Η άμυνα της Θεσσαλίας απέναντι στα πλημμυρικά φαινόμενα, όπως αυτά που έφερε ο Daniel τον περασμένο Σεπτέμβριο, πνίγοντας ολόκληρους οικισμούς, χωράφια και κοπάδια, αποτελεί το μεγάλο στοίχημα για την ανάταξη της περιοχής. Δίνοντας έμφαση στην έννοια της ανθεκτικότητας της περιφέρειας Θεσσαλίας, και των υποδομών της, το masterplan της ολλανδικής HVA International προτείνει έργα 3,3 δισ. για την αντιπλημμυρική θωράκιση. Συμπεριλαμβάνει, όμως, και άλλες παρεμβάσεις μεταξύ των οποίων το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, 24ωρης λειτουργίας.
Οι προτάσεις των Ολλανδών, που θα τεθούν στο τραπέζι της ελληνικής πολιτείας, σε συνεργασία με την περιφέρεια και τις τοπικές αρχές, περιλαμβάνουν την εξέταση και διαφορετικών σεναρίων. Την ίδια στιγμή, ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας καταθέτει τη δική του πρόταση, συνολικού προϋπολογισμού που εκτιμάται σε 2 δισ. ευρώ, με βασικό άξονα μια «νέα λίμνη Κάρλα».
Ο σχεδιασμός αφορά στη διάνοιξη σήραγγας, μήκους περί τα 10,4 χλμ., από το βορειοανατολικό της τμήμα της λίμνης Κάρλα για την εκροή των υδάτων στο Αιγαίο. Παράλληλα, προβλέπεται επέκταση της λίμνης στα 60.000 στρ. με βάθος 4,5 μέτρα και 270 εκατ. κ.μ., εκ των οποίων τα 1000 εκατ. κ.μ. θα κατευθύνονται στην άρδευση περίπου 230.000 στρ. βαμβακιού ή άλλων καλλιεργειών παραπλήσια χαμηλών υδατικών αναγκών.
Αυτή είναι και η βασική διαφοροποίηση από το σχέδιο των Ολλανδών, οι οποίοι διαπιστώνουν ότι σήμερα η αποθηκευτική ικανότητα της λίμνης δεν επαρκεί για να «τραβήξει» την περίσσεια του νερού από μελλοντικά ακραία καιρικά φαινόμενα. Οι μελετητές, λοιπόν, οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι θα πρέπει να αυξηθεί η αποθηκευτική της ικανότητα, αλλά εκτιμούν ως ανεπαρκή λύση την υφιστάμενη σήραγγα που μπορεί να στείλει τα νερά στον Παγασητικό, καθώς αυτή δεν σχεδιάστηκε για την αποκατάσταση από πλημμύρες.
Καταλήγουν λοιπόν είτε στην επέκταση της λίμνης, είτε στη διεύρυνση της ικανότητας συγκράτησης υδάτων σε υφιστάμενες εκτάσεις στην κοιλάδα. Ως εφικτή λύση, προτείνεται η απόσυρση ορισμένων γεωργικών εκτάσεων ώστε να μετατραπούν σε φυσικές περιοχές. Σημειώνεται ότι το εκτιμώμενο κόστος της επέκτασης προσδιορίζεται σε 161 εκατ. ευρώ, ενώ της μη επέκτασης σε 116 εκατ. ευρώ.
Άμεσες δράσεις και μακροπρόθεσμες παρεμβάσεις
Στις άμεσες ενέργειες για την προληπτική αντιμετώπιση πιθανών μελλοντικών φαινομένων, προβλέπονται η απομάκρυνση συντριμμιών, εγκαταλελειμμένων ή κατεστραμμένων κτηρίων, η επισκευή κατεστραμμένων αναχωμάτων και οχετών και η εκβάθυνση ποταμών. Ο εκτιμώμενος προϋπολογισμός ανέρχεται σε 328 εκατ. ευρώ. Σημαντικό μέρος αυτού θα πρέπει να κατευθυνθεί στην ανακατασκευή και βελτίωση του συστήματος αναχωμάτων στην περιοχή του Πηνειού, που εκτείνεται ακόμη και σε 250 χλμ.
Δεδομένου ότι η μισή έκταση της Θεσσαλίας είναι ορεινή, οι μελετητές προτείνουν την κατασκευή περίπου 100 ως και 250 φραγμάτων ανάσχεσης (check dams), προκειμένου να περιοριστεί η μεγάλη ροή υδάτων από τα ορεινά προς τις πεδινές περιοχές όπου κυριαρχούν οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις και οι οικισμοί. Θα συμβάλλουν, ακόμη, στη μείωση της διάβρωσης του εδάφους.
Συγχρόνως, σημειώνουν πως θα χρειαστούν αντιπλημμυρικές υποδομές και στα πεδινά, οι οποίες θα συνίστανται κυρίως σε αναχώματα ποταμών και δευτερεύοντα εσωτερικά αναχώματα, που θα λειτουργούν ως αντίσταση σε περίπτωση ρήξης των πρώτων ή πολύ έντονης χερσαίας πλημμύρας. Προτείνεται για παράδειγμα στα Τρίκαλα παρακαμπτήριο κανάλι. Με το δεδομένο ότι είναι διάσπαρτοι πολλοί μικροί οικισμοί ή και μεμονωμένες εγκαταστάσεις, που είναι αδύνατο να προστατευθούν πλήρως, προτείνεται ο καθορισμός ζωνών ελεγχόμενης πλημμύρας.
Ειδικά, δε, για την περιοχή της Λάρισας, η ομάδα της HVA εφιστά την προσοχή στα κτίσματα που έχουν αναπτυχθεί για βιομηχανικούς και εμπορικούς σκοπούς, μειώνοντας την ικανότητα ροής του Πηνειού στο 50% της δυναμικότητάς του. «Η καθαίρεση όλων αυτών των κατασκευών που εμποδίζουν και η εκτέλεση εργασιών συντήρησης και καθαρισμού στην πλημμυρική περιοχή κρίνονται ως κατεπείγουσες», σημειώνεται στο masterplan, θέτοντας ως αυτονόητη την απαγόρευση οποιασδήποτε νέας κατασκευής εντός της πλημμυρικής ζώνης, αλλά και προσεκτικό σκανάρισμα των αδειών για κατασκευές πέριξ αυτής.
Ενδεικτικά, ο προϋπολογισμός των προτεινόμενων έργων διαμοιράζεται ως εξής: για Τρίκαλα και Καρδίτσα 1,294 δισ. ευρώ, για την περιοχή της λίμνης Κάρλα 1,029 δισ., για την περιοχή της Λάρισας 289 εκατ., για τις ορεινές περιοχές 206 εκατ. και για τις υπόλοιπες περιοχές ή γενικά έργα 508 εκατ. ευρώ.
www.worldenergynews.gr
