες της χώρας θα υλοποιήσουν αποτελεσματικά τα Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων που πρέπει να υλοποιηθούν μέχρι το 2020.
Οι δήμοι ή οι Φο.Σ.Δ.Α. που θα συμπράξουν πρέπει να συνεργαστούν όχι μόνο γύρω από αστικά κέντρα αλλά και πιο τοπικά, μοιράζοντας την απόσταση μεταξύ των μονάδων επεξεργασίας ώστε η διαλογή των απορριμάτων να επεκταθεί επιτυχώς και σε μικροκλίμακα.
Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δώσουν οι Περιφέρειες μαζί με τις αποκεντρωμένες διοικήσεις στην ορθή διαχείριση -μέσω στεγανοποίησης ή καταστροφής αναλόγως την περίπτωση- των επικίνδυνων αποβλήτων που παράγονται σήμερα στην χώρα και πληρώνουμε τεράστια ποσά για να μεταφέρουμε στην Βουλγαρία.
Ανάκτηση: Η Ελλάδα βρίσκεται στις χαμηλότερες θέσεις της ευρωπαϊκής κατάταξης σε παραγωγή θερμικής ενέργειας και ηλεκτρισμού από την χρήση δευτερογενών καυσίμων. Χαρακτηριστικά, από τις τσιμεντοβιομηχανίες των χωρών της ΕΕ το ποσοστό ανάκτησης θερμικής ενέργειας είναι περίπου στο 40% ενώ στην Ελλάδα 4%.
Τα συστήματα επανάκτησης ενέργειας μπορούν να έχουν ιδιαίτερη χρησιμότητα στην ψύξη-θέρμανση βιομηχανικών μονάδων αλλά και στον ηλεκτρισμό που χρειάζονται μειώνοντας σημαντικά ένα μεγάλο κόστος και ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα τους.
Η εκμετάλλευση της αγροτικής βιομάζας μπορεί να επιτρέψει σε τυποποιητήρια συνεταιρισμών να αποφύγουν τα κόστη θέρμανσης ή σε ομάδες παραγωγών να θερμάνουν ελεγχόμενες καλλιέργειες για την θρέψη των προϊόντων τους.
Η περίπτωση της εκμετάλλευσης του κατσίγαρου ως παραπροϊόντος από την ελαιοκομιδή έχει ιδιαίτερη σημασία στην Ελλάδα και πολλές εφαρμογές.
H βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας θα ενισχυθεί με τα οφέλη να μετρούν δισεκατομμύρια ετησίως, αν εξοικονομήσουμε φυσικούς και οικονομικούς πόρους και ενισχύσουμε την καινοτομία και τις εφαρμογές της Κυκλικής Οικονομίας.
Tα σκουπίδια και τα απόβλητα θα αξιοποιούνται σαν σημαντικοί πόροι, η ενεργειακή αυτάρκεια θα ενισχυθεί, ο χρόνος ζωής των προϊόντων θα αυξηθεί ενώ θα παράγονται λιγότερα σκουπίδια και CO2 στην ενεργειακή αλυσίδα.
Η προστασία του όμορφου περιβάλλοντος μας από την κλιματική αλλαγή, η αναβάθμιση του τουρισμού και νέες θέσεις εργασίας θα είναι μόνο μερικά από τα επακόλουθα.
www.worldenergynews.gr
Μπορούμε να συνοψίσουμε τις αρχές της κυκλικής οικονομίας στα 4R:
Reduce-Reuse-Recycle-Recover που σημαίνουν Μείωση-Επαναχρησιμοποίηση-Ανακύκλωση-Ανάκτηση στον τρόπο που αξιοποιούμε τα προϊόντα,, βελτιώνοντας την αποδοτικότητα των πόρων και των περιβαλλοντικών συνεπειών στην διαχείρισή τους.
Η εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας σημαίνει ότι αλλάζουμε συμπεριφορά ως καταναλωτές μειώνοντας (reduce) την απαιτούμενη ενέργεια στο σπίτι, την δουλειά και στα προϊόντα που χρησιμοποιούμε.
Και ότι κάθε προϊόν (π.χ. ένα κινητό τηλέφωνο ή ένα αυτοκίνητο) ή κάθε τμήμα αυτού (π.χ. η μπαταρία ή τα μεταλλικά τμήματα του τηλεφώνου ή του αυτοκινήτου), μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί ως υλικό για να δώσει ζωή σε άλλα προϊόντα, αυξάνοντας τον χρόνο ζωής του, τις χρήσεις, τις εφαρμογές του και την οικονομική του αξία.
Το αποτέλεσμα είναι η εξοικονόμηση φυσικών πόρων που είναι πολύτιμοι, η ενεργειακή αυτάρκεια - λιγότερη ενέργεια για την δημιουργία νέων προϊόντων αφού όλα διαρκούν περισσότερο - αλλά και η δημιουργία νέων θέσεις εργασίας σε αειφόρα συστήματα και με πολλαπλές εφαρμογές που διαρκώς ανακαλύπτονται.
Όσον αφορά τις εφαρμογές της κυκλικής οικονομίας στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της χώρας.
Reduce: Η κατάχρηση της πλαστικής σακούλας στην Ελλάδα είναι ένα μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα. 1 στα 2 απορρίμματα στο βυθό της θάλασσας στην Ελλάδα είναι πλαστικές σακούλες, 1 στα 4 ψάρια ανοιχτής θάλασσας μπορεί να περιέχει μικροπλαστικά ενώ περισσότερα από 300.000 πουλιά πεθαίνουν ετησίως από τα πλαστικά.
Το ανταποδοτικό τέλος επί της χρήσης κάθε πλαστικής σακούλας αναμένεται να περιορίσει άμεσα την χρήση της, όπως καταγράφει η διεθνής εμπειρία.
Μείωση επίσης πρέπει να πετύχουμε στην κατανάλωση και την διαχείριση των υδάτινων πόρων μας ως χώρα, είναι κάτι που ήδη είναι επιβεβλημένο λόγω της κλιματικής αλλαγής που ήδη συμβαίνει.
Πέρα από τα αντικίνητρα όμως και εμείς ως καταναλωτές πρέπει να διαμορφώσουμε μια συνείδηση σε άλλα πρότυπα και λιγότερο καταναλωτική, μειώνοντας την χρήση και προτιμώντας προϊόντα που επαναχρησιμοποιούνται ή διαρκούν περισσότερο.
Reuse: Η επαναχρησιμοποίηση (reuse) προϊόντων όπως το γυαλί, το χαρτί, το μέταλλο ή το πλαστικό, μπορούν να παρατείνουν τον χρόνο ζωής σε ήδη υφιστάμενα προϊόντα ή να επαναχρησιμοποιηθούν και με μετατροπές-επεξεργασία για να δώσουν νέα ζωή σε νέα.
Η ΘΕΣΓΑΛΑ για παράδειγμα προσφέρει στους καταναλωτές την δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης του μπουκαλιού με το γάλα, προσφέροντας το προϊόν της φτηνότερο και παράγοντας λιγότερα σκουπίδια που αντιστοιχούν σε εκατοντάδες χιλιάδες συσκευασίες.
Οι εφαρμογές της επαναχρησιμοποίησης είναι βέβαια άγνωστες στο σύνολο τους και το πεδίο εφαρμογής τους κοινό για όλες τις χώρες.
Ήδη σήμερα φτιάχνονται μαγιό από ρετάλια εργοστασίων κλωστοϋφαντουργίας, υλικά για μηχανές στην αυτοκινητοβιομηχανία από τα παλιά ταπέτα των αυτοκινήτων, οι παλιές μπαταρίες μετατρέπονται σε καινούργιες ενώ από τα λύματα στις χημικές τουαλέτες παράγουμε φώσφορο για χρήση στις αγροτικές καλλιέργειες.
Η εφευρετικότητα συνδυαζόμενη με σωστή οργάνωση στην αξιοποίηση υλικών που μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν (ηλεκτρικές συσκευές, μέταλλο, γυαλί, πλαστικό, χαρτί) μπορεί να δώσει ζωή σε νέες εταιρείες που θα συνεργάζονταν είτε με τους φορείς των ΚΔΑΥ είτε Business To Business σε διάφορες εφαρμογές.
Ανακύκλωση-Ανάκτηση: Η διαχείριση και αξιοποίηση απορριμάτων, επεξεργασμένων αποβλήτων και η παραγωγή δευτερογενών καυσίμων και εναλλακτικών πρώτων υλών από την βιομηχανική παραγωγή είναι στην καρδιά της ανακύκλωσης και της ανάκτησης στην κυκλική οικονομία.
Εδώ έχουμε δρόμο να διανύσουμε.
Η Ελλάδα εμφανίζει πολύ χαμηλό ποσοστό ανάκτησης και ανακύκλωσης στο σύνολο των απορριμμάτων, μόλις 16%, ενώ συνεχίζει να χρησιμοποιεί ως κύρια μέθοδο διαχείρισης τις χωματερές σε ποσοστό 80%.
Προγράμματα κομποστοποίησης με διαλογή των οργανικών απορριμάτων κατ' οίκον μπορούν άμεσα να διαμορφώσουν και στο σπίτι μια πράσινη παιδεία με κοινωνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη. Το γυαλί είναι επίσης ένα υλικό στο οποίο παρατηρείται χαμηλή απορροφοτικότητα στην Ελλάδα.
Οι μπλέ κάδοι και κώδωνες ανακύκλωσης πρέπει να αυξηθούν ενώ οι μέθοδοι περισσυλογής και επεξεργασίας πρέπει να γίνουν πιο αποτελεσματικοί, ακολουθώντας σύγχρονες πρακτικές (ο δήμος της Λάρισας αποτελεί ίσως πρότυπο για την Ελληνική πραγματικότητα).
Ένα κρίσιμο στοίχημα στον τομέα της ανακύκλωσης είναι κατά πόσο οι Περιφέρειες της χώρας θα υλοποιήσουν αποτελεσματικά τα Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων που πρέπει να υλοποιηθούν μέχρι το 2020.
Οι δήμοι ή οι Φο.Σ.Δ.Α. που θα συμπράξουν πρέπει να συνεργαστούν όχι μόνο γύρω από αστικά κέντρα αλλά και πιο τοπικά, μοιράζοντας την απόσταση μεταξύ των μονάδων επεξεργασίας ώστε η διαλογή των απορριμάτων να επεκταθεί επιτυχώς και σε μικροκλίμακα.
Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δώσουν οι Περιφέρειες μαζί με τις αποκεντρωμένες διοικήσεις στην ορθή διαχείριση -μέσω στεγανοποίησης ή καταστροφής αναλόγως την περίπτωση- των επικίνδυνων αποβλήτων που παράγονται σήμερα στην χώρα και πληρώνουμε τεράστια ποσά για να μεταφέρουμε στην Βουλγαρία.
Ανάκτηση: Η Ελλάδα βρίσκεται στις χαμηλότερες θέσεις της ευρωπαϊκής κατάταξης σε παραγωγή θερμικής ενέργειας και ηλεκτρισμού από την χρήση δευτερογενών καυσίμων. Χαρακτηριστικά, από τις τσιμεντοβιομηχανίες των χωρών της ΕΕ το ποσοστό ανάκτησης θερμικής ενέργειας είναι περίπου στο 40% ενώ στην Ελλάδα 4%.
Τα συστήματα επανάκτησης ενέργειας μπορούν να έχουν ιδιαίτερη χρησιμότητα στην ψύξη-θέρμανση βιομηχανικών μονάδων αλλά και στον ηλεκτρισμό που χρειάζονται μειώνοντας σημαντικά ένα μεγάλο κόστος και ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα τους.
Η εκμετάλλευση της αγροτικής βιομάζας μπορεί να επιτρέψει σε τυποποιητήρια συνεταιρισμών να αποφύγουν τα κόστη θέρμανσης ή σε ομάδες παραγωγών να θερμάνουν ελεγχόμενες καλλιέργειες για την θρέψη των προϊόντων τους.
Η περίπτωση της εκμετάλλευσης του κατσίγαρου ως παραπροϊόντος από την ελαιοκομιδή έχει ιδιαίτερη σημασία στην Ελλάδα και πολλές εφαρμογές.
H βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας θα ενισχυθεί με τα οφέλη να μετρούν δισεκατομμύρια ετησίως, αν εξοικονομήσουμε φυσικούς και οικονομικούς πόρους και ενισχύσουμε την καινοτομία και τις εφαρμογές της Κυκλικής Οικονομίας.
Tα σκουπίδια και τα απόβλητα θα αξιοποιούνται σαν σημαντικοί πόροι, η ενεργειακή αυτάρκεια θα ενισχυθεί, ο χρόνος ζωής των προϊόντων θα αυξηθεί ενώ θα παράγονται λιγότερα σκουπίδια και CO2 στην ενεργειακή αλυσίδα.
Η προστασία του όμορφου περιβάλλοντος μας από την κλιματική αλλαγή, η αναβάθμιση του τουρισμού και νέες θέσεις εργασίας θα είναι μόνο μερικά από τα επακόλουθα.
www.worldenergynews.gr
